Φάρμακα που επιδρούν στο αναπνευστικό σύστημα

Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος 1. Άσθμα (προσβάλλει το 4-5% των ΗΠΑ) Συμπτώματα: δύσπνοια, βήχα, αίσθημα τάσης στο θώρακα, συριγμό και ταχύπνοια (εμφανίζονται εξάρσεις και υφέσεις) Αιτία: μείωση της διαμέτρου των βρόγχων που προκαλείται από τη συστολή των λείων μυών των βρόχγων, τη φλεγμονή του βρογχικού τοιχώματος και αυξημένη βλεννώδη έκκριση ή από πρόσφατη έκθεση σε αλλεργιογόνα ή εισπνεόμενες ερεθιστικές ουσίες 2. Χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή εμφύσημα (4 η αιτία θανάτου) Είναι μια χρόνια, μη αναστρέψιμη παρεμπόδιση της ροής αέρα Το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου 3. Αλλεργική ρινίτιδα (προσβάλει το 20% του πληθυσμού) Είναι φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου οποία χαρακτηρίζεται από φτερνίσματα, ρινικό κνησμό, υδαρή ρινική έκκριση και συμφόρηση. Αιτία: εισπνοή αλλεργιογόνου (όπως σκόνη, γύρη ή τρίχωμα ζώου), το οποίο αλληλεπιδρά με σιτευτικά κύτταρα επικαλυμμένα με ανοσοσφαιρλινες IgE που έχουν παραχθεί σε απάντηση προηγούμενης έκθεσης στο αλλεργιογόνο

Φάρμακα Τρόπος χορήγησης: με εισπνοές, από το στόμα ή παρεντερικά Προτιμάται η χορήγηση με εισπνοές, αφού το φάρμακο αποδίδεται απευθείας στις αεροφόρες οδούς και είναι αποτελεσματικό σε δόσεις που δεν προκαλούν συστηματικά ανεπιθύμητες ενέργειες

Φάρμακα Άσθματος: Αδρενεργικοί Αγωνιστές Βραχείας διάρκειας δράσης: Έχουν ταχεία έναρξη δράσης(15-30min) και ανακουφίζουν για 4-6 ώρες. Χρήση: συμπτωματική αγωγή του βρογχοσπασμού και ως “σωστικοί παράγοντες” κατά την αντιμετώπιση οξέος βρογχοσπασμού Δεν έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και δεν χρησιμοποιούνται ποτέ ως μοναδικοί θεραπευτικοί παράγοντες Οι ανεπιθύμητες ενέργειες (ταχυκαρδία, υπεργλυκαιμία, υποκαλιαιμία, υπομαγνησιαιμία) ελαττώνονται όταν τα φάρμακα χορηγούνται με εισπνοή Mεγάλης διάρκειας δράσης: Κύρια φάρμακα: ξινατοϊκή σαλμετερόλη, φορμοτερόλη Έχουν μακρά διάρκεια δράσης και εξασφαλίζει βρογχοδιαστολή για τουλάχιστον 12 ώρες Η σαλμετερόλη έχει βραδεία έναρξη δράσης και για αυτό δεν χρησιμοποιείται σε οξείες ασθματικές κρίσεις

Κορτικοστεροειδή Φάρμακα Άσθματος: Κορτικοστεροειδή Εισπνεόμενα φάρμακα 1 ης εκλογής σε ασθενείς με μέτριο έως σοβαρό άσθμα για χορήγηση βραχέως διαστήματος Τα εισπνεόμενα γλυκοκορτικοειδή λαμβάνονται χωρίς διακοπή για να ελέγχουν αποτελεσματικά τη φλεγμονή Δράσεις στον πνεύμονα:Δράσεις στον πνεύμονα: Τα εισπνεόμενα γλυκοκορτικοειδή μειώνουν τον αριθμό και τη δραστηριότητα των κυττάρων που ενέχονται στη φλεγμονή των αεραγωγών, ενώ η παρατεταμένη εισπνοή στεροειδών μειώνει την υπεραντιδραστικότητα των λείων μυών των αεραγωγών Τα αντιφλεγμονώδη στεροειδή ελαττώνουν τη φλεγμονή εξαλείφοντας το οίδημα του βλεννογόνου, μειώνοντας τη διαπερατότητα των τριχοειδών και αναστέλλοντας την απελευθέρωση λευκοτριενών

Φαρμακοκινητική: Ένα μεγάλο μέρος των εισπνεόμενων γλυκοκορτικοειδών εναποτίθεται στο στόμα και το φάρυγγα ή καταπίνεται με αποτέλεσμα να υφίσταται μεταβολισμό πρώτης διόδου και κάποια ποσότητα του φαρμάκου εισέρχεται στη συστηματική κυκλοφορία μέσω του ήπατος Το 10 ως το 20% της υπολογισθείσας δόσης που δεν καταπίνεται εναποτίθεται στους αεραγωγούς Ανεπιθύμητες ενέργειες: Τα γλυκοκορτικοειδλη που χορηγούνται από το στόμα ή παρεντερικά έχουν πολλές και σοβαρές παρενέργειες σε αντίθεση με γλυκοκορτικοειδή που χορηγούνται με συσκευή αεροθάλαμου καθορισμένης δόσης( spacer) Κορτικοστεροειδή Φάρμακα Άσθματος: Κορτικοστεροειδή

Εναλλακτικά φάρμακα για την θεραπεία του άσθματος

Αντιλευκοτριενικά φάρμακα Ζηλευτόνη, ζαφιρλουκάστη, μοντελουκάστη Χρήση: προφυλακτική θεραπεία του άσθματος Είναι δραστικά από του στόματος, υφίστανται έντονο μεταβολισμό και απεκκρίνονται από τη χολή εκτός από την ζηλευτόνη όπου απεκκρίνεται από τα ούρα Ανεπιθύμητες ενέργειες: αυξήσεις στα ηπατικά ένζυμα του ορού, ηωσινοφιλική αγγειίτοδα (σπάνια), κεφαλαλγία, δυσπεψία

Χρωμολύνη και Νεδοχρωμίλη Χρήση: ως προφυλακτικοί αντιφλεγμονώδεις παράγοντες Δεν χρησιμεύουν στην αντιμετώπιση οξείας ασθματικής κρίσης Δράση: αναστείλουν την εμφάνιση άμεσων και επιβραδυνόμενων ασθματικών αντιδράσεων Τρόπος χορήγησης χρωμολύνης: με εισπνοές ως λεπτότατη σκόνη ή ως αερόλυμα ( απαραίτητη δοκιμαστική χορήγηση 3-6 εβδομάδων για τον καθορισμό της αποτελεσματικότητας) Έχουν χαμηλή τοξικότητα και για αυτό συνίσταται σε παιδιά και έγκυες πριν από τη χρήση άλλων φαρμάκων

Χολινεργικοί ανταγωνιστές Αναστέλλουν τη συστολή των λείων μυών των αεραγωγών και την έκκριση βλέννας Το εισπνεόμενο ιπρατρόπιο (παράγωγο ατροπίνης) έχει βραδεία έναρξη δράσης, δεν εμφανίζει ανεπιθύμητες ενέργειες και χρησιμοποιείται σε ασθενείς που δεν ανέχονται αδρενεργικούς αγωνιστέςΘεοφυλλίνη Βρογχοδιασταλτικό, ανακουφίζει από την παρακώλυση της κυκλοφορίας του αέρα στο οξύ άσθμα και μειώνει τα συμπτώματα της χρόνιας νόσου Απορροφάται καλά από το γαστρεντερικό σωλήνα και διατίθεται σε σκευάσματα βραδείας αποδέσμευσης Ανεπιθύμητες ενέργειες: μικρό θεραπευτικό εύρος, σε υπερβολικές δόσεις: δυνητικά σπασμούς ή αρρυθμίες, αλληλεπιδράσεις με φάρμακα Ομαλιζουμάμπη Χρήση: θεραπεία μέτριου - σοβαρού άσθματος σε ασθενείς που αντιμετωπίζονται ανεπαρκών με τη συμβατική θεραπεία Σπάνια χρήση λόγω κόστους φαρμάκου και ανεπαρκών κλινικών δεδομένων

Φάρμακα - ΧΑΠ Βάση της θεραπείας αποτελούν τα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά (π.χ. αντιχολινεργικά, β2- ανδρενεργικοί ανταγωνιστές) Δράση: αυξάνουν την ροή του αέρα, ανακουφίζουν από τα συμπτώματα και μειώνουν τις εξάρσεις της νόσου Ο συνδυασμός 2 ειδών βρογχοδιασταλτικών μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς που δεν ανταποκρίθηκαν σε μεμονωμένη θεραπεία

Φάρμακα για την Αλλεργική Ρινίτιδα Αντιισταμινικά (ανταγωνιστές Η1 υποδοχέων) Xρήση: αντιμετώπιση του φτερνίσματος και της υδαρούς ρινικής έκκρισης και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από την απελευθέρωση ισταμίνης Συνδυάζονται με αποσυμφορητικά όταν συνυπάρχει συμφόρηση Διαφέρουν ως προς την ικανότητα τους να προκαλούν καταστολή και στην διάρκεια δράσης τους α-Αδρενεργικοί αγωνιστές Συστέλλουν αρτηρίδια του ρινικού βλεννογόνου που έχουν διασταλεί και μειώνουν την αντίσταση των αεραγωγών Η χρήση τους σε αερόλυμα έχει ταχεία έναρξη δράσης και ελάχιστες συστηματικές δράσεις, ενώ η χορήγηση του από το στόμα έχει μακρύτερη διάρκεια δράσης και αυξημένες συστηματικές ενέργειες Δεν είναι κατάλληλα για μακροπρόθεσμη αγωγή Κορτικοστεροειδή Χορηγούνται ως ρινικά εκφενώματα για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων αλλεργικής και μη ρινίτιδας Τοπικές ανεπιθύμητες ενέργειες: ρινικός ερεθισμός, ρινορραγία, πονόλαιμός και σπάνια καντιντίασηΧρωμολύνη Μπορεί να είναι χρήσιμη όταν χορηγηθεί ενδορρινικά, ειδικά πριν από την επαφή με το αλλεργιογόνο

Φάρμακα για την αντιμετώπιση του βήχα Η κωδεϊνη, η υδροκωδόνη και η υδρομορφόνη μειώνουν την ευαισθησία των κέντρων βήχα του ΚΝΣ και τις εκκρίσεις των βλεννογόνων Η δεξτρομεθοφάνη καταστέλλει την απάντηση του κέντρου του βήχα, ενώ προκαλεί μικρότερη δυσκοιλιότητα από την κωδεϊνη