ΆΝΟΙΑ Ντόλκερας Γιώργος 4 ο έτος Ιατρική Λαρισας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Φυσιολογία της Συμπεριφοράς Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής

Τι είναι; η άνοια είναι η διαταραχή (έκπτωση) των ανώτερων λειτουργιών του εγκεφάλου. δεν είναι πράγματι νόσος Είναι ομάδα συμπτωμάτων βλάβη στη σκέψη, την επικοινωνία τη μνήμη κ.α.

Προδιαθεσικοί παράγοντες Ηλικία: κάτω των 65 ετών αφορά 1-2% του πληθυσμού στις μεγαλύτερες ηλικίες η συχνότητα διπλασιάζεται για κάθε 5ετία Έτσι στις ηλικίες των ετών το 32% εμφανίζει άνοια (το 1/3).

Προδιαθεσικοί παράγοντες Φύλο : οι γυναίκες εμφανίζουν σε μεγαλύτερη συχνότητα τη νόσο Κληρονομικότητα: Η ύπαρξη του γονιδίου APOE4 αυξάνει κατά 2.2 φορές την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Αγγειακοί παράγοντες κινδύνου : υψηλή χοληστερίνη, υπέρταση, διαβήτης, υψηλή ομοκυστεϊνη, κάπνισμα, παχυσαρκία συχνότερη στους άνδρες (ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 75 ετών) Το σύνδρομο Down

Τι μπορεί να δημιουργήσει την άνοια; Νόσος Αλτσχάιμερ: Πρόκειται για τη συνηθέστερη πάθηση που προκαλεί άνοια (50-60%) (  καθίζηση στον εκέφαλο β-αμυλοειδούς και τ-πρωτεΐνης.) -Άνοια με σωμάτια του Λούι (Lewy body disease): αφορά το 10-15% των ανοιών. -Αγγειακή άνοια: αφορά μέχρι και 10% των ανοιών -Μετωποκροταφική εκφύλιση: αφορά περίπου το 7% των ανοιών.

Τι μπορεί να δημιουργήσει την άνοια; -Άνοια από νόσο Πάρκινσον: αφορά περίπου το 4-5% του συνόλου των ανοιών. -Περίπου 10% οφείλεται σε πολλές άλλες παθήσεις (πχ. όγκοι, τραυματισμοί, κά) Περίπου 4% των ανοιών αφορά αναστρέψιμες καταστάσεις (πχ. Θυρεοειδική δυσλειτουργία) Προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση Φλοιοβασική εκφύλιση Νόσος Huntington Υδροκέφαλος

συμπτώματα πρέπει να συνδυάζει: Διαταραχή της μνήμης και μιάς τουλάχιστον από τις άλλες νοητικές λειτουργίες Να μην είναι στα πλαίσια όξειας κατάστασης (οξεία συγχυτική κατάσταση) ή σε σοβαρή κατάθλιψη. (Π.Ο.Υ.)

συμτώματα Ενδεικτικά αναφέρονται: απώλεια μνήμης Μικρές βραχυπρόθεσμες αλλαγές στη μνήμη Δυσκολία εύρεσης των κατάλληλων λέξεων Αλλαγές στη διάθεση Απάθεια Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών Σύγχυση Δυσκολία παρακολούθησης ιστοριών Πρόβλημα στην αίσθηση προσανατολισμού Επανάληψη Δυσκολία προσαρμογής σε αλλαγές

Διάγνωση ορισμός του DSM-V Ενδείξεις από το ιστορικό και την εξέταση της νοητικής κατάστασης που παραπέμπουν σε σοβαρή έκπτωση στη μάθηση και τη μνήμη όπως και σε τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω: Έκπτωση στην εκτέλεση σύνθετων καθηκόντων Έκπτωση στη λογική ικανότητα Έκπτωση στην αντίληψη του χώρου και στον προσανατολισμό Γλωσσική έκπτωση Τα γνωσιακά συμπτώματα πρέπει να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ικανότητα του ατόμου για εργασία, στις συνήθεις κοινωνικές του δραστηριότητες όπως και στις σχέσεις του με άλλους ανθρώπους Τα ανωτέρω πρέπει να αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πτώση από ένα προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας

Νόσος Αlzheimer Ονομάστηκε έτσι προς τιμή του γερμανού νευρολόγου Alois Alzheimer, που πριν από εκατό περίπου χρόνια παρατήρησε χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στον εγκέφαλο μιάς ασθενούς προοδευτική νευροεκφυλιστική νόσος

Νόσος Αlzheimer Η πιο συχνή μορφή άνοιας Παράγοντες Κινδύνου Ηλικία Μετά την ηλικία των 65 ετών 5% Μετά την ηλικία των 80 ετών 40% Σπάνια σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών Φύλλο Αυξημένη συχνότητα στις γυναίκες (συσχέτιση οιστρογόνων με την προστασία του ΚΝΣ)

Νόσος Αlzheimer Παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου Η υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη, η παχυσαρκία και το κάπνισμα Σακχαρώδης διαβήτης Δεν έχει εξακριβωθεί, βλάβες στα αγγεία Μηχανισμός σχετιζόμενος με την ίδια την ινσουλίνη

Νόσος Αlzheimer Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές έρευνες που συσχετίζουν στοιχεία της διατροφής με την AD. Σε μερικές από αυτές βρέθηκε χαμηλότερος κίνδυνος για την νόσο με τη λήψη βιταμινών, όπως η βιτ. Β12, το φυλλικό οξύ, τη λήψη αντιοξειδωτικών, βιτ. C και Ε, τη λήψη ακόρεστων λιπαρών οξέων και τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ.

Νόσος Αlzheimer Εκπαίδευση δεν έχουν τελειώσει το δημοτικό, έχουν μέχρι και 4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν τη νόσο. Άλλοι παράγοντες Τραυματισμός κεφαλής, εγχείρηση by pass στο παρελθόν.

Παράγοντες οι οποίοι δρουν αποτρεπτικά στην εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ -Μόρφωση (αυξάνεται ο αριθμός των συνδέσεων των νευρικών κυττάρων και η νόσος χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εκδηλωθεί) -Σωματική άσκηση -Μεσογειακή δίαιτα

Νόσος Αlzheimer Στάδια της νόσου: (α) Ήπια μορφή-πρώιμα στάδια απώλεια της πρόσφατηςμνήμης και γλωσσικά προβλήματα Απώλεια ενδιαφέροντος (β) Μέτρια μορφή-μεταγενέστερα στάδια Ανικανότητα μάθησης και ανάκλησης πληροφοριών Δυσκολία αναγνώρισης γνώριμων προσώπων Παράδοξες συμπεριφορές (γ) Σοβαρή μορφή-τελικά στάδια παντελής απώλεια πρόσφατης και απώτερης μνήμης Δυσνόητος λόγος δυσκολία στην άρθρωση ακράτεια ούρων και κοπράνων Υποσιτισμός κώμα και τέλος σε θάνατο(κυρίως από λοίμωξη) Ύπουλη έναρξη Βραδεία εξέλιξη

Νόσος Αlzheimer Νευροψυχιατρικά συμτώματα (α) Κατάθλιψη 20-40% (β) Ψυχωτικές διαταραχές 70% (γ) Άγχος (δ) Διαταραχές ύπνου (ε) Επιθετικότητα

Νόσος Αlzheimer Διάγνωση της νόσου Ιστορικό (συμπτωματολογία, πορεία) Κλινική εξέταση (γενική και νευρολογική) Νευροψυχολογική εκτίμηση Εξετάσεις αίματος Απεικονιστικές εξετάσεις

Νόσος Αlzheimer-αιτιολογία δεν υπάρχει κληρονομική προδιάθεση Αν και έχουν συσχετιστει περισσότερα από 200 γονίδια Χρωμοσώματα 1,14,19,21. αυξημένη εναπόθεση του β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο(ενεργοποιεί την απόπτωση του νευρικού κυττάρου)

Κατάληξη-πρόγνωση Σε πλέον προχωρημένα στάδια, εμφανίζονται τα προβλήματα κίνησης τα οποία και καθηλώνουν εν τέλει τον ασθενή στο κρεβάτι, με τους ασθενείς στα τελικά στάδια να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους της καθήλωσης (πνευμονίες από εισρρόφηση, ουρολοιμώξεις κά). Το προσδόκιμο επιβίωσης ανάλογα με τις διάφορες παθήσεις είναι 5-10 χρόνια.

θεραπεία Στόχοι: σταθεροποίηση των διαταραχών της νόησης βελτίωση των διαταραχών της συμπεριφοράς αντιμετώπιση της κατάθλιψης που συχνότατα συνοδεύει την άνοια (αν και νωρίτερα σημειώνεται ότι για να μπει διάγνωση για άνοια δεν πρέπει να είναι στα πλαίσια σοβαρής κατάθλιψης) Προσοχή: πλήρης έλεγχος για την ύπαρξη δευτεροπαθών, δυνητικά θεραπεύσιμων αιτίων. Μόριο ριβαστιγμίνης (αναστολέας ακετυλχολινεστεράσης)

Άνοια Σωματίων Lewy η δεύτερη συνηθέστερη μορφή άνοιας, όμως συχνά δεν εντοπίζεται ή η διάγνωση είναι λανθασμένη, επειδή τα συμπτώματα είναι όμοια ή συνυπάρχουν με αυτά του Πάρκινσον ή του Αλτσχάιμερ Οι ασθενείς συχνά αντιμετωπίζουν παραισθήσεις που τους καταπονούν συναισθηματικά. Μπορεί να πιστεύουν ότι κάποιος τους κυνηγά, με αποτέλεσμα να κατακλύζονται από φόβο, άγχος και θυμό.. Η νεκροψία του Robin Williams αποκάλυψε ότι έπασχε από τη νόσο

Άνοια Σωματίων Lewy δυσκολία συγκέντρωσης Αδυναμία πραγματοποίησης σύνθετων σκέψεων μυϊκή ακαμψία και επακόλουθη δυσκολία στην κίνηση, ( δυσκολία δ.δ. από Νόσο Πάρκινσον) Διαταραχές ύπνου REM (85%)- ζωηρά όνειρα χωρίς συνοδό μυϊκή ατονία Διαφέρει από το Αλτσχάιμερ ως προς την επίδραση στη μνήμη, καθώς στην περίπτωση αυτή δεν παρατηρείται απώλεια. Βρέθηκε στο πτωματικό παρασκεύασμα του Robin Williams «Πυρηνικοί» κλινικοί χαρακτήρες της νόσου: 1. αυξομειώσεις της νοητικής λειτουργίας, 2. οπτικές παραισθήσεις και 3. παρκινσονισμός

ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΟΙΑ( VaD) Πρόκειται για ένα μάλλον ετερογενές σύνδρομο παρά για μια διακριτή οντότητα, στο οποίο υποκείμενη αιτία είναι η αγγειοεγκεφαλική νόσος και τελική του εκδήλωση η άνοια Δεν υπάρχει κανένα παθολογοανατομικό κριτήριο για τη διάγνωση της VaD, όπως υπάρχουν για την AD. Υπάρχει ένας αριθμός κλινικών κριτηρίων φτωχής αξίας τα οποία δεν εφαρμόζονται με συνέπεια ποικιλία μηχανισμών που περιελάμβαναν τα πολλαπλά έμφρακτα και τη χρόνια ισχαιμία Ένας αριθμός μελετών έχει καταδείξει υψηλή επίπτωση άνοιας μετά ΑΕΕ σε ποσοστό 6-32% των ασθενών σε παρακολούθηση από 3 μήνες μέχρι 20 χρόνια

ΜΕΤΩΠΟΚΡΟΤΑΦΙΚΗ ΑΝΟΙΑ Πρόκειται για μια ετερογενή οντότητα η οποία χαρακτηρίζεται από εστιακή ατροφία στους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς και απουσία παθολογίας νόσου Alzheimer Η νόσος του Pick ήταν ο πρώτος υποτύπος που αναγνωρίστηκε και χαρακτηρίζεται παθολογοανατομικά από την παρουσία σωματίων Pick στο νεοφλοιό και τους ιπποκάμπους κλινικά παρουσιάζεται με διαταραχές λόγου και συμπεριφοράς

Κλινική εικόνα Αλλαγές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα (90%) Διαταραχή μνήμης <10% κινητικές διαταραχές:εξωπυραμιδικές (~30%) Πρώιμη και προοδευτική διαταραχή λόγου (αφασία)

2 κλινικές οντότητες ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης Φλοιώδες σύνδρομο: οι εκδηλώσεις είναι ανάλογες της προσβεβλημένης περιοχής μετωπιαίος λοβός-> εκτελεστική δυσλειτουργία, αβουλία ή απάθεια, αμφοτερόπλευρα έμφρακτα μπορεί να προκαλέσουν ακινητική αλαλία ΑΡ βραγματικός-> αφασία, απραξία ή αγνωσία ΔΕ βραγματικός-> ημιαμέλεια (νοσο- σωματοαγνωσία), σύγχυση, αναστάτωση, οπτικοχωρική και κατασκευαστική δυσχέρεια- κροταφικός-> πρώιμη αμνησία

2 κλινικές οντότητες ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης Υποφλοιώδες σύνδρομο: εστιακά κινητικά σημεία, πρώιμη εμφάνιση διαταραχών βάδισης (μικρά βήματα, «κολλώδης», παρκινσονική), αστάθεια και αναίτιες πτώσεις, διαταραχές ούρησης, ψευδοπρομηκική παράλυση, διαταραχές προσωπικότητας και διάθεσης (αβουλία, απάθεια, κατάθλιψη, συναισθηματική αστάθεια), γνωσιακές διαταραχές (ήπια έκπτωση μνήμης, ψυχοκινητική καθυστέρηση, ανώμαλη εκτελεστική λειτουργία)

Μικτή άνοια Σε παθολογοανατομικό υλικό ασθενών με ευρήματα AD έχει βρεθεί συνύπαρξη αγγειακής παθολογίας στο 34-50% Περίπου το 1/3 όσων έχουν διαγνωστεί με VaD έχουν και ευρήματα AD σε βιοψία (υπάρχουν ενδείξεις ότι μοιράζονται κοινούς αιτιολογικούς παράγοντες)

Άνοια νόσου πάρκινσον Διάφοροι τύποι άνοιας συνδυάζονται με παρκινσονικά συμπτώματα ενώ επίσοις πολλοί ασθενείς με νόσο πάρκινσον εμφανίζουν και άνοια Τέτοιες έιναι: άνοια με σωμάτια Lewy άτυπα παρκινσονικά σύνδρομα: ατροφία πολλαπλών συστημάτων (MSA) προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση (PSP) φλοιοβασική γαγγλιακή εκφύλιση (CΒD)

Προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση κάθετη υπερπυρηνική παράλυση με ανωμαλίες κυρίως 1.της προς τα κάτω στροφής του βλέμματος, 2.αστάθεια με ανεξήγητες πτώσεις, 3.συμμετρική βραδυκινησία και δυσκαμψία, 4.απάθεια, άρση αναστολών, ανησυχία, νευρικότητα >80% αναπτύσσουν ψευδοπρομηκική παράλυση με δυσαρθρία και δυσφαγία

ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΝΟΙΕΣ Φάρμακα (αναλγητικά, αντιχολινεργικά, ψυχοτρόπα, ηρεμιστικά- υπνωτικά, στεροειδή) Σχετιζόμενες με αλκοόλ (τοξική δράση, απόσυρση) Μεταβολικές διαταραχές (νοσήματα θυρεοειδούς, ανεπάρκεια Β12, υπονατριαιμία, υπερκαλιαιμία, ηπατική και νεφρική δυσλειτουργία) Κατάθλιψη (ψευδοάνοια) Νεοπλάσματα ΚΝΣ, χρόνια υποσκληρίδια αιματώματα, χρόνιες μηνιγγίτιδες Υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ arxika-symptwmata-anoias.html arxika-symptwmata-anoias.html lewy-ti-einai-i-pathisi-apo-tin-opoia-epasxe-o-robin- williams#ixzz3QpSxcO5f lewy-ti-einai-i-pathisi-apo-tin-opoia-epasxe-o-robin- williams#ixzz3QpSxcO5f yYgeia/Alzheimers.pdf yYgeia/Alzheimers.pdf