Η ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ Η ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ( π.Χ. – π.Χ.) Α. Εποχή του Λίθου Παλαιολιθική & Μεσολιθική Εποχή ( π.Χ. – π.Χ.) Νεολιθική Εποχή (6.500 π.Χ π.Χ.) Β. Εποχή του Χαλκού π.Χ. – π.Χ.
ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ( π.Χ. – π.Χ.) Η εξέλιξη του ανθρώπου: Ικανός άνθρωπος (homo habilis) Όρθιος άνθρωπος (homo erectus) Σοφός άνθρωπος (homo sapiens) Σοφότατος άνθρωπος (homo sapiens sapiens) → Είμαστε απόγονοί του
Την περίοδο αυτή: Το κλίμα είναι ψυχρότερο από ό,τι σήμερα. Τα θηράματα ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή: – Στην Α. Ευρώπη κυριαρχεί το μαμούθ. – Στη Δ. Ευρώπη ο τάρανδος, ο αιγαγρός και η αντιλόπη. – Στη Μεσογειακή Ευρώπη τα βόδια, τα ελάφια και οι ίπποι. Ξεκινά η δημιουργία της θρησκείας και η ταφή των νεκρών. Το μαλλιαρό μαμούθ org/print/948
Ο άνθρωπος την εποχή αυτή (1): Βρίσκει καταφύγιο στα σπήλαια. Μετακινείται ακολουθώντας τα θηράματά του. Προτιμά να εγκαθίσταται κοντά σε όχθες ποταμού ή δίπλα σε λίμνες και πηγές νερού. Είναι κυρίως κυνηγός, τροφοσυλλέκτης και αλιεύς (=ψαράς). Σπήλαιο Φράχθι, Ερμιονίδα. Κατοικήθηκε καθόλη την περίοδο της Παλαιολιθικής και Μεσολιθικής Εποχής.
Τα βόδια, τα ελάφια και οι ίπποι μαζί με τους καρπούς αποτελούν την κύρια τροφή του. Περιτυλίγεται με δέρματα ζώων, για να αντιμετωπίσει το κρύο. Για τα εργαλεία του χρησιμοποιεί: – οστά και κέρατα ζώων ή – κατεργάζεται το λίθο Ο άνθρωπος την εποχή αυτή (2): Τα κύρια εργαλεία του ανθρώπου της Παλαιολιθικής εποχής (Μουσείο Βόλου)
Ο Σοφός Άνθρωπος Θάβει τους νεκρούς του και στους τάφους τοποθετεί κτερίσματα. Πιστεύει, επομένως, σε μια άλλη ζωή, μετά το θάνατο. Πιστή αναπαράσταση του Μαυσωλείου, του χώρου που βρέθηκε ο Αρχάνθρωπος στο σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής
ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Θεσσαλία Μακεδονία Αργολίδα Λακωνία Κέρκυρα κ.α. Σπήλαιο Θεόπετρας, Τρίκαλα
Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (1) Πρωτοεμφανίζεται στο τέλος της παλαιολιθικής περιόδου. Έχει χαρακτήρα συμβολικό ή διακοσμητικό. Στα έργα τέχνης περιλαμβάνονται: – Ζωγραφικές παραστάσεις – Αγαλματίδια από πηλό, κόκκαλο ή λίθο Από το σπήλαιο της Θεόπετρας
Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (2) Καλλιτεχνικά δημιουργήματα είναι επίσης: – Τα περιδέραια – Τα βραχιόλια – Τα σκουλαρίκια κ.α. Ανθρωπόμορφο «ενώτιο» που βρέθηκε σε σπήλαιο του Πηλίου. (Μουσείο Βόλου). Έχει διατυπωθεί η ικασία ότι τα «ενώτια» αποτελούν τις πρώτες απόπειρες παλαιολιθικών ανθρώπων της ελληνικής γης να σχηματοποιήσουν το ανθρώπινο σώμα.
Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (3) Σπηλαιογραφίες, δηλαδή εικόνες ζώων και σπανίως ανθρώπων ζωγραφισμένες με χρώματα ή χαραγμένες στα τοιχώματα σπηλαίων έχουν βρεθεί σε σπήλαια της Ευρώπης. Σπηλαιογραφία από τα σπήλαια της Niaux (Γαλλία)
Έχουν μαγική ή συμβολική σημασία. Εκφράζουν την αντίληψη των παλαιολιθικών ανθρώπων για – το μυστήριο της δημιουργίας της ζωής – την αγωνία για την επιβίωση – το θάνατο. Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (4) Αναπαράσταση σπηλαιογραφίας
Προτεινόμενα λογοτεχνικά βιβλία για την παλαιολιθική εποχή Σίνου Κίρα, Στη χώρα των μαμούθ, Κέδρος. Σίνου Κίρα, Στο σκοτάδι της σπηλιάς, Κέδρος. Δερμιτζάκης Δ. Μιχαήλ, Ιστορία για ένα μικρό μαμούθ, Πατάκης. Πετκανοπούλου Μαρία, Ο μικρός ζωγράφος των βράχων, Καλειδοσκόπιο. Μάλμου Αγγέλα, Ίγμα, η Ανατολή, Κέδρος. Σφήκας Γεώργιος, Αττική π.Χ., Πατάκης
Χρήσιμες διευθύνσεις στο διαδίκτυο : Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού· η ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο : Προϊστορική Τέχνη : Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας Πανεπιστημίου Αθηνών : ΟΔΥΣΣΕΥΣ, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. foundation.org/gr/elibrary/1/O_kyklos_ton_mouseion.html : Τόμοι μουσείων σε ηλεκτρονική μορφή. foundation.org/gr/elibrary/1/O_kyklos_ton_mouseion.html
Τέλος Επιμέλεια: Ελένη Νασιώτη ΠΕ02