ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΊΑ ΔΙΆΛΕΞΗ IV- ΑΥΤΙΣΜΌΣ Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc. 2015

 Ο αυτισμός είναι μία σύνθετη νευροβιολογική διαταραχή που τυπικά διαρκεί καθ ’ όλη τη διάρκεια ζωής του ατόμου.  Ο αυτισμός προσδιορίστηκε πρώτη φορά το 1943 από τον Dr. Leo Kanner του νοσοκομείου John Hopkins.

 Την ίδια περίοδο, ο Γερμανός επιστήμονας, Dr. Hans Asperger, περιέγραψε μία ηπιότερη μορφή της διαταραχής που είναι γνωστή ως το Σύνδρομο Asperger.  Οι 2 μορφές αυτές μαζί με το Σύνδρομο Rett, την Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή και την Παιδική Αποσυνδετική Διαταραχή, αποτελούν τις πέντε αναπτυξιακές διαταραχές που συμπεριλαμβάνονται στις διαταραχές αυτιστικού φάσματος

 Όλες οι διαταραχές που αποτελούν το φάσμα του αυτισμού, χαρακτηρίζονται από διάφορα επίπεδα βλάβης στις ικανότητες επικοινωνίας και στις κοινωνικές δεξιότητες, και επίσης από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.

 Η πρώτη περιγραφή των συμπτωμάτων περιελάμβανε :  συναισθηματική απομόνωση  γνωστικές ελλείψεις  διαταραγμένη επικοινωνία

 Σύμφωνα με το DSM, ο αυτισμός θεωρείται μια από τις καθολικές εξελικτικές παρεκκλίσεις της παιδικής ηλικίας.  Τα διαγνωστικά κριτήρια από το ίδιο σύστημα αξιολόγησης για τον αυτισμό περιλαμβάνουν :

 Ηλικία εκδήλωσης πριν από τους πρώτους 30 μήνες ζωής.  Πλήρης έλλειψη ανταπόκρισης από τους άλλους  Σοβαρή καθυστέρηση της γλωσσικής εξέλιξης

 Εάν έχει αναπτυχθεί η ομιλία : σοβαρές διαταραχές του λόγου όπως άμεση καθυστέρηση ηχολαλία, μεταφορικός λόγος  Αλλόκοτες αντιδράσεις προς το περιβάλλον, αντίδραση στην αλλαγή, δεσμός με άψυχα ή έμψυχα  Απουσία παραληρημάτων και άλλων συμπτωμάτων σχιζοφρένειας.

 Η ηλικία έναρξης πριν τους 30 μήνες θεωρείται ως βασικό στοιχείο διαφοροδιάγνωσης με άλλες παιδικές ψυχώσεις όπως π. χ. παιδική σχιζοφρένεια.

 Η πλήρης έλλειψη κοινωνικής ανταπόκρισης αποτελεί το βασικό στοιχείο του αυτισμού.  Καθορίζεται μέσα από τις διαστάσεις της  ποιοτικής λειτουργικής εξάρτησης από τους ενήλικες.  επιλησμοσύνης  μειωμένη κινητοποίηση για επιτυχία, παντελής έλλειψη μελλοντικού σχεδιασμού.

 Σε ό, τι αφορά την γλωσσική ανεπάρκεια εμφανίζονται  αντικατάσταση προσώπων & προσωπικών αντωνυμιών  ηχολαλία ( άμεση, έμμεση )

 μεταφορική χρήση γλώσσας - μια λέξη χρησιμοποιείται για να δηλώσει κάτι διαφορετικό  αταίριαστα σχόλια  νεολογισμοί

Αλλόκοτη και στερεοτυπική συμπεριφορά  Από τα πιο εμφανή συμπτώματα, ιδιαίτερα σε χαμηλότερα επίπεδα λειτουργικότητας  Υιοθέτηση περίεργων στάσεων του σώματος  επαναλαμβάνουν πράξεις  αυτό - ερεθίζονται με μη αποδεκτούς τρόπους

 Τα παραπάνω συμβαίνουν γιατί τα άτομα που πάσχουν από αυτισμό, αποτελούν ηθελημένες ή ακούσιες προσπάθειες διαχείρισης της αλλοιωμένης αισθητηριακής εισροής πληροφοριών.

Συναφή συμπτώματα  Κακή μιμητική ικανότητα, η οποία αποτελεί βασικό τρόπο μάθησης και εφόσον λείπει, επηρεάζει τα παιδιά στο να μάθουν  παιχνίδι  γλώσσα  ικανότητες συναλλαγής

 Ιδιορρυθμίες στη σχέση με τα αντικείμενα  Ενδιαφέρον για ένα περιορισμένο αριθμό αντικειμένων  Ακατάλληλη και μη λειτουργική χρήση αυτών  Ορισμένα αντικείμενα μπορεί να γίνουν το επίκεντρο της προσοχής

 Αντίσταση στην αλλαγή του περιβάλλοντος  Όχι σε όλα τα παιδιά - ανάλογα με το εξελικτικό στάδιο  Αποδίδεται στην ελλιπή διαχείριση των ερεθισμάτων και των καταστάσεων λόγω του γεγονότος ότι αυτά παίρνουν κατακλυσμιαία διάσταση

 Ακόμη συναντούμε ιδιορρυθμίες στην αισθητηριακή ανταπόκριση, όπως κοίταγμα σε μικρές οπές ή χαραμάδες.  Ακουστικές αντιδράσεις απροσδόκητες σε διάφορα ερεθίσματα.  Αντιδράσεις άγχους συνδέονται με το επίπεδο γνωστικής λειτουργίας. Μειωμένη αίσθηση κινδύνου

 Ακραία επίπεδα δραστηριότητας διαδέχονται περίοδοι με περιορισμένη κινητικότητα.  Ανομοιογενής νοητική λειτουργία. Συγκρινόμενη με την ομάδα της νοητικής υστέρησης.  Το φαινόμενο του ¨ ηλίθιου σοφού ¨

Διαφορο - διάγνωση  Ο αυτισμός διαφοροποιείται από διάφορες άλλες διαταραχές, καθώς μπορεί πολλά συμπτώματα να ταιριάζουν με αυτά του αυτισμού αλλά να μην ανταποκρίνονται σε όλα τα διαγνωστικά κριτήρια.

 Πρέπει να διαφοροποιείται από :  Άτυπη καθολική εξελικτική παρέκκλιση  Καθολική εξελικτική παρέκκλιση που εμφανίζεται στην παιδική ηλικία

 Νοητική καθυστέρηση  Νεύρωση  Σχιζοφρένεια παιδικής ηλικίας  Οριακές ή σχιζοειδείς καταστάσεις  Συγκεκριμένες εξελικτικές διαταραχές  Αισθητηριακή μειονεξία  Διαταραχή Rett  Διαταραχή Asperger

Αιτιολογικοί παράγοντες  Παρά το γεγονός ότι ο αυτισμός εμφανίζει ανοδικές πορείες κάθε χρονιά δεν έχει ακόμα εντοπιστεί η ακριβής αιτία που τον προκαλεί.  Κυρίως

 Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν μία βιολογική βάση για τον αυτισμό — περίπου 20 ζεύγη χρωμοσωμάτων παίζουν ρόλο στην ανάπτυξή του.  Περιβαλλοντική προέλευση  Παράγοντες διέγερσης.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες  Στην αρχική του εμφάνιση, ο αυτισμός είχε επηρεαστεί από τις αρχές της ψυχανάλυσης και η αιτία θεωρήθηκε το κακό πρότυπο μητρικής φροντίδας.  Αυτό βέβαια, δεν αποδείχθηκε ποτέ και σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί αιτία του αυτισμού.

Βιολογικές αιτίες  Πορίσματα ερευνών από χώρους όπως η γενετική, βιοχημικά ευρήματα, επιπλοκές και άλλα, καταδεικνύουν ότι :  Ο αυτισμός προϋποθέτει κάποια κληρονομική γνωστική ανεπάρκεια αλλά μπορεί να είναι αποτέλεσμα εγκεφαλικής βλάβης ( συμπεράσματα από μελέτες διδύμων )

 Ακόμη, σημαντικό είναι να τονιστεί ότι υπάρχει μια συχνότητα εμφάνισης 4:1 στα αγόρια.  Αντίθετα, τα κορίτσια έχουν πιθανότητα να εμφανίσουν πιο σοβαρή και βαριά μορφής αυτισμό.

 Κάποιες έρευνες δηλώνουν ότι γονείς αυτιστικών παιδιών έχουν εκτεθεί σε χημικές ουσίες.  Μεγάλα ποσοστά υποθυρεοειδισμού στους γονείς  Λοιμώξεις, σύφιλη, τοξόπλασμα

 Οι περιγεννητικές επιβαρύνσεις δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να συνδέονται από μόνες τους με την εμφάνιση του αυτισμού.  Υπάρχουν μελέτες προκλητών δυναμικών και ηλεκτροφυσιολογίας που καταδεικνύουν παθολογικές καταγραφές

 Η ερμηνεία του αποτελέσματος αυτού πιθανώς να ερμηνεύει ότι η δυσλειτουργία του στελέχους του εγκεφάλου να επηρεάζει την εισροή ακουστικών ερεθισμάτων σε ανώτερο επίπεδο και αυτό να εξηγεί γνωστικές και γλωσσικές διαταραχές.

Κλινική αντιμετώπιση - θεραπεία  Παραδοσιακή ψυχοθεραπεία  Εκπαιδευτική θεραπεία  Θεραπεία συμπεριφοράς  Φαρμακοθεραπεία  Ψυχοεκπαίδευση - Συμβουλευτική οικογένειας

 Η παραδοσιακή ψυχοθεραπεία δεν χρησιμοποιείται τόσο πια όπως παλιά γιατί οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί δεν έχουν εγγυημένα αποτελέσματα για τα άτομα με αυτισμό.  Χρησιμοποιούνται προγράμματα βασισμένα σε θεωρίες συμπεριφοράς.

 Μεγάλος στόχος στην εκπαίδευση παιδιών που πάσχουν από αυτισμό είναι η εκπαίδευση στην κατάκτηση της επικοινωνίας.  Αυτό γίνεται με την κατάκτηση της γλώσσας είτε μέσω της νοηματικής είτε μέσω της ομιλούμενης, ανάλογα με το επίπεδο που βρίσκεται το κάθε άτομο.

 Τα αποτελέσματα είναι σημαντικά για την βελτίωση των δεξιοτήτων επικοινωνίας.  Προϋποθέτουν όμως την συστηματική εκπαίδευσή τους και την στήριξη των γονέων διαρκώς.  Αλλιώς επέρχεται απόσβεση

Φαρμακοθεραπεία  Παλιότερα έγιναν προσπάθειες να χορηγηθούν φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του αυτισμού.  Χρησιμοποιήθηκαν αντιψυχωσικά, αντικαταθλιπτικά, διεγερτικά, βιταμίνες, ψυχεδελικά, ορμόνες του θυρεοειδούς, λίθιο

 Από αυτά, διαπιστώθηκε ότι από τα αντιψυχωσικά είχαν καλύτερα αποτελέσματα, ενώ τα διεγερτικά προκαλούσαν μεγαλύτερα επίπεδα αποδιοργάνωσης.

 Σημαντικό στον αυτισμό είναι να αντιμετωπιστούν τα αισθήματα ενοχής που έχουν οι γονείς γιατί έφεραν στον κόσμο ένα δυσλειτουργικό παιδί.  Πρέπει να ακολουθούν προγράμματα ψυχοεκπαίδευσης των γονέων και όλης της οικογένειας για να ενημερωθούν για όλες τις πτυχές του αυτισμού.

Δεδομένα για τον αυτισμό  1 στα 150 παιδιά διαγιγνώσκεται με αυτισμό  1 στα 94 αγόρια υπάγονται στο φάσμα του αυτισμού  67 παιδιά διαγιγνώσκονται κάθε μέρα  Μία νέα περίπτωση διαγιγνώσκεται κάθε 20 λεπτά  Πιο πολλά παιδιά θα διαγνωστούν με αυτισμό φέτος απ ’ ότι συνολικά με AIDS, διαβήτη και καρκίνο

 Ο Αυτισμός είναι η πιο ταχύτατα αναπτυσσόμενη σοβαρή αναπτυξιακή διαταραχή στις ΗΠΑ  Ο Αυτισμός κοστίζει στο κράτος πάνω από 35 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, ένας αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά την επόμενη δεκαετία

 Ο Αυτισμός λαμβάνει λιγότερο από το 5% των πόρων για έρευνα πολλών λιγότερο επικρατουσών παιδικών διαταραχών  Τα αγόρια είναι 4 φορές πιο πιθανό να παρουσιάσουν αυτισμό σε σχέση με τα κορίτσια  Δεν υπάρχει κάποιο φαρμακευτικό / βιολογικό εύρημα

Θεραπευτικές προσεγγίσεις  Υπάρχουν συγκεκριμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις που βοηθούν στην αντιμετώπιση του ατόμου με αυτισμού.

 Εκπαίδευση στην ακουστική ολοκλήρωση  Εξαρτημένη χαλάρωση  Το κράτημα  Διευκολυνόμενη επικοινωνία

 Αισθητηριακή ολοκλήρωση  Θεραπεία Καθημερινής Ζωής  Μέθοδος TEACCH

Για όσους δουλεύουν με άτομα που πάσχουν από αυτισμό  Δεν λέμε αυτιστικός, λέμε παιδιά με αυτισμό  Ο κόσμος του παιδιού είναι διαφορετικός από το δικό μας  Μάθε να δέχεσαι την απόρριψη  Δούλεψε με τους γονείς

 Άρχισε να νιώθεις άνετα με την επανάληψη  Δοκίμασε τα πάντα  Μην εγκαταλείπεις ποτέ.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας !!