Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

«Διδακτική της Ιστορίας»

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "«Διδακτική της Ιστορίας»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 «Διδακτική της Ιστορίας»
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ» Τμήμα Γενικής Αγωγής Εργασία στο μάθημα: «Διδακτική της Ιστορίας» Διδάσκουσα: Μαρία Ρεπούση Ακαδημαϊκό έτος: 2008 – 2009 θέμα: «Οι πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1906» ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤ΄ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Γκαβλιαρούδη Αρετή

2 Στόχοι / προσδοκώμενα μαθησιακά οφέλη
Οι πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1906 Στόχοι / προσδοκώμενα μαθησιακά οφέλη Α. Δηλωτικά Ο κύριος σκοπός σ’ αυτή τη διδακτική πρόταση είναι να γνωρίσουν οι μαθητές: Τους λόγους που ανάγκασαν τους Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας να εκπατριστούν. Τους λόγους της σοβαρής κρίσης του Ανατολικού ζητήματος κατά την περίοδο αυτή και να προβληματιστούν για τη Βαλκανική πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων. Τη διαδικασία για τη δημιουργία ενός σύγχρονου Αστικού κράτους Τις αιτίες της δυσαρέσκειας που αναπτύχθηκε ανάμεσα στα Βαλκανικά κράτη, τις διάφορες μορφές που πήραν οι αγώνες για την οικοδόμηση του έθνους και τις διάφορες εκβάσεις αυτών των αγώνων, με ιδιαίτερη έμφαση στους διάφορους συμβιβασμούς που χρειάστηκε να γίνουν. Να κατανοήσουν την πολιτική της Ρωσίας στα Βαλκάνια και τη σημασία της για τις διαβαλκανικές σχέσεις και τη Ελλάδα. Να κατανοήσουν το ρόλο των ευρύτερων συμφερόντων όπως αυτά εκφράζονται από τα κυρίαρχα κράτη και την επίδρασή τους στο ιστορικό γίγνεσθαι των τοπικών κοινωνιών

3 Β. Μεθοδολογικά: Nα μάθουν οι μαθητές να απαντούν σε ερωτήματα της ιστορίας μέσα από ιστορικές πηγές. Να μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τους χάρτες, τις εικόνες, τις γελοιογραφίες σαν ιστορικές πηγές. Γ. Εννοιολογικά Να αναγνωρίσουν και κατανοήσουν τις ιστορικές έννοιες: Μεγάλη Ιδέα, Ανατολικό ζήτημα, Μακεδονικό ζήτημα, Μακεδονικός αγώνας, προσάρτηση, εθνική ολοκλήρωση, συνθήκες. οθωμανική αυτοκρατορία, συμφέροντα, ανεξαρτησία, εδαφικές διεκδικήσεις, σύνορα, εγγυήτριες δυνάμεις, πρόσφυγες Αναμενόμενες στάσεις, αντιλήψεις Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι: Τα «εθνικά δίκαια» συνδέονται μα τα δίκαια των άλλων και τον εκάστοτε συσχετισμό δυνάμεων. Οι συγκρούσεις πράγματι έχουν ημερομηνία λήξης Οι εθνικές προκαταλήψεις και τα μίση μπορούν ν’ αντικατασταθούν από κάποιες περισσότερο θετικές στάσεις και πως ένας καλύτερος και ασφαλέστερος κόσμος μπορεί να δημιουργηθεί και πράγματι δημιουργήθηκε μέσα από τη δράση των ίδιων των ανθρώπων

4 Κεντρικό ιστορικό ερώτημα
Κεντρικό ιστορικό ερώτημα Γιατί εγκατέλειψαν την πατρίδα τους οι Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας; Υποερωτήματα Έχει σχέση ο Μακεδονικός Αγώνας με τον εκπατρισμό των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας; Γιατί Έλληνες – Βούλγαροι – Σέρβοι δεν μπορούσαν να ζήσουν σε ένα ενιαίο κράτος; Γιατί το όραμα του Ρήγα Φεραίου για αρμονική συνύπαρξη των βαλκανικών λαών δεν ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί; Τι ρόλο έπαιξαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στη δημιουργία των εθνικών κρατών; Τι ρόλο έπαιξαν οι θρησκείες των βαλκανικών λαών;

5 1. Η κατάσταση στα Βαλκάνια στα τέλη του 19ου αιώνα και αρχές 20ου αιώνα
1.1 Παρατηρώ το χάρτη και αναφέρω την έκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Βαλκανική χερσόνησο, το 1879 Πηγή: .gr/ htmls/ Fyyl /Istoria/ fimapsn1.aspx

6 Τα γεγονότα συνοπτικά 1870 Ιδρύεται, με οθωμανικό διάταγμα, η Βουλγαρική Εξαρχία. Οι Βούλγαροι, μολονότι ακόμα δεν έχουν ανεξάρτητο κράτος, αποκτούν εκκλησιαστική οργάνωση χωριστή από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.. 1876 Η βουλγαρική εξέγερση του Απρίλη καταστέλλεται με αγριότητα από τους Οθωμανούς. 1877 Η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και εισβάλλει στη Βουλγαρία. 1878 Ειρήνη μεταξύ Ρώσων και Οθωμανών με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (3 Μαρτίου). Έπειτα από παρέμβαση της Βρετανίας και της Αυστροουγγαρίας, νέα συνθήκη ειρήνης υπογράφεται στο Συνέδριο του Βερολίνου (1η Ιουλίου). Η Βουλγαρία διαιρείται στην υποτελή στον σουλτάνο ηγεμονία της Βουλγαρίας και στην αυτόνομη επαρχία της Ανατολικής Ρωμυλίας. 1.2

7 Πρώτος ηγεμόνας ορίζεται ο Αλέξανδρος Μπάττενμπεργκ (1879-1886). 1881
Το Σύνταγμα του Τιρνόβου, στη Βουλγαρία, εγκαθιδρύει μια συνταγματική μοναρχία. Πρώτος ηγεμόνας ορίζεται ο Αλέξανδρος Μπάττενμπεργκ ( ). 1881 Η Θεσσαλία και από την Ήπειρο, η περιοχή της Άρτας, παραχωρούνται από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Βερολίνου. 1885 Η Ανατολική Ρωμυλία ενώνεται με την ηγεμονία της Βουλγαρίας. 1893 Δημιουργία της ΕΜΕΟ (Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης) 1903 Στη Μακεδονία, η εξέγερση του Ίλιντεν καταστέλλεται από τους Οθωμανούς. http ://www. Cdsee .org/ pdf/WorkBook2_gr.pdf

8 Εισαγωγικό σημείωμα 1.3 Από τα μέσα – τέλη του 19ου αιώνα, ο ελληνικός μεγαλοϊδεατισμός, ο στρατηγικός προσανατολισμός δηλαδή της ελληνικής αστικής τάξης, προς επέκταση του οικονομικού και κοινωνικοπολιτικού χώρου όπου διεκδικούσε ηγεμονεύουσα θέση και ρόλο, άρχισε να «υπονομεύεται» από τις αντίστοιχες εθνικές αστικές τάξεις άλλων αναδυόμενων εθνών – κρατών, οι οποίες εμφανίζονταν ολοένα και πιο επιθετικά ως ανταγωνίστριες δυνάμεις στο μοίρασμα των εδαφών (και αγορών) της κλυδωνιζόμενης οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τις αντιθέσεις αυτές υποδαύλιζαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, δημιουργώντας πλασματικές προσδοκίες, στρέφοντας τον ένα λαό εναντίον του άλλου, σχηματίζοντας και διαλύοντας συμμαχίες ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Πηγή: Ζέβγος Γ. (1946) «Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας. Β` μέρος» (Αθήνα: Τα Νέα Βιβλία Α.Ε.) σελ. 93. 2. ό.π. σελ

9 Από την άλλη, η Βουλγαρία διεκδικούσε ηγεμονική θέση στα Βαλκάνια και διαδοχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας (Μακεδονία, Θράκη, Κωνσταντινούπολη, κ.ά.). Η Ρουμανία πρόβαλε αξιώσεις για την περιοχή της Θεσσαλίας, όπου, κατά τις αντιλήψεις της, κατοικούσαν βλάχικοι πληθυσμοί. Η Αλβανία διεκδικούσε την Ήπειρο, ως και την Άρτα. Συνάμα «η κάθε μια εμφανίζει δικές της στατιστικές, αναβιώνει ιστορικά δικαιώματα, κινητοποιεί επιστήμονες και σοφούς». Πηγή: Ζέβγος Γ. (1946) «Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας. Β` μέρος» (Αθήνα: Τα Νέα Βιβλία Α.Ε.) σελ. 93. 1.4 1.5 Ταυτόχρονα, αδυνάτιζε ο «παμβαλκανικός» χαρακτήρας της ελληνικής αστικής τάξης που κατείχε έως τότε ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή Πηγή: Ζέβγος Γ. (1946) «Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας. Β` μέρος» (Αθήνα: Τα Νέα Βιβλία Α.Ε.) σελ. 93 Τι κατάσταση επικρατεί στα Βαλκάνια στα τέλη του 19ου αιώνα; ;

10 Η Βουλγαρία αυτόνομη ηγεμονία
1.6 Η Βουλγαρία αυτόνομη ηγεμονία Η Βουλγαρία εμφανίζεται ως αυτόνομη πολιτική οντότητα στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία το Αποφασιστικό ρόλο στη εξέλιξη αυτή έπαιξε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος του και η υπογραφή μεταξύ των δύο εμπολέμων της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου στις 19.2/ Η συνθήκη αυτή προέβλεπε την ίδρυση ενός βουλγαρικού κράτους, το οποίο εκτεινόταν από το Δούναβη ως το Αιγαίο, εκτός από τη νότια Θράκη και τη Χαλκιδική και από τη Μαύρη Θάλασσα ως τη Βράνια, το Πιρότ, το Τέτοβο, την Αχρίδα και την Καστοριά. Ωστόσο, οι μεγάλες δυνάμεις δεν ήταν διατεθημένες να δεχτούν τη δημιουργία ενός τόσο ισχυρού κράτους δορυφόρου της Ρωσίας στη Βαλκανική. Έτσι τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου οι Μεγάλες δυνάμεις συνεδρίασαν στο Βερολίνο (30.6/ ) και αναθεώρησαν τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Πηγή: Δ.Κ. Βοζαγλής, «Ελληνικές Θρησκευτικές κοινότητες στην Τουρκία, Βουλγαρία, Ανατολική Ρωμυλία», Αρχείον Θρακικού και Γλωσσικού Θησαυρού ( Γιατί οι Μεγάλες δυνάμεις αναθεώρησαν τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου; ;

11 Η Βουλγαρική Εξαρχία 1.7 Η Βουλγαρία, με αφορμή το 1ο άρθρο του σουλτανικού φιρμανίου, της  27ης Φεβρουαρίου 1870, προχώρησε στην ίδρυση της βουλγαρικής Εξαρχίας, εν αγνοία του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης. Σκοπός της ήταν να αλλοιώσει τον εθνικό χαρακτήρα των Ελλήνων μέσα από τη θρησκεία. Άρχισαν αμέσως την προπαγάνδα, την κατασυκοφάντηση του πατριαρχείου και τον προσηλυτισμό υπέρ της βουλγαρικής εξαρχίας. Με το σύνθημα η "Μακεδονία για τους Μακεδόνες" ιδρύουν σχολεία με δωρεάν φοίτηση των παιδιών, τη στιγμή που τα ελληνικά σχολεία συντηρούντο από τις προσφορές των γονέων. Γρήγορα δημιουργήθηκε η αντίληψη ότι "εξαρχικός" σημαίνει Βούλγαρος, ενώ "πατριαρχικός" Έλληνας. Αυτή η αντιπαράθεση οδήγησε τους βαλκανικούς λαούς στην αφύπνιση της συνείδησης και στην άγρια σύγκρουση μεταξύ τους. Έτσι λοιπόν, εκείνος ο τυπικός διαχωρισμός των δυο Εκκλησιών, έγινε στην ουσία η αιτία διαχωρισμού των χριστιανικών πληθυσμών σε Πατριαρχικούς και Εξαρχικούς. Ουσιαστικά πήρε τη μορφή εθνικής αντιπαράθεσης Ελλήνων και Βουλγάρων.  Αυτό λοιπόν, είναι και η απαρχή του Μακεδονικό Αγώνα

12 1.8 Το φιρμάνι για τη δημιουργία της βουλγαρικής εξαρχίας (1870)
Όλοι οι νομοταγείς υπήκοοι και πολίτες της Αυτοκρατορίας Μας, απολαμβάνοντας την πλήρη και μόνιμη ελευθερία της θρησκείας τους καθώς και όλα τα άλλα δικαιώματά τους, συμβιώνουν σε αμοιβαία αρμονία και φιλία, όπως θα έπρεπε να ζουν οι συμπολίτες και οι μορφωμένοι άνθρωποι. […] Μολαταύτα, και προς μεγάλη Μας θλίψη, παρακολουθήσαμε την ανάδυση ορισμένων διαφωνιών και διαμαχών, παρ’ όλη την καλή Μας θέληση, μεταξύ των Βουλγάρων χριστιανών και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. […] 1. Με το παρόν εγκαθιδρύεται μια ειδική θρησκευτική δικαιοδοσία, η οποία ονομάζεται Βουλγαρική Εξαρχία. Σ’ αυτήν θα ενταχθούν οι επίσκοποι και οι επαρχίες που παρατίθενται παρακάτω καθώς και ορισμένα άλλα μέρη. Η Εξαρχία θα έχει αρμοδιότητα να επιλαμβάνεται όλων των εκκλησιαστικών προβλημάτων αυτής της θρησκείας.

13 2. Ο ανώτατος τη τάξει μεταξύ των επισκόπων αυτής της δικαιοδοσίας θα φέρει τον τίτλο του Εξάρχου και θα είναι ο κανονικός πρόεδρος της Βουλγαρικής Ιεράς Συνόδου, της οποίας η έδρα θα βρίσκεται ντόρε στο πλευρό του. [...] 4. Σύμφωνα προς τους εκκλησιαστικούς κανόνες, αυτός ο Έξαρχος, ο οποίος θα διορίζεται με δικό μας Βεράτιο [διάταγμα], θα πρέπει να μνημονεύει στη θεία λειτουργία το όνομα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Πριν από την εκλογή ενός προσώπου άξιου να γίνει Έξαρχος σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς κανόνες, θα πρέπει να ζητείται η γνώμη και η έγκριση της Κυβέρνησής Μου. [...] Εάν όλοι ή τουλάχιστον τα δυο τρίτα των Χριστιανών ενός τόπου ο οποίος δε συγκαταλέγεται στα μέρη τα οποία αναφέρθηκαν παραπάνω, θέλουν να γίνουν υπήκοοι της Βουλγαρικής Εξαρχίας, και αν αυτό μπορεί ν' αποδειχθεί, τότε θα έχουν την άδεια να το κάνουν. Πηγή: org/ pdf/WorkBook2_gr.pdf Η χρηστομάθεια στη βουλγαρική ιστορία, σ Γιατί νομίζετε πως οι οθωμανικές αρχές δέχτηκαν τη δημιουργία της αυτόνομης βουλγαρικής Εξαρχίας; Για ποιους λόγους πιστεύετε πως ήθελαν οι Βούλγαροι να έχουν αυτόνομη εκκλησιαστική οργάνωση, χωριστή από το πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης; ;

14 ; 1.9 Συνθήκη Αγίου Στεφάνου (19 Φεβρουαρίου/ 3 Μαρτίου 1878) 1.10
Συνθήκη Αγίου Στεφάνου (19 Φεβρουαρίου/ 3 Μαρτίου 1878) Αποτέλεσμα Ρωσοτουρκικού πολέμου ( ) Προέβλεπε: Την ίδρυση της Μεγάλης Βουλγαρίας Την ανεξαρτησία της Σερβίας, Μαυροβουνίου, Ρουμανίας και….. Υποσχέσεις σχετικά με την τύχη της Θεσσαλίας, Ηπείρου, Κρήτης 1.9 1.10 Μεταξύ ποιων χωρών υπογράφηκε η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου; Ποιες χώρες ωφελήθηκαν από τη συγκεκριμένη συνθήκη; Ποιες οι συνέπειες της συνθήκης για την Ελλάδα ; Η υπογραφή της ρωσοτουρκικής συνθήκης στον «Άγιο Στέφανο», 1878

15 ; Συνθήκη του Βερολίνου (30 Ιουνίου/13 Ιουλίου 1878) 1.11
Αναθεώρηση της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου με αποτέλεσμα: Δημιουργία Ηγεμονίας της Βουλγαρίας Δημιουργία τοπαρχίας της Ανατολικής Ρωμυλίας υπό την άμεση πολιτική και στρατιωτική εξουσία του Σουλτάνου Εξασφάλιση πλήρους ισοτιμίας του τουρκικού και ελληνικού πληθυσμού έναντι του βουλγαρικού στη Βουλγαρία και Ανατολική Ρωμυλία Ποιος ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδας όταν υπογράφτηκε η συνθήκη του Βερολίνου; ; 1.12 Η ελληνική αντιπροσωπεία στο Συνέδριο του Βερολίνου

16 ; 1.14 1.13 Ποιες χώρες εκπροσωπούνται στο Συνέδριο;
Οι Μεγάλες δυνάμεις δεν δέχτηκαν να παραστεί ελληνική αντιπροσωπεία στο συνέδριο του Βερολίνου. Δέχτηκαν όμως να γίνουν διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για την παραχώρηση της Θεσσαλίας. Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν τρία χρόνια και μόλις το 1881 έγινα δυνατόν να ενωθεί η Θεσσαλία και ένα μέρος της Ηπείρου (Άρτα) με την Ελλάδα. 1.13 Το Συνέδριο του Βερολίνου. Πίνακας του Anton von Werner. Πηγή: org/wiki / Congress _of_ Berlin Ποιες χώρες εκπροσωπούνται στο Συνέδριο; Ποιο θέμα απασχολεί τους συνέδρους; Ποιες χώρες ευνοήθηκαν από το Συνέδριο του Βερολίνου και ποιες ζημιώθηκαν; ;

17 1.15 Στην κρίση της περιόδου έδωσαν τέλος οι Μεγάλες Δυνάμεις με το Συνέδριο του Βερολίνου. Εκεί αποφασίστηκε η ανεξαρτητοποίηση του Μαυροβουνίου, της Ρουμανίας και της Σερβίας – χώρες που κέρδισαν νέα εδάφη, όπως και η Ελλάδα – και η δημιουργία της Ηγεμονίας της Βουλγαρίας και της αυτόνομης επαρχίας της Ανατολικής Ρωμυλίας. Επιπλέον, η Υψηλή Πύλη υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και να παραχωρήσει αυτονομία και σε άλλες ευρωπαϊκές της κτήσεις: την Αλβανία, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, κ.λπ. Η διοίκηση της Κύπρου παραχωρήθηκε στη Βρετανία, ενώ η Αυστροουγγαρία κατέλαβε τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Νόβι Παζάρ. Πηγή: Δ.Κ. Βοζαγλής, «Ελληνικές Θρησκευτικές κοινότητες στην Τουρκία, Βουλγαρία, Ανατολική Ρωμυλία», Αρχείον Θρακικού και Γλωσσικού Θησαυρού ( ) Ποιες περιοχές απέκτησαν αυτονομία μετά τη συνθήκη του Βερολίνου σύμφωνα με την πηγή; ;

18 ; ; 1.16 «Η γαλακτοφόρος αγελάδα»,
Παρατηρήστε τη γελοιογραφία.. Ποια πρόσωπα απεικονίζονται; Πώς παρουσιάζεται η πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία; ; Ποιο ρόλο έπαιζαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, στη διαμόρφωση της βαλκανικής πολιτικής; ; «Η γαλακτοφόρος αγελάδα», οθωμανική γελοιογραφία, 1909 Kalem, 22 Ιουλίου 1909, στο Brummett, σ. 172 .Πηγή: www. cdsee .org/ pdf/WorkBook2_gr.pdf

19 ; ; 1.17 Μελετείστε την πηγή και σχολιάστε
Το συνέδριο του Βερολίνου περιόρισε σημαντικά την πολιτική και εδαφική ισχύ της Βουλγαρίας. Η Βουλγαρία γινόταν αυτόνομη, φόρου υποτελής στο Σουλτάνο και περιοριζόταν στην περιοχή βορείως του Αίμου ως το Δούναβη. Παράλληλα ιδρυόταν νοτίως του Αίμου ως τη Ροδόπη μια τοπαρχία υπό την κηδεμονία των Μεγάλων δυνάμεων, η Ανατολική Ρωμυλία. Για το Βουλγαρικό εθνικό αίσθημα, η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ικανοποιούσε δίκαιες εθνικές διεκδικήσεις, ενώ αντίθετα οι αποφάσεις του συνεδρίου του Βερολίνου κατακερμάτιζαν το Βουλγαρικό έθνος. Έτσι, οι εθνικές επιτροπές (κομιτάτα) που συντόνιζαν τον αγώνα των Βουλγάρων για εθνική αποκατάσταση επαναδραστηριοποιούνται εναντίον των αποφάσεων της συνθήκης του Βερολίνου. Πρώτος στόχος είναι η ένωση της Ανατολικής Ρωμυλίας με τη Βουλγαρία και η αύξηση της Βουλγαρικής επιρροής στη Μακεδονία και Θράκη. Πηγή: Δ.Κ. Βοζαγλής, «Ελληνικές Θρησκευτικές κοινότητες στην Τουρκία, Βουλγαρία, Ανατολική Ρωμυλία», Αρχείον Θρακικού και Γλωσσικού Θησαυρού ( ) Μελετείστε την πηγή και σχολιάστε τις συνέπειες που είχε το συνέδριο του Βερολίνου για τη Βουλγαρία. ; Ποιοι ήταν οι στόχοι της Βουλγαρίας σύμφωνα με την πηγή; ;

20 Η Συνθήκη του Βερολίνου δημιούργησε αρκετές συγκρούσεις και εντάσεις μεταξύ των βαλκανικών εθνών, καθώς δεν ακολούθησε τη νεοτερική αρχή της εθνικότητας στη χάραξη των νέων συνόρων των κρατών. Σε πολλές περιπτώσεις, ήταν αδύνατο να ακολουθηθεί η αρχή αυτή, διότι διαφορετικές εθνότητες συνυπήρχαν και συμβίωναν επί αιώνες. Κανένα από τα βαλκανικά κράτη δεν κατάφερε να πετύχει την εθνική του ολοκλήρωση μέσα σε ένα κράτος και η επιδίωξη της ολοκλήρωσης αυτής έγινε ο κύριος άξονας της εξωτερικής τους πολιτικής. Αυτή ακριβώς η τάση προκάλεσε πολλές κρίσεις: Την ένωση της Ανατολικής Ρωμυλίας με τη Βουλγαρία και τον επακόλουθο σερβοβουλγαρικό πόλεμο το 1885, Τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, Τον ξεσηκωμό στη Μακεδονία το 1903, Την προσάρτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από την Αυστροουγγαρία και τη διακήρυξη της βουλγαρικής ανεξαρτησίας το 1908, Την αλβανική εξέγερση της περιόδου και κάποιες ακόμα μικρότερης σημασίας εντάσεις. Πηγή: /www. Cdsee .org/pdf/WorkBook2_gr.pdf 1.18

21 1.19 Παρατηρήστε τις πηγές (χάρτες) 1.1 και 1,19
Τι έχει αλλάξει για την Ελλάδα μεταξύ 1879 και 1881; Με ποια συνθήκη; Ποιες είναι οι νέες υποτελείς χώρες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας; Τα βαλκανικά σύνορα Πηγή: .gr/ htmls/ Fyyl /Istoria/ fimapsn1.aspx

22 Σχεδιάστε τρεις χάρτες
Σχεδιάστε τρεις χάρτες. Ο πρώτος να απεικονίζει την κατάσταση των Βαλκανίων πριν από το 1878, ο δεύτερος τις εδαφικές διεκδικήσεις κάθε εθνοτικής ομάδας και ο τρίτος τις συγκεκριμένες αποφάσεις της συνθήκης του Βερολίνου. Τι παρατηρείτε;

23 2. Η Ανατολική Ρωμυλία 2.1

24 Ο Οργανικός Νόμος της Ανατολικής Ρωμυλίας
Οι Μεγάλες Δυνάμεις σε συνεργασία με τούς Ρώσους, συνέταξαν τον Οργανικό Νόμο σύμφωνα με τον οποίο θα διοικούνταν η Ανατολική Ρωμυλία. Υπογράφτηκε από την Υψηλή Πύλη στην Κωνσταντινούπολη στις 14/26 Απριλίου του 1879 Προέβλεπε: Την πλήρη ισοτιμία μεταξύ των ιθαγενών κατοίκων της Ανατολικής Ρωμυλίας, Ελλήνων, Μουσουλμάνων και Βουλγάρων Μάιος του 1879 Ορίζεται Γενικός διοικητής της Ανατολικής Ρωμυλίας ο Αλέξανδρος Βογορίδης με μητέρα βουλγαρικής καταγωγής ο οποίος: Παραβιάζει συστηματικά τον Οργανικό Νόμο της νέας επαρχίας Συμβάλλει στην ενίσχυση του βουλγαρικού παράγοντα Αντικαθιστά την προσωρινή ρωσική διοίκηση με Βούλγαρους υπαλλήλους Εφαρμόζει πολιτική διακρίσεων σε βάρος των Ελλήνων Σεπτέμβριος 1885 : Η Ανατολική Ρωμυλία ενώνεται πραξικοπηματικά με τη Βουλγαρία Απρίλιος 1886: Αναγνώριση από την υψηλή Πύλη Ο Οργανικός νόμος τίθεται στο περιθώριο 2.2

25 Ολόκληρη την περίοδο 1878 -1885, οι Βούλγαροι εργάζονταν συστηματικά
και βρίσκονταν σε γενική εθνική κινητοποίηση με σαφείς και συγκεκριμένους στόχους: Την προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας στη Βουλγαρία και την αύξηση της βουλγαρικής επιρροής στη Μακεδονία. Την υπόθεση της ένωσης της Βουλγαρίας συντόνιζε η επιτροπή «Ενότητα» Στις 2 Σεπτεμβρίου 1885, οι επαναστατικές επιτροπές που είχαν δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό, έδωσαν το σύνθημα της εξέγερσης για την ένωση της Ανατολικής Ρωμυλίας με τη Βουλγαρία. Αφού πρώτα έδιωξαν το διοικητή Γαβριήλ Κρέστοβιτς, που είχε διαδεχθεί τον Αλέκο Βογορίδη τον προηγούμενο χρόνο, κατέλαβαν αναίμακτα την εξουσία και κάλεσαν τον ηγεμόνα της Βουλγαρίας να θέσει υπό το σκήπτρο του την Ανατολική Ρωμυλία. Η προσάρτηση έγινε τελικά στις 8 Σεπτεμβρίου του 1885. Πηγή: Γεώργιος Μέγας, Ανατολική Ρωμυλία, Αθήνα 1945 2.3

26 2.4 Στη Φιλιππούπολη, οι Βούλγαροι πραξικοπηματίες, έσπευσαν να απευθύνουν έκκληση προς το φιλελεύθερο αγγλικό πνεύμα και να ζητήσουν απροσχημάτιστα την κάλυψη της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Άγγλος πρωθυπουργός Salisbury ήταν αυτός που το 1878 στο Συνέδριο του Βερολίνου είχε δώσει σκληρή μάχη για να χωρίσει τη Βουλγαρία από τη Ρωμυλία, με βασικό επιχείρημα ότι ο πληθυσμός της τελευταίας περιλαμβάνει υπερβολικά μεγάλο αριθμό Ελλήνων. Κι όμως ο ίδιος το 1885, χωρίς να ενοχληθεί καθόλου, έσπευσε να αποδεχτεί δημόσια ότι η βουλγαρική προσάρτηση ήταν προϊόν ενός κινήματος εθνικού και αντιρωσικού, το οποίο εξέφραζε την πραγματική επιθυμία του λαού της Ρωμυλίας. Όταν στη βουλή των Λόρδων κατηγορήθηκε για πολιτική αστάθεια, ο Salisbury αντέταξε ότι «δεν αλλάξαμε εμείς αλλά οι περιστάσεις. Σκοπός μας παρέμεινε ο αυτός: να εμποδίσουμε τη Ρωσία να βαδίσει προς την Κωνσταντινούπολη. Όσο μια Βουλγαρία ενωμένη με τη Ρωσία με τα δεσμά της ευγνωμοσύνης μας φαινόταν επικίνδυνη, τόσο μια Βουλγαρία ενωμένη υπό ηγεμόνα ευπειθή στην ευρωπαϊκή επιρροή και πιστή σύμμαχο του σουλτάνου, παρουσιάζει σοβαρή εγγύηση εναντίον του ρωσικού επεκτατισμού» Πηγή: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ, σελ.25,Εκδοτική Αθηνών 1980 Μελετήστε την πηγή και σχολιάστε τη στάση του Άγγλου πρωθυπουργού το 1878 στο συνέδριο του Βερολίνου και το 1885. Τι εννοεί λέγοντας: «Δεν αλλάξαμε εμείς αλλά οι περιστάσεις» ; σ

27 2.5 Ζωγραφική αναπαράσταση της στιγμής της ένωσης μεταξύ της Βουλγαρίας και της ανατολικής Ρωμυλίας το Η Βουλγαρία παίζει το ρόλο της μητέρας απέναντι στη νέα επικράτεια. Η μορφή που θρηνεί στο βάθος δείχνει πως κι άλλες περιοχές ήθελαν να ενωθούν με τη Βουλγαρία, αλλά δεν το κατόρθωσαν. Πηγή: /www. Cdsee .org/pdf/WorkBook2_gr.pdf

28 (Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα)
2.6 Περιγράψτε αυτές τις εικόνες. Προσέξτε τις ενδυμασίες. Τι μπορείτε να σχολιάσετε; Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες υπάρχουν ανάμεσα σ’ αυτές τις εικόνες και σ’ αυτή της απελευθερωμένης Βουλγαρίας; Ποιος είναι ο ρόλος τέτοιων ιστορικών αναπαραστάσεων; 2.7 Έγχρωμο επιστολικό δελτάριο που απεικονίζει την Ελλάδα ως βασίλισσα να στηρίζεται στην ελληνική σημαία. Στο επάνω μέρος κυματίζει η ελληνική σημαία σε εδάφη που ανακτήθηκαν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912- 1913 (Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα) Συμβολική λαϊκή εικόνα με τους Επαναστάτες του Θέρισου, τους τάφους των ηρώων των παλαιότερων Κρητικών επαναστάσεων και τις προσωποποιημένες αλληγορίες των Μεγάλων δυνάμεων (Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)

29 2.8 Σύμφωνα με την προσωρινή Ρωσική διοίκηση , στα 1878, το 70% των κατοίκων της Ανατολικής Ρωμυλίας ήταν Βούλγαροι, το 21,4% Τούρκοι και μόλις των 5,2% Έλληνες. Υπήρχαν ακόμη μειονότητες Εβραίων, Αρμενίων, Τσιγγάνων κλπ. Τα στοιχεία αυτά δεν έγιναν αποδεκτά από τους Έλληνες που αναγνώριζαν ωστόσο τη Βουλγαρική υπεροχή. Επεσήμαιναν όμως ότι οι Έλληνες είχαν στα χέρια τους το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού και εξωτερικού εμπορίου και οι κοινότητες τους ήταν οι πλουσιότερες. Να σημειωθεί ότι οι τουρκικές στατιστικές του 1879, παρουσιάζουν συνολικό αριθμό κατοίκων της Ανατολικής Ρωμυλίας από τους οποίους Τούρκοι, Έλληνες και μόνο Βούλγαροι. Το 1880, μια βουλγάρικη στατιστική, δίνει συνολικό αριθμό κατοίκων , από τους οποίους είναι Τούρκοι, Έλληνες και Βούλγαροι. Πηγή: Ξ. Κοτζαγεώργη, Η εκπαιδευτική και πολιτιστική δραστηριότητα των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας, αρχές 19ου αιώνα έως 1908, μεταπτυχιακή εργασία, Θεσσαλονίκη 1992 Τι μαθαίνουμε για τη δημογραφική κατάσταση στην Ανατολική Ρωμυλία κατά τα τέλη του 19ου αιώνα; ;

30 3. Ο ελληνισμός της Ανατολικής Ρωμυλίας από την προσάρτηση
μέχρι και τον ξεριζωμό Μετά το 1885 οριστικοποιήθηκε η διαδικασία εκβουλγαρισμού της Βόρειας Θράκης με διάφορα μέτρα, τα οποία έλαβαν κατά καιρούς οι βουλγαρικές κυβερνήσεις. Ανάμεσα σ’αυτά συγκαταλέγονται η υποχρεωτική φοίτηση όλων των Βουλγάρων υπηκόων (ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους) από 6-12 ετών στα βουλγαρικά δημοτικά σχολεία- το μέτρο αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να κλείσουν τα ελληνικά δημοτικά σχολεία- η μη αναγνώριση των ορθοδόξων ελληνικών κοινοτήτων ως νομικών προσώπων, που είχε  ως βασική συνέπεια τη διαρπαγή της ακίνητης περιουσίας τους και την απόρριψη των ελληνικών αγωγών από τα αρμόδια βουλγαρικά δικαστήρια, η αντικατάσταση όλων των Ελλήνων δημοσίων και δημοτικών υπαλλήλων από Βουλγάρους, ο εμπορικός αποκλεισμός του κυρίαρχου οικονομικά ελληνικού στοιχείου από τα παράλια του Ευξείνου Πόντου και ολόκληρης της Βόρειας Θράκης, η κατάληψη σημαντικότατων ελληνικών εκκλησιών και μοναστηριών στον Στενήμαχο, στη Φιλιππούπολη, στο Καβακλή, στην Κουκλένα και στα Βοδενά  και η διαρκής συσσώρευση συμπαγών βουλγαρικών πληθυσμών από την κυρίως βουλγαρική ενδοχώρα στα επίκαιρα αστικά κέντρα του Εύξεινου Πόντου και της Ανατολικής Ρωμυλίας, με στόχο την εθνολογική αλλοίωση ολόκληρης της περιοχής . 3.1 Ποια μέτρα σύμφωνα με την πηγή, έλαβε το βουλγαρικό κράτος για τον εκβουλγαρισμό των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας ;

31 ; 3.2 Ποια νομίζετε ότι ήταν τα θρησκεύματα
ήταν τα θρησκεύματα των κατοίκων αυτής της πόλης; ; Άποψη της πόλης Φιλιππούπολης.Στη φωτογραφία διακρίνονται τρεις μιναρέδες. Στην πόλη υπήρχε ένας σημαντικός αριθμός χριστιανικών εκκλησιών, αλλά και τζαμιών τα οποία κτίστηκαν μετά την μετακίνηση Βουλγάρων Μουσουλμάνων από τη Βουλγαρία στα εδάφη της Ανατολικής Ρωμυλίας. Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα

32 ; 3.3 3.4 Με ποιον τρόπο είναι ντυμένες οι
Επιστολικό δελτάριο στο οποίο απεικονίζονται τέσσερεις Βουλγάρες γυναίκες της Θεσσαλονίκης ντυμένες με την τοπική ενδυμασία. (Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) Γυναίκες από την Ανατολική Ρωμυλία ντυμένες με την τοπική ενδυμασία. (Προσωπικό Αρχείο) Με ποιον τρόπο είναι ντυμένες οι γυναίκες των φωτογραφιών; Τι κοινά στοιχεία παρουσιάζουν οι ενδυμασίες τους ;

33 ; 3.5 3.6 3.7 Παρατηρήστε τις εικόνες (3.5, 3.6. 3.7)
Φωτογραφία του βουλγαρικού γυμνάσιου αρρένων στη Θεσσαλονίκη. Το γυμνάσιο ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1880 και λειτούργησε δίχως διακοπή για 33 χρόνια. (Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) Φωτογραφική άποψη της έμπροσθεν όψεως της Μαρασλείου Σχολής Φιλιππουπόλεως Βουλγαρίας κατά τη διάρκεια του έτους 1906. (Αρχείο Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα) 3.6 3.7 Παρατηρήστε τις εικόνες (3.5, ) Πώς ερμηνεύετε την ύπαρξη ελληνικών σχολείων στη Φιλιππούπολη και Βουλγάρικων στη Θεσσαλονίκη; ; 1903: Μαθήτριες του Βουλγαρικού σχολείου θηλέων Θεσσαλονίκη (Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)

34 3.8 Φιλιππούπολη. Ο Λόφος των Σχοινοβατών με τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία. Πηγή: alex. eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm Η οικονομική και πνευματική ανάπτυξη του Ελληνισμού της Ανατολικής Ρωμυλίας ήταν ιδιαίτερα σημαντική μέχρι τους διωγμούς του Στη φωτογραφία διακρίνεται το "Μαράσλειο" της Φιλιππούπολης που στέγασε το ελληνικό γυμνάσιο αρένων, την αστική σχολή και την κοινοτική βιβλιοθήκη της πόλης την περίοδο 3.9 Πηγή: alex. eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm 3.10 Το κατάστημα το Γεωργίου Πανταζή στη Μεσημβρία (Αρχείο Ζωής Ασλανίδου). alex.eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm

35 3.11 3.12 Πηγή: alex. eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm Χορός στο Καβακλί, 1885 (Αρχείο Γιάννη Πραντσίδη) 3.13 3.14 Ἡ Φιλιππούπολη (Αρχείο Πασχάλη Βαλσαμίδη Πηγή: alex. eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm

36 3.16 3.15 Πηγή: alex.eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm
Απόφοιτοι του Ζαρίφειου Δημοδιδασκαλείου Φιλιππουπόλεως 3.15 Πτυχίον δημοδιδασκάλου "Πρώτης Τάξεως", που εκδόθηκε από το Ζαρίφειο Δημοδιδασκαλείο Φιλιππουπόλεως το (Υπογράφεται πρωτίστως από τον Πρόεδρο της Εφορίας). Πηγή: alex.eled.duth.gr/evros1/zarifios/text/c11.htm

37 Ελληνικά σχολεία ανώτερης εκπαίδευσης υπήρξαν τα Ζαρίφεια διδασκαλεία αρένων και θηλέων στη Φιλιππούπολη. Από τα σπουδαιότερα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα της Θράκης αξιομνημόνευτα είναι το γυμνάσιο και το Ζάππειο παρθεναγωγείο Αδριανουπόλεως, τα σχολεία του Στενήμαχου, της Αγχίαλου, της Μεσημβρίας, τα Γαϊτανάκεια εκπαιδευτήρια της Μαδύτου, τα σχολεία των Σαράντα Εκκλησιών, του Διδυμοτείχου, της Ραιδεστού, του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολης), της Ξάνθης, της Κομοτηνής, της Καλλιπόλεως και τα Αρχίγενεια εκπαιδευτήρια στους Επιβάτες. Κατά το σχολικό έτος λειτούργησαν σε ολόκληρη τη Θράκη (Βόρεια, Ανατολική και Δυτική) 307 ελληνικά σχολεία πρώτης βαθμίδας (12 νηπιαγωγεία, 147 προκαταρτικά, 113 δημοτικά σχολεία "αρένων", 34 παρθεναγωγεία) και 43 ελληνικά σχολεία δεύτερης βαθμίδας (36 "ελληνικά", 5 γυμνάσια θηλέων και αρρένων και τα 2 Ζαρίφεια εκπαιδευτήρια).. Στα ελληνικά σχολεία της Θράκης εφαρμόζονταν κατά προσέγγιση η αλληλοδιδακτική και η συνδιδακτική μέθοδος, καθώς και το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων των σχολείων του ελληνικού. Πηγή: .eled .duth.gr/Istoria/ Thrace / thraceg07_7.htm 3.19

38 Βασιλειάδης Παναγιώτης από την Αδριανούπολη.
3.20 Μετά το 1872, με φροντίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως, άρχισαν να ιδρύονται κοινοτικά σχολεία και στα άλλα χωριά. Συστηματικά όμως διοργάνωση των σχολείων και ανεφοδιασμός με κατάλληλο διδακτικό προσωπικό έγινε στην περίοδο του αυτονομικού καθεστώτος ( ). Τότε μάλιστα διορίστηκε και ειδικός επιθεωρητής ;από την πολιτεία. Ο δάσκαλος συνήθως ήταν από τη Νότιο Ελλάδα, Μακεδονία, νησιά. Στο χωριό μας, το Μεγάλο Μοναστήρι της Ανατολικής Ρωμυλίας, υπηρέτησαν, απ’ όσους θυμούνται οι: Βασιλειάδης Παναγιώτης από την Αδριανούπολη. Ζαρίφης Νικόλαος, αργότερα βουλευτής και συντάκτης στο «ΒΗΜΑ» Αυγερινός Παπαϊωάννου, με χρέη επιθεωρητή, από τη Σκύρο. Μιχαήλ Παπαμιχαήλ (αργότερα παπάς στο Νέο Μοναστήρι ) Χαρίσιος Γουσόπουλος από τον Κολινδρό της Μακεδονίας Οι δασκάλες Φροσύνη, Ελένη, Πολυξένη. Γεωργούλας Νικόλαος και άλλοι που ξεχάστηκαν Πηγή: Τερζίδης Μόσχος,Οι Μοναστηριώτες της Ανατολικής Ρωμυλίας, Χρονικά της επαρχίας Δομοκού τόμ. 1 ,1980, σελ10,13

39 ; ; 3.21 Ο Μόσχος Τερζίδης στους «Μοναστηριώτες » αφηγείται:
«Το 1950 γνώρισα το Νικόλαο Ζαρίφη. Μου διηγούνταν πως είχε τελειώσει τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία και νέος, το 1896 διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό μας Όπως μου έλεγε, τον διόρισε η Μητρόπολη Φιλιπουπόλεως και τον πλήρωνε το μισό μισθό η μητρόπολη και το άλλο μισό του μισθού ο δήμαρχος. Ήταν νέος, πολύ εργατικός κι άφησε εποχή στο χωριό μας, Μέχρι και τραγούδι του είχαν για την αγάπη του για μια παπαδοπούλα» Σπουδαίος δάσκαλος υπήρξε ο Αυγερινός Παπαιωάννου από τη Σκύρο, ο επονομαζόμενος «ελληνικός δάσκαλος». Υπηρέτησε στις Καρυές το και κατόπιν στο χωριό μας μέχρι το 1907 οπότε καταργήθηκα τα ελληνικά σχολεία. Μετά την κατάργηση των ελληνικών σχολείων, 1906, συνέχισε να διδάσκει κρυφά, ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικής γλώσσας. Πηγή: Τερζίδης Μόσχος,Οι Μοναστηριώτες της Ανατολικής Ρωμυλίας, Χρονικά της επαρχίας Δομοκού τόμ. 1 ,1980, σελ10,13 Γιατί ο Αυγερινός Παπαϊωάννου (3.21) χαρακτηρίζεται «Ελληνικός δάσκαλος» ; Ποιος ήταν υπεύθυνος για την εκπαίδευση των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας; Ποιος ήταν συνήθως ο τόπος καταγωγής των δασκάλων. Από ποιόν αμείβονταν ;

40 3.22 Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ακόμη και ο Ami Boue, ο οποίος θεωρεί εσφαλμένο βέβαια το κριτήριο της γλώσσας ως ενδεικτικό σημείο για την εθνική ταυτότητα των χριστιανικών πληθυσμών της ευρωπαϊκής Τουρκίας, αναγνωρίζει στον δεύτερο τόμο του έργο του "La Turquie d’ Europe (Paris 1840) » την ελληνικότητα της Ανατολικής Θράκης και την υπεροχή του ελληνικού στοιχείου σε ολόκληρο το βιλαέτι της Αδριανουπόλεως. Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι οι Έλληνες κατοικούσαν σε ολόκληρη τη νότια πεδιάδα της Θράκης και στα παράλια του Ευξείνου Πόντου. Ο ελληνισμός υπήρχε παντού: στη Ραιδεστό, στον Έβρο, στην Αδριανούπολη, στη Φιλιππούπολη, στην Εσκή- Ζαγρά και σ’ άλλα μέρη. Ο ελληνισμός αποτελούσε τη συμπαγή πληθυσμιακή μάζα στα νότια της Ροδόπης. Εδώ πρέπει να μνημονευθεί ενδεικτική πληροφορία του Άγγλου διπλωματικού εκπροσώπου St. Clair, ο οποίος έγραψε στην από 20 Αυγούστου 1863 επιστολή του από την Αγχίαλο ότι οι Βούλγαροι των παραλίων του Εύξεινου Πόντου είχαν αφομοιωθεί τελείως από τους Έλληνες και είχαν εξελληνισθεί (F.O. /195/901/f.464). Πηγή: .eled .duth.gr/Istoria/ Thrace / thraceg07_7.htm

41 Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα ο Peyssonel στο έργο του "Observations sur le Commerce de la mer Noir« (Amsterdam 1787) αναφέρεται αναλυτικά στο εμπόριο του Εύξεινου Πόντου και στα παραθαλάσσια αστικά κέντρα. Η Σωζόπολη αποτελούσε αξιόλογο εμπορικό κέντρο με πολύ καλό λιμάνι και πλούσιο εισαγωγικό εμπόριο (κυρίως σε αποικιακά) , το οποίο διακινούσαν πολυάριθμα πλοία. Ο πληθυσμός της, όπως μνημονεύει ο ίδιος, ήταν κυρίως μουσουλμανικός αλλά ζούσαν και λιγοστοί Έλληνες. Αντίθετα, ο Γάλλος περιηγητής Lechevalier, ο οποίος πέρασε την ίδια περίπου εποχή από τα παράλια του Ευξείνου Πόντου, τονίζει στον δεύτερο τόμο του έργου του "Voyage de la Propontide et du Pont Euxin(Paris 1800)" ότι η Σωζόπολη κατοικούνταν αποκλειστικά από Έλληνες. Το εξαγωγικό εμπόριο της Σωζοπόλεως ήταν αγροτικά προϊόντα. Ο Πύργος υπήρξε κατά τον Peyssonel ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά κέντρα του Ευξείνου Πόντου, όπου αποθηκεύονταν προϊόντα που προέρχονταν από τη Ρωσία, τη Γαλλία, τη Βενετία, την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη, το Κάιρο και την Προύσα. Η Αγχίαλος ήταν ακόμη ένα μικρό ασήμαντο χωριό, όπως και η "ελληνική Μεσημβρία", όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Peyssonel, απ’ όπου εξαγόταν πολύ καλό κρασί. Για τη "Μεσημβρία των Ελλήνων" μιλά και ο F.E. de la Primaudaie στο έργο του "Etudes sur le Commerce au Moyen Age. Histoire du Commerce de la Mer Noire et des Coloniew Genoises de la Crimee" (Paris 1848). Χωρίς αμφιβολία όμως η Βάρνα αποτελούσε από τα τέλη του 18ου αιώνα το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο των παραλίων του Ευξείνου Πόντου, όπου κατοικούσαν Έλληνες, Τούρκοι και Αρμένιοι, οι οποίοι διέθεταν πολυάριθμα εμπορικά καταστήματα. Πηγή: .eled .duth.gr/Istoria/ Thrace / thraceg07_7.htm 3.23

42 Οι Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας ζούσαν κυρίως στη Φιλιππούπολη, τη Στενήμαχο, το Καβακλή, τη Βάρνα, τή Μεσήβρια, την Αγχίαλο, τον Πύργο, τή Σωζόπολη και την Αγαθούπολη. Ήταν μορφωμένοι και ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο, την αλιεία, τή γεωργία και την αμπελουργία. 3.24 3.25 Η κυριαρχία του ελληνικού στοιχείου στη Φιλιππούπολη εντοπιζόταν κυρίως στην εμπορική ζωή της πόλης και ήταν τέτοια, ώστε σύμφωνα με μια μαρτυρία, στις αρχές του αιώνα συχνότερα ακουγόταν στην αγορά η ελληνική γλώσσα από τη Βουλγαρική. Πηγή: Π.Καρολίδης, «Η Ανατολική Ρωμυλία και ο ελληνισμός, Θράκη και Μακεδονία» Ρήσος, Αθήνα 1992,67,{ανατύπωση από το περιοδικό Ελληνισμός, 1902,5,} Σε ποια μεγάλα αστικά κέντρα της Ανατολικής Ρωμυλίας ζούσαν Έλληνες σύμφωνα με τις πηγές; Με τι ασχολούνταν; Τι άλλο χαρακτηρίζει την ελληνικότητα αυτών των πόλεων ;

43 3.26 3.27 Εκτός από έμποροι και βιοτέχνες, οι Έλληνες της Φιλιππούπολης ήταν ακόμη κτηνοτρόφοι και αμπελοκτηματίες. Τέλος πολλοί Έλληνες Φιλιππουπολίτες ασκούσαν διάφορα επαγγέλματα που προσιδιάζουν στο νέο αστικό τρόπο ζωής και ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός σύγχρονου δυτικού τύπου κράτους. Έτσι μαθαίνουμε για Έλληνες γιατρούς, δικηγόρους, ασφαλιστές, εκδότες. Στην περιοχή του Καβακλή υπήρχαν τα τρία μοναδικά σε ολόκληρη τη Βουλγαρία λατομεία μαρμάρου. Ήταν κοινοτικά και τα εκμεταλλεύονταν οι αδερφοί Πέτρος και Μόσχος Μοσχιδης 3.28 Κύρια δραστηριότητα των Ελλήνων της Στενημάχου ήταν η αμπελουργία. Οι πιο πλούσιοι είχαν μεγάλη παραγωγή σταφυλιών, κρασιού και ξυδιού, τα οποία και εμπορεύονταν, ενώ οι φτωχότεροι, τον μεν χειμώνα πουλούσαν ξύλα, το δε καλοκαίρι εργάζονταν στα αμπέλια. Άλλη δραστηριότητα των Στενημαχιτών ήταν η σηροτροφία 3.29 Η Σωζόπολη η παραθαλάσσια αυτή πόλη, είχε ως κύριο πόρο την αλιεία. Η αμπελουργία αποτελούσε κι εδώ μια διαδεδομένη δραστηριότητα, όπως και η εμπορία ξυλείας και ξυλάνθρακα.

44 3.30 Η Αγχίαλος ήταν περίφημη κυρίως για τις αλυκές της, οι οποίες φαίνεται ότι λειτουργούσαν από την αρχαιότητα. Το αλάτι ήταν απαραίτητο όχι μόνο για την καθημερινή τροφή, αλλά και για το πάστωμα των ψαριών που αλιεύονταν στη Σωζόπολη και την Μεσήμβρια. Η πώληση του αλατιού της Αγχιάλου ήταν κρατικό μονοπώλιο. Κατά τη διάρκεια των ανθελληνικών διαδηλώσεων του 1906 ένα από τα βασικά αιτήματα των Βουλγάρων κομιτατζήδων ήταν ακριβώς η εθνικοποίηση των αλυκών οι οποίες βρίσκονταν μέχρι τότε σε ελληνικά χέρια. Ελληνικές ιδιοκτησίες ήταν και οι ανεμόμυλοι οι οποίοι έκαναν την Αγχίαλο να μοιάζει με Ολλανδική πόλη. Μελετείστε τις πηγές και σχολιάστε τις οικονομικές δραστηριότητες των Ελλήνων της ανατολικής Ρωμυλίας.

45 Πηγή: http://alex .eled .duth.gr/Istoria/ Thrace / thraceg07_7.htm
3.31 Τους Έλληνες κατοίκους της Θράκης, εκτός από τους ελληνικούς πληθυσμούς της Κωνσταντινουπόλεως, της μητροπόλεως Δέρκων και της Βάρνας, τους υπολογίζει σε και συμπεριλαμβάνει στον αριθμό αυτόν και τους Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας, που υπάγονταν στις μητροπόλεις Φιλιππουπόλεως, Αγχιάλου, Μεσημβρίας και Σωζοαγαθουπόλεως. Ο εθνογραφικός χάρτης του Stanford, ο οποίος είδε το φως της δημοσιότητας στα 1877, υπογραμμίζει την απουσία σταθερού σλαβικού πληθυσμού νότια της Φιλιππουπόλεως και αναγνωρίζει την κυριαρχική πληθυσμιακή παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην Ανατολική και στη Δυτική Θράκη και σε κάθε αστικό κέντρο από την Κωνσταντινούπολη μέχρι τον Έβρο. Πηγή: .eled .duth.gr/Istoria/ Thrace / thraceg07_7.htm Παρατηρώ τις πηγές και σημειώνω όσες πληροφορίες σχετίζονται με την ελληνική παρουσία στην Ανατολική Ρωμυλία (3.1 – 3.24)

46 4. Οι διωγμοί των Ελλήνων στην Ανατολική Ρωμυλία
Τα πρώτα βίαια επεισόδια σε βάρος Ελλήνων σημειώθηκαν στη Φιλιππούπολη τον Απρίλιο του 1885, όταν η ελληνική κοινότητα θέλησε να εορτάσει την ονομαστική εορτή του βασιλιά της Ελλάδος; Στις 23 Απριλίου.Την παραμονή το βράδυ, ομάδα 50 Βουλγάρων διέτρεξε στους δρόμους της πόλης κατεβάζοντας και σχίζοντας τις ελληνικές σημαίες που είχαν αναρτηθεί για τον εορτασμό. Στη συνέχεια επιτέθηκαν εναντίον καταστημάτων.Την επομένη συγκροτήθηκε βουλγαρικό συλλαλητήριο το οποίο με την ανοχή της αστυνομίας κατέβασε όλες τις ελληνικές σημαίες και επιτέθηκε εναντίον ελληνικών σπιτιών και καταστημάτων. Στη συνέχεια οι Βούλγαροι επιτέθηκαν κατά της μητρόπολης και ακολούθησαν συμπλοκές με τους Έλληνες. Παρόλα αυτά και παρά το γεγονός ότι οι πρόξενοι της Αγγλίας και της Ελλάδος καταστήσαν υπεύθυνο για τα επεισόδια τον Γενικό Διοικητή, κανείς Βούλγαρος δεν συνελήφθει. Πηγή: Γεώργιος Μέγας, Ανατολική Ρουμελία, Αθήνα 1945, 4.1 Σχολιάστε την ενέργεια των Ελλήνων της Φιλιππούπολης να σημαιοστολίσουν την πόλη για τη γιορτή του Βασιλιά Γεωργίου Α΄

47 4.2

48 Το Βουλγαρικό κομιτάτο Ο Φιλογενής, αρχηγός του οποίου ήταν ὁ Δραγουλέφ, ανακοίνωσε στην εφημερίδα Δνεβνίκ άτι το κομιτάτο αποφάσισε: «Πλήρης εκβουλγαρισμὸς απάσης της παραλίας τοῦ Ευξείνου. Η Αγχίαλος και ἡ Μεσημβρία, αι δύο αὗται ἑλληνικαὶ ἑστίαι, μετονομασθήσονται ἡ μεν Συμεώνοφγραδ, ἡ δὲ Καλογιάνοφγραδ, και συνοικισθήσονται ὑπὸ Βουλγάρων αποίκων». Η ανακοίνωση ακόμη αναφέρει: Ληφθήσονται πάντα τα κατάλληλα μέτρα προς ἐκβουλγαρισμὸν τοῦ τουρκοφώνου ἑλληνικοῦ πληθυσμού τοῦ οἰκοῦντος κατά μήκος τῆς παραλίας προς βορρᾶν τῆς Βάρνης μέχρι των ρουμανικών μεθορίων τῆς Δόβρουτζας. Τα αὐτὰ μέτρα ἐφαρμοσθήσονται και κατά των μεσογείως οἰκούντων Ελλήνων.» 4.3 Ποια ήταν τα σχέδια των Βουλγάρων για τους Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας σύμφωνα με τον Δραγουλέφ; ;

49 Μελετώντας την πηγή , μπορείτε να φανταστείτε και να περιγράψετε ποιες ήταν οι σχέσεις των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας με τους ντόπιους Βουλγάρους; ; Μ 4.4 Πηγή: Εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ»

50 «Όταν περνούσε κανένας πραματευτής απ’ το Καβακλί, βγαίναμε έξω για να αγοράσουμε πράματα ή κάνοντας ότι αγοράζουμε και ρωτούσαμε να μάθουμε τα νέα. Αυτές οι κουβέντες γίνονταν με προφύλαξη μην τυχόν και μας ακούσουν τα βουργαρούδια που είχαμε τσιράκια.» Μου το αφηγήθηκε η γιαγιά μου Γκαβλιαρούδη Ράντω από το Μεγάλο Μοναστήρι της Ανατολικής Ρωμυλίας Γνώριζαν οι Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας για το τι πρόκειται να συμβεί; Από πού προκύπτει αυτό; Σχολιάστε τη φράση «Αυτές οι κουβέντες γίνονταν με προφύλαξη μην τυχόν και μας ακούσουν τα βουργαρούδια που είχαμε τσιράκια.» ; 4.5 «Ο εκπατρισμός ήταν οργανωμένος και μεθοδευμένος. Ήδη από πολύ καιρό Έλληνες από την κυρίως Ελλάδα περιόδευαν την Ανατολική Ρωμυλία και ενημέρωναν τους Έλληνες κατοίκους της για τις μελλοντικές εξελίξεις» Πηγή: Α. Καρναβάς, «Το Μεγάλο Μοναστήρι Λάρισας και η ιστορία του-Από την Ανατολική Ρωμυλία στη ματωμένη μέρα του’43» Εκδ. Ατραπός, Αθήνα 2003 4.6

51 . Από το καλοκαίρι του 1906 οι ανθελληνικοί διωγμοί πήραν τεράστιες διαστάσεις σ' ολόκληρη την Ανατολική Ρωμυλία. Εκδηλώθηκαν με την καταστροφή ελληνικών εκπαιδευτικών και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, όπως της Μαρασλείου σχολής και του Ζαριφείου οικοτροφείου θηλέων της Φιλιππούπολης, και κορυφώθηκαν με την καταστροφή της Αγχιάλου.. Πηγή: .eled .duth.gr/Istoria/ Thrace / thraceg07_7.htm 4.7 Με ποια γεγονότα εκδηλώθηκαν οι ανθελληνικοί διωγμοί το 1906 ; .

52 Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1906 σημειώθηκε ο μεγάλος διωγμός των Ελλήνων της ανατολικής Ρωμυλίας. Συλλαλητήρια ενόπλων και σφοδρές ανθελληνικές εκδηλώσεις γρήγορα εξελίχτηκαν σε διαρπαγές, πυρπολήσεις και βανδαλισμούς όχι μόνο στη Φιλιππούπολη, κέντρο των ταραχών, αλλά και στον Πύργο, τη Στενήμαχο, την Αγχίαλο και αλλού. Από το Σεπτέμβριο του 1906 οι Έλληνες της περιοχής κατέφευγαν πρόσφυγες στην Ελλάδα και στην ανατολική Θράκη, ενώ όσοι παρέμειναν εκβουλγαρίστηκαν. Το Μάιο του 1914 καινούργιοι διωγμοί ολοκλήρωσαν τον αφανισμό του Με ιδιαίτερη ελληνοβουλγαρική σύμβαση στο πλαίσιο της συνθήκης του Νεϊγύ (1919) αποφασίστηκε η εθελοντική ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στις δύο χώρες. Με βάση αυτή τη σύμβαση, οριστικοποιήθηκε το τέλος της παρουσίας του Ελληνισμού στην Ανατολική Ρωμυλία. Πηγή: gr/chronos/13/gr /foreign_policy/choros/ 07.html 4.8

53 ; 4.9 4.12 4.10 Από ποια πηγή προκύπτει η πυρπόληση της Αγχιάλου; 4.11
η πυρπόληση της Αγχιάλου; ; 4.11 Η Αγχίαλος από τη Θάλασσα. Πυρπολήθηκε από τους Βουλγάρους στις 30 Ιουλίου 1906

54 ; ; Το κάψιμο των χωριών και η έξοδος του
ηττημένου πληθυσμού αποτελούν πράγματι κοινά και παραδοσιακά γνωρίσματα; Θεωρείτε ότι το κάψιμο των χωριών και η έξοδος του ηττημένου πληθυσμού αποτελούν: (α) βαλκανική παράδοση ή (β) έχουν συμβεί και σε άλλα μέρη της Ευρώπης ή του κόσμου ευρύτερα; ; Μελετώ τις πηγές και περιγράφω τα γεγονότα Σε ποιες πόλεις πραγματοποιήθηκαν διωγμοί; Εντοπίστε στο χάρτη τις πόλεις ;

55 4.14 4.13

56 4.15 4.17 4.16

57 4.18

58 Ο συντάκτης της εφημερίδας Εσπερινός Ταχυδρόμος Σόφιας, Δασκάλωφ, δημο-
σίευσε άρθρα πού αναφέρονταν στις καθημερινές δολοφονίες την Βουλγάρων από τούς Έλληνες της Μακεδονίας. Τα άρθρα του γινόταν η αιτία να εξάπτουν τα πνεύ- ματα των Βουλγάρων εναντίον των Ελλήνων της Βουλγαρίας και της Ανατολικής Ρωμυλίας. Αντίθετα το επίσημο τότε δημοσιογραφικό όργανο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Εκκλησιαστική Αλήθεια δημοσίευσε άρθρα σχετικά με τα έκτροπα πού γίνονταν εκ μέρους των Βουλγάρων σε βάρος των Ελλήνων στη Βουλγαρία, την Ανατολική Ρωμυλία και τη Μακεδονία κατά την περίοδο τού Μακεδονικού Αγώνα, για να ενημερωθούν η κοινή γνώμη και ο απανταχού ελληνισμός, ώστε να αποκατασταθεί η ειρήνη και η συμφιλίωση μεταξύ των δύο λαών και Εκκλησιών Πηγή: Makedonikos_ agon_praktika/ valsamidis.pd 4.19 Μελετήστε προσεκτικά την πηγή και σχολιάστε τα άρθρα των δύο εφημερίδων. Στη σύγχρονη δημοσιογραφία παρατηρείται το φαινόμενο να παρουσιάζεται διαφορετικά το το ίδιο θέμα; Γιατί λέτε να συμβαίνει αυτό; Έχετε κάποιο παράδειγμα; ;

59 5. Η κατάσταση στη Μακεδονία – Μακεδονικός αγώνας
5. Η κατάσταση στη Μακεδονία – Μακεδονικός αγώνας Μετά την ειρηνευτική Συνθήκη του Βερολίνου, η Μακεδονία ήταν η σημαντικότερη οθωμανική κτήση που απέμενε στην Ευρώπη. Καθώς κατοικούνταν από διάφορες εθνοτικές ομάδες, δεν άργησε να μετατραπεί σε πεδίο ανταγωνισμού του βουλγαρικού, του ελληνικού και του σερβικού εθνικισμού. Η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΕΟ) ιδρύθηκε το Το 1903 οργάνωσε την εξέγερση του Ήλιντεν εναντίον της οθωμανικής εξουσίας, αλλά νικήθηκε. .org/ pdf/WorkBook2_gr.pdf 5.1

60 O γεωγραφικός χώρος της Μακεδονίας ως μέρος της επικράτειας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας χωριζόταν σε τρία βιλαέτια: της Θεσσαλονίκης, του Mοναστηρίου και των Σκοπίων. Σ' αυτές τις περιοχές κατοικούσαν ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι, βλαχόφωνοι και αλβανόφωνοι χριστιανικοί πληθυσμοί, όπως επίσης και τουρκόφωνοι και αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι. Οι ελληνόφωνοι γενικά κυριαρχούσαν στα νότια, ενώ οι σλαβόφωνοι είχαν πυκνότερη παρουσία προς τα βόρεια Σύμφωνα λοιπόν με την διάσκεψη της Κωνσταντινουπόλεως (1876) προβλέφτηκε ότι το ανατολικό βιλαέτι του υπό συγκρότηση βουλγαρικού κράτους θα είχε πρωτεύουσα το Τίρνοβο και θα συγκροτούνταν από τα σαντζάκια Ρουχτσουκίου, Τιρνόβου, Τούζλας, Βάρνας, Σλίβεν, Φιλιππουπόλεως (εκτός από το Σουλτάν Γερή και το Αχή Τσελεμπή) και τους καζάδες σαράντα Εκκλησιών, Μουσταφά Πασά και Κιζίλ Αγάτς. Τη δεκαετία του 1860 είχε ανακύψει ένα εκκκλησιαστικό ζήτημα, ουσιαστικά σχίσμα, ανάμεσα στο Oικουμενικό Πατριαρχείο και τη βουλγαρική Eξαρχία. Aπό τότε και μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα ασκούνταν μεγάλη πίεση στους ντόπιους μακεδονικούς πληθυσμούς, κυρίως τους σλαβόφωνους, να αναγνωρίσουν ως εκκλησιαστική αρχή τους την Eξαρχία και να αποσχιστούν από το Πατριαρχείο. Σε πολλές όμως περιπτώσεις οι πληθυσμοί αυτοί δεν αναγνώριζαν την ένταξή τους στη σχεδόν ομόγλωσσή τους Eξαρχία και επέλεγαν τη συνέχιση της υπαγωγής τους στο Πατριαρχείο. Aυτές οι πληθυσμιακές ομάδες μαζί με τους ελληνόφωνους πληθυσμούς που μετείχαν της ελληνικής παιδείας και ήταν ενταγμένοι στην Εκκλησία της Kωνσταντινούπολης έγιναν ο στόχος ισχυρών και από ένα σημείο και μετά βίαιων πιέσεων για τις εκκλησιαστικές τους επιλογές από την εξαρχική πλευρά 5.2

61 (Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)
5.4 5.3 Μαθητές και εκπαιδευτικό προσωπικό κάποιου σχολείου στη Μακεδονία. Στα αριστερά, όρθιος με τη γενειάδα διακρίνεται ο Θεόδωρος Ασκητής, A' Διερμηνέας του Γενικού Προξενείου Θεσσαλονίκης από το 1901 έως το 1908. Θεόδωρος Ασκητής (δεξιά με τα πολιτικά και τη γενειάδα), A' Διερμηνέας του Γενικού Προξενείου Θεσσαλονίκης από το 1901 έως το 1908, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του σε κάποιο χωριό της Μακεδονίας, αγνώστων λοιπών στοιχείων. (Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) (Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)

62 ; Ο διαμελισμός της Μακεδονίας
Οι ιστορικοί χαρακτηρίζουν το «μακεδονικό ζήτημα» ως μέρος του γενικότερου «ανατολικού ζητήματος», του προβλήματος, δηλαδή της διανομής των εδαφών της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εμφανίστηκε περί τα μέσα του 19ου αιώνα με την προσπάθεια των νεόκοπων κρατών της Ελλάδας, Σερβίας και Βουλγαρίας, να διεισδύσουν στον χώρο της Μακεδονίας, που τότε αποτελείτο από τα βιλαέτια (περιφέρειες) Θεσσαλονίκης, Μοναστηρίου και Σκοπίων, και να προσεταιριστούν, για λογαριασμό τους η κάθε μια, το πληθυσμιακό της μωσαϊκό που συγκροτείτο από Έλληνες, Βουλγάρους, Σέρβους, λίγους Ρουμάνους και Αλβανούς, Εβραίους (κυρίως στη Θεσσαλονίκη) και βεβαίως πολλούς Τούρκους και γενικά μουσουλμάνους. Οι εθνικιστικές διαμάχες για την κατάκτησή της κράτησαν περίπου μισό αιώνα, από το 1870 έως το 1918 που έληξε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οπότε η Μακεδονία έλαβε την οριστική της μορφή, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στους βαλκανικούς πολέμους. 5.5 Ποιες είναι οι σημαντικότερες εθνότητες που ζούσαν στη Μακεδονία στα τέλη του 19 ου αιώνα; Ποια ήταν η τύχη τους στο πέρασμα του χρόνου; Ποια ήταν τα γεγονότα που επέφεραν σημαντικές αλλαγές Ποια γεγονότα βοήθησαν στην οικονομική και πολιτιστική ζωή της πόλης; ;

63 Ο Γ. Ζέβγος, παραθέτοντας σχετικό απόσπασμα από το έργο του Jacques Angel «Λαοί και Έθνη των Βαλκανίων» (1920), έγραφε: 5.6 «Ενας Έλληνας, ο Νικολαΐδης, τοποθετεί στα τρία μακεδονικά βιλαέτια (Κόσσοβο, Μοναστήρι, Σαλονίκη) Τούρκους, Έλληνες, Σλάβους. Ενας Βούλγαρος, ο Κάντσεφ τοποθετεί Τούρκους, Έλληνες, Βούλγαρους, Σέρβους. Ενας Σέρβος, ο Γκόπτσεβιτς, βρίσκει Τούρκους, Έλληνες, Βούλγαρους, Σέρβους.» 2 Πηγή: .org/ pdf/WorkBook2_gr.pdf Προσπαθήστε να εξηγήστε γιατί στις βουλγαρικές στατιστικές, οι Βούλγαροι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού, στις ελληνικές, οι Έλληνες και στις σερβικές, οι Σέρβοι. ;

64 5.8 5.7

65 (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)
5.9 5.10 Φωτογραφία που απεικονίζει μια πυρπολημένη οικία εργατών από Βούλγαρους αντάρτες, κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Ίλιντεν το 1903. Εξέγερση Ιλιντεν, Ιούλιος 1903: Ο Τσεκαλάρωφ (πρώτος στο άλογο αριστερά) μαζί με τον βοεβόδα Κλιάσεφ και τις επαναστατικές τους ομάδες στην διάρκεια της πολιορκίας της Καστοριάς (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) 5.11 Μετά την ειρηνευτική Συνθήκη του Βερολίνου, η Μακεδονία ήταν η σημαντικότερη οθωμανική κτήση που απέμενε στην Ευρώπη. Καθώς κατοικούνταν από διάφορες εθνοτικές ομάδες, δεν άργησε να μετατραπεί σε πεδίο ανταγωνισμού του βουλγαρικού, του ελληνικού και του σερβικού εθνικισμού. Η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΕΟ) ιδρύθηκε το Το 1903 οργάνωσε την εξέγερση του Ήλιντεν εναντίον της οθωμανικής εξουσίας, αλλά νικήθηκε. Πηγή: . org/ pdf/WorkBook2_gr.pdf Ποιος ήταν φαινομενικά ο στόχος της εξέγερσης του Ίλιντεν;

66 Αντίπαλες στατιστικές για τη Μακεδονία
Βουλγαρική στατιστική (Kantchev, 1900) Ελληνική στατιστική* (Delyani, 1904) Σερβική (Gopcevic, 1889) Τούρκοι Βούλγαροι 57.600 Έλληνες Αλβανοί - Βλάχοι 80.767 25.101 69.665 Εβραίοι 67.840 53.147 64.645 Τσιγγάνοι 54.557 8.911 28.730 Σέρβοι 700 Διάφοροι 16.407 18.685 3.500 5.12 Προσπαθήστε να εξηγήστε γιατί στις βουλγαρικές στατιστικές, οι Βούλγαροι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού, στις ελληνικές, οι Έλληνες και στις σερβικές, οι Σέρβοι. Σύνολο

67 Για τις σύμμαχες βαλκανικές χώρες δεν επρόκειτο τόσο για τη λύση του προβλήματος των εθνικοτήτων, δεν επρόκειτο τόσο για τη βελτίωση της τύχης των χριστιανικών πληθυσμών αυτών των επαρχιών. Ενδιαφέρονταν κυρίως να αυξήσουν τα εδάφη τους. Ερευνήστε την ιστορία της περιοχής σας και προσπαθήστε να βρείτε τα διαφορετικά ονόματα που τυχόν είχαν η πόλη σας ή οι γειτονικές σας πόλεις (α) στην διάρκεια της οθωμανικής περιόδου και (β) μετά τη συγκρότηση του έθνους-κράτους. Γιατί νομίζετε ότι άλλαξαν (εάν άλλαξαν) τα ονόματα; 5.13 Μελετώ τις πηγές και σχολιάζω τα γεγονότα που έλαβαν μέρος στην Ανατολική Ρωμυλία την περίοδο Πιστεύετε ότι έχουν σχέση οι διωγμοί στην ανατολική Ρωμυλία με τα γεγονότα που συμβαίνουν στη Μακεδονία; Ποιο ήταν το ενδιαφέρον Των βαλκανικών χωρών σύμφωνα με την πηγή 5.13 ; Ποια ήταν η εθνοτική σύνθεση της Μακεδονίας στις αρχές του 20ού αιώνα; Ποια είναι η εθνοτική σύνθεση της τάξης σας; Έχετε φίλους από άλλες εθνικότητες; ;

68 (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)
5.14 Το αποκορύφωμα των ανθελληνικών διωγμών στη Βουλγαρία και τήν Ανατολική Ρωμυλία διαπιστώνεται κατά τήν περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα. Οι Βούλγαροι αποφάσισαν καί εξαιτίας της διεθνοποιήσεως του Κρητικού Ζητήματος (1906) πού ήταν υπέρ της Ελλάδος, να παρουσιάσουν τούς διωγμούς των Ελλήνων ως απάντηση του βουλγαρικού λαού στη δράση των ελληνικών σωμάτων στη Μακεδονία 5.15 Το προσωπικό του Προξενείου της Θεσσαλονίκης στα 1908. (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) 5.16

69 (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)
5.18 5.17 Επιστολικό δελτάριο Πάνθεον των Βουλγάρων υπερασπιστών μιας "ενιαίας και ανεξάρτητης Μακεδονίας". Στην επάνω σειρά διακρίνονται από αριστερά ο Γκότσε Ντέλτσεφ, ο Μπόρις Σαράφοφ, ο Ντάμε Γκρούεφ. Στην κάτω σειρά αριστερά διακρίνεται ο Χρίστο Μάτοφ και δεξιά ο Πέπε Τόσεφ Πάνθεον ηρώων του Μακεδονικού Αγώνα. Δεσπόζει ψηλά η μορφή του Παύλου Μελά μέσα σε μετάλλιο. Στην οπίσθια όψη φέρει κείμενο του ποιητή Π.Κ. Γιαβόροφ στα βουλγαρικά '... και παρόλο που για ένα σταυρό δίχως άλλο χρειάζεται ένας Γολγοθάς, εμείς μένουμε στα λόγια: τέτοια είναι τα σχέδια των ευρωπαϊκών χωρών Παρατηρήστε τις εικόνες. Τι κοινά χαρακτηριστικά έχουν. Τι εννοεί ο Βούλγαρος ποιητής λέγοντας «τέτοια είναι τα σχέδια των ευρωπαϊκών χωρών» (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)

70 ; 6. Οι Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας εγκαταλείπουν την πατρίδα τους
Ήδη από τις αρχές Μαΐου του 1906 ελληνικοί πληθυσμοί κυρίως από την περιοχή Καβακλί πήραν την απόφαση να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους. Μέσα από το Καβακλί και τα γύρω χωριά σχηματίστηκαν καραβάνια προσφύγων που πήραν το δρόμο της προσφυγιάς. Ακολούθησαν διάφορα δρομολόγια εξόδου από τη βόρεια Θράκη. Ορισμένοι κατευθύνθηκαν προς στην Ανδριαόύπολη και από εκεί στην Ορεστιάδα για να καταλήξουν στην Αλεξανδρούπολη (Δεδέαγατς). Με εμπορικά καράβια και ύστερα από πολλές περιπέτειες έφτασαν σε ελληνικά λιμάνια. Άλλες ομάδες Καβακλιωτών πέρασαν από την Γιάμπολη, κατέληξαν στον Πύργο και μπάρκαραν για την Ελλάδα. Ορισμένοι από αυτούς είχαν προλάβει να εκποιήσουν κάποια περιουσιακά τους στοιχεία, αλλά οι περισσότεροι είχαν πάρει μόνο λίγα από τα υπάρχοντά τους, όσα μπορούσαν να κουβαλήσουν στο μακρύ τους ταξίδι. Πηγή: Α. Καρναβάς, «Το Μεγάλο Μοναστήρι Λάρισας και η ιστορία του-Από την Ανατολική Ρωμυλία στη ματωμένη μέρα του’43» Εκδ. Ατραπός, Αθήνα 2003 6.1 ; Ποιες ήταν οι αιτίες που προκάλεσαν πλήθη προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία;

71 (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)
6.2 6.3 6.2 Επιστολικό δελτάριο στο οποίο απεικονίζεται ο σταθμός του Δεδέαγατς της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης- Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολης), με την οποία η Θεσσαλονίκη εξασφάλιζε την κατευθείαν σύνδεσή της με την με την Κων/πολη μέσω Σερρών- Δράμας- Κομοτηνής Πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας μεταφέρονται στην Ελλάδα Φωτογραφία: Αρχείο Εξωραϊστικής - Μορφωτικής Λέσχης Φιλιππούπολης) (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)

72 Προσπαθήστε να φανταστείτε τα συναισθήματα αυτών των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν για πάντα τα σπίτια τους και την πατρίδα τους 6.4 Πρόσφυγες αναχωρούν από την Ανατολική Ρωμυλία Λαογραφικά, Μελίκης, τόμος Α΄, σελ.43 6.5 Μελετείστε τις πηγές 6.1 έως 6.8 και συζητήστε τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες από τη στιγμή που εγκατέλειψαν τις εστίες τους μέχρι να φτάσουν στην καινούργια τους πατρίδα. Πρόσφυγες από τη Βουλγαρία στην Αδριανούπολη, 1907 (Ἀρχεῖο Πασχάλη Βαλσαμίδη)

73 (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα)
6.6 6.7 Πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία (Πηγή: Αρχείο Ιδρύματος Μακεδονικού Αγώνα) Επιστολικό δελτάριο το οποίο απεικονίζει μια ομάδα προσφύγων, στην οποία αριθμητικώς υπερτερούν τα γυναικόπαιδα, να κοιτούν απεγνωσμένα προς τον φωτογραφικό φακό. 6.8

74 7. Η Εγκατάσταση των προσφύγων
7. Η Εγκατάσταση των προσφύγων 7.1 7.2 Η κεντρική σκηνή όπου παίχτηκε το δράμα «Ανατολική Ρωμυλία» ήταν η Θεσσαλία, και συγκεκριμένα η περιοχή του Βόλου Τα πρώτα κύματα της προσφυγιάς του 1906 μπορεί να έφτασαν αρχικά στον Πειραιά και την Αθήνα, αλλά το κράτος φρόντισε σύντομα να διασκορπίσει τους πρόσφυγες στα νησιά και την Πελοπόννησο. Όταν άρχισαν οι συζητήσεις για την τύχη τους, οι επιτροπές των προσφύγων επισκέφτηκαν το Θεσσαλικό χώρο, για να εξετάσουν τις συνθήκες που επικρατούσαν εδώ. Παράλληλα η Κυβέρνηση Θεοτόκη με πλοία και άλλα μέσα κατηύθυνε τους πρόσφυγες προς το Βόλο. Πηγή: Κ.Ζησόπουλος, Οι Πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας στη Θεσσαλία, Εξωραϊστική-Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης. Λάρισα 2006 «Τα καράβια με τους πρόσφυγες άραζαν στον Πειραιά, το Ναύπλιο, την Κόρινθο, το Βόλο, όπου αποβίβαζαν τους πρόσφυγες. Οι περισσότεροι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλία» Πηγή: Κ.Ζησόπουλος, Οι Πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας στη Θεσσαλία, Εξωραϊστική-Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης. Λάρισα 2006

75 7.3 Ο εικονιζόμενος σύμφωνα με την ταυτότητα γεννήθηκε στην Ανατολική Ρωμυλία το Τι κατάσταση επικρατούσε στην περιοχή αυτή τη χρονική περίοδο; Ταυτότητα πρόσφυγα από την Ανατολική Ρωμυλία (Προσωπικό αρχείο)

76 7.4 Παρατηρώ το χάρτη Γιατί πιστεύετε ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες του 1906 εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλία; Η διοικητική διαίρεση του Ελληνικού κράτους κατά την περίοδο

77 7.5 «Πολλές οικογένειες, κυρίως Καβακλιωτών, προωθήθηκαν στα ενδότερα της Θεσσαλίας, στη Λάρισα, τα Τρίκαλα, την Καρδίτσα και τα καμποχώρια. Εκτός από τη διεκπεραίωση των παραπάνω διαδικασιών για την αποκατάσταση των προσφύγων στα εθνικά κτήματα, έπρεπε να βρεθεί κατάλληλη περιοχή για την εγκατάσταση των Αγχιαλιτών και των άλλων προσφύγων που ήρθαν από παραλιακές πόλεις του Εύξεινου Πόντου». Πηγή: Κ.Ζησόπουλος, Οι Πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας στη Θεσσαλία, Εξωραϊστική-Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης. Λάρισα 2006 Κατά πόσο επηρέασε η γεωμορφία της πατρίδας την επιλογή του νέου τόπου εγκατάστασης στη Θεσσαλική γη;  ; Με τι κριτήρια έγινε γενικά η επιλογή των νέων τοποθεσιών ανάπτυξης των συνοικισμών στην Ελλάδα; ; Να αναφερθείτε στα επαγγέλματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι Ανατολικορωμυλιώτες πρόσφυγες στους νέους τόπους εγκατάστασής τους. ;

78 7.6 Αναζητήστε στο χάρτη της Θεσσαλίας τα σημεία εγκατάστασης των προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία

79 8. Η Ελλάδα αναγκάζεται να λάβει μέτρα περίθαλψης και αποκατάστασης.
8. Η Ελλάδα αναγκάζεται να λάβει μέτρα περίθαλψης και αποκατάστασης. Προσφυγόπουλα κατασκευάζουν πρωτόγονες πήλινες πλίθες για χτίσιμο των σπιτικών τους Προσφυγικά σπίτια χτίζονται στη Θεσσαλία για να καλυφθούν οι ανάγκες στέγασης.

80 Κατασκευή του προσφυγικού οικισμού της Ευξεινούπολης Μαγνησίας

81 Παρατηρείστε τα δύο προσφυγικά σπίτια. Τι κοινά χαρακτηριστικά έχουν;
Προσφυγικό σπίτι στη Φιλιππούπολη Λάρισας Παρατηρείστε τα δύο προσφυγικά σπίτια. Τι κοινά χαρακτηριστικά έχουν; Προσφυγικό σπίτι στο Μεγάλο Μοναστήρι Λάρισας

82 Οι ταλαιπωρημένοι, εξασθενημένοι και πεινασμένοι πρόσφυγες εκτός από το σκληρό αγώνα τους είχαν τώρα να αντιμετωπίσουν τα κουνούπια και την ελονοσία « Όμως αντίξοες συνθήκες και κυρίως η ελονοσία αποδεκάτισαν τις περισσότερες οικογένειες. Σύμφωνα με τα λεγόμενα των παλαιοτέρων η καμπάνα χτυπούσε κάθε μέρα πένθιμα. Όλα αυτά συνέβησαν γιατί οι άνθρωποι ήρθαν από πολύ πιο βόρεια και δεν άντεξαν στην αλλαγή του κλίματος και την ελονοσία που προκαλούνταν από τη λίμνη Κάρλα και το Βάλτο» Πηγή: Φυλλάδιο μορφωτικού συλλόγου «ΔΗΜΗΤΡΑ» Η ελονοσία θέριζε Πηγή: Φυλλάδιο μορφωτικού συλλόγου «ΔΗΜΗΤΡΑ» Μελετώ τις πηγές και συζητώ τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες

83 Στις 7 Απριλίου του 1907 δημοσιεύτηκε ο νόμος ΓΣΒ΄ της κυβέρνησης του Θεοτόκη,που προβλέπει
Αποκατάσταση των προσφύγων στα εθνικά κτήματα, που είχε αγοράσει το κράτος από τον Ιωάννη Στεφάνοβικ – Σκυλίτση. Αλλά και το 1907 συνεχίζεται η κάθοδος των προσφύγων. Τώρα τα καράβια τους αποβιβάζουν στο Λιμάνι του Βόλου, προκειμένου να λάβουν μέρος κι αυτοί στη διανομή. Εφημερίδα η «ΘΕΣΣΑΛΙΑ» Γεώργιος Θεοτόκης ( ). Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α. © Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο. Η επίσημη ελληνική πολιτεία αναλάμβανε μια σειρά από δράσεις για την ανακούφιση των προσφύγων. Ποιες ήταν οι δράσεις αυτές;


Κατέβασμα ppt "«Διδακτική της Ιστορίας»"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google