Παπαδοπούλου-Πούλου Μαρία Φασουράκη Ρηγώ

Παρουσίαση με θέμα: "Παπαδοπούλου-Πούλου Μαρία Φασουράκη Ρηγώ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Παπαδοπούλου-Πούλου Μαρία Φασουράκη Ρηγώ
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΘΕΜΑ: ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ Παπαδοπούλου-Πούλου Μαρία Φασουράκη Ρηγώ

2 ΣΚΖ αρκετές διαφορές από υπόλοιπα πέντε πεδία Βμ. Δρ.
Διαφορές Ερευνητικών Εργασιών (Ερ. Ερ.) και Βιωματικών Δράσεων (Βμ. Δρ.) Ερ. Ερ: Ελεύθερη επιλογή θεμάτων από 4 ακαδημαϊκά πεδία: Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες, 2. Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία, 3. Τέχνη και Πολιτισμός, 4. Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη Βμ. Δρ: Εστιάζουν σε συγκεκριμένο πεδίο: ΣΚΖ, Περιβάλλον(ΠΕΑΑ) Τοπ. Ιστορία, Πολιτισμός Δραστρτ. Τέχνης, Φύση & Άσκηση, ΣΕΠ Βμ. Δρ., εκτός του ΣΕΠ, εφαρμόστηκαν στα πιλοτικά προγράμματα και έχουν επιμορφωτικό/εκπαιδευτικό υλικό αναρτημένο στο Φωτόδενδρο του Διόφαντου. Βμ, Δρ. , εκτός ΣΚΖ και ΣΕΠ, συγγενεύουν στενά με διδασκόμενα μαθήματα, με ανοικτά όλα τα θετικά και αρνητικά ενδεχόμενα. ΣΚΖ αρκετές διαφορές από υπόλοιπα πέντε πεδία Βμ. Δρ.

3 Σκοπός των Βιωματικών Δράσεων είναι, να βοηθήσουν τους μαθητές, μέσα από την ενεργοποίησή τους
(α) να αναπτύξουν τις αναγκαίες στάσεις και κοινωνικές, (μετα-) γνωστικές, αυτο-γνωσιακές, κιναισθητικές και μεθοδολογικές ικανότητες που απαιτεί η αυτορρυθμιζόμενη μάθηση ("μαθαίνω πώς να μαθαίνω"), (β) να αξιοποιούν παλιές και νέες, προσωπικές και διαμεσολαβημένες εμπειρίες, για να κατανοούν σε βάθος τα θέματα που μελετούν, (γ) να αξιοποιούν τις νέες στάσεις, γνώσεις και ικανότητες, για να κάνουν στοχευμένες βελτιωτικές παρεμβάσεις στο προσωπικό τους πεδίο (στην αυτο-εκτίμηση, στις επιλογές και στη συμπεριφορά τους ως ατόμων, ως μελών τοπικών κοινοτήτων και ως υπεύθυνων πολιτών) και στα πεδία του, άμεσου και ευρύτερου, κοινωνικού, φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και (δ) να συναρτούν τις μαθησιακές τους εμπειρίες με συναισθήματα δημιουργικότητας, χαράς και απόλαυσης.

4 Ένταξη Βιωματικών σε Τάξεις
Στην Α΄ τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου «Σχολική και Κοινωνική Ζωή (ΣΚΖ)».  Στην Β΄ τάξη από το σχ. έτος θα υλοποιούνται θέματα των διδακτικών αντικειμένων «Φύση και Άσκηση» και «Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης»  Στην Γ΄ τάξη από το σχ. έτος θα υλοποιούνται θέματα των διδακτικών αντικειμένων «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός», «Τοπική Ιστορία» και «Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη».

5 Σχολική και Κοινωνική Ζωή (ΣΚΖ),
Στην Α’ τάξη υλοποιούνται θέματα της Σχολικής και ινωνικής Ζωής (ΣΚΖ), αναφέρεται στον κοινωνικο-συναισθηματικό τομέα που πραγματεύεται θέματα όπως οι σχέσεις του μαθητή με τον εαυτόν του και με τους συμμαθητές του, η ταυτότητα και η ετερότητα, η διαχείριση των συναισθημάτων, των ρήξεων και των συγκρούσεων, η πρόληψη και η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού

6 Σχολική και Κοινωνική Ζωή (ΣΚΖ),
Η έγκαιρη ενασχόληση του σχολείου με αυτά τα θέματα επιβάλλεται και από τη θεσμική και παιδαγωγική υποχρέωση του Γυμνασίου ως σχολείου υποδοχής μαθητών από το Δημοτικό να φροντίσει για την ομαλή μετάβαση τους (school transition) που αναχαιτίζει τη σχολική διαρροή, όπως διαπιστώνεται από τη διεθνή βιβλιογραφία. Στο τρίτο τρίμηνο της Α’ τάξης προτείνεται να γίνει εστίαση στη συγκρότηση, τη λειτουργία και τη δυναμική της μαθητικής μικρο-ομάδας των 3-5 μελών ως κοινωνικο-σχεσιακού πλαισίου ανάπτυξης των Βιωματικών Δράσεων και αργότερα των Ερευνητικών Εργασιών, αλλά και της συχνότερης αξιοποίησής του για την εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.

7 Αναμενόμενο Επίπεδο Ερ.Ερ. & Βμ. Δρ.
Συνεργατικές έρευνες διακλαδικής θεματικής και διαφοροποιημένης παιδαγωγικής, Γυμνασιακού ή Λυκειακού επιπέδου, που αξιοποιούν: 1. έννοιες, αρχές, και γενικεύσεις, 2. γνώσεις, 3. δεξιότητες και ικανότητες, 4. γλωσσικούς κώδικες, 5. μεθοδολογία του διδασκόμενου ΑΠ Ούτε πανεπιστημιακή εργασία, αλλά ούτε ευχάριστες δραστηριότητες χωρίς ακαδημαϊκό περιεχόμενο

8 Στ. Πρόκληση Τριπλού Συνδυασμού: Συνεργατική Δράση, Έρευνα, Επιστημονικός Λόγος

9 Α. Αλκοόλ ως χημική ένωση και δράσεις του
Θέματα με Φυσική & Κοινωνική Διάσταση ή με Αναφορά στο Τότε/Τώρα, Εδώ/Αλλού Αλκοόλ και αλκοολισμός Α. Αλκοόλ ως χημική ένωση και δράσεις του Αλκοόλ ως προϊόν ευρείας κοινωνικής χρήσης και κατάχρησης Αλκοόλ και Αλκοολισμός

10 Ολυμπιακά Αγωνίσματα τότε και τώρα
Αγωνίσματα: συνέχεια, αλλαγή και εξέλιξη Τεχνολογία των αγωνισμάτων τότε και τώρα Διατροφή αθλητών στην αρχαιότητα και σήμερα Απολαβές αθλητών στην αρχαιότητα και σήμερα

11 Παράδειγμα: Φαινόμενο Ξενοφοβίας/ Τι σημαίνει φόβος και τι φοβία;
Ταξινομία Ερωτημάτων Ερευνητοποίησης Θέματος: Οντολογία, Ερμηνεία και Κριτική Πραγμάτων Οντολογικά ερωτήματα: ποιος, τι, πού, πότε, πόσο μέσα από ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες για οντολογία και σχέσεις φυσικού & κοινωνικού κόσμου. Παράδειγμα: Φαινόμενο Ξενοφοβίας/ Τι σημαίνει φόβος και τι φοβία; Τι φύσεως και τάξεως οντότητα είναι η ξενοφοβία; Ποια στοιχεία την δομούν; Με τι άλλο μοιάζει ή συγγενεύει; Ποιοι ξένοι σε ποιους προκαλούν φοβίες, πότε, πού, πώς; Προκαλούν και αισθάνονται φοβίες όλοι στον ίδιο βαθμό; Πηγές: Εμείς, περίγυρος, κοινωνικές ομάδες, ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, Εργαλεία: Ερωτηματολόγια

12 Επεξηγηματικά & Ερμηνευτικά Ερωτήματα: γιατί, πώς
Για επεξήγηση και ερμηνεία του φυσικού και του κοινωνικού κόσμου, αντίστοιχα, των σχέσεων α. σχέσεις συνάφειας με περιγραφικές έρευνες, β. σχέσεις αιτίου/αποτελέσματος με πειραματικές έρευνες, γ. σχέσεις πιθανολογικές με ερμηνευτικές έρευνες Παραδείγματα: Γιατί δημιουργείται η ξενοφοβία; Πώς δημιουργούνται συνθήκες ξενοφοβίας; Πώς αντιμετωπίζεται η ξενοφοβία;

13 Κριτικής Ανάλυσης Ερωτήματα: Πρόσωπα, Ομάδες, Θεσμοί & Πράγματα
Κριτικής Ανάλυσης Ερωτήματα: Πρόσωπα, Ομάδες, Θεσμοί & Πράγματα α. Εγώ/ Άτομα και το θέμα: Αξίες, συμφέροντα, ενδιαφέροντα αντιδράσεις, στάσεις, επιλογές, πρακτικές, κοσμοθεωρία β. Κοινωνικές ομάδες και το θέμα : Αξίες, αντιδράσεις, στάσεις, επιλογές, πρακτικές, συμφέροντα, ενδιαφέροντα, γ. Θεσμοί και το θέμα : Αξίες, αντιδράσεις, στάσεις, επιλογές, πρακτικές, συμφέροντα, ενδιαφέροντα, δ. Κερδισμένοι & Χαμένοι και το θέμα : Ποιοι είναι αυτοί; Παραδείγματα για Ξενοφοβία ποιες αντιδράσεις, πρακτικές ατόμων/ομάδων και γιατί; ποιες αντιδράσεις, επιλογές, πρακτικές θεσμών και γιατί; ποιοι ωφελούνται, βλάπτονται, προβάλλονται, αγνοούνται;

14 Ξενοφοβία διασυνδέεται με ταυτότητες, πολιτικές απόψεις, μετανάστευση
Επέκταση Δεδομένων: Ένταξη σε Όλο, Διατύπωση Αρχής, Διασύνδεση με Άλλα Θέματα Όσο μεγαλύτερες οι φυσιογνωμικές και πολιτιστικές διαφορές τόσο ευκολότερα δημιουργούνται συνθήκες για ανάπτυξη ξενοφοβίας Ξενοφοβία διασυνδέεται με ταυτότητες, πολιτικές απόψεις, μετανάστευση

15

16 Εάν θέλεις πραγματικά την αλλαγή, τότε γίνε εσύ ο ίδιος η αλλαγή που θέλεις να δεις .
Μαχάτμα Γκάντι

17 μεθοδολογικά εργαλεία και τις πηγές άντλησης των δεδομένων
Αναφορικά με τα μεθοδολογικά εργαλεία και τις πηγές άντλησης των δεδομένων, παρατηρούνται, μεγάλες διαφορές μεταξύ των εναλλακτικών προσεγγίσεων διερευνητικής μάθησης, οι οποίες οφείλονται τόσο στα διαφορετικά επιστημολογικά πεδία διερεύνησης όσο και στη φύση των ερωτημάτων, παράγοντες που αποδίδουν κάθε φορά διαφορετική μορφή στη διερευνητική μάθηση. Στη μελέτη κοινωνικο-ιστορικών θεμάτων η διερευνητική προσέγγιση αναλύει ερμηνευτικά πρωτογενείς κυρίως πηγές και δευτερογενής, για να κατανοήσει τα ιστορικά γεγονότα και να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο αυτά σχετίζονται με το σήμερα Στη μελέτη θεμάτων του φυσικού κόσμου χρησιμοποιεί ως μεθοδολογικά εργαλεία την παρατήρηση και την περιγραφική εξήγηση ή/ και τον πειραματισμό σε συνθήκες εργαστηρίου . . Τέλος, στη μελέτη κοινωνικών θεμάτων η διερευνητική προσέγγιση χρησιμοποιεί συνδυαστικά την παρατήρηση και την καταγραφή, τα ερωτηματολόγια, τις δημοσκοπήσεις και τις συνεντεύξεις, αλλά και την ερμηνευτική μελέτη πρωτογενών πηγών που σχετίζονται με τα ερωτήματα του θέματος, για να κατανοήσει και να εξηγήσει ατομικές ή ομαδικές επιλογές, στάσεις, συμπεριφορές, καταστάσεις και κοινωνικά προβλήματα.

18 Oρθός σχεδιασμός Το ζητούμενο στη σχεδίαση των Ε.Ε είναι ο εξ αρχής ορθός σχεδιασμός των υποδομών και η εκτέλεσή τους, ώστε να πληρούνται οι βασικές αρχές της διαχείρισης ενός έργου (Project Management). Τούτο από μόνο του αποτελεί εργώδη προσπάθεια και κάθε άλλο παρά αυτονόητο

19 Η συνέχεια μεγαλύτερη πρόκληση
Η συνέχεια αποτελεί ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση. Η λειτουργία του τελικού προϊόντος πρέπει να είναι βιώσιμη οικονομικώς, αλλά κυρίως να ενέχει μία δυναμική, η οποία να δημιουργεί ενθουσιασμό, να γεννά νέες ιδέες, να προκαλεί την ανάγκη για συνεχή επαύξηση . να είναι ρεαλιστικό ως προς το σχεδιασμό, άρτιο ως προς την εκτέλεση

20 θετικό αντίκτυπο Να είναι δυναμικά αναπτυσσόμενο κατά τη λειτουργία με θετικό αντίκτυπο σε όλες τις πτυχές των δραστηριοτήτων τους (διδακτικών, διοικητικών, διαχειριστικών κ.α.). 

21 συγκεκριμενοποίηση των μαθησιακών και συνεργατικών στόχων
Απαιτείται λοιπόν η συγκεκριμενοποίηση των μαθησιακών και συνεργατικών στόχων όπως η ετοιμασία υλικού, φύλλων εργασίας, αξιολόγησης , ο προσδιορισμός πόρων και υλικών .

22 Σωστή διατύπωση Πάνω από όλα όμως απαιτείται η σωστή διατύπωση του προβλήματος ,του σκοπού της μεθόδου προσέγγισης της διεξαγωγής της έρευνας , των αναμενόμενων αποτελεσμάτων .

23 Στάδια διεξαγωγής μιας έρευνας
Το πρόβλημα -Εμβάθυνση στο πρόβλημα -Ο τίτλος -Η διατύπωση του σκοπού και ερευνητικών ερωτημάτων -Σχεδιασμός μεθοδολογίας -Συλλογή δεδομένων -Ανάλυση δεδομένων

24 Το πρόβλημα Είναι ο πυρήνας της έρευνας
Αποτελεί την αφετηρία για περαιτέρω διερεύνηση και εμβάθυνση Αποτελεί πρωταρχικό κριτήριο για την επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας Καθοδηγέί την διαδικασία ανάλυσης και ερμηνείας των δεδομένων

25 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

26 Προβληματισμός Ο διδάσκων εφαρμόζει τεχνικές όπως τον καταιγισμό ιδεών, τη συζήτηση, τη μελέτη περίπτωσης, προκειμένου οι μαθητές να εκφράσουν ελεύθερα τις προσωπικές τους απόψεις για την πολυπολιτισμικότητα και να μιλήσουν για τα πολυπολιτισμικά τους βιώματα. Στη συνέχεια ο διδάσκων και οι μαθητές αναζητούν έννοιες-κλειδιά, όπως πολυπολιτισμικότητα στη διατροφή, στη μόδα, στα έντυπα, στην τέχνη, τις ταξινομούν και τις σχολιάζουν.

27 Σχεδιασμός της πορείας του έργου (Συλλογικός και επιμέρους προγραμματισμός διατυπώνουν σε συνεργασία με τον διδάσκοντα το σκοπό Οι μαθητές καθοδηγούμενοι από τον διδάσκοντα διατυπώνουν τον τίτλο του σχεδίου εργασίας και επισημαίνουν τις βασικές διαστάσεις του που προέκυψαν από το στάδιο του προβληματισμού (και θα αποτελέσουν τα επιμέρους θέματα του τελικού προϊόντος). Ενδεικτικά αναφέρουμε: Πολυπολιτισμικότητα και διατροφή Πολυπολιτισμικότητα και ένδυση Πολυπολιτισμικότητα και μουσική Πολυπολιτισμικότητα και ζωγραφική Πολυπολιτισμικότητα και θεάματα Πολυπολιτισμικότητα και λογοτεχνία Στη συνέχεια οι μαθητές, έχοντας ήδη προσεγγίσει την έννοια της πολυπολιτισμικότητας από διάφορες οπτικές γωνίες, διατυπώνουν σε συνεργασία με τον διδάσκοντα το σκοπό του σχεδίου εργασίας ως εξής: «Η εκτίμηση της προσφοράς των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων στην κοινωνία μας σήμερα».

28 Μέθοδος Υλοποίηση του έργου
Μέθοδος Υλοποίηση του έργου Η τάξη χωρίζεται σε ανομοιογενείς ομάδες (αγόρια – κορίτσια, ικανοί – μη ικανοί μαθητές, αλλόφωνοι) και αναλαμβάνουν τα καθήκοντά τους (διαδικασίες εκτέλεσης του έργου, τακτές συναντήσεις με τις άλλες ομάδες στο πλαίσιο αλληλοενημέρωσης, διαδικασίες ανατροφοδότησης των εργασιών τους, διαμορφωτικής αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης).

29 Μέθοδος Υλοποίηση του έργου
Μέθοδος Υλοποίηση του έργου Η εκτέλεση του έργου στηρίζεται κατά μείζονα λόγο στην έρευνα πεδίου. Η κάθε ομάδα, στο πλαίσιο της θεματικής που έχει επιλέξει, συλλέγει τις πληροφορίες, τις ταξινομεί, οργανώνει τα δεδομένα, καταγράφει και ερμηνεύει τα αποτελέσματα, αξιολογεί και συνθέτει το τελικό της προϊόν. Η εξέλιξη των εργασιών των ομάδων ενισχύεται από διαδικασίες διαμορφωτικής αξιολόγησης για να διαπιστωθούν τυχόν παραλήψεις, να αντιμετωπισθούν προβλήματα, να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι και να ολοκληρωθεί το έργο.

30 Παρουσίαση του σχεδίου εργασίας
Τα μέλη της κάθε ομάδας συναποφασίζουν για τον τρόπο παρουσίασης του έργου τους. Για παράδειγμα: Σύνθεση και σχολιασμός συμπερασμάτων. Γραπτό κείμενο. Κατασκευή poster με φωτογραφίες και λεζάντες που αφορούν εισαγόμενα προϊόντα ένδυσης. Δημιουργία αφίσας με θέμα «Τα πολυπολιτισμικά εικαστικά δρώμενα στην πόλη μας». Κατασκευή αφίσας/κολάζ με αγαπημένα φαγητά και ποτά ξένης προέλευσης, των φίλων μας. Σύνταξη φυλλαδίου με συνταγές μαγειρικής από διάφορες χώρες και σχόλια σχετικά με την ένταξή τους στις διατροφικές μας συνήθειες. Δημιουργία ενός ενημερωτικού τεύχους με θέμα «Η ξένη λογοτεχνία στα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς / της συνοικίας μου». Σύνταξη ενός πολυπολιτισμικού Οδηγού της συνοικίας (επιγραφές καταστημάτων, εστιατορίων, ζαχαροπλαστείων, χώρων αναψυχής, εστιατορίων και μικρών σουπερμάρκετ με τρόφιμα ξένης προέλευσης, καταστημάτων με εισαγόμενα είδη, λαϊκών αγορών με προϊόντα ξένης προέλευσης ή “εξωτικά” προϊόντα κτλ.).

31 Αξιολόγηση Η αξιολόγηση του σχεδίου εργασίας δεν αφορά μόνο το παραχθέν έργο αλλά και τη λειτουργία των ομάδων και περιλαμβάνει διαδικασίες ετεροαξιολόγησης (η μία ομάδα αξιολογεί το έργο της άλλης ομάδας), αυτοαξιολόγησης και αξιολόγησης από τον διδάσκοντα. Ειδικότερα, μέσα από τις διαδικασίες ετεροαξιολόγησης αποτιμώνται ο βαθμός συμμετοχής των μαθητών της κάθε ομάδας στη συλλογική εργασία, ο συντονισμός των επιμέρους δράσεων, η τήρηση του χρονοδιαγράμματος, η συνεργασία και η αλληλοεπικοινωνία μεταξύ των μελών της κάθε ομάδας.

32 Στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης, ο κάθε μαθητής μπορεί να δημιουργήσει υπό την καθοδήγηση του διδάσκοντος έναν ατομικό φάκελο (Καγκά, 2003), όπου θα καταγράφει τους προσωπικούς του στοχασμούς και προβληματισμούς σχετικά με την εξέλιξη του έργου, την εμπλοκή του στα διάφορα στάδια υλοποίησης του σχεδίου εργασίας, τις πρωτοβουλίες που ανέπτυσσε ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τις γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησε, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και τους τρόπους με τους οποίους τις διαχειρίστηκε. Ο διδάσκων, προκειμένου να αξιολογήσει την πορεία του σχεδίου εργασίας αλλά και το παραχθέν έργο, μπορεί να χρησιμοποιήσει ερωτηματολόγια, που θα μοιράσει στους μαθητές στην αρχή και στο τέλος της συλλογικής εργασίας, ώστε να αποτιμήσει το βαθμό επίτευξης των στόχων του σχεδίου εργασίας, τον εμπλουτισμό των ενδιαφερόντων των μαθητών, την αξιοποίηση άλλων γνωστικών αντικειμένων και τη διαδικασία παραγωγής του τελικού προϊόντος. Επίσης, ο διδάσκων μπορεί να ενισχύσει την αξιολόγησή του με την παρατήρηση καθ’ όλη τη διάρκεια της συλλογικής εργασίας, στο πλαίσιο της οποίας ανατροφοδοτεί τις διαδικασίες, διαπιστώνει τις μεθοδολογικές στρατηγικές της κάθε ομάδας και αποτιμά την ποιότητα του παραχθέντος έργου.32

33 Προσδοκώμενα αποτελέσματα
Προσδοκώμενα αποτελέσματα Με την ολοκλήρωση του σχεδίου εργασίας αναμένεται οι μαθητές : να συνειδητοποιήσουν την αλληλεπίδραση των πολιτισμών, να διαμορφώσουν στάσεις σεβασμού και κατανόησης της διαφορετικότητας και να απορρίπτουν ξενοφοβικά και ρατσιστικά στερεότυπα συμπεριφοράς, να ανακαλύψουν κοινά πολιτισμικά στοιχεία ανάμεσα στη χώρα μας και σε άλλες χώρες, να αναπτύξουν αυτοεκτίμηση και αυτοαποτελεσματικότητα.

34 μεθοδολογικά εργαλεία και τις πηγές άντλησης των δεδομένων,
Αναφορικά με τα μεθοδολογικά εργαλεία και τις πηγές άντλησης των δεδομένων, παρατηρούνται, μεγάλες διαφορές μεταξύ των εναλλακτικών προσεγγίσεων διερευνητικής μάθησης, οι οποίες οφείλονται τόσο στα διαφορετικά επιστημολογικά πεδία διερεύνησης όσο και στη φύση των ερωτημάτων, παράγοντες που αποδίδουν κάθε φορά διαφορετική μορφή στη διερευνητική μάθηση. Στη μελέτη κοινωνικο-ιστορικών θεμάτων η διερευνητική προσέγγιση αναλύει ερμηνευτικά πρωτογενείς κυρίως πηγές και δευτερογενής, για να κατανοήσει τα ιστορικά γεγονότα και να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο αυτά σχετίζονται με το σήμερα Στη μελέτη θεμάτων του φυσικού κόσμου χρησιμοποιεί ως μεθοδολογικά εργαλεία την παρατήρηση και την περιγραφική εξήγηση ή/ και τον πειραματισμό σε συνθήκες εργαστηρίου . . Τέλος, στη μελέτη κοινωνικών θεμάτων η διερευνητική προσέγγιση χρησιμοποιεί συνδυαστικά την παρατήρηση και την καταγραφή, τα ερωτηματολόγια, τις δημοσκοπήσεις και τις συνεντεύξεις, αλλά και την ερμηνευτική μελέτη πρωτογενών πηγών που σχετίζονται με τα ερωτήματα του θέματος, για να κατανοήσει και να εξηγήσει ατομικές ή ομαδικές επιλογές, στάσεις, συμπεριφορές, καταστάσεις και κοινωνικά προβλήματα.

35

36 Προτεινόμενη δομή Πρώτη Ενότητα: Προβληματιζόμαστε και Προγραμματιζόμαστε ως Τμήμα Ποιο είναι το θέμα μας και γιατί το επιλέξαμε. Σε ποιους σκοπούς και σε ποια ερωτήματα καταλήξαμε. Πώς προγραμματίσαμε και αξιοποιήσαμε τον διαθέσιμο χρόνο μας. Δεύτερη Ενότητα: Είμαστε Ομάδα με Ρόλους, Δράσεις, Δικαιώματα και Υποχρεώσεις Δραστηριότητες που κάναμε (άτομα, δυάδες, ομάδα) για να γνωριστούμε καλύτερα ως ομάδα. Οι κανόνες της ομάδας μας και οι ρόλοι που αναλάβαμε τα μέλη της για την καλύτερη λειτουργία της (Συμβόλαιο λειτουργίας ομάδας). Ποια ερωτήματα επιλέξαμε να εξετάσουμε και ποιες δραστηριότητες προγραμματίσαμε για να συλλέξουμε δεδομένα σχετικά με τα ερωτήματά μας. Πώς κατανείμαμε τις δραστηριότητές μας σε υπο-ομάδες των δύο μελών. Πού απευθυνθήκαμε για τις αναγκαίες πληροφορίες, ποια εργαλεία χρησιμοποιήσαμε και ποιες διαδικασίες ακολουθήσαμε.

37 Τρίτη Ενότητα: Συλλέξαμε, Ταξινομήσαμε, Μελετήσαμε και Παρουσιάζουμε τα Δεδομένα μας
Εντοπίσαμε, μελετήσαμε σχετικές πληροφορίες, κατανοήσαμε το περιεχόμενό τους και υπογραμμίσαμε ό,τι αφορά στα ερωτήματά μας (μελέτη βιβλιογραφίας). Συλλέξαμε, αναλύσαμε και ερμηνεύσαμε εικόνες, φωτογραφίες, σχήματα, σύμβολα, κατασκευές και ξεχωρίσαμε ό,τι αφορά στα ερωτήματά μας (μελέτη σταθερού οπτικού υλικού). Ρωτήσαμε και μάθαμε πληροφορίες, απόψεις, στάσεις, επιλογές, λύσεις σχετικές με τα ερωτήματά μας (χρήση ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων). Ακούσαμε ή/και είδαμε, προσέξαμε και εντοπίσαμε αξιοσημείωτα στοιχεία σχετικά με τα ερωτήματά μας (μελέτη οπτικο-ακουστικού υλικού). Παρατηρήσαμε, καταγράψαμε φαινόμενα, δρώμενα ή/και συμπεριφορές, αντιληφθήκαμε και επισημάναμε σχέσεις αιτίου-αποτελέσματος, χρονικές, λογικές, ταξινομικές, ιεραρχικές κλπ στα δεδομένα που αφορούν στα ερωτήματά μας (φυσική παρατήρηση ή/και πείραμα). Συμμετείχαμε σε δράσεις ή/και σε επισκέψεις, βιώσαμε, αισθανθήκαμε και συνειδητοποιήσαμε (συμμετοχική παρατήρηση).

38 Τέταρτη Ενότητα: Αξιοποιήσαμε Συνδυαστικά τα Δεδομένα και απαντήσαμε στα Ερωτήματα
Πρώτο ερώτημα και απαντήσεις με βάση τη συνδυαστική αξιοποίηση των επεξεργασμένων δεδομένων. Δεύτερο ερώτημα και απαντήσεις με βάση τη συνδυαστική αξιοποίηση των επεξεργασμένων δεδομένων. Τρίτο ερώτημα και απαντήσεις με βάση τη συνδυαστική αξιοποίηση των επεξεργασμένων δεδομένων. Συζητήσαμε και … τα συμφωνήσαμε και ετοιμάσαμε έναν εννοιολογικό χάρτη με τις γνώσεις μας για το θέμα που μελετήσαμε. Ξέρουμε και από τέχνες και ιδού η απόδειξη! Πέμπτη Ενότητα : Κριτική Αξιολόγηση Ατομικών, Ομαδικών Θεσμικών Επιλογών και Πρακτικών Ποιες είναι οι προσωπικές μας στάσεις και επιλογές στο θέμα αυτό, πώς τις κρίνουμε, τι πρέπει να βελτιώσουμε. Ποιες είναι οι στάσεις και επιλογές συγκεκριμένων ομάδων στο θέμα αυτό, πώς τις κρίνουμε, τι πρέπει να βελτιώσουν. Ποιες είναι οι στάσεις και επιλογές θεσμών στο θέμα αυτό, πώς τις κρίνουμε, τι πρέπει να βελτιώσουν. Έκτη Ενότητα: Από τη Θεωρία στην Πράξη Παρεμβάσεις βελτίωσης που οργανώσαμε και πώς τις εφαρμόσαμε σε προσωπικό, σχολικό, οικογενειακό, κοινοτικό πλαίσιο. Αποτελέσματα από την παρέμβασή μας. Ευχάριστες και δύσκολες στιγμές από την εφαρμογή της παρέμβασης.

39 Έβδομη Ενότητα: Λειτουργικότητα και Αποτελεσματικότητα Ομάδας
Τι νομίζαμε πριν για τα ερωτήματα και τι διαπιστώσαμε μετά. Τι δεν ξέραμε και τι τελικά μάθαμε για τα ερωτήματα. Ποιες δυσκολίες συνεργασίας συναντήσαμε και ποιες ξεπεράσαμε και πώς. Τι θα προσέξουμε ιδιαίτερα στην επόμενη ομαδική δράση. Πώς, τελικά, αξιολογούμε το κλίμα και τη συνεργατικότητα της ομάδας μας. Πώς, τελικά, αξιολογούμε αυτά που μάθαμε για το θέμα μας συνεργαζόμενοι. Τι άλλο θα θέλαμε να μάθουμε. 7. Δημοσιοποίηση των Βιωματικών Δράσεων Στο πλαίσιο γενικότερων εκδηλώσεων ανοίγματος του σχολείου στην τοπική κοινότητα, είναι δυνατόν να προβλεφτούν τρόποι για να παρουσιάσουν οι ομάδες τις εργασίες τους. Παράλληλα, για την ευρύτερη διάχυση των μαθητικών εργασιών γίνεται ανάρτησή τους στο διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα του σχολείου), αναγράφοντας τα ονόματα (ή τα αρχικά τους) όλων των συντελεστών, μαθητών και εκπαιδευτικών με βάση πάντα τις αρχές της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Ο εννοιολογικός χάρτης της τέταρτης ενότητας μπορεί να παρουσιαστεί και στα Αγγλικά με την καθοδήγηση του καθηγητή ειδικότητας. Την εξειδίκευση και την εφαρμογή των παραπάνω γενικών αρχών στις συνθήκες των δυνατοτήτων και αναγκών της σχολικής μονάδας και στα διαθέσιμα χρονικά όρια κάνουν οι διδάσκοντες σε συνεργασία με τον Σχολικό Σύμβουλο Παιδαγωγικής Ευθύνης, που έχει γενικότερες αρμοδιότητες για τις Βιωματικές Δράσεις, με παράλληλη ενημέρωση και της

40 Βιβλιογραφία Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Α.Π.Σ.) Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, Τόμος Α΄ (2002). Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Καγκά, Ε. (2003). Ευρωπαϊκό Portfolio Γλωσσών (European Language Portfolio, Portfolio Européen des Langues, Europäisches Sprachenportfolio). Αθήνα: Εκδόσεις Eiffel. Καγκά, Ε. (2001). «Το άνοιγμα του σχολείου στην πολυγλωσσία και τον πολυπολιτισμό», Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, τεύχος 5ο. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Καγκά, Ε. (2002). «Διαπολιτισμική επικοινωνία και διαθεματικότητα: όψεις και προοπτικές στην Ευέλικτη Ζώνη», Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, τεύχος 6ο. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Κασσωτάκης, Μ., Φλουρής, Γ. (2006). Μάθηση και Διδασκαλία. Θεωρία, πράξη και αξιολόγηση της διδασκαλίας, Τόμος Β΄. Αθήνα: Ατραπός. Ματσαγγούρας, Η. (2002). Η Διαθεματικότητα στη σχολική γνώση. Εννοιοκεντρική αναπλαισίωση και Σχέδια Εργασίας. Αθήνα: Γρηγόρης. Lather, P. (1991). Getting Smart: Feminist Research and Pedagogy with / in the Post-modern. New York: Routledge.