ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Μέρη του στομάχου
ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ Εκ των έξω προς τα έσω το τοίχωμα του στομάχου αποτελείται από τέσσερις χιτώνες: Ορογόνος χιτώνας: Είναι το σπλαχνικό περιτόναιο και καλύπτει ολόκληρο το στόμαχο εκτός από μικρή περιοχή πίσω από το καρδιακό στόμιο και κατά μήκος των τόξων. Μυϊκός χιτώνας :Συνίσταται από λείες μυϊκές ίνες διατεταγμένες σε τρεις στιβάδες, την έξω (επιμήκη), την μέση (κυκλοτερή) και την έσω (λοξή). Υποβλεννογόνιος χιτώνας. Αποτελείται από χαλαρό συνδετικό ιστό με ελαστικές ίνες. Περιέχει αιμοφόρα και λεμφικά αγγεία που σχηματίζουν δίκτυα και νευρικές ίνες. Βλεννογόνιος χιτώνας. Τα κύτταρα του επιθηλίου εκκρίνουν βλέννα, η οποία επαλείφει το βλεννογόνο και προασπίζει αυτόν από βλαπτικές ουσίες.
ΤΥΠΟΙ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Αρθοτονικός τύπος, σχήμα «j». Υποτονικός ή επιμήκης. Υπερτονικός τύπος ή εγκάρσιος. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Το γαστρικό υγρό είναι μείγμα οργανικών και ανόργανων συστατικών. Οργανικά συστατικά: βλέννα πεψίνη ενδογενείς παράγοντες Κύριο συστατικό των ανόργανων συστατικών είναι το HCI.
ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ: Είναι η περιγεγραμμένη διάβρωση-εξέλκωση του βλεννο- γόνου του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου. Η διάβρωση αυτή έχει ορισμένο βάθος και φτάνει ώς τη βλεννογόνιο μυϊκή στιβάδα με τάση διάβρωσης στους υποκείμενους ιστούς. ΚΥΡΙΩΣ ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΙ 3 ΤΥΠΟΙ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ: Δωδεκαδακτυλικό Γαστρικό Οισοφαγικό
Δρόμος διείσδυσης του πεπτικού έλκους Δρόμος διείσδυσης του πεπτικού έλκους. Το πεπτικό έλκος του ελάσσονος τόξου του στομάχου μπορεί να διηθήσει (δηλ. να διαβρώσει και να σχίσει) τα ακόλουθα σημεία: 1) Κάτω χείλος του ήπατος 2) Κολόνες του διαφράγματος 3) Μεσεντέριο (σύνδεσμοι) γαστροηπατικό 4) Δωδεκαδάκτυλο
ΑΙΤΙΑ ΕΛΚΟΥΣ 1. Παράγοντες προδιάθεσης α) Παράγοντες περιβάλλοντος β) Παράγοντες διάπλασης 2. Επιθετικοί παράγοντες α) Μηχανισμός νευρικής προέλευσης β) Φάρμακα 3. Αλλοιώσεις των μηχανισμών άμυνας.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΛΚΟΥΣ To stress Το κάπνισμα Ασπιρίνη, άλλα παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα Αλκοόλ και καφεΐνη Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori) Επιπλοκή εγκαυμάτων Κακώσεις στο ΚΝΣ (βλάβη πνευμονογαστρικού)
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ – ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Άλγος- Περιοδικότης στο 24ωρο, στο έτος. α) Πρώϊμο άλγος-αμέσως ή ολίγη ώρα μετά τη λήψη τροφής(γαστρικό) β) Όψιμο άλγος-2-3 ώρες μετά το γεύμα-κενός στόμαχος(12/κό) γ) Νυχτερινό άλγος –άλγος πείνας (12/κό άλγος) Οπισθοστερνικό Καύσος Όξινες ερυγές , δυσπεπτικά ενοχλήματα. Αναγωγές-έμετοι Σιαλόρροια
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Η διαγνωστική έρευνα του αρρώστου με υπόνοια έλκους περιλαμβάνει: Ιστορικό Κλινική εξέταση Ακτινολογική έρευνα(βαριούχο γεύμα) Γαστροσκόπηση (μέθοδος εκλογής) Έρευνα γαστρικού υγρού
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ Γαστρορραγία Πυλωρική στένωση Διάτρηση Κακοήθης εξαλλαγή ?
ΚΛ/ΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΚΛ/ΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ Αιμορραγία: (συχνότερη επιπλοκή),αίματέμεση κ΄ μέλαινες κενώσεις -εικόνα ολιγαιμικής καταπληξίας. Ηt:κ.φ, ή >. Θεραπεία: Συντηρητική (μεταγγίσεις κ.α) - χειρουργική, (Τριάδα Kοster) Διάτρηση: 1. οξεία (ελεύθερη-συγκαλυμμένη). 2. χρόνια Ισχυρότατος πόνος, επιπόλαια αναπνοή, κοιλιά συνεσπασμένη-σανιδώδης και επώδυνη. Θεραπεία: χειρουργική και σπάνια συντηρητική III Πυλωρική στένωση: (προπυλωρικά έλκη).έμετοι κάκοσμοι, μείωση όρεξης, απώλεια βάρους, παφλασμός, υποχλωριαιμική υποκαλιαιμική μεταβολική αλκάλωση. Θεραπεία: χειρουργική.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΚΟΥΣ 1. Αυτοφροντίδα 2. Ιατρoνοσηλευτική α) Ανάπαυση (η εισαγωγή στο νοσοκομείο) β) Εξάλειψη των παραγόντων επιβάρυνσης. Διακοπή καπνίσματος » καφέ » οινοπνευματωδών ποτών » ορισμένων φαρμάκων γ) Δίαιτα 3. Φαρμακευτική αγωγή Αντιόξινα Αντιχολινεργικά- Kαρβενοξολόνη Προστατευτικά του βλεννογόνου Μονωτικά φάρμακα του έλκους Σπασμολυτικά Καταπραϋντικά και αγχολυτικά 4. Χειρουργική (γαστρεκτομή)
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Φάρμακα που αναστέλλουν την έκκριση του HCL Φάρμακα που εξουδετερώνουν το HCL Φάρμακα που αυξάνουν την αντίσταση του βλεννογόνου Αποκλειστές των Η2 υποδοχέων της ισταμίνης: α) Οξιμετιδίνη β) Ρανιτιδίνη γ) Σιμετιδίνη ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Όταν δεν επουλώνεται μετά από 3 μήνες συντηρητικής αγωγής Όταν υποτροπιάζει μετά την θεραπεία
Διατομή των πνευμονογαστρικών (βαγοτομή) Στελεχιαία-εκλεκτική- υπερεκλεκτική βαγοτομή και Παροχετευτική επέμβαση (πυλωροπλαστική και ΓΕΑ). Γαστρεκτομή(ευρεία,υφολική,ολική) Billroth I,II. Συνδιασμός στελεχιαίας βαγοτομής με αντρεκτομή.
ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Άμεσοι Απαλλαγή από τα συμπτώματα Διόρθωση τυχόν ανισοζυγίων Διατήρηση επαρκούς θρέψης Προαγωγή επούλωσης του έλκους Μακροπρόθεσθοι Πλήρης επούλωσης του έλκους και αποφυγή υποτροπής του ή επιπλοκών Μείωση καταστάσεων stress
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Η μετεγχειρητική φροντίδα στοχεύει: Στην ανακούφιση τον αρρώστου από τον πόνο και την δυσφορία. Στην εξασφάλιση επαρκούς κ΄κατάλληλης διατροφής. Στην πρόληψη επιπλοκών.
Περιλαμβάνει: Συχνές μετακινήσεις στο κρεβάτι Σχολαστική υγιεινή στόματος Χορήγηση αναλγητικών, ηρεμιστικών ίσως και ναρκωτικών(οδηγία ιατρού) Παρεντερική χορήγηση αντιβιοτικών Αναρρόφηση από το ρινογαστρικό σωλήνα. Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών 2500-3000 για τις πρώτες 2-3 μέρες. Χορήγηση υγρών από το στόμα μετά την αποκατάσταση του περισταλτισμού του εντέρου.
9. Συμπληρωματική σιδηροβιταμινοθεραπεία. 8. Ελαφρά δίαιτα με συμπλήρωμα βιταμινών. 9. Συμπληρωματική σιδηροβιταμινοθεραπεία. 10. Λήψη μέτρων για πρόληψη επιπλοκών 11. Λήψη Ζ.Σ, αξιολόγηση και αναγραφή στο διάγραμμα 12. Μέτρηση προσλαμβανομένων κ΄ αποβαλλομένων υγρών 13. Αναγνώριση κ΄αντιμετώπιση των μετεγ/ρητικών δυσχερειών 14. Λήψη αίματος( φλεβ.κ΄αρτ/κού)για εργαστηριακό έλεγχο. 15. Συμπτωματική αντιμετώπιση. 16. Εκτίμηση-επανεκτίμηση της μ. πορείας του ασθενούς
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Αμεσες: Αιμορραγίες, οξεία μετεγχ/τική παγκρεατίτιδα, ρήξις -χειρουργικού κολοβώματος,(διάρροιες-Δυσφαγία-διάταση-ίκτερος) Απώτερες: Μετεγχειρητικό πεπτικό έλκος(υποτροπή), Σύνδρομο Dumping, Διαφραγματοκήλη, Αλκαλική γαστρίτιδα (χυλώδεις εμέτους), Διάρροια, Διαταραχές θρέψης (στερητικά σύνδρομα): Απώλεια βάρους, Στεατόρροια, Σιδηροπενική αναιμία, Μεγαλοβλαστική αναιμία, Διαταραχή απορρόφησης ασβεστίου. Συρίγγιο. Καρκίνος.
Καρκίνος στομάχου Αδενοκαρκίνωμα 95%. Ιστολογική μορφή: Ελκωτική μορφή, εκβλαστική, διηθητική. Μετάσταση: Λεμφογενώς, αιματογενώς, ενδοαυλικώς,με ενδοτοιχωματικά λεμφαγγεία, με εμφύτευση Θεραπεία: χειρουργική. Ακτινοάντοχος και ανθεκτικός στη χειμιοθεραπεία.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Οικογενειακό ιστορικό Μολύνσεις από ιούς και άλλους μικροβιακούς παράγοντες (ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού) Διατροφή ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Ελαφρά υψηλότερου κινδύνου: Άτομα με ομάδα αίματος Α. Άνδρες που ζουν σε ψυχρά κλίματα Όσοι υπέστησαν αφαίρεση τμήματος του στομάχου λόγω πεπτικού έλκους. Ηλικιωμένα άτομα που ο βλεννογόνος του στομάχου παράγει λιγότερο οξύ. Άτομα που κάνουν χρήση αλκοόλ ή καπνού.
Σημαντικά υψηλότερου κινδύνου: Ηλικίες μεταξύ 50-59 ετών. Οι κοινωνικοοικονομικά κατώτερες ομάδες της Β. Αμερικής και της Δ. Ευρώπης. Εργάτες σε διάφορες βιομηχανίες - ανθρακωρυχεία, επεξεργασία νικελίου, επεξεργασία λάστιχων και ξύλου. Εργάτες εκτεθειμένοι στις ίνες αμιάντου. Άτομα με κακοήθη αναιμία. Άτομα που το διαιτολόγιο τους περιέχει καπνιστά και φαγητά πολύ αλατισμένα και ψητά στα κάρβουνα.
ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Ανορεξία Απροσδόκητη απώλεια βάρους Αποστροφή προς το κρέας Πόνος στην κοιλιακή χώρα. Αίσθημα πληρότητας στο στομάχι έστω και με τη λήψη μικρών ποσοτήτων φαγητού. Δυσπεψία Αναγωγές και εμετοί Αιματέμεση Μέλαινα Αδυναμία, κόπωση. Αναιμία-αιμορραγίες Άτυπη κλινική εικόνα?...... Απώλεια βάρους
ΔΙΑΓΝΩΣΗ – ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ – ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Κλινική εξέταση Ειδικά ευρήματα: διογκωμένοι λεμφαδένες(Virchow), διόγκωση ήπατος, ασκήτης. Αιματολογικές εξετάσεις (έλεγχος αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα, γενική εξέταση αίματος, βιοχημικές εξετάσεις). Σιδηροπενική αναιμία, >καρκινοεμβρυακό αντιγόνο. Απεικονιστικές μέθοδοι ( ακτινογραφίες του ανωτέρω πεπτικού συστήματος, ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία κοιλίας). Ενδοσκόπηση και βιοψία (εξέταση στομάχου με γαστροσκόπιο, με βιοψία ιστού).