Σχολική πρακτική Ι.

Παρουσίαση με θέμα: "Σχολική πρακτική Ι."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Σχολική πρακτική Ι

2 Τι περιλαμβάνει το μάθημα;
Σεμιναριακές συνατήσεις /μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πέντε επισκέψεις σε σχολεία Πέντε άξονες παρατήρησης Αναστοχασμό μετά από κάθε άξονα Εργασία

3 “Αντικειμενικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διδασκαλία”
1ος Άξονας παρατήρησης “Αντικειμενικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διδασκαλία”

4 Αντικειμενικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διδασκαλία
ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 1ος ΑΞΟΝΑΣ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗ- ΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΑ- ΣΜΟΣ/ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Αντικειμενικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διδασκαλία Περιοχή στην οποία εδρεύει το σχολείο Τύπος σχολείου (Πολυθέσιο 12/θ, 6/θ κλπ) Λειτουργία ολοήμερου σχολείου Λειτουργία: Τάξης υποδοχής, Τμήματος ενισχυτικής διδασκαλίας, Τμήματος ένταξης Εφαρμογή Ευέλικτης ζώνης

5 Ύπαρξη εργαστηρίων (φυσικής, υπολογιστών κτλ)
Αριθμός διδασκόντων Διαδικασία κατανομής τάξεων Διαμόρφωση και σύνταξη του ωρολογίου προγράμματος Το ωρολόγιο πρόγραμμα της τάξης Σύνθεση της τάξης: -Αριθμός μαθητών: σύνολο- αναλυτικά αγόρια/κορίτσια -Αριθμός μαθητών προερχομένων από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα -Ύπαρξη μαθητών με αναπηρίες

6 ΤΥΠΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΤΗΤΑ
Κανονικά σχολεία ΕΑΕΠ

7 ΝΟΜΟΣ 1566/ Δομή και λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις Μαθητές Δάσκαλοι Οργανικότητα 10 έως Μονοθέσιο 26 έως Διθέσιο 51 έως Τριθέσιο 91 έως Τετραθέσιο 121 έως Πενταθέσιο 151 έως Εξαθέσιο 181 έως Επταθέσιο 211 έως Οκταθέσιο 241 έως Εννεαθέσιο 271 έως Δεκαθέσιο 301 έως Ενδεκαθέσιο 331 έως Δωδεκαθέσιο

8 Σχολεία ΕΑΕΠ Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 8 8

9 Η φιλοσοφία του Νέου Σχολείου
Οι εκπαιδευτικοί στρατηγικοί στόχοι του Νέου Σχολείου είναι : Βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης και επαναπροσδιορισμός της φιλοσοφίας του αναλυτικού προγράμματος με επίκεντρο το μαθητή και όχι την ύλη Εμπλουτισμός του αναλυτικού προγράμματος με την διδασκαλία επιπρόσθετων γνωστικών αντικειμένων (Η/Υ, ξένες γλώσσες, Αισθητική Αγωγή) Υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας Ανάπτυξη βασικών γνώσεων, ικανοτήτων-δεξιοτήτων και αξιών που αποτελούν τα εφόδια για να ανταπεξέλθουν οι νέοι στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα Προαγωγή της κοινωνικής συνοχής και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά και ενίσχυση της καινοτομίας και της δημιουργικότητας 9

10 Κριτήρια επιλογής Δημοτικών Σχολείων για συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα
Κριτήρια επιλογής Δημοτικών Σχολείων για συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα Να είναι Ολοήμερα και να έχουν υποχρεωτικά οργανικότητα 12/θεσίου Να συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό μαθητικού πληθυσμού (αναλογικά με τη Σχολική Περιφέρεια όπου ανήκουν) Να μη λειτουργούν με εναλλασσόμενο ωράριο Να διδάσκεται η Β΄ Ξένη Γλώσσα Να μην συστεγάζονται με άλλα σχολεία της ίδιας βαθμίδας και μικρότερης οργανικότητας, για λόγους εύρυθμης λειτουργίας 10

11 Τα Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Πρόγραμμα σήμερα:
801 Ολοήμερα 12/θέσια σχολεία με τον μεγαλύτερο μαθητικό πληθυσμό στο επίπεδο των περιφερειών Καλύπτουν το 30% περίπου του συνολικού μαθητικού πληθυσμού Στοιχεία φοίτησης του σχ. έτους ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ 5.523 ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΑΕΠ ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΑΕΠ 801 11

12 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΟΛΟΗΜΕΡΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

13 Σκοπός Το Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο, δημιουργήθηκε και εξυπηρετεί παιδαγωγικούς και κοινωνικούς στόχους, έχοντας έντονο υποστηρικτικό ρόλο και στοχεύοντας στην πολύπλευρη μόρφωση των μαθητών καθώς και στη στήριξη της εργαζόμενης οικογένειας.

14 Γενική κατεύθυνση Ι Η λειτουργία των Ολοήμερων Σχολείων αποσκοπεί:
Στην βέλτιστη αξιοποίηση του Αναλυτικού Προγράμματος με επίκεντρο τις ανάγκες των μαθητών Στην αξιοποίηση των θετικών στοιχείων των ισχυόντων ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ όπως: α) της ενιαίας αντιμετώπισης της γνώσης β) της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης Στην αξιοποίηση των θετικών στοιχείων των ισχυόντων διδακτικών πακέτων (εγχειρίδια, DVD, CDR, εκπαιδευτικά λογισμικά)

15 Γενική κατεύθυνση ΙΙ Στον εμπλουτισμό του αναλυτικού προγράμματος με τη διδασκαλία επιπρόσθετων γνωστικών αντικειμένων (ΤΠΕ- Η/Υ,) και δραστηριοτήτων και την εισροή στοιχείων του πολιτισμού. Στην ανανέωση των μεθόδων διδασκαλίας, οι οποίες πρέπει να μετατραπούν σε μαθητοκεντρικές συνεργατικές, διερευνητικές, βιωματικές, διαθεματικές, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

16 Ολοήμερα Στα 6/θ και άνω Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία: ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός εγγεγραμμένων/φοιτούντων μαθητών δεκαπέντε (15). Στα 6/θέσια και κάτω Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία: ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός δεκαπέντε (15) εγγεγραμμένων/φοιτούντων μαθητών. Προϋπόθεση: ο συνολικός αριθμός εγγραφέντων/φοιτούντων στη σχολική μονάδα είναι τουλάχιστον εξήντα (60) μαθητές ή υπάρχουν οι ειδικές συνθήκες Προϋπόθεση η εργασιακή κατάσταση των γονέων/κηδεμόνων (βεβαίωση) ή ανεργίας. Λειτουργία της Πρωινής Προαιρετικής Ζώνης (07:00-08:00), ο ελάχιστος αριθμός εγγραφέντων/φοιτούντων μαθητών που απαιτείται, είναι πέντε (5). Υπεύθυνος ολοημέρου παρευρίσκεται στο σχολείο μέχρι τη λήξη ωραρίου (16:15)

17 Ολοήμερα ΕΑΕΠ Απαιτούμενος αριθμός εγγεγραμμένων/φοιτούντων μαθητών είναι δεκαπέντε (15). Για την εγγραφή δεν απαιτείται βεβαίωση εργασιακής κατάστασης των γονέων/κηδεμόνων. Ο ελάχιστος αριθμός μαθητών που απαιτείται για τη λειτουργία της Πρωινής Προαιρετικής Ζώνης (07:00-08:00), είναι δέκα (10) μαθητές. Όταν δε συμπληρώνεται ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός εγγραφέντων/φοιτούντων μαθητών στο Ολοήμερο αναστέλλεται η λειτουργία του για ένα έτος, μόνο με Απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Π.Ε. & Δ.Ε, ύστερα από αιτιολογημένη πρόταση του οικείου Σχολικού Συμβούλου και του Διευθυντή Εκπαίδευσης

18 ΤΑΞΗ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Α΄ - Β΄ 20 ώρες Μελέτη-Προετοιμασία: 10 ώρες (Δάσκαλος) Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση: 2 ώρες (εκπ/κός ειδικότητας) Αθλητισμός: 4 ώρες (εκπαιδευτικός ειδικότητας) Επιλογής: Εικαστικά, Θεατρική Αγωγή, Μουσική, Χορός (εκπ/κός ειδικότητας) Επιλογή 2 αντικειμένων από 2 ώρες το καθένα Γ΄ - Δ΄ 15 ώρες Μελέτη-Προετοιμασία: 7 ώρες (Δάσκαλος) Αγγλική Γλώσσα: 2 ώρες (εκπ/κός ειδικότητας) Ε΄ - ΣΤ΄ 13 ώρες Επιλογή ενός αντικειμένου για 2 ώρες Επιλογής: Αθλητισμός, Εικαστικά, Θεατρική Αγωγή, Μουσική, Χορός (εκπ/κός ειδικότητας)

19 Ολοήμερα ΕΑΕΠ Μελέτη - Μέχρι πέντε (5) τμήματα Ολοήμερου Προγράμματος διατίθενται δέκα (10) ώρες συνολικά, οι οποίες προτείνεται να γίνονται κυρίως στην Α' και Β' τάξη.. Αθλητισμός από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Δ', Ε' και ΣΤ' τάξεων Θεατρική Αγωγή από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Δ', Ε' και ΣΤ' τάξεων Τ.Π.Ε. από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται για όλα τα τμήματα Αγγλικά από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται για όλα τα τμήματα Μουσική από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα των Γ, Δ', Ε' και ΣΤ'. Δεύτερη ξένη γλώσσα από 1 έως 5 ώρες . Προτείνεται μόνο για τα τμήματα των Ε' και ΣΤ' τάξεων . Εικαστικά από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα των Δ', Ε' και ΣΤ' τάξεων.

20 ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ

21 Βιωματικές δράσεις/Ευέλικτη Ζώνη
Προσπάθεια/παρώθηση για υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων και προγραμμάτων που θα καλύπτουν τις σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες. Η θεματολογία θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τους στόχους που περιγράφονται στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και στα Δ.Ε.Π.Π.Σ.. Για την αποτελεσματικότερη υλοποίηση των Προγραμμάτων είναι χρήσιμο οι εκπαιδευτικοί να ενσωματώνουν κατά το δυνατόν τις Τ.Π.Ε. στην εκπαιδευτική διαδικασία.

22 Είδη προγραμμάτων Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Προγράμματα Αγωγής Υγείας. Προγράμματα Πολιτιστικών και Καλλιτεχνικών θεμάτων.

23 Ευέλικτη Ζώνη Στην Ευέλικτη Ζώνη αναπτύσσονται διαθεματικά προγράμματα με πρωτοβουλία του κάθε εκπαιδευτικού: Στην Α΄ τάξη : Η μία διδακτική ώρα της ΕΖ θα διατίθεται για δραστηριότητες που αφορούν σε θέματα Αγωγής Υγείας Στην Β΄ τάξη: Η μία διδακτική ώρα της ΕΖ θα διατίθεται για δραστηριότητες που αφορούν σε θέματα Διατροφικών Συνηθειών Στην Γ΄ τάξη: Η μία διδακτική ώρα της ΕΖ θα διατίθεται για δραστηριότητες που αφορούν σε θέματα Κυκλοφοριακής Αγωγής Στην Δ΄ τάξη: Η μία διδακτική ώρα της ΕΖ θα διατίθεται για δραστηριότητες που αφορούν σε θέματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

24 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ Παράλληλη στήριξη Ειδικό βοηθητικό προσωπικό
Τάξεις υποδοχής Ενισχυτική διδασκαλία

25 Παράλληλη Στήριξη (Αρ. Εγκ
Παράλληλη Στήριξη (Αρ. Εγκ.:61660/Γ6/ Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής) Ένας δάσκαλος – ένας μαθητής. Περιπτώσεις: αυτισμός, όραση, ακοή.

26 Προϋποθέσεις – Δικαιολογητικά:
Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό – Στήριξη μαθητών που δεν αυτοεξυπηρετούνται Προϋποθέσεις – Δικαιολογητικά: Αίτηση γονέα και γνωμάτευση ΚΕΔΔΥ έως 31 Ιουλίου Διεύθυνση Σχολείου – Περιφερειακή Διεύθυνση – Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής

27 Προϋποθέσεις πρόσληψης ειδικού βοηθού:
Παράλληλη στήριξη αυτιστικών μαθητών – Ειδικοί Βοηθοί (Αρ. Πρ.:66606/Γ6/ ) Εάν δεν υπάρχει εκπαιδευτικός για Παράλληλη Στήριξη τότε ο γονέας δικαιούται με δική του ευθύνη να απευθυνθεί σε ιδιώτες (ειδικοί βοηθοί). Προϋποθέσεις πρόσληψης ειδικού βοηθού: Μόνο για περιπτώσεις αυτισμού Γνωμάτευση ΚΕΔΔΥ για παράλληλη στήριξη Βιογραφικό και ποινικό μητρώο του ενδιαφερόμενου Σύμφωνη γνώμη συλλόγου διδασκόντων και Διευθυντή/ντριας – ενημέρωση Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

28 Τάξεις Υποδοχής (Ι, ΙΙ) (Φ.10/20/Γ1/708/7-9-1999/ΥΠΕΠΘ)
Τάξη Υποδοχής (Ι): Μόνο γλώσσα (ελάχιστη ή μηδενική) Τάξη Υποδοχής (ΙΙ): Μόνο γλώσσα (μέτριο επίπεδο) 9-17 μαθητές Λειτουργούν ως παράλληλες τάξεις με σκοπό να βοηθήσουν τους μαθητές να προσαρμοστούν και να ενταχθούν πλήρως στις κανονικές τάξεις, στις οποίες είναι εγγεγραμμένοι, σε εύλογο χρονικό διάστημα. Τι απαιτούνται: Διαπιστωτικά τεστ Δηλώσεις γονέων Πράξη συλλόγου διδασκόντων

29 Ενισχυτική διδασκαλία
Με τον όρο «ενισχυτική διδασκαλία» νοείται η παρακολούθηση από το μαθητή ιδιαίτερου προγράμματος διδασκαλίας στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών, όταν κρίνεται από τους διδάσκοντες ότι χρειάζεται επιπλέον διδακτική βοήθεια Κατά προτεραιότητα παρέχονται προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας σε μαθητές των τάξεων Α΄ και Β΄, που δεν κατέκτησαν τους βασικούς μηχανισμούς ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικού υπολογισμού. Τα τμήματα της ενισχυτικής διδασκαλίας μπορούν να λειτουργούν σε όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους ή για ορισμένο χρονικό διάστημα, ανάλογα µε τις ανάγκες και την πρόοδο των μαθητών που τα παρακολουθούν, και γίνονται σε χώρο του σχολείου.

30 Ενισχυτική διδασκαλία
Τα τμήματα της ενισχυτικής διδασκαλίας συγκροτούνται από το σύλλογο των διδασκόντων ύστερα από εισήγηση του διευθυντή του σχολείου, στηριζόμενη στις προτάσεις των δασκάλων των τάξεων, από τις οποίες προέρχονται οι µαθητές που έχουν ανάγκη ενισχυτικής διδασκαλίας. Το ημερήσιο πρόγραμμα ενισχυτικής διδασκαλίας καλύπτει, ανάλογα με τις ανάγκες και τον αριθμό των μαθητών που το παρακολουθούν, 1-2 διδακτικές ώρες την ημέρα και μέχρι 6 ώρες την εβδομάδα και παρέχεται κατά ή μετά τη λήξη του ημερήσιου ωρολογίου προγράμματος. Στη δεύτερη περίπτωση απαιτείται η έγγραφη σύμφωνη γνώμη του γονέα ή του κηδεμόνα του μαθητή.

31 Ωράριο εκπαιδευτικών Το εβδομαδιαίο υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλίας, που υπηρετούν στα δημοτικά σχολεία, ορίζεται από 1/9/1997 ως εξής Διευθυντές 4θεσίων και 5θεσίων δημοτικών σχολείων, ώρες 20. Διευθυντές 6θεσίων μέχρι και 9θεσίων δημοτικών σχολείων, ώρες 12. Διευθυντές 10θεσίων και 11θεσίων δημοτικών σχολείων, ώρες 10. Διευθυντές 12θεσίων και πάνω δημοτικών σχολείων, ώρες 8. Εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε 1θέσια, 2θέσια και 3θέσια δημοτικά σχολεία, ανεξάρτητα από βαθμό και το χρόνο υπηρεσίας τους, ώρες 25. Εκπαιδευτικοί 4θεσίων και πάνω δημοτικών σχολείων, ώρες 24, αν έχουν μέχρι 10 έτη υπηρεσίας, ώρες 23, αν έχουν από 10 μέχρι 15 έτη υπηρεσίας, ώρες 22, αν έχουν από 15 μέχρι 20 έτη υπηρεσίας και 21 ώρες, αν έχουν πάνω από 20 έτη υπηρεσίας.

32

33 “Διδακτικό πλαίσιο της σχολικής εργασίας”
2ος Άξονας παρατήρησης “Διδακτικό πλαίσιο της σχολικής εργασίας”

34 ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 2ος ΑΞΟΝΑΣ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
. ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 2ος ΑΞΟΝΑΣ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Διδακτικό πλαίσιο της σχολικής εργασίας Μέγεθος αίθουσας Διάταξη θρανίων (αναφέρετε συγκεκριμένα στην τρίτη στήλη) Φωτισμός, ακουστική, θερμοκρασία, εξαερισμός, χρωματισμοί (αναφέρετε αναλυτικά στην τρίτη στήλη) Μέθοδος διδασκαλίας (αναφέρετε στην τρίτη στήλη) Φάσεις της διδασκαλίας (να τις καταγράψετε στην τρίτη στήλη) Συχνότητα και τρόπος χρήσης των εποπτικών μέσων στόχων (κατόπιν συζήτησης με τον εκπαιδευτικό της τάξης παρατήρησης) Τρόπος αξιολόγησης των μαθητών (αναφέρετε στην τρίτη στήλη τα κριτήρια και τη διαδικασία της) Αναλογία ερωτήσεων εκπαιδευτικών-μαθητών (αναφέρετε ποσοστό) Χρήση άλλων πηγών πληροφόρησης, εκτός του σχολικού εγχειριδίου (αναφέρετε στην τρίτη στήλη τον τρόπο επιλογής της) Διδακτικές τεχνικές προσέλκυσης της προσοχής των μαθητών από τον εκπαιδευτικό (να τις αναφέρετε αναλυτικά στην τρίτη στήλη)

35 Η διευθέτηση του χώρου της τάξης καθοριστικός παράγοντας της διάδρασης
Η διευθέτηση του χώρου της τάξης αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα για μια διαδραστική διδασκαλία. Οι θέσεις μαθητών και εκπαιδευτικού, η επίπλωση και η διακόσμηση της τάξης επιδρούν στην ενεργοποίηση των μαθητών και τις σχέσεις εκπαιδευτικού – μαθητών.

36 Παραδοσιακή διάταξη δύο πόλοι (διδάσκοντας – διδασκόμενοι)
απόσταση μεταξύ εκπαιδευτικού-μαθητών μετωπική διδασκαλία

37 Επικοινωνιακή διάταξη
πρόκειται για τη γνωστή διάταξη «σε σχήμα Π»

38 Επικοινωνιακή διάταξη
Ημικυκλική διάταξη Διάταξη σε σχήμα V

39 Επικοινωνιακή διάταξη
Διάταξη σε ομάδες

40 Mέθοδος διδασκαλίας Ο όρος μέθοδος διδασκαλίας αφορά τους τρόπους δράσης που στοχεύουν σ’ ένα αποτέλεσμα μάθησης.

41 Φάσεις διδασκαλίας: Τριμερής διδασκαλία
Παρουσίαση Επεξεργασία Έκφραση Μετάβαση

42 Παρουσίαση Σύνδεση με τα προηγούμενα, παρουσίαση της νέας ενότητας ως συνέχεια της προηγούμενης. Επιστροφή

43 Επεξεργασία Το πιο εκτεταμένο στάδιο και απαιτεί το μεγαλύτερο μέρος της διδακτική ώρας. Γίνεται η ανάλυση και η διερεύνηση των επιμέρους στοιχείων της νέας ύλης. Οι μαθητές εκφράζουν την γνώμη τους αλλά η συμμετοχή τους είναι κατευθυνόμενη από το δάσκαλο, ο οποίος αποτελεί τον κύριο παράγοντα της διαδικασίας. Επιστροφή

44 Έκφραση Ανακεφαλαίωση ώστε να δοθεί πλήρης εικόνα των όσων διδάχθηκαν
Δίνονται παραδείγματα εφαρμογές για να εμπεδώσουν οι μαθητές τα όσα έμαθαν και να γίνουν γενικεύσεις Επιστροφή

45 Φάσεις διδασκαλίας: Ερβαρτιανή μέθοδος (J.F. HERBART)
1. Προετοιμασία 2. Παρουσίαση 3. Σύνδεση 4. Γενίκευση συμπεράσματα 5. Εφαρμογή

46 Φάσεις διδασκαλίας: Μέθοδος DEWEY (Learning by doing)
Η τεχνική που προτείνει ακολουθεί τα εξής βήματα: 1. Εμπειρία 2. Σύνδεση 3. Ταξινόμηση 4. Σχεδιασμός 5. Επαλήθευση 6. Αξιολόγηση

47 Φάσεις διδασκαλίας: Τo μοντέλο Gagne
• Φάση 1η Διερεύνηση • Φάση 2η Κατευθυνόμενη εργασία • Φάση 3η Έκφραση • Φάση 4η Ελεύθερη εργασία • Φάση 5η Ολοκλήρωση

48 Φάσεις διδασκαλίας: Ματσαγγούρας
Φάση 1η: Προετοιμασία ψυχολογική-γνωσιολογική Φάση 2η: Επαφή μαθητή με δεδομένα Φάση 3η: Επεξεργασία δεδομένων και εξαγωγή συμπερασμάτων Φάση 4η: Εφαρμογή νέας γνώσης Φάση 5η: Έλεγχος και ανατροφοδότηση κατανόησης Φάση 6η: Ανακεφαλαίωση Φάση 7η: Μαθησιακή και μεταγνωστική αξιολόγηση

49

50 Παιδαγωγικό και ψυχοκοινωνικό κλίμα της διδασκαλίας στην τάξη
3ος Άξονας παρατήρησης Παιδαγωγικό και ψυχοκοινωνικό κλίμα της διδασκαλίας στην τάξη

51 Παιδαγωγικό και ψυχοκοινωνικό κλίμα της διδασκαλίας στην τάξη
ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 3ος ΑΞΟΝΑΣ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ/ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Παιδαγωγικό και ψυχοκοινωνικό κλίμα της διδασκαλίας στην τάξη ΘΕΤΙΚΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Το πλαίσιο της διαπροσωπικής επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών, κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας χαρακτηρίζεται από αποδοχή, ασφάλεια, οικειότητα, συνεργασία και αλληλεπίδραση Το πλαίσιο της διαπροσωπικής επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών, κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας χαρακτηρίζεται από αποδοχή, ασφάλεια, οικειότητα, συνεργασία και αλληλεπίδραση Παροχή ισότητας ευκαιριών σε όλους τους μαθητές από τον εκπαιδευτικό, κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας (Δυνατότητες αυτοέκφρασης, ανάληψης πρωτοβουλιών) . Επίπεδο δικαιοκατανομής αμοιβών-ποινών, για όλους τους μαθητές για την ίδια πράξη, θετική ή αρνητική αντίστοιχα.

52 Διαστάσεις διαπροσωπικών σχέσεων
Λειτουργική διάσταση, δηλαδή οι συμπεριφορές εκπαιδευτικού μαθητών και οι προκύπτουσες αλληλεπιδράσεις (ελευθερία, σεβασμός, δημοκρατικός-αυστηρός, αυτενέργεια, πρωτοβουλίες, έκφραση απόψεων, άσκηση κριτικής, πειθαρχία) Συναισθηματική διάσταση (θετικά συναισθήματα-αμοιβαία συμπάθεια, αποδοχή αμοιβαίος σεβασμός – αρνητικά συναισθήματα αμοιβαία αντιπάθεια, απόρριψη, αποστροφή) (Αναγνωστοπούλου, 2005)

53 Γιατί είναι σημαντικές οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις;
Δημιουργείται ένα μαθησιακό περιβάλλον το οποίο διευκολύνει: - την ανάπτυξη της μάθησης - την ανάπτυξη κινήτρων - την αυτονομία (Ryan, 1995; Ryan & Powelson, 1991; Ryan & Stiller, 1991).

54 Παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων
Ατομικά γνωρίσματα των μαθητών και των εκπαιδευτικών -Φύλο μαθητών -Επίδοση -Ηλικία των εκπαιδευτικών Πλαίσιο -Οι σχέσεις που έχουν οι εκπαιδευτικοί του σχολείου μεταξύ τους και με το Διευθυντή -Το σχολικό περιβάλλον -ο ρόλος της οικογένειας

55 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
4ος Άξονας παρατήρησης Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

56 ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 4ος ΑΞΟΝΑΣ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ/ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Ο ρόλος του εκπαιδευτικού ΘΕΤΙΚΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ Προετοιμάζει ψυχολογικά και προϊδεάζει γνωσιολογικά τους μαθητές σχετικά με το νέο αντικείμενο που πρόκειται να διδαχθεί Ικανότητα διαλόγου του εκπαιδευτικού με τους μαθητές Έλεγχος της μαθησιακής ετοιμότητας των μαθητών από τον εκπαιδευτικό Ισότητα μεταχείρισης μαθητών Ποιότητα εκφοράς λόγου (καθαρότητα, σαφήνεια, περιεκτικότητα) Τρόπος διαχείρισης συγκρούσεων

57 Αντί προλόγου Καλός δάσκαλος
Τι περιμένουν οι μαθητές από τους εκπαιδευτικούς

58 4ος άξονας Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Προετοιμάζει ψυχολογικά και προϊδεάζει γνωσιολογικά τους μαθητές σχετικά με το νέο αντικείμενο Ικανότητα διαλόγου του εκπαιδευτικού με τους μαθητές Έλεγχος της μαθησιακής ετοιμότητας των μαθητών από τον εκπαιδευτικό Ισότητα μεταχείρισης των μαθητών Ποιότητα εκφοράς λόγου (καθαρότητα, σαφήνεια, περιεκτικότητα) Τρόπος διαχείρισης συγκρούσεων

59 Ψυχολογική προετοιμασία των μαθητών σχετικά με το νέο αντικείμενο (Ι)
Ψυχολογική προετοιμασία των μαθητών σχετικά με το νέο αντικείμενο (Ι) H προετοιμασία του εκπαιδευτικού πριν μπει στην τάξη αποτελεί σημαντικό κομμάτι της διδακτικής πράξης. Απαιτείται συνεχής επιστημονική ενημέρωση και κατάκτηση του διδακτικού αντικειμένου Γνώση του μαθησιακού επιπέδου όσο και του ρυθμού και του προσωπικό στυλ μάθησης του κάθε μαθητή. Το μορφωτικό αντικείμενο θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο απορίας και ενδιαφέροντος (πρόβλημα) Αποτελεσματικός θεωρείται ο δάσκαλος που καταφέρνει, μέσα από τις συνεχείς αλληλεπιδράσεις του με τους μαθητές, να ενεργοποιεί τις διανοητικές και ψυχονοητικές λειτουργίες τους και να διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία (Φλουρής,1984)

60 Ψυχολογική προετοιμασία των μαθητών σχετικά με το νέο αντικείμενο (ΙΙ)
Ψυχολογική προετοιμασία των μαθητών σχετικά με το νέο αντικείμενο (ΙΙ) Ο Ε. Παπανούτσος παρατηρεί: «Κατάλαβέ το καλά, και κλείσε αυτή την αλήθεια μέσα στην ψυχή σου, ότι η διδασκαλία ανήκει στην κατηγορία των πνευματικών έργων όπου το καλό αποτέλεσμα, είναι προϊόν έμπνευσης και δημιουργικού οίστρου. Με μια λέξη είναι δημιουργία. Και ο άξιος δάσκαλος: δημιουργός. Αυτό πρέπει να σκέπτεσαι όταν αρχίζεις όχι μόνο μια σειρά μαθημάτων, αλλά και το κάθε μάθημα, κάθε ώρα διδασκαλίας. Δεν θα εργαστείς επάνω σε γνωστές και πολυμεταχειρισμένες, στερεότυπες φόρμες και φόρμουλες (όπως ο τεχνίτης) στα «βάναυσα» έργα, αλλά θα δημιουργείς πάντα κάτι νέο και πρωτότυπο, κάτι που δεν είχε, δεν μπορούσε να έχει γίνει ως τώρα (όπως ο αληθινός ποιητής στα «ευγενή» έργα του πνεύματος)» (Τριλιανός 1998)

61 Παράδειγμα από τη Μελέτη Περιβάλλοντος (Διδάσκοντας τον κύκλο του νερού στη Β΄ Δημοτικού μέσω ηχητικού video) Κλείνουμε τα μάτια μας και ακούμε αποσπάσματα από τον ήχο δύο Video. Όση ώρα ακούμε τον ήχο, προσπαθούμε να χαλαρώσουμε, να διακρίνουμε τον ήχο και να μας παρασύρει μαζί του σε ένα ταξίδι. Στόχος της δραστηριότητας είναι να: ενεργοποιηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών, να εστιάσουν σε μία μόνο αίσθηση (ακοή), ταξιδέψουν με τον ήχο και να ανακαλέσουν εικόνες που τους έρχονται στο μυαλό ακούγοντας τον ήχο της βροχής. επιδιώκουμε να διερευνήσουμε αν οι μαθητές θα αναφερθούν στο ταξίδι της βροχής σε λίμνες, ποτάμια, στα σύννεφα κ.ά. Γίνεται, δηλαδή, μια πρώιμη ανίχνευση των ιδεών των μαθητών για τον κύκλο του νερού.

62 Παράδειγμα από τα Μαθηματικά (Διδάσκοντας τον πολλαπλασιασμό μέσω της μουσικής)
Πολλαπλασιασμός του δύο

63 Παράδειγμα από τις Φυσικές Επιστήμες (Διδάσκοντας την Ανάλυση του λευκού φωτός στη Στ΄ Δημοτικού χρησιμοποιώντας το παραμύθι και το θεατρικό παιχνίδι) Προκειμένου να γίνει ο χωρισμός των ομάδων και ο χωρισμός αυτός να μας βοηθήσει στη δραστηριότητα της δραματοποίησης του παραμυθιού που ακολουθεί έχουμε 15 κορδέλες στο κέντρο της αίθουσας ( 3 κόκκινες, 3 μπλε, 3 πράσινες, 3 κίτρινες και 3 πορτοκαλί). Ζητάμε από τους μαθητές να πάρουν από μια κορδέλα ανάλογα με το χρώμα αρεσκείας τους. Κατόπιν μοιράζεται σε κάθε ομάδα απόσπασμα του παραμυθιού που αφορά το χρώμα της ομάδας Ο/η εκπαιδευτικός είναι ο/η αφηγητής/τρα και ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα διαβάζει το απόσπασμα της ομάδας και τα άλλα δύο μέλη με κινήσεις συμπληρώνουν την αφήγηση. Στο τέλος της αφήγησης οι μαθητές δημιουργούν με το σώμα και τις κορδέλες τους ένα ουράνιο τόξο το οποίο θα αποτελέσει και το έναυσμα για τη διερεύνηση του φαινομένου της ανάλυσης του φωτός.

64 Παράδειγμα από τις Φυσικές Επιστήμες ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ
Παράδειγμα από τις Φυσικές Επιστήμες ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ  Μια φορά κι έναν καιρό τότε που υπήρχαν νεράιδες, μάγισσες, δράκοι και ξωτικά έδωσαν και στα χρώματα ανθρώπινη λαλιά! Έτσι μια όμορφη, ανοιξιάτικη μέρα άρχισαν να φιλονικούν για το ποιο απ' όλα είναι το καλύτερο, το πιο χρήσιμο και το πιο αγαπημένο! Ας μπούμε κρυφά να ακούσουμε τι λένε.... Πράσινο: «Σαφώς και είμαι το καλύτερο χρώμα, γιατί είμαι το σημάδι της ζωής και της ελπίδας. Επιλέχτηκα για την χλόη, τα δέντρα και τα φύλλα. Χωρίς εμένα τα ζώα θα πέθαιναν. Κοιτάξτε λίγο στην επαρχία και θα δείτε ότι είμαι παντού». Μπλε: «Μην σκέφτεστε μόνο τη γη αλλά κοιτάξτε τον ουρανό και θαυμάστε την θάλασσα. Ο ουρανός δίνει την ειρήνη, την ηρεμία και το νερό την ζωή. Είμαι το χρώμα της σιωπής...! Αντιπροσωπεύω την σκέψη και είμαι απαραίτητο για να υπάρχει εσωτερική γαλήνη και ισορροπία Χωρίς εμένα τίποτα δεν θα ήσασταν». Κίτρινο: «Μα καλά είστε σοβαροί;; Πως είναι δυνατόν να είστε εσείς οι καλύτεροι αφού είναι φανερό πως εγώ είμαι το καλύτερο και το πιο αγαπημένο χρώμα. Ο ήλιος, το φεγγάρι και τα αστέρια έχουν το χρώμα μου. Φέρνω την χαρά και την ζεστασιά στον κόσμο». Πορτοκαλί: «Είμαι το χρώμα της υγείας και της δύναμης. Μπορεί να είμαι λιγοστό αλλά εξυπηρετώ τις ανάγκες της ανθρώπινης ζωής. Σκεφτείτε τις βιταμίνες που προσφέρουν τα καρότα, τα πορτοκάλια και το μάγκο. Δείτε τι όμορφη που είναι η ανατολή και το ηλιοβασίλεμα. Η ομορφιά τους είναι τόσο εντυπωσιακή που γεμίζει ευτυχία και γαλήνη στις ψυχές των ανθρώπων»!

65 Κόκκινο: «Σας ακούω τόση ώρα και δεν αντέχω να μην μιλήσω
Κόκκινο: «Σας ακούω τόση ώρα και δεν αντέχω να μην μιλήσω....! Μικρά και ασήμαντα χρωματάκια πότε θα καταλάβετε ότι εγώ είμαι ο κυβερνήτης όλων σας! Είμαι το χρώμα που ρέει στις φλέβες όλων των ζωντανών οργανισμών... είμαι η ζωή. Είμαι το χρώμα του κινδύνου, της ανδρείας, του πόθου και της αγάπης! Οι Βασιλιάδες με έχουν επιλέξει γιατί είμαι σημάδι αρχής, φρόνησης και δύναμης! Είμαι το καλύτερο... τελεία και παύλα»! Μετά την τελευταία δήλωση του κόκκινου τα αίματα άναψαν και τα χρώματα άρχισαν να φωνάζουν και να διαπληκτίζονται έντονα. Ξαφνικά τους τρόμαξε μια αστραπή, ακούστηκε μια βροντή και άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς. Τα χρώματα μαζεύτηκαν φοβισμένα σε μια άκρη προσπαθώντας να αποφύγουν τις σταγόνες της βροχής. Η βροχή οργισμένη άρχισε να φωνάζει στα χρώματα λέγοντας τους: «Ανόητα χρώματα! Γιατί μαλώνετε και προσπαθείτε να αποδείξετε ποιος από εσάς είναι ο καλύτερος;; Δεν ξέρετε ότι ο καθένας από εσάς υπάρχει για έναν ειδικό σκοπό και αυτό σας κάνει μοναδικά και διαφορετικά;; Ενώστε τα χέρια σας και ελάτε σε μένα»! Τα χρώματα υπάκουσαν στην βροχή και ένωσαν τα χέρια τους. Η βροχή συνέχισε: «Από τώρα και στο εξής μετά από κάθε βροχή θα ενώνετε τα χέρια σας και θα τεντώνεστε από την μια ως την άλλη άκρη του ουρανού σχηματίζοντας ένα υπέροχο ουράνιο τόξο ως υπενθύμιση ότι όλοι μπορείτε να ζήσετε ειρηνικά. Το ουράνιο τόξο θα είναι σημάδι που θα δίνει ελπίδα για το αύριο». Και έτσι κάθε φορά που μια καλή βροχή πλένει τον κόσμο ένα ουράνιο τόξο εμφανίζεται στον ουρανό .... για να θυμάστε να εκτιμάτε ο ένας τον άλλο!!!!!!! Εκφράζουμε τις απόψεις μας Πώς πιστεύετε ότι σχηματίζεται το ουράνιο τόξο;

66 Παράδειγμα από τις Φυσικές Επιστήμες (Διδάσκοντας τη δημιουργία του ουράνιου τόξου στην Στ΄ Δημοτικού) Rainy Season in the Tropics,1866 – Church

67 Rainbow Landscape, 1635 – Rubens

68 Παναγιώτης Τέτσης, Ουράνιο τόξο, 2004

69 (από εκπαιδευτική τηλεόραση)
Παράδειγμα από τη Γλώσσα Α΄ Δημοτικού Επεξεργασία του φθόγγου Αα μέσω Video της εκπαιδευτικής τηλεόρασης Έναν καιρό και μια φορά, μπορεί τώρα ή παλιά, μια αχτένιστη αγελάδα βόλτα πάει στην Ελλάδα. Στην Αθήνα έξω βγαίνει αυτοκίνητα ανασαίνει. Σ’ αερόστατο ανεβαίνει, σ’ άλλη ατμόσφαιρα πηγαίνει. Αστροναύτη αγελάδα αξίζει να ‘χει η Ελλάδα. Τα αστεράκια γελαστά, της προσφέρουνε αυγά. Αλατοπίπερο ζητά και αμέσως τα μασά. Η αχτένιστη αγελάδα από πάνω από ψηλά, ρίχνει κάτω μια ματιά και παίρνει απόφαση τρανή να κατέβει στη στιγμή. (από εκπαιδευτική τηλεόραση) Επιστροφή

70 Τι σημαίνει προϊδεάζω γνωσιολογικά τους μαθητές;
Η γνωσιολογική προετοιμασία έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να ανακαλέσουν στην μνήμη τους γνώσεις, που είναι αναγκαίες για την οικοδόμηση της νέας μάθησης. Η κοινοποίηση των διδακτικών στόχων στοχεύει στη διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών για το Διδακτικό αντικείμενο, αλλά και στην γνωσιολογική προετοιμασία. Ο/η αποτελεσματικός εκπαιδευτικός : Οφείλει να πληροφορεί τα παιδιά για τους στόχους της διδασκαλίας στην αρχή, στη διάρκεια ή και στο τέλος της. Οι κοινοποιημένοι στόχοι λειτουργούν και ως προκαταβολικοί οργανωτές για τη νέα μάθηση. Επιστροφή

71 Παράδειγμα από τις Φυσικές Επιστήμες (Διδάσκοντας την πήξη των σωμάτων στην Ε΄ Δημοτικού)
Συνέντευξη με έναν συνταξιούχο Δημοσιογράφος: πείτε μας για ποιο λόγο διαδηλώνετε σήμερα; Ποια είναι τα παράπονά σας; Συνταξιούχος: Τι να σου πω παιδί μου, που να τα βρω τα ευρώ … στη ζωή μου έπηξα απ΄ την πολλή δουλειά! Κοντά πενήντα χρόνια δουλειάς…και τι δουλειά; σε μαρμαράδικο…έπηζε το εργοστάσιο από τη μαρμαρόσκονη. Και από μεροκάματο; Άστα να πάνε…ο ιδιοκτήτης όμως έπηξε στο τάλιρο…και τώρα στα γεράματα, κάθε κυβέρνηση μας πήζει στα ψέματα ότι θα αυξήσει τη σύνταξή μας…μας περνάν για μωρά παιδιά…λες και δεν έπηξε ακόμα το μυαλό μας. Στο Μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Π. Βρέλλη Εργαστήρι τέχνης και επιστήμης Το Μουσείο κέρινων ομοιωμάτων βρίσκεται στο χωριό Μπιζάνι στα Γιάννενα. Στο χώρο του Μουσείου υπάρχουν κέρινα ομοιώματα με θέματα από την Ελληνική Ιστορία, χωρισμένα σε διάφορες ενότητες. Το Μουσείο παρουσιάζει τον Πολιτισμό και την Ιστορία του τόπου μας σε μια πολιτισμένη ατμόσφαιρα. Είναι δύσκολο να βρεις κάποιο ψεγάδι (μειονέκτημα) στο Μουσείο. Μόνον ένα: Αν και δημιουργήθηκε με κόπο και προσωπική δουλειά από έναν και μόνο άνθρωπο, το γλύπτη Παύλο Βρέλλη, ήδη έχει πήξει από κέρινα ομοιώματα όλων των εποχών! Επιστροφή

72 Οι προκαταβολικοί οργανωτές
Οι προκαταβολικοί οργανωτές είναι παράγραφοι ή πίνακες στοιχείων γνώσης που θα αναφερθούν στην ενότητα ή στις ενότητες που θα ακολουθήσουν. Η λειτουργικότητά τους στηρίζεται στην παράδοση πως μπορούμε να έχουμε σημαντικά και θετικά αποτελέσματα στη μάθηση όλων των μαθητών, αν αυτοί γνωρίζουν από πριν κι έχουν μια οργανωμένη εικόνα για την πληροφορία στην οποία θα εκτεθούν (Ausubel, 1960˙ Ausubel & Youssef, 1963).

73 Παραδείγματα προκαταβολικών οργανωτών (Γλώσσα Α΄ Δημοτικού)

74 Παραδείγματα προκαταβολικών οργανωτών
Βιβλίο Κοινωνικής Αγωγής Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού Επιστροφή

75 Ικανότητα διαλόγου εκπαιδευτικού-μαθητών
Ο διάλογος είναι ιδιαίτερα σημαντικός διότι μεταδίδει στα παιδιά τη συσσωρευμένη εμπειρία και τα γνωστικά και επικοινωνιακά εργαλεία του πολιτισμού που βοηθούν στη μαθησιακή διαδικασία. Για να είναι αποτελεσματικός ο διάλογος, χρειάζεται ο εκπαιδευτικός να διερευνήσει το πεδίο της υπάρχουσας γνώσης του μαθητή. Ερωτήσεις και ασκήσεις ελέγχου, μια σχεδιασμένη τακτική για να εμπλέξει το παιδί ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία (Moll & Whitemore, 1999). Μέσα από το διάλογο ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να δώσει κίνητρα στο μαθητή, να κατευθύνει τη μαθησιακή διαδικασία και να ελέγξει την κατανόηση των παιδιών. Επιστροφή

76 Έλεγχος της μαθησιακής ετοιμότητας των μαθητών από τον εκπαιδευτικό
Η μαθησιακή ετοιμότητα δεν ταυτίζεται με τις έμφυτες ικανότητες του μαθητή, αλλά αντανακλά τις γνώσεις του και τις δεξιότητες στο συγκεκριμένο χρονικό σημείο και σε συγκεκριμένη μαθησιακή ενότητα ή δεξιότητα. Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας αφορά στην προσαρμογή της διδασκαλίας σε εκείνο το επίπεδο που ο μαθητής είναι ήδη έτοιμος να προχωρήσει χωρίς όμως να μπορεί να το κάνει μόνος του.

77 Η διδασκαλία μπορεί να διαφοροποιηθεί:
Περιεχόμενο Διαδικασία Αποτέλεσμα

78 Παράδειγμα διαφοροποιημένης διδασκαλίας ως προς το αποτέλεσμα Ενότητα: κύκλος του νερού στη φύση

79 Γλωσσική Νοημοσύνη Να βάλει στη σειρά εικόνες και μετά να διηγηθεί τον κύκλο του νερού. Να επαναδιηγηθούν τον κύκλο του νερού. Τα παιδιά σε ομάδες επαναδιηγούνται τον κύκλο του νερού στηριζόμενα σε κολλάζ που δημιούργησαν. Να φτιάξουν μια δική τους ιστορία με λέξεις που έχουν σχέση με το νερό

80 Μουσική Νοημοσύνη Με μουσικά όργανα ή διάφορα υλικά και κίνηση αναπαριστούν τον κύκλο του νερού (π.χ., με το ταμπουρίνο κάνουν τη βροχή). Δημιουργία ηχοϊστορίας με συνοδεία μουσικών οργάνων. Να γράψουν ένα ποίημα και να το συνοδεύσουν με μουσικά όργανα (ομαδικά).

81 Λογικομαθηματική Νοημοσύνη
Δίνονται εικόνες, χρονική ακολουθία σταδίων και απαρίθμησή τους. Αφαιρώ μια εικόνα και ζητώ να μου πουν ποια λείπει.

82 Σωματικο/κιναισθητική Νοημοσύνη
Δραματοποιούν τον κύκλο του νερού χωρισμένα σε ομάδες.

83 Οπτική/χωρική Νοημοσύνη
Δημιουργία αφίσας για τον κύκλο του νερού. Ομαδικό κολλάζ σταδίων. Συμφωνούν και εργάζονται ατομικά και το συνθέτουν ομαδικά (αναπαράσταση με ζωγραφική). Δημιουργία μακέτας με τον κύκλο του νερού χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά (γκοφρέ, χαρτόνι, κ.ά.) και βελάκια κατεύθυνσης Επιστροφή

84 Ποιότητα εκφοράς λόγου (καθαρότητα, σαφήνεια, περιεκτικότητα)
Ποιότητα εκφοράς λόγου (καθαρότητα, σαφήνεια, περιεκτικότητα) Η έρευνα έχει προσδιορίσει πέντε συμπεριφορές του δασκάλου που θεωρούνται βασικές για την επίτευξη επιθυμητών μαθησιακών αποτελεσμάτων από τους μαθητές. Αυτές είναι: η σαφήνεια, η ποικιλία, ο προσανατολισμός στο διδακτικό έργο, η ενθάρρυνση των μαθητών για ενασχόληση στη μαθησιακή διαδικασία, η οργάνωση της διδασκαλίας κατά τρόπο που εξασφαλίζει σ’ αυτούς την επιτυχία. Σαφήνεια: πρόκειται για την ικανότητα του δασκάλου να παρουσιάζει ένα γνωστικό αντικείμενο στους μαθητές με καθαρή και κατανοητή γλώσσα, χωρίς ασάφειες, παρεκβάσεις και περιττολογίες που κουράζουν και προξενούν σύγχυση. Επιστροφή

85 Ισότητα μεταχείρισης των μαθητών

86 Ισότητα μεταχείρισης των μαθητών
Ο εκπαιδευτικός οφείλει να γνωρίζει και να αποδέχεται την ανομοιογένεια της τάξης. Οφείλει να γνωρίζει καλά ότι κάθε μαθητής θέλει ιδιαίτερη μεταχείριση, γιατί έχει τη δική του προσωπικότητα. Ιδιαίτερα, μια προσωπικότητα (ειδικά των μαθητών των μικρότερων τάξεων) που τελεί υπό διαμόρφωση και η οποία ταλανίζεται καθώς περνά από το οικογενειακό στο σχολικό περιβάλλον. Επιστροφή

87 Τρόπος διαχείρισης συγκρούσεων
Διαχείριση συγκρούσεων είναι η πράξη της αναγνώρισης και διαχείρισης της σύγκρουσης με έναν λογικό, δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο. Το θέμα της πειθαρχίας και της διαχείρισης συγκρούσεων στο σχολικό χώρο επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της μάθησης, καθώς και το θετικό και ασφαλές κλίμα που χρειάζεται η τάξη για να λειτουργήσει.

88 Παράγοντες επιλογής στρατηγικής που θα χρησιμοποιηθεί για την επίλυση μιας σύγκρουσης
O διαθέσιμος χρόνος Η ικανότητα των εμπλεκομένων να διευκολύνουν την επίλυση Η σοβαρότητα της σύγκρουσης και η σημασία που αποδίδεται στο θέμα της σύγκρουσης Οι συνθήκες υπό τις οποίες διαδραματίζεται η σύγκρουση, καθώς επίσης και από τα άτομα που συμμετέχουν σε αυτή

89 5ος άξονας παρατήρησης Μαθητικές αταξίες

90

91 Μαθητικές «αταξίες»-παραβατικότητα
Διαπιστώθηκαν «αταξίες» κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας Πόσοι αριθμητικά μαθητές προκαλούσαν τα περισσότερα προβλήματα «αταξιών» Οι εκδηλούμενες «αταξίες» δημιουργούσαν εμπόδια στην ομαλή λειτουργίας της διδασκαλίας Διαπιστώθηκε λεκτική ή μη λεκτική παραβατικότητα

92 Μαθητική αταξία Ως «μαθητική αταξία» χαρακτηρίζεται κάθε μορφή μαθητικής συμπεριφοράς που αναιρεί τις συνθήκες, τη διαδικασία και το ήθος της εκπαιδευτικής λειτουργίας Η παραβατικότητα (delinquency) αφορά συμπεριφορά παιδιών και εφήβων από 10 μέχρι 17 ετών που χαρακτηρίζεται από παραβιάσεις νομικών και κοινωνικών κανόνων που εάν διαπράττονταν από ενήλικες θα θεωρούνταν ως εγκληματικές πράξεις (Rutter & Hersov 1991).

93 Μια συμπεριφορά μπορεί να γίνει αντιληπτή ως «αταξία» αν:
εμποδίζει την άνετη ροή της διδασκαλίας εμποδίζει τη μάθηση του ίδιου του μαθητή και των συμμαθητών του είναι ψυχολογικά και φυσικά επικίνδυνη για τα μέλη της σχολικής κοινότητας είναι καταστροφική για τη σχολική περιουσία αντιτίθεται στις ηθικές αρχές του σχολείου που καθορίζουν τι είναι αρμόζον στο χώρο του σχολείου συγκρούεται με τις προσωπικές ανάγκες του εκπαιδευτικού για δύναμη, αναγνώριση και αξιοπρέπεια.

94 α. Προβλήματα σχετικά με το μάθημα
δεν προσέχει στο μάθημα και «χαζεύει», δεν αρχίζει ή δεν ολοκληρώνει τις ατομικές ασκήσεις του βιβλίου δεν ακολουθεί τις οδηγίες του εκπαιδευτικού και του βιβλίου δεν ετοιμάζει τις εργασίες που του αναθέτουν για το σπίτι δε φέρνει μαζί του τα βιβλία, τα τετράδια και το λοιπό υλικό.

95 β. Προβλήματα συμπεριφοράς μέσα στην τάξη
δε ζητάει το λόγο, άλλα «πετάγεται» αρχίζει συζητήσεις με τους διπλανούς του για εκτός μαθήματος θέματα ενοχλεί τους διπλανούς με θορύβους, πειράγματα, μορφασμούς διακόπτει τους άλλους όταν μιλούν δε συνεργάζεται στα πλαίσια των ομάδων παριστάνει το γελωτοποιό της τάξης πετάει μικροαντικείμενα στους άλλους έρχεται καθυστερημένα στο μάθημα εγκαταλείπει χωρίς λόγο και άδεια το θρανίο του ή εξέρχεται από την τάξη χρησιμοποιεί εριστική, υβριστική ή απειλητική γλώσσα κατά την επικοινωνία του με εκπαιδευτικό και συμμαθητές

96 εμπλέκεται σε λεκτικούς διαξιφισμούς
γ. Προβλήματα διαπροσωπικά ή διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ συμμαθητών μέσα και έξω από τη σχολική αίθουσα εμπλέκεται σε λεκτικούς διαξιφισμούς εμπλέκεται σε σωματικές βίαιες επιθέσεις ψεύδεται κατά συρροή κλέβει αντικείμενα άλλων προβαίνει σε σεξουαλικές παρενοχλήσεις προβαίνει σε εκβιασμούς και εξαπατήσεις

97 Αιτίες «μαθητικής αταξίας»
Η μαθητική αταξία αποτελεί άλλοτε: αποτέλεσμα κοινωνικής άγνοιας και ανωριμότητας του παιδιού έκφραση εσωτερικών κρίσεων που βιώνει στην πορεία συγκρότησης της προσωπικότητάς του αντίδραση στις κοινωνικές αντιφάσεις και στην ψυχολογική πίεση που υφίσταται.

98 Ενδοατομικοί παράγοντες
Παράγοντες νευρολογικής φύσης και η αιτία τους βρίσκεται σε κληρονομικές ατέλειες ή βλάβες του εγκεφάλου και του ευρύτερου νευρικού συστήματος Παράγοντες που σχετίζονται με το επίπεδο νοητικής, ψυχοπνευματικής και κοινωνικής του ωριμότητας («σχολική ωριμότητα»)

99 Ο ρόλος της οικογένειας
γονιός που απορρίπτει το παιδί - το παιδί αισθάνεται μοναξιά και ανασφάλεια, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, παρουσιάζει μειωμένη κρίση και έντονη επιθετικότητα υπερπροστατευτικός γονιός)- το παιδί μαθαίνει να εξαρτιέται από τους άλλους και παρουσιάζει μια απωθημένη επιθετικότητα και μειωμένη ικανότητα για επιδίωξη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών στόχων υπερβολικά υποχωρητικός και επιεικής γονιός - παιδί κακομαθημένο και εγωιστικό με δυσκολίες προσαρμογής διαζευγμένοι γονείς-40% παιδιών εμφανίζουν αποκλίνουσες συμπεριφορές, όπως αντικοινωνική συμπεριφορά, επιθετικότητα κ.ά

100 Ο ρόλος του σχολείου ομοιόμορφες απαιτήσεις από μαθητές που μεγάλωσαν σε ανομοιόμορφες συνθήκες και έχουν διαφορετικές ανάγκες και ικανότητες τα αναλυτικά προγράμματα στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στις πολιτιστικές αξίες των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων (περιθωριοποιεί τα παιδιά-αντιδρούν παρουσιάζοντας προβλήματα συμπεριφοράς και χαμηλές επιδόσεις)

101 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Τα είδη συμπεριφοράς του δασκάλου διακρίνονται σε τρία: το αυταρχικό- αισθάνονται άγχος και φόβο, καθώς απειλείται η ελευθερία και η αξιοπρέπειά τους. Εκδηλώνουν μια παθητική ή υποτακτική στάση ή, αντίθετα, μια έντονη επιθετικότητα. το δημοκρατικό - οι αδύναμοι μαθητές δεν περιθωριοποιούνται, πράγμα που τονώνει την αυτοαντίληψή τους το αδιάφορο- οι μαθητές αναλαμβάνουν την οργάνωση και τη διεξαγωγή της διδασκαλίας μειώνεται η αυτοπεποίθηση και το ενδιαφέρον τους Γενικότερα «Αυτοεκπληρούμενη Πρόβλεψη ή Προφητεία» η ασυνέπεια στην εφαρμογή των κανόνων μέσα στην τάξη η ποιότητα του μαθήματος η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού

102 Ο ρόλος των συμμαθητών τα δημοφιλή παιδιά
τα απορριπτόμενα παιδιά (χαμηλά επίπεδα κοινωνικότητας και γνωστικής ικανότητας ή είναι εξαιρετικά συνεσταλμένα- απογοητεύονται, απομονώνονται από την ομάδα ή εντείνουν την επιθετικότητά τους) τα παραμελημένα παιδιά, τα οποία οι άλλοι περισσότερο τα αγνοούν παρά τα αντιπαθούν τα αμφιλεγόμενα παιδιά , που καταγράφονται εξίσου ως επιθυμητά και ως ανεπιθύμητα (έντονη επιθετικότητα)

103 Πρόληψη προβλημάτων συμπεριφοράς (Ι)
Καλά προετοιμασμένη διδασκαλία Καλά προγραμματισμένη διδασκαλία Οργάνωση του χρόνου: α) Αποφεύγει την καθυστερημένη έναρξη και πρόωρη λήξη της διδασκαλίας β) Αποφεύγει τις άσκοπες διακοπές της διδασκαλίας γ) Κάνει γρήγορα και σύμφωνα με προδιαγεγραμμένους κανόνες διάφορες δραστηριότητες ρουτίνας δ) Ελαχιστοποιεί το χρόνο που διαθέτει για την διευθέτηση προβλημάτων συμπεριφοράς.

104 Πρόληψη προβλημάτων συμπεριφοράς (ΙΙ)
2. Θεσμοθέτηση κανόνων από την τάξη α) Οι κανόνες πρέπει να είναι λίγοι β) Πρέπει να έχουν λογική βάση και να αναγνωρίζεται αυτό από τους μαθητές γ) Πρέπει να έχουν συζητηθεί επαρκώς στην τάξη

105 Αρχές αντιμετώπισης «μαθητικών αταξιών» ή «προβληματικών συμπεριφορών»
Α) Η αρχή της ελάχιστης παρέμβασης ο εκπαιδευτικός παρεμβαίνει τότε και τόσο, όσο είναι απολύτως αναγκαίο για να εξασφαλίσει ένα πλαίσιο ασφάλειας και καθοδήγησης μέσα στο οποίο μπορούν δημιουργικά και με αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας να αναπτύξουν οι μαθητές τις πρωτοβουλίες τους και τους πειραματισμούς τους, αναλαμβάνοντας και το κόστος των πράξεων τους (π.χ μια ματιά του εκπαιδευτικού για την επαναφορά στην τάξη, θα αρκεστεί σε αυτή χωρίς σχόλια, επιπλήξεις και απειλές) Β) Η αρχή της προοδευτικής παρέμβασης ο εκπαιδευτικός αρχίζει με έμμεσες παρεμβάσεις και προχωρεί σταδιακά στις πιο άμεσες υποδείξεις και προτάσεις (π.χ επιτιμητική ματιά του να επαναφέρει στο βιβλίο ασκήσεων έναν μαθητή και του ζητάει να διαλέξει ένα από τα δύο άδεια θρανία για να συνεχίσει χωρίς συζητήσεις την εργασία του)

106 Α. Μη λεκτικές παρεμβάσεις για αποκατάσταση της τάξης (Ι)
είναι έμμεσης φύσης παρεμβάσεις τηρούνται οι αρχές της ελάχιστης και προοδευτικής παρέμβασης έχουν πλεονεκτήματα που τις καθιστούν πρώτης επιλογής τεχνικές: δεν διακόπτουν το μάθημα δεν δημιουργούν κλίμα λεκτικής αντιπαράθεσης μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών δίνουν στους μαθητές τη δυνατότητα της αυτοδιόρθωσης.

107 Α. Μη λεκτικές παρεμβάσεις για αποκατάσταση της τάξης (ΙΙ)
Προγραμματισμένη αγνόηση Μη γλωσσική ή παραγλωσσική επιτίμηση Έλεγχος δια της εγγύτητος Έλεγχος δια του αγγίγματος

108 Β. Λεκτικές παρεμβάσεις για αποκατάσταση της τάξης
Έμμεση υπόδειξη του αναμενόμενου Αναφορά ονόματος του άτακτου μαθητή Υποβολή ερώτησης σε άτακτο μαθητή Χιούμορ Ανάδειξη επιπτώσεων αταξίας σε συμμαθητές Ανάδειξη επιπτώσεων αταξίας στον εκπαιδευτικό Ευγενής απαίτηση για τερματισμό παρεκτροπής Προβολή θετικών επιπτώσεων αποδεκτής συμπεριφοράς Υπενθύμιση κανόνων Επίπληξη και διαταγή για επαναφορά στην τάξη Θετική ενίσχυση Αρνητική ενίσχυση-έμμεση τιμωρία Παιχνίδι ρόλων Έκφωνη σκέψη

109 Βιβλιογραφία Αναγνωστοπούλου Μ. (2008). Το ζήτημα της πειθαρχίας στην εκπαίδευση. Εκδ. Κυριακίδη Αφοί. Αναγνωστοπούλου Μ. (2005). Οι διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητών στη σχολική τάξη. Εκδ. Κυριακίδη Αφοί. Βρεττός, Ι. (2003). Μη λεκτική συμπεριφορά εκπαιδευτικού – μαθητή. Αθήνα  : Ατραπός. Duncker, L. (2008). Η παιδαγωγική του Δημοτικού Σχολείου. Μτφρ-επιμ: Χρήστος Γκόβαρης, Γιώργος Πυργιωτάκης, Θεσσαλονίκη : Επίκεντρο. Καλδή, Σ. (2008).Η διδακτική μέθοδος project στη σχολική τάξη: χαρακτηριστικά και τρόποι διεξαγωγής στο πλαίσιο της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας. Επιστήμες της Αγωγής 4, Kaldi, S., Filippatou, D. & Govaris, C. (2011). Project-based learning in primary schools: effects on pupils’ learning and attitudes. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education 39(1), Κοσσυβάκη, Φ. (1997). Κριτική-επικοινωνιακή διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg. Καψάλης Α. & Χανιωτάκης Ν. (2011). Εκπαιδευτική αξιολόγηση. Εκδ. Κυριακίδη Αφοί. Κουζέλης, Μ. (2005). Ενάντια στα Φαινόμενα. Αθήνα : Νήσος. Λαμπίρης Γ. (2006) Προβλήματα συμπεριφοράς στην τάξη. Στρατηγικές πρόληψης και στρατηγικές αντιμετώπισης, Επιστημονικό βήμα, τ.5,σελ Ματσαγγούρας, Η. (2001). Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας: Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα : Γρηγόρης. Ματσαγγούρας, Η. (2005). Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας: Η σχολική τάξη. Αθήνα : Γρηγόρης Ματσαγγούρας, Η. (2005). Στρατηγικές Διδασκαλίας: Η Κριτική Σκέψη στη Διδακτική Πράξη. Αθήνα : Gutenberg. Μοσχοβάκη Ε. (2012). Διαφοροποιημένη παιδαγωγική στην προσχολική ηλικία, Χίος, 2012 Παντελιάδου Σ. & Φιλιππάτου Δ. επιμ (2013). Διαφοροποιημένη διδασκαλία: Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές πρακτικές (συλλογικό έργο). Εκδ. Πεδίο Τριλιανός, Α. (2000). Μεθοδολογία της Σύγχρονης Διδασκαλίας, (τόμος Α’), Αθήνα : Αυτοέκδοση. Χανιωτάκης, Ν. (2006). Η ερώτηση του εκπαιδευτικού κατά τη διδασκαλία: προβλήματα και δυνατότητες βελτίωσης. Επιστημονική Επετηρίδα Αλέξανδρος Δελμούζος των Παιδαγωγικών Τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τόμος 2ος, σσ