Βασίλης Κανακούδης Αναπληρωτής Καθηγητής Εργαστήριο Υδρομηχανικής & Περιβαλλοντικής Τεχνικής Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Αποδοτικότητα vs. Ανταποδοτικότητα Χρήσης Νερού Τι είναι «Αποδοτικότητα» και τι «Ανταποδοτικότητα» Χρήσης Νερού και πως μετρώνται; Αύξηση μοναδιαίας απόδοσης χρήσης νερού σε ΌΓΚΟ => Αύξηση του λόγου Χρησιμοποιούμενο Νερό / Νερό Εισερχόμενο στο Σύστημα (SIV-System Input Volume) => Μείωση Απωλειών Νερού (π.χ. η κλοπή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ απώλεια νερού) Αύξηση μοναδιαίας ανταπόδοσης χρήσης νερού σε ΧΡΗΜΑ/ ΕΣΟΔΑ => Αύξηση μοναδιαίων εσόδων / Νερό Εισερχόμενο στο Σύστημα (SIV-System Input Volume) => Μείωση του μη- ανταποδοτικού νερού (π.χ. η κλοπή ΕΙΝΑΙ απώλεια εσόδων) 2 2

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Για να αντιμετωπίσω ένα πρόβλημα… 3 Πρέπει πρώτα να αναγνωρίσω και να παραδεχθώ την ύπαρξή του… Να μην το κρύψω κάτω από το χαλί… μεταφέροντάς το στους επόμενους…. (Βιώσιμη/Αξιοβίωτη Ανάπτυξη => Κόστος Ίσης Ευκαιρίας κάθε Γενιάς (ίσο/μικρότερο) Διότι πιθανότατα (βεβαιότατα?) θα έχουν και λιγότερο χρόνο και λιγότερα χρήματα να το αντιμετωπίσουν… Αν το αναγνωρίσω… έχω σοβαρές πιθανότητες να βρω τρόπο να το αντιμετωπίσω Αν το αναγνωρίσω νωρίς… έχω σοβαρές πιθανότητες να το λύσω κιόλας…με βιώσιμο τρόπο και όχι πυροσβεστικά

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Για να αντιμετωπίσω ένα πρόβλημα… 4

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Για να αντιμετωπίσω τις «διαρροές» είτε σε νερό, είτε σε χρήμα, πρέπει πρώτα να τις παραδεχθώ … 5 Διαρροές ….υπάρχουν? Αν ναι…πόσες είναι…ξέρουμε….? Και πόσο μας κοστίζουν επίσης…ξέρουμε? Είμαστε σίγουροι ή απλά βασιζόμαστε σε εκτιμήσεις και την υπερ-πολύτιμη εμπειρία μας? Και αν ισχύει το δεύτερο…πως επαληθεύουμε το «μοντέλο»? Για να είμαστε σίγουροι…μήπως να τις μετρήσουμε? Ή έστω να τις εκτιμήσουμε αξόπιστα? Με τις απώλειες λόγω θραύσεων τι γίνεται? Με την κλοπή? Με την υπομέτρηση? Πρέπει να ξανα-ανακαλύψουμε τον τροχό για αυτό ή μήπως μπορούμε να πάμε στην πόλη…απλά…ρωτώντας? (benchmarking)

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Η πρόκληση έχει όνομα: Μη Ανταποδοτικό Νερό (NRW/Non-Revenue Water) NRW Απώλειες νερού Απώλειες εσόδων Απώλειες ενέργειας 48,6 δισ. m 3 = 14,5 δισUS$ Υπάρχει ένας υδατικός πόρος προς αξιοποίηση που ανέρχεται στο 25,6% του εισερχόμενου νερού παγκοσμίως Αν τα επίπεδα του Μη Ανταποδοτικού Νερού μειωθούν στις αποδεκτές τιμές του 5-10% του εισερχόμενου νερού, θα μπορεί να υδροδοτηθεί επιπλέον 21–27,7% του πληθυσμού! Ενέργεια– Αποτύπωμα άνθρακα: – Μείωση των απωλειών νερού κατά 30%, θα επιφέρει μείωση την καταναλισκόμενης ενέργειας κατά 20-30%

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Συστατικά του NRW…πρέπει να δούμε που είναι το πρόβλημα 7 Μη Τιμολογούμενη Εξουσιοδοτημένη Κατανάλωση Φαινόμενες Απώλειες Πραγματικές Απώλειες

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΤΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ Σε κάθε αστικό δίκτυο ύδρευσης υπάρχουν δύο κύριοι χρήστες: α) οι διαφόρων τύπων καταναλωτές και β) το ίδιο το δίκτυο (απώλειες νερού) Σκοπός: Επίτευξη Συντηρητικής Ζήτησης ΚΑΙ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΔΥΟ! Στόχοι: Η μείωση του μη-ανταποδοτικού νερού (Non-Revenue Water: NRW) Μείωση των Πραγματικών Απωλειών (RL/Real Losses) Μείωση των Εμπορικών Απωλειών (AL/ Appparent Losses) Η μείωση της σπατάλης από τον καταναλωτή Τρόποι: Καταναλωτές <= κατάλληλη τιμολογιακή πολιτική Δίκτυο <= μείωση RL, μείωση εξουσιοδοτημένης μη-τιμολογούμενης χρήσης ή κατάλληλη έμμεση χρέωσή της (Πάγιο) 8

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Πριν την αντιμετώπιση του προβλήματος, χρειάζομαι μερικούς «συμμάχους» και έναν ορθό ΒΗΜΑΤΙΣΜΟ 9 Αναγνώριση Δικτύου (αποτύπωση/χαρτογράφηση) Κατανόηση Δικτύου (παρακολούθηση/monitoring, προσομοίωση/simulation) Αναγνώριση Προβλημάτων (Συμπτώματα) Κατανόηση Προβλημάτων (Αιτίες) Σύνδεση Συμπτωμάτων με Κύριες & Πιθανές Αιτίες Σύνδεση Αιτιών με Κύριες & Δευτερεύουσες Ενέργειες Αντιμετώπισης Δράση, Εμπειρία, Benchmarking, BoBs

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 ΕΡΓΑΛΕΙΑ 10 S.C.A.D.A. (Supervisory Control & Data Acquisition Systems) G.I.S. (Geographical Information Systems) M.I.S. (Management Information Systems) O.I.S. (Operational Information Systems) E.D.E.M.S. (Engineering Analysis, Design, Evaluation & Management Systems) I.M.I.S. (Integrated Management Information) D.S.S. & E.D.S.S.

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ολοκληρωμένης Αξιολόγησης: PDCA (Demming’s Cycle) 11 Προσδιορισμός του Επιπέδου Λειτουργίας του Δικτύου (Water Audit => Υδατικό Ισοζύγιο + Δείκτες Αξιολόγησης) Αξιολόγηση του Επιπέδου Λειτουργίας του Δικτύου (ex-ante evaluation) Προσδιορισμός Μέτρων μείωσης μη-ανταποδοτικού νερού Αξιολόγηση των Μέτρων / Ιεράρχηση (on-going evaluation) Εφαρμογή Αξιολόγηση αποτελεσμάτων (ex-post evaluation)

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Κρίσιμο 1ο Βήμα: αξιόπιστη αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης του δικτύου & της βέλτιστης λύσης επέμβασης Στόχοι: Προσδιορισμός Υδατικού Ισοζυγίου του δικτύου Αξιολόγηση λειτουργίας Επιλογή βέλτιστων λύσεων επέμβασης Τρόποι: Χρήση αναγνωρισμένων μεθοδολογιών υπολογισμού του Υδατικού Ισοζυγίου του δικτύου (IWA και εξελίξεις) Χρήση αναγνωρισμένων Δεικτών Αξιολόγησης του επιπέδου λειτουργίας όλου του συστήματος Γνώση των πλέον εξελιγμένων τεχνικών/τεχνολογιών Εργαλεία: Water Balance Assessment Tools Water Audit Tools Decision Support Systems 12

13 1. Υπολογισμός Υδατικού Ισοζυγίου Δικτύου Ύδρευσης Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Μείωσης του NRW σε δίκτυα Ύδρευσης

Δρ. Β. Κανακ ούδης, Λέκτο ρας Τμήμα Πολ/κ ών Μηχ/κ ών Π.Θ. bkana uth.gr 14 Εν αρχή ην… ο υπολογισμός του Υδατικού Ισοζυγίου του Δικτύου (IWA Water Balance) (Lambert at al., 1999) Ετήσιο Εισερχόμενο Νερο στο Δίκτυο (Annual System Input Volume or Water Supplied if no export takes place) Εξουσιοδοτημένη Κατανάλωση (Authorized Consumption) μετρούμενο και μη- μετρούμενο προς καταναλωτές, και εξουσιοδοτημένους. Επίσης περιλαμβάνει το εξαγόμενο νερό, διαρροές και υπερχειλίσεις μετά τον μετρητή του καταναλωτή Τιμολογούμενη Εξουσιοδοτημένη Κατανάλωση (Billed Authorized Consumption) Τιμολογούμενη Μετρούμενη Κατανάλωση (Billed Metered Consumption) Νερό που αποδίδει έσοδα (Revenue Water) Τιμολογούμενη μη- Μετρούμενη Κατανάλωση (Billed Unmetered Consumption) Μη-Τιμολογούμενη Εξουσιοδοτημένη Κατανάλωση (Unbilled Authorized Consumption) πυρόσβεση, πλύσιμο αγωγών νερού/αποβλήτων, καθάρισμα / γέμισμα δεξαμενών, καθάρισμα οδών, πότισμα κήπων/σιντριβάνια δήμου, προστασία παγετού (<1%) Μη-Τιμολογούμενη Μετρούμενη Κατανάλωση (Unbilled Metered Consumption) Νερό που ΔΕΝ αποδίδει έσοδα μη ανταποδοτικό νερό (Non - Revenue Water) διαφορά εισερχόμενου νερού και τιμολογούμενης εξουσιοδοτημένης κατανάλωσης μη-Τιμολογούμενη μη-Μετρούμενη Κατανάλωση (Unbilled Unmetered Consumption) Απώλειες Νερού (Water Losses) διαφορά μεταξύ εισερχόμενου νερού και εξουσιοδοτημένης κατανάλωσης Φαινόμενες ή Εμπορικές Απώλειες (Apparent Losses) μη-εξουσιοδοτημένη κατανάλωση και όλοι οι τύποι ανακριβειών μετρήσεων- μετρητών Μη-Εξουσιοδοτημένη Κατανάλωση (Unauthorized Consumption) κλοπή και παράνομη χρήση (<1%) Λάθη Μετρητών/Μετρήσεων (Customer Meter Inaccuracies and Data Handling Errors) Πραγματικές Απώλειες (Real Losses) Διαρροές, Θραύσεις, Υπερχειλίσεις αγωγών, δεξαμενών & συνδέσεων καταναλωτών μέχρι τους μετρητές

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Οι 2 τροποποιήσεις του έως σήμερα 15 Διαφορά παγίου: αποτελεί όγκο νερού που αποδίδει έσοδα στην εταιρεία αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει καταναλωθεί, οπότε αποτελεί απώλεια νερού

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/ Δείκτες Απόδοσης της IWA (Alegre et al., 2006) μεταβλητές 16 ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΧΗ: SUPER MARKET = ΠΑΙΡΝΩ ΜΟΝΟ ΌΤΙ ΕΧΩ ΑΝΑΓΚΗ Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Μείωσης του NRW σε δίκτυα Ύδρευσης 2. Προσδιορισμός & Αξιολόγηση του Επιπέδου Λειτουργίας Δικτύων Ύδρευσης

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Μεθοδολογία επιλογής των δεικτών απόδοσης o Η αξιολόγηση της απόδοσης των συστημάτων παροχής νερού πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας μία κρίσιμη μάζα δεικτών απόδοσης που περιλαμβάνει: o Υπάρχοντες δείκτες απόδοσης που χρησιμοποιούνται ευρέως o Δείκτες απόδοσης που προέρχονται από υπάρχοντες, κατάλληλα τροποποιημένους για ειδικά θέματα (π.χ. απώλειες νερού ανά υλικό/διάμετρο αγωγών o Νέους δείκτες απόδοσης βασισμένους στην λογική της IWA, που καλύπτουν ειδικές συνθήκες 17

18 Προσομοίωση (Κως) 3. Προσομοίωση Υδραυλικής Λειτουργίας & Απεικόνιση σε Θεματικούς Χάρτες Προσομοίωση (Κοζάνη) Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Μείωσης του NRW σε δίκτυα Ύδρευσης SAWDSL-Spatial Allocation of Water Demand at Street Level

19 4. Ανάπτυξη Εργαλείων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Μείωσης του NRW σε δίκτυα Ύδρευσης

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Πρέπει να θεσπίσω κριτήρια αξιολόγησης για την επιλογή κάθε μέτρου που λαμβάνω ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α. Οικονομική Αποδοτικότητα του Μέτρου (Cost effectiveness of the measure in terms of the Benefit/Cost Ratio) στην περίοδο μελέτης(T). ΚΡΙΤΗΡΙΟ B. Κόστος Εφαρμογής του Μέτρου στην περίοδο μελέτης(T). ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ. Ποσότητα νερού που εξοικονομείται (ή που παράγει έσοδα) σαν απόλυτος αριθμός ή σαν ποσοστό του νερού που εισέρχεται στο δίκτυο. ΚΡΙΤΗΡΙΟ Δ. Χρονικοί περιορισμοί εφαρμογής του Μέτρου. ΚΡΙΤΗΡΙΟ E. Ενόχληση του Κοινού. 20

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Ανταποδοτική Χρήση Νερού = Ορθολογική Τιμολόγηση Νερού = Διαμόρφωση Κοινωνικά Δίκαιου Τιμολογίου Κοινωνικά Δίκαιη Τιμολόγηση Νερού Ανάκτηση του Πλήρους Κόστους του Νερού (Προσδιορισμός των συνιστωσών του Πλήρους Κόστους του Νερού) Ο ρόλος της Πάγιας Χρέωσης 21

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Κατανομή Ευθύνης Πληρωμής του Κόστους του NRW Η ποσότητα του εισερχόμενου νερού στο δίκτυο (SIV) χωρίζεται σε δύο καταναλώσεις: (α) στην ποσότητα που καταναλώνουν οι καταναλωτές (Q CUST ) και (β) στην ποσότητα που «καταναλώνει» το δίκτυο (Q DN ): Q CUST =a*Q SIV Q DN =(1-a)*Q SIV

Κατανομή Ευθύνης Πληρωμής του Κόστους του NRW Ο καταναλωτής πρέπει να πληρώσει: την κατανάλωση την οποία έχει πραγματοποιήσει, Q RW την μη μετρούμενη κατανάλωση (πλύσιμο αγωγών & δεξαμενών, το νερό για πυρόσβεση, πότισμα πάρκων, σιντριβάνια κλπ., Q UNB το νερό που δεν καταγράφεται από τα σφάλματα των μετρητών, Q MER το βέλτιστο επίπεδο των ελάχιστων πραγματικών απωλειών ως κόστος ευκαιρίας, Q UARLopt ένα μέρος της ποσότητας Q EARL-UARL Ποσότητες νερού ανά χρήση εντός δικτύου ύδρευσης ΠελάτηςΕταιρεία Q CUST =a*Q SIV Q DN =(1-a)*Q SIV Q SIV (100%) Q RW 100%- Q NRW Q UNB 100%- Q AL Q WTH -100% Q MER 100%- Q RER -100% Q RL Q CARL-EARL -100% Q EARL-UARL a%(1-a)% Q UARL-UARLopt -100% Q UARLopt 100%- UARLopt UARL EARL CARL

Κατανομή Ευθύνης Πληρωμής του Κόστους του NRW Η εταιρεία ύδρευσης πρέπει να πληρώσει: την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιείται παράνομα, Q WTH την ποσότητα των σφαλμάτων των καταγραφών (ευθύνη της εταιρείας), Q RER τη διαφορά Q CARL-EARL όλη τη διαφορά Q UARL-UARLopt επειδή η εταιρεία πρέπει να βελτιώσει την κατάσταση του δικτύου της και να πάρει όλα εκείνα τα μέτρα για τις βέλτιστες ελάχιστες αναπόφευκτες απώλειες το μέρος που της αναλογεί της διαφοράς Q ΕARL-UARL Ποσότητες νερού ανά χρήση εντός δικτύου ύδρευσης ΠελάτηςΕταιρεία Q CUST =a*Q SIV Q DN =(1-a)*Q SIV Q SIV (100%) Q RW 100%- Q NRW Q UNB 100%- Q AL Q WTH -100% Q MER 100%- Q RER -100% Q RL Q CARL-EARL -100% Q EARL-UARL a%(1-a)% Q UARL-UARLopt -100% Q UARLopt 100%- UARLopt UARL EARL CARL

Κατανομή Ευθύνης Πληρωμής του Κόστους του NRW – Παράδειγμα Ποσότητες νερού ανά χρήση εντός δικτύου ύδρευσης ΠελάτηςΕταιρεία Q CUST =a*Q SIV Q DN =(1-a)*Q SIV Q SIV (100%) Q RW (60%) 100%*(60%)- Q NRW (40%) Q UNB (5%) 100%*(5%)- Q AL (15%) Q WTH (2%) -100%*(2%) Q MER (10%) 100%*(10%)- Q RER (3%) -100%*(3%) Q RL (20%) Q CARL-EARL (5%) -100%*(5%) Q EARL-UARL (5%) a%*(5%)(1-a)%* (5%) Q UARL-UARLopt (2%) -100%*(2%) Q UARLopt (8%) 100%*(8%)- Q CUST =(83+5a)%*Q SIV Q DN =(17-5a)%*Q SIV Από την επίλυση: α=87,37% (ούτε 60% που θέλει ο καταναλωτής, ούτε 100% που θέλει η εταιρεία ύδρευσης) UARLopt UARL EARL CARL

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Αρχικές Παραδοχές Ανάκτησης της Πλήρους Αξίας του Νερού Το Νερό είναι πολύτιμο «συστατικό ζωής» Το Νερό είναι Κοινωνικό Αγαθό (που επιτέλους πρόσφατα έγινε αποδεκτό και «θεσμικά») ΑΛΛΑ δεν φτάνει στις βρύσες μας χωρίς κόστος Ο κόσμος συνήθως δεν σέβεται αγαθά ευτελούς τιμής Καθένας πρέπει να έχει πρόσβαση σε ικανή ποσότητα νερού, καλής ποιότητας Η σπατάλη νερού πρέπει να τιμωρείται τόσο αυστηρά, όσο και η υποβάθμιση της ποιότητάς του (ή έτσι θα έπρεπε τουλάχιστον) Κανείς δεν μπορεί να αποδεχθεί καμία τιμολογιακή πολιτική (επίπεδα τιμών και διαμόρφωση τιμολογίου) αν δεν γνωρίζει τις διαδικασίες κοστολόγησης των υπηρεσιών νερού και αν δεν έχει αποδεχθεί την αξία του αγαθού 26

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Αξία (value) vs. Κόστος (cost) vs. Τιμή (Price)Νερού Value of Water : τι πραγματικά σημαίνει το νερό για ΟΛΟΥΣ? Ποιότητα ζωής, ψυχική ηρεμία και ευφορία, πνευματική υγεία, αναψυχή Ασφάλεια Willingness to Pay για ΜΗ-ΔΡΑΣΗ Cost of Water: πόσο πραγματικά κοστίζει το νερό? Άμεσο Κόστος-DC Περιβαλλοντικό Κόστος-EC Κόστος Φυσικού Πόρου -RC Price of Water: πόσο πραγματικά πληρώνουμε για το νερό που καταναλώνουμε? 27 Παρελθόν: μόνο DC Σήμερα(EU/WFD): EC+RC πρέπει να ενσωματωθούν Αύριο: Επιπτώσεις Κλιματικής Αλλαγής / Μεταβλητότητας πρέπει επίσης να ενσωματωθούν

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Βήματα Διαμόρφωσης Στρατηγικής Μείωσης των Απωλειών 1.Προσδιορισμός Ικανότητας Υδροληψίας (υδατικοί πόροι, έργα υδροληψίας, δίκτυα μεταφοράς). 2.Παρακολούθηση (SCADA) του συστήματος (υδατικοί πόροι, έργα υδροληψίας, δίκτυα μεταφοράς/διανομής, δεξαμενές). 3.Υδραυλική προσομοίωση όλου του συστήματος (καλιμπράρισμα, επαλήθευση) 4.Εκτίμηση του επιπέδου των UARL με βάση την υφιστάμενη πίεση λειτουργίας 5.Προσδιορισμός του Υδατικού Ισοζυγίου του δικτύου και του επιπέδου των NRW 6.Προσδιορισμός του επιπέδου των EARL, βάσει της υφιστάμενης τιμολόγησης του νερού 7.Προσδιορισμός της ζήτησης νερού 8.Προσδιορισμός των συστατικών του Πλήρους Κόστους του Νερού (FWC =DC+EC+RC) βάσει της υφιστάμενης ζήτησης 9.Προσδιορισμός της νέας (υψηλότερης) μέσης μοναδιαίας ανταπόδοσης /τιμής του νερού βάσει του νέου FWC 10.Προσδιορισμός του νέου (μειωμένου) επιπέδου των EARL λόγω της αυξημένης τιμής νερού 11.Προσδιορισμός των σημείων επέμβασης και εφαρμογή της πλέον συμφέρουσας λύσης μέσω διενέργειας ανάλυσης Κόστους-Οφέλους. Εφαρμογή 28

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Βήματα Διαμόρφωσης Στρατηγικής Μείωσης των Απωλειών (συν.) 12.Προσδιορισμός των νέων (μειωμένων) επιπέδων UARL, NRW λόγω μείωσης των απωλειών από τις επιλεγμένες δράσεις 13.Προσδιορισμός της νέας (μειωμένης) ζήτησης λόγω της αυξημένης τιμής νερού και της μείωσης των απωλειών 14.Προσδιορισμός των νέων (μειωμένων) συστατικών του Πλήρους Κόστους του Νερού (FWC =DC+EC+RC) βάσει της νέας μειωμένης ζήτησης. 15.Προσδιορισμός της νέας μειωμένης μέσης μοναδιαίας ανταπόδοσης / τιμής του νερού βάσει του νέου FWC 16.Προσδιορισμός του νέου (αυξημένου) επιπέδου των EARL λόγω της μειωμένης τιμής νερού 17.Προσδιορισμός των σημείων επέμβασης και εφαρμογή της πλέον συμφέρουσας λύσης μέσω διενέργειας ανάλυσης Κόστους-Οφέλους. Εφαρμογή 18.Προσδιορισμός των νέων επιπέδων UARL, NRW λόγω μείωσης των απωλειών από τις επιλεγμένες δράσεις 19.Προσδιορισμός της νέας αυξημένης ζήτησης λόγω μείωσης της τιμής του νερού. 20.Επανάληψη των Tο σύστημα θα ισορροπήσει μετά από κάποιους κύκλους στο «σημείο βιωσιμότητας». Σε αυτό το σημείο το UARL θα τείνει στο ελάχιστο, το EARL στο UARL και το CARL στο EARL. 29

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 UARL opt Με την πλήρη κοστολόγηση του νερού και την συνεπαγόμενη αύξηση της τιμής του, οι ποσότητες απωλειών που δεν μας συμφέρει οικονομικά να ανακτήσουμε θα μειώνονται

Προτεινόμενη Μεθοδολογία Προσδιορισμού της Κοινωνικά Δίκαιης Τιμής Νερού Υπολογισμός του πλήρους κόστους του νερού με βάση την Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά FWC=DC+EC+RC Υπολογισμός του μοναδιαίου κόστους WP0=FWC/SIV Υπολογισμός του μοναδιαίου κόστους μετακυλώντας όλο το κόστος στους καταναλωτές βάσει της κατανάλωσής = WP0*(1/b), όπου RW=b*SIV Κατανομή της ευθύνης και υπολογισμός του ποσού της ευθύνης των καταναλωτών. Υπολογισμός α. Υπολογισμός κοινωνικά δίκαιης μέσης τιμής νερού WP1=(a/b)*WP0

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Ορθολογιστική θεώρηση της χρέωσης παγίου: μελέτη προσδιορισμού / αιτιολόγησης του μεγέθους του Το πάγιο κόστος αποτελείται από 2 είδη δαπανών: Δαπάνες μη σχετιζόμενες με την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιεί ο καταναλωτής, π.χ. συντήρηση μετρητών, τέλος σύνδεσης καταναλωτή, δαπάνες για πυρόσβεση & δημόσια χρήση (χωρίς χρέωση). Αυτό το κόστος είναι το λεγόμενο «κόστος ευκαιρίας/opportunity cost» ή «κόστος πρόσβασης/access cost» που ο καταναλωτής πρέπει να πληρώσει Δαπάνες που σχετίζονται (αναλογικά) με την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιεί ο καταναλωτής, π.χ. κόστη σχετικά με την επιδιόρθωση των αγωγών του δικτύου, ξέπλυμα αγωγών / δεξαμενών κλπ. Αυτά τα κόστη πρέπει να ενσωματωθούν στην τιμή πώλησης του νερού (σχετίζονται με το δείκτη «ποσοστό χρήσης του δικτύου»)

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Πρέπει να ξανα-ανακαλύψουμε τον τροχό για αυτό ή μήπως μπορούμε να πάμε στην πόλη…απλά…ρωτώντας? (benchmarking) 33 Χρειαζόμαστε…. Βοήθεια…. ας την ζητήσουμε λοιπόν (ακαδημαϊκή κοινότητα…experts…) Εξωστρέφεια… ας βοηθήσουμε τους λιγότερο εξελιγμένους… ας «διασυνδεθούμε»… ας «δικτυωθούμε» ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Τα κατάλληλα εργαλεία ώστε το benchmarking (ανταλλαγή εμπειριών) να είναι αποτελεσματικό (IWA PIs Manual, Water Balance, Water Audit Tools) Ρεαλιστική Στοχοθέτηση (ex-ante, on-going, ex-post)) Υπομονή και Επιμονή… Προσήλωση στον στόχο ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΜΙΛΑΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΓΛΩΣΣΑ (βασική αρχή)

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016 Για να αντιμετωπίσω ένα πρόβλημα… Elisabeth Kubler-Ross grief cycle 34

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/

Αναπληρωτής Καθηγητής Βασίλης Κανακούδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διήμερη Συνάντηση, Λάρισα 7-8/4/2016