ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Υπεύθυνη μαθήματος Αναστασία Στρατηγέα Αναπλ. Καθηγ. Ε.Μ.Π. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ  Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons  Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3 I.Εισαγωγικές Έννοιες : Η Γεωγραφική Προσέγγιση. Βασικές Έννοιες - Αρχές της Οικονομίας. Εισαγωγή στην Οικονομική Γεωγραφία. II.Απλουστευμένα Μοντέλα Ανάλυσης Χώρου : Θεωρία Κεντρικών Τόπων Christaller / Lösch. Μοντέλα Ιεράρχησης Δικτύου Αστικών Κέντρων. III.Θεωρίες Ανάλυσης Χώρου : Χωρική Διαφοροποίηση Συντελεστών Παραγωγής. Κόστος Μεταφοράς. Κόστος Παραγωγής. Ζήτηση. Οικονομίες Κλίμακας. Θεωρία Συμπεριφοράς. IV.Ανάλυση Εξέλιξης Χωρικών Δομών : Το περιφερειακό πρόβλημα. Θεωρίες Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ο Ρόλος της Τεχνολογίας. Επιχειρηματικότητα.

1. Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 4

5 OΡΙΣΜΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Η Γεωγραφία ΔΕΝ εστιάζει στη μελέτη ενός αντικειμένου αυτού καθεαυτού ΑΛΛΑ αποτελεί ενός είδους προσέγγιση στη μελέτη του αντικειμένου αυτού ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

6 OΡΙΣΜΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΜΦΑΣΗ στη ΧΩΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ των φαινομένων που εξετάζει ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΟΥ ΠΟΥ είναι χωροθετημένο το αντικείμενο μελέτης? ΓΙΑΤΙ ΓΙΑΤΙ είναι χωροθετημένο με αυτό τον τρόπο? ΠΩΣ ΠΩΣ επηρεάζει η χωροθέτηση αυτή (επιπτώσεις)? ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Φυσική Γεωγραφία: έμφαση στη φυσική διάσταση (κατανομή χαρακτηριστικών του χώρου - εδάφη, υδάτινοι πόροι, βλάστηση) Ανθρωπογεωγραφία: έμφαση στην κοινωνική διάσταση (πως και γιατί άτομα/δραστηριότητες κατανέμονται στο χώρο) Πολιτική γεωγραφία: έμφαση στην πολιτική διάσταση στη διαμόρφωση των χωρικών προτύπων Ιστορική γεωγραφία: έμφαση στην ιστορική διάσταση στη διαμόρφωση των χωρικών προτύπων Οικονομική γεωγραφία: ανάλυση-ερμηνεία προτύπου χωροθέτησης δραστηριοτήτων – διαμόρφωση χωρικής δομής 7 ΑΝΑΛΥΣΗ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΧΩΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ Τ Α Ξ Ι Ν Ο Μ Η Σ Η

ΑΝΑΛΥΣΗ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΧΩΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΜΙΑ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 8 Πολιτικές Επιστήμες Πολιτική Γεωγραφία Οικονομία Οικονομική Γεωγραφία Κοινωνική Γεωγραφία Κοινωνιολογία Μαθηματικά Μαθηματική Γεωγραφία Ιστορική Γεωγραφία Ιστορία Αστική ΓεωγραφίαΧΩΡΟΣ

Τα εννοιολογικά όρια ανάμεσα σε: Οικονομική Γεωγραφία Πολιτική Γεωγραφία Κοινωνική Γεωγραφία Ιστορική Γεωγραφία κ.λπ. τείνουν να αλληλοεπικαλύπτονται ΔΕΝ υπάρχουν αυτόνομες οικονομικές σχέσεις, δηλαδή σχέσεις έξω από το κοινωνικό, πολιτικό, ιστορικό, πολιτιστικό κ.ά. περιεχόμενο 9 ΑΝΑΛΥΣΗ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΧΩΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΜΙΑ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (Κουρλιούρος, 2011)

ΣΥΝΗΘΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΟΥ  Ποιές οι σχέσεις των ανθρώπων με το περιβάλλον τους? (οικολογική οργάνωση)  Υπάρχουν ομοιογενείς περιοχές που δημιουργούν περιφέρειες? (περιφερειοποίηση)  Ποιά η θέση και η οργάνωση ατόμων / δραστηριοτήτων στο χώρο? (χωρική οργάνωση)  Μπορούν να προταθούν λύσεις σε ορισμένα προβλήματα του χώρου αυτού? (προτάσεις παρέμβασης) 10 (Κουτσόπουλος, 1990) ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΧΩΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Μελέτη της εμφάνισης και ερμηνείας των διαφόρων φαινομένων με ΕΜΦΑΣΗ στη ΧΩΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ 11 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Πρότυπο μετακινήσεων σε μία αστική περιοχή Πρότυπα χωροθέτησης επιχειρήσεων

Μελέτη της ΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ των χωρικών συστημάτων μέσα στα οποία λαμβάνουν χώρα διάφορα ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ και παίρνονται ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ που ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ αλλά και ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ από τη χωρική δομή 12 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ  Πολυπλοκότητα που εμπεριέχεται στα χωρικά συστήματα που εξετάζει ο γεωγράφος  Αλληλεπίδραση ανάμεσα στα επιμέρους στοιχεία των χωρικών συστημάτων 13 ΧΩΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αλληλεπιδράσεις κοινωνικών, οικονομικών & φυσικών μεταβλητών

2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ - ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 14

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 15 ΑΓΑΘΑ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΠΑΝΙΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΙΜΗΑΓΟΡΑ Ελαστικότητα Ζήτησης Ελαστικότητα Προσφοράς ΣΤΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΡΩΝ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ των ατόμων σε σχέση με: την παραγωγή την κατανομή και την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών (McConnell, 1993) 16  Τι θα παραχθεί;  Πώς θα παραχθεί;  Για ποιον θα παραχθεί; Αγαθά και υπηρεσίες ΠΡΟΒΛΗΜΑ Διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες Στενότητα πόρων ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ 17 Αγαθά και υπηρεσίες Ανθρώπινες ανάγκες Επιχειρήσεις προσφορά ζήτηση εν δυνάμει ζήτηση Ανάγκες «ύπαρξης» Ανάγκες «πολιτισμού»

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΓΑΘΩΝ 18 ΑΓΑΘΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑΑΫΛΑ ΔΙΑΡΚΗΚΑΤΑΝΑΛΩΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ υπόσταση διάρκεια χρήσης σκοπός χρήσης

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ-ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 19 Μέσα παραγωγής ή συντελεστές παραγωγής Κεφάλαιο (παραγωγικά μέσα) Εργασία Γη (φυσικοί πόροι, ορυκτοί πόροι, κ.λπ.) O = f (K εφ, E ργ, Γ η ) Παραγόμενο προϊόν Ο ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Τ εχνολογία ΠΡΟΒΛΗΜΑ Στενότητα-σπανιότητα συντελεστών παραγωγής Ζητήματα Επιλογής

Αύξηση διαθέσιμων ΠΟΡΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ – βελτίωση παραγωγικής διαδικασίας ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 20 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ-ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Χ Υ Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων Βιομηχανικά προϊόντα Αγροτικά προϊόντα Πρότυπο παραγωγής Χ max Y max

ΑΤΟΜΑ – ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΤΟΜΑ  Πόσο μέρος του εισοδήματος θα καταναλώσουν θα αποταμιεύσουν  Μέρος που θα καταναλώσουν σε τι προϊόντα σε τι ποσότητες  Μέρος που αποταμιεύουν: πότε θα χρησιμοποιηθεί για ποιό σκοπό 21 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ  Τι προϊόν θα παράγουν  Σε τι ποσότητα  Που θα χωροθετηθούν  Σε ποιά τιμή θα πωλήσουν το προϊόν τους  Ποιά τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί ζήτηση προσφορά

ΖΗΤΗΣΗ παράγοντες ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ που είναι διατεθειμένος να αγοράσει ο καταναλωτής σε διάφορες τιμές για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όταν όλοι οι άλλοι παράγοντες που επιδρούν στην τιμή παραμένουν σταθεροί 22 ΠΡΟΣΦΟΡΑ παράγοντες ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ που είναι διατεθειμένος να πωλήσει ο παραγωγός σε διάφορες τιμές για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όταν όλοι οι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την προσφερόμενη ποσότητα παραμένουν σταθεροί ΑΝΑΓΚΕΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΠΡΟΣΦΟΡΑ 23 ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΑΓΑΘΑ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΤΙΜΗ; ΣΠΑΝΙΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΓΑΘΑ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Εξυπηρετούν κάποιες ανάγκες του ανθρώπου Βρίσκονται εν ανεπαρκεία (δεν είναι ελεύθερα αγαθά) ΤΙΜΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 24 Μηχανισμός ελέγχου ΑΓΟΡΑ ζήτηση προσφορά τιμή ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ οικονομικού συστήματος Παραγωγή Κατανάλωση Ανταλλαγή

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ μέσα από την οποία το άτομο προσπαθεί να κατανείμει περιορισμένους πόρους με επαρκή τρόπο ανάμεσα σε εναλλακτικές χρήσεις σύμφωνα με τις ανάγκες του 25 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

26 ΚΑΜΠΥΛΗ ΖΗΤΗΣΗΣ Ζ Ζ’ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗ ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗ Π’ Π π.χ. αγροτικά προϊόντα π.χ. καταναλωτικά προϊόντα ΤΙΜΗ ΑΓΑΘΟΥ-ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΙΜΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Ζ Ζ’ Π’ Π Τιμή ισορροπίας Προσφερόμενες ποσότητες ίσες με αυτές που ζητούνται Πλεόνασμα Έλλειμα

 Η προσφορά και η ζήτηση καθορίζουν την ΤΙΜΗ κάθε αγαθού ή υπηρεσίας  Η προσφορά αντανακλά τη σπανιότητα του αγαθού ή υπηρεσίας  Η ζήτηση αντανακλά χρησιμότητα του αγαθού ή υπηρεσίας 27 ΤΙΜΗ ΑΓΑΘΟΥ-ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ

Η ζήτηση εξαρτάται από την τιμή του αγαθού - υπηρεσίας Η ζητούμενη ποσότητα είναι αντιστρόφως ανάλογη της τιμής Όσο πιο φθηνό είναι ένα αγαθό τόσο μεγαλύτερες ποσότητες ζητούνται 28 ΖΗΤΗΣΗ - ΤΙΜΗ ΑΓΑΘΟΥ ή ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ Ποσότητα Τιμή ΚΑΜΠΥΛΗ ΖΗΤΗΣΗΣ Μετατόπιση καμπύλης ζήτησης Αλλαγή εισοδημάτων

Η προσφορά εξαρτάται από: Την τιμή του αγαθού - όσο μεγαλώνει η τιμή τόσο μεγαλώνει η προσφορά Το κόστος των συντελεστών παραγωγής Την τεχνολογία Αστάθμητους παράγοντες π.χ. καιρικές συνθήκες στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων 29 ΠΡΟΣΦΟΡΑ - ΤΙΜΗ ΑΓΑΘΟΥ ή ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ Ποσότητα Τιμή ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

ΣΧΕΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ-ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ-ΤΙΜΗΣ ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ 30 Τ2Τ2 ΤΙΜΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ Ζ Ζ’ Π1Π1 Π2Π2 Π3Π3 Τ1Τ1 Τ3Τ3 Μείωση προσφοράς Αύξηση προσφοράς Μείωση τιμής Μείωση προσφοράς Αύξηση τιμής

31 ΣΧΕΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ-ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ-ΤΙΜΗΣ ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Π’ Π Ζ1Ζ1 Ζ2Ζ2 Ζ3Ζ Ποσότητα Τιμή Τ3Τ3 Τ2Τ2 Τ1Τ1 Όταν αυξάνεται η ζήτηση Αυξάνεται και η τιμή του προϊόντος και η προσφορά Όταν μειώνεται η ζήτηση Μειώνεται και η τιμή του προϊόντος και η προσφορά

32 ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΟ μεταβάλλεται ένα μέγεθος Α όταν μεταβάλλεται ένα άλλο μέγεθος Β = Δείκτης ελαστικότητας Ποσοστιαία μεταβολή μεγέθους Α Ποσοστιαία μεταβολή μεγέθους Β

33 ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ Εκφράζει πόσο μεταβάλλεται η ζήτηση από μία μεταβολή π.χ. στην τιμή ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Εκφράζει πόσο μεταβάλλεται η ζήτηση από μια μεταβολή στην προσφορά

ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Μέτρο του βαθμού αντίδρασης των καταναλωτών στις μεταβολές της τιμής Δείχνει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού στις μεταβολές της τιμής του 34 * πόσο μεταβάλλεται η ζήτηση από μία μεταβολή στην τιμή = Δείκτης ελαστικότητας ζήτησης Ποσοστιαία μεταβολή ζητούμενης ποσότητας Ποσοστιαία μεταβολή τιμής

35 ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Σχετικά ελαστική ζήτηση Ε p >1 (σε απόλυτη τιμή) Σχετικά ανελαστική ζήτηση 0<Ε p <1 (σε απόλυτη τιμή) Μοναδιαία ελαστικότητα ως προς την τιμή Ε p =1 (σε απόλυτη τιμή) B Q=a+β.P Τιμή P Ποσότητα Q  Ep   A M a a/2 O  Ep  >1  Ep  = 1  Ep  <1  Ep  = 0 α/β α/2β

36 ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ *πόσο μεταβάλλεται η ζήτηση από μία μεταβολή στο εισόδημα ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού στις μεταβολές του εισοδήματος = Δείκτης ελαστικότητας ζήτησης Ποσοστιαία μεταβολή ζητούμενης ποσότητας Ποσοστιαία μεταβολή εισοδήματος

ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ 37 *πόσο μεταβάλλεται η ζήτηση από μια μεταβολή στην προσφορά ευαισθησία ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού στις μεταβολές της προσφοράς = Δείκτης ελαστικότητας ζήτησης Ποσοστιαία μεταβολή ζητούμενης ποσότητας Ποσοστιαία μεταβολή προσφοράς

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Εστιάζει σε συνολικά μεγέθη σε επίπεδο κράτους (π.χ. Εθνικό Εισόδημα, Αποταμίευση, Επένδυση) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Εστιάζει στα οικονομικά της επιχείρησης (π.χ. προσφορά, ζήτηση, τιμή) 38 ΔΙΑΚΡΙΣΗ

ΤΟΜΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Τομείς Παραγωγής)  Πρωτογενής Τομέας (π.χ. γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία)  Δευτερογενής Τομέας (π.χ. μεταποίηση, βιομηχανία, ενέργεια)  Τριτογενής Τομέας (π.χ. εκπαίδευση, τουρισμός, υγεία) 39

3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ 40

Οι ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ όπως και οι ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ ασχολούνται με τα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 41 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ μία οργανωτική δομή μέσα από την οποία σπάνιοι πόροι κατανέμονται με επάρκεια ανάμεσα σε εναλλακτικές χρήσεις σύμφωνα με τις υπάρχουσες ανάγκες 42 ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ οικονομικού συστήματος ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΔΙΩΚΕΤΑΙ το μέγιστο αποτέλεσμα με την κατά το δυνατόν λιγότερη συμμετοχή πόρων ανθρώπινων ή οικονομικών 43 ΚΙΝΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

δημιουργείται από ΙΔΙΩΤΕΣ, ΟΜΑΔΕΣ ή την ΚΟΙΝΩΝΙΑ σαν σύνολο για ένα μεγάλο φάσμα από ΑΓΑΘΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 44 ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΖΗΤΗΣΗ Δραστηριοποίηση για την ικανοποίηση της ζήτησης ΑΝΑΓΚΕΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

ΧΩΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΧΩΡΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ  Ζήτησης  Προσφοράς  Συντελεστών παραγωγής κ.ά. 45 Αντικείμενο Οικονομικού Γεωγράφου ΠΡΟΤΥΠΟ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

ΣΧΕΣΗ ΧΩΡΟΥ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 46 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟ- ΤΗΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΙΔΙΩΤΕΣ Άτομα Επιχειρήσεις ΧΩΡΟΣ Δ= Εμπόριο, Βιομηχανία, Κατοικία... Α= απασχολούμενοι, αγο- ραστές, ενοικιαστές κ.λπ. Παραγωγοί & Καταναλωτές παραγωγός καταναλωτής

47 ΣΧΕΣΗ ΧΩΡΟΥ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΠΟΥ χωροθετούνται οι οικονομικές δραστηριότητες? ΠΩΣ επηρεάζουν το χώρο στον οποίο χωροθετούνται? ΓΙΑΤΙ χωροθετούνται οι οικονομικές δραστηριότητες σε συγκεκριμένο χώρο? ΠΩΣ επηρεάζει ο χώρος τις αποφάσεις (συμπεριφορά) των δραστηριοτήτων να χωροθετηθούν? ΠΩΣ διαμορφώνεται ο χώρος (χωρικό πρότυπο) με βάση τις αποφάσεις χωροθέτησης των δραστηριοτήτων?

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ H Οικονομική Γεωγραφία εστιάζει στις ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ μέσα από τις ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ των οικονομικών δραστηριοτήτων 48

ΠΟΥ χωροθετούνται οι οικονομικές δραστηριότητες? 49 ΡΟΛΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑΤΙ χωροθετούνται οι οικονομικές δραστηριότητες σε συγκεκριμένο χώρο? ΠΩΣ επηρεάζουν το χώρο στον οποίο χωροθετούνται ? ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ Κατανομή οικονομικών δραστηριοτήτων ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΣ Γιατί κατανέμονται με συγκεκριμένο τρόπο ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΣ Ανίχνευση προβλημάτων Σχεδιασμός παρεμβάσεων (Κουρλιούρος, 2011)

50 ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΓΕΩΓΡΑΦΟ ΧΩΡΟΣ (space): ο φυσικός χώρος με τα χαρακτηριστικά του, η απόσταση, η εγγύτητα κ.λπ. ΤΟΠΟΣ (place): αναφέρεται στα μοναδικά οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, φυσικά κ.ά. χαρακτηριστικά ενός τόπου που συνθέτουν την «ταυτότητά» του ΘΕΣΗ (location): σημείο εγκατάστασης ανθρώπινης δραστηριότητας – χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την έννοια της απόστασης ΧΩΡΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (spatial scale): διαφορετικές χωρικές κλίμακες, π.χ. τοπική, περιφερειακή, εθνική, υπερεθνική (Sokol 2011, Λεοντίδου 2011) Γεωγραφική προσέγγιση οικονομικών διαδικασιών

ΧΩΡΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ή ΧΩΡΙΚΗ ΔΟΜΗ Αποτέλεσμα ενός συνόλου ανθρώπινων αποφάσεων / επιλογών 51 Παραδείγματα Χωρικό πρότυπο οικονομικών δραστηριοτήτων Χωρικό πρότυπο μετακινήσεων Χωρικό πρότυπο κατοικίας ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Επιστήμη της ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Διερευνά τη χωρική διάσταση των αποφάσεων των οικονομικών δραστηριοτήτων Εστιάζει στη διατύπωση γενικών αρχών και θεωριών για την ερμηνεία της λειτουργίας των οικονομικών συστημάτων στο ΧΩΡΟ

52 ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΩΝ ? ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΜΦΑΣΗ στη χωρική διάσταση Αχωρική προσέγγιση

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ  Κουρλιούρος, Η. (2011), Διαδρομές στις Θεωρίες του Χώρου, Εκδόσεις Προπομπός, ISBN , Αθήνα.  Κουτσόπουλος, Κ. (1990), Γεωγραφία - Μεθοδολογία και Μέθοδοι Ανάλυσης Χώρου, Εκδόσεις Παπαδήμας, Αθήνα.  McConnell, K.E. (1993), Indirect Methods for Assessing Natural Resource Damages Under CERCLA, In R. J. Kopp and V. K. Smith (Eds.), Valuing Natural Assets - The Economics of Natural Resource Damage Assessment, Washington D.C., Resources for the Future, pp  Sokol, Μ. (2011), Economic Geographies of Globalization – A Short Introduction, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, ISBN , UK.  Λεοντίδου, Λ. (2011), Αγεωγράφητος Χώρα, Εκδόσεις Προπομπός, ISBN , Αθήνα. 53

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ  Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα  Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΕΜΠ» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού  Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους 54