ΕΠΑ 488 : ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΠΑ 488 : ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΠΑ 488 : ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Κωνσταντίνος Μανώλη ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: Εγγλέζου Άντρη Θεμιστοκλέους Χριστίνα Καρνάου Παντελίτσα

2 Με τι θα ασχοληθούμε… Τάξη: Ε΄ Γενική Ενότητα: Ανθρώπινο Σώμα
Ενότητα 5: Πεπτικό Σύστημα Μαθήματα: Τα δόντια μας (Α) Τα δόντια μας (Β) Τι γίνονται οι τροφές που τρώμε

3 Πεπτικό Σύστημα Το σύστημα των πολυκύτταρων οργανισμών το οποίο έχει ως λειτουργία την πέψη της προσληφθείσας τροφής και την αποβολή των αχώνευτων ουσιών (

4 ΡΟΛΟΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Θρεπτικές ουσίες (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη) προσλαμβάνονται με τις τροφές Γίνονται ευδιάλυτες και μπορούν να απορροφηθούν με ευχέρεια από τον οργανισμό ΠΕΨΗ Απορροφούνται και διανέμονται με την παρέμβαση του κυκλοφορικού συστήματος σε όλους τους ιστούς και τα κύτταρα του οργανισμού ΠΕΨΗ: Το σύνολο των επεξεργασιών –μηχανικών (κινητικότητα γαστρεντερικού σωλήνα) και χημικών (επίδραση ειδικών ενζύμων)– που επισυμβαίνουν κατά μήκος του πεπτικού σωλήνα. (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

5 Πεπτικό Σύστημα

6 Γαστρεντερικός ή Πεπτικός Σωλήνας Επικουρικά Πεπτικά Όργανα
Πεπτικό σύστημα Γαστρεντερικός ή Πεπτικός Σωλήνας Επικουρικά Πεπτικά Όργανα Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στομάχι Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Δόντια Πεπτικοί αδένες Μικροί αδένες Μεγάλοι αδένες Σιελογόνοι αδένες (παράγουν το σάλιο) Συκώτι (Ήπαρ) (παράγει τη χολή) Πάγκρεας (παράγει το παγκρεατικό υγρό) (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

7 ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ

8 ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ Ορίζεται από τα χείλη, τις παρειές, τη σκληρή και τη μαλακή υπερώα, ενώ περιέχει τη γλώσσα (μυώδες ευκίνητο όργανο) και τα δόντια. (Βιολογία Γ΄ Ενιαίου Λυκείου, 2007) Παρειές (εσωτερικό των μαγούλων) Η οροφή της στοματικής κοιλότητας σχηματίζεται από την υπερώα. Προς τα επάνω και εμπρός βρίσκεται η σκληρή υπερώα, ενώ προς τα επάνω και πίσω η μαλακή υπερώα. Στο πίσω μέρος της μαλακής υπερώας παρατηρείται μια προεκβολή, η σταφυλή και στα πλάγια δύο πτυχές. Μεταξύ των πτυχών αυτών βρίσκονται οι αμυγδαλές. Στη βάση της στοματικής κοιλότητας βρίσκεται η γλώσσα. Η γλώσσα χρησιμεύει στη μάσηση, στη διαδικασία δημιουργίας του βλωμού(τροφή ανακατεμένη με το σάλιο), στην κατάποση της τροφής, στην ομιλία, στην αφή και στην αίσθηση της γεύσης!

9 ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ Στο πίσω μέρος της μαλακής υπερώας παρατηρείται μια προεκβολή, η σταφυλή και στα πλάγια δύο πτυχές. Μεταξύ των πτυχών αυτών βρίσκονται οι αμυγδαλές. (Βιολογία Γ΄ Ενιαίου Λυκείου, 2007) Παρειές (εσωτερικό των μαγούλων) Η οροφή της στοματικής κοιλότητας σχηματίζεται από την υπερώα. Προς τα επάνω και εμπρός βρίσκεται η σκληρή υπερώα, ενώ προς τα επάνω και πίσω η μαλακή υπερώα. Στο πίσω μέρος της μαλακής υπερώας παρατηρείται μια προεκβολή, η σταφυλή και στα πλάγια δύο πτυχές. Μεταξύ των πτυχών αυτών βρίσκονται οι αμυγδαλές. Στη βάση της στοματικής κοιλότητας βρίσκεται η γλώσσα.

10 ΣΙΕΛΟΓΟΝΟΙ ΑΔΕΝΕΣ Εξωκρινείς αδένες Εκκρίνουν σάλιο
Βρίσκονται στη στοματική κοιλότητα Εξωκρινείς αδένες Εκκρίνουν σάλιο Συμβάλλει στην πέψη της τροφής Διευκολύνει τη: μάσηση κατάποση και ομιλία (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

11 ΔΟΝΤΙΑ Μέρος της στοματικής κοιλότητας Επεξεργάζονται τις τροφές μαζί με τη γλώσσα και το σάλιο πριν αυτές καταλήξουν στο στομάχι Χρειάζονται επίσης για να μιλάμε καθαρά και για να έχουμε όμορφο χαμόγελο!!! (

12 ΔΟΝΤΙΑ μασάμε κόβουμε σχίζουμε Μέρος της στοματικής κοιλότητας
(

13 ΔΟΝΤΙΑ Τυποι Δοντιων Πλατιά δόντια με μικρή επιφάνεια
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Τομείς / Κοπτήρες Πλατιά δόντια με μικρή επιφάνεια Κόβουμε τις τροφές Κυνόδοντες Μυτερά δόντια με μικρή επιφάνεια Σχίζουμε τις τροφές Προγόμφιοι Πλατιά δόντια με μεγάλη επιφάνεια Μασάμε τις τροφές Γομφίοι Πλατιά δόντια με μεγάλη επιφάνεια μεγαλύτερη απ’ όλα τ΄ άλλα (

14 ΔΟΝΤΙΑ Οδοντικοι Τυποι Άνθρωπος Αγελάδα Γάτος Σκύλος Άλογο
Η αγελάδα(φυτοφάγο) έχει πολλούς γομφίους, για να μασούν και ν΄αλέθουν το χόρτο. Η λεοπάρδαλη(σαρκοφάγο) έχει μεγάλους και μυτερούς κυνόδοντες, για να τρυπούν και να σχίζουν το κρέας. Επίσης, η λεοπάρδαλη δεν έχει πολλά δόντια, γιατί δε χρειάζεται να μασήσει καλά το κρέας. Το κόβει κομματάκια και το καταπίνει. Ο άνθρωπος, επειδή είναι παμφάγος, έχει όλους τους τύπους των δοντιών.

15 ΔΟΝΤΙΑ ΟΔΟΝΤΟΦΥΪΕΣ ΔΟΝΤΙΩΝ ΝΕΟΓΙΛΑ ΔΟΝΤΙΑ ΜΟΝΙΜΑ ΔΟΝΤΙΑ
10 σε κάθε σιαγόνα Πρώτη εμφάνιση: 6 -12 μηνών Πέφτουν: ετών 16 σε κάθε σιαγόνα Πρώτη εμφάνιση: από 6 περίπου ετών (4 φρονιμίτες μετά το 17ο έτος της ηλικίας) Τομείς  (κεντρικός και πλάγιος) Κυνόδοντες Προγόμφιοι (1ος και 2ος) Γομφίοι (1ος, 2ος και 3ος ή φρονιμίτης) (

16 ΔΟΝΤΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΔΟΝΤΙΟΥ Μύλη:
είναι το μέρος του δοντιού που φαίνεται μέσα στο στόμα Ρίζα : Δεν μπορούμε να τη δούμε Βρίσκονται μέσα στα ούλα Στηρίζει το δόντι στη θέση του (

17 ΔΟΝΤΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΔΟΝΤΙΟΥ Αδαμαντίνη: σκληρή εξωτερική επιφάνεια
λεία και γυαλιστερή η σκληρότερη ουσία του σώματος μας έχει πάχος 1-2 χιλιοστά Οδοντίνη: σκληρό παχύ στρώμα ακριβώς έχει πολλά μικροσκοπικά σωληνάρια που περιέχουν νεύρα Αδαμαντίνη: Η σκληρή εξωτερική επιφάνεια του δοντιού. Είναι λεία και γυαλιστερή και είναι η σκληρότερη ουσία του σώματος μας, γι' αυτό και είναι ανθεκτική στη μάσηση. Δίνει στο δόντι το λευκό του χρώμα και έχει πάχος 1-2 χιλιοστά. Οδοντίνη: σκληρό παχύ στρώμα ακριβώς κάτω από την αδαμαντίνη και αποτελεί το κύριο μέρος του δοντιού. Έχει πολλά μικροσκοπικά σωληνάρια που περιέχουν νεύρα. Αυτό σημαίνει ότι τα δόντια μπορούν να ξεχωρίσουν τη διάφορα μεταξύ ζεστού και κρύου. (

18 ΔΟΝΤΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΔΟΝΤΙΟΥ Πολφός: Ζωντανός ιστός Στο κέντρο του δοντιού
Βρίσκονται πολλά νεύρα και αιμοφόρα αγγεία Οστεϊνη: Η ουσία που καλύπτει το τμήμα του δοντιού, που είναι σφηνωμένο μέσα στα ούλα. Πολφός: Βρίσκεται στο κέντρο του δοντιού και είναι ζωντανός ιστός. Είναι ένας χώρος μέσα στον οποίον βρίσκονται πολλά νεύρα και αιμοφόρα αγγεία. Έτσι το δόντι μπορεί και αισθάνεται τη διαφορά μεταξύ κρύου και ζεστού. Μέσα από τα αιμοφόρα αγγεία κυκλοφορεί αίμα και έτσι το δόντι διατηρείται ζωντανό και υγιές. (

19 ΔΟΝΤΙΑ ΝΟΣΟΙ Νόσοι των δοντιών:
Τερηδόνα (οφείλεται στα βακτήρια που ζουν στο στόμα και τρέφονται με υπολείμματα τροφής) Υποπλασία Αποτριβή Διάβρωση Νόσοι των περιοδοντικών ιστών: Ουλίτιδα Περιοδοντίτιδα (Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Στοματική Υγεία , 2008; Βιολογία Γ΄ Ενιαίου Λυκείου, 2007)

20 Για ένα ολόλευκο χαμόγελο…
ΔΟΝΤΙΑ Για ένα ολόλευκο χαμόγελο… Το σωστό βούρτσισμα διαρκεί τουλάχιστον δύο λεπτά – ακριβώς,120 δευτερόλεπτα! Βουρτσίζουμε με μικρές, ήπιες κινήσεις επιμένοντας περισσότερο στη βάση των δοντιών, στα πίσω δόντια που δεν φτάνει εύκολα η οδοντόβουρτσα, στα σημεία γύρω από τα σφραγίσματα και τις θήκες.

21 ΔΟΝΤΙΑ Αυτό το ήξερες;;;
Οι μύες της γνάθου ασκούν περίπου 90 κιλά δύναμη κατά τη διάρκεια της μάσησης! Οι πρώτες μοντέρνες οδοντόβουρτσες εφευρέθηκαν στην Κίνα! Κατασκευάζονταν από ελεφαντόδοντο στο οποίο είχαν προσαρμόσει τρίχες αλόγου η γουρουνιού! Ο ελέφαντας αποκτά το τελευταίο σετ από τα δόντια του στα 23 του χρόνια! Η πιο σκληρή ουσία στον ανθρώπινο οργανισμό είναι η αδαμαντίνη! Οι καρχαρίες αντικαθιστούν τα δόντια τους κάθε δύο εβδομάδες! Οι κροκόδειλοι έχουν περίπου 40 «σειρές» δοντιών στη ζωή τους! (Ο άνθρωπος έχει δύο!) Όλα τα ζώα μπορούν να πάθουν ουλίτιδα! Ο εφευρέτης της ηλεκτρικής καρέκλας είναι οδοντίατρος! Το ελεφαντόδοντο είναι το μεγαλύτερο δόντι στον κόσμο!

22 ΦΑΡΥΓΓΑΣ & ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

23 ΦΑΡΥΓΓΑΣ Η μυομεμβρανώδης κοιλότητα του λαιμού, η οποία συνδέει τη στοματική και τις ρινικές κοιλότητες με τον οισοφάγο (Μπαμπινιώτη, 1998)

24 ΦΑΡΥΓΓΑΣ Βοηθά το πέρασμα της τροφής προς το στομάχι Μήκους 15cm
(Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001; Ηλιάδης, 1996) Μήκους 15cm Ένα όργανο κοινό για την αναπνευστική και την πεπτική οδό (

25 ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ Ένας μυώδης σωλήνας ο οποίος συνδέει το φάρυγγα με το στομάχι (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

26 ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ Φέρεται κατακόρυφα και εκτείνεται μπροστά από τη σπονδυλική στήλη Η τροφή γλιστρά προς το στομάχι με τη βοήθεια των περισταλτικών του κινήσεων Παρουσιάζει ορισμένα στενώματα (κρικοειδές, αορτικό, βρογχικό, κτλ.) και κλείνει στα δύο άκρα του με σφιγκτήρες (άνω και κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας) Μήκος: cm Διάμετρος: 2cm (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

27 Από τη στιγμή που ο βλωμός περάσει τον ισθμό του φάρυγγα…
Είσοδος βλωμού στο φάρυγγα Ο σφικτήρας του οισοφάγου χαλαρώνει. Ο βλωμός εισέρχεται στον οισοφάγο. Ο λάρυγγας κινείται προς τα πάνω με αποτέλεσμα η επιγλωττίδα να καλύψει την είσοδο της τραχείας για να εμποδίσει την τροφή να εισέλθει στους πνεύμονες. -βλωμός Ο λάρυγγας κινείται προς τα κάτω και έτσι ανοίγουν οι αεροφόρες οδοί. Ένα περισταλτικό κύμα ωθεί το βλωμό προς το στομάχι. (Βιολογία Γ’ Ενιαίου Λυκείου, 2007)

28 ΣΤΟΜΑΧΙ, ΣΥΚΩΤΙ & ΠΑΓΚΡΕΑΣ

29 ΣΤΟΜΑΧΙ Ένας μυϊκός σάκος, μεταξύ του οισοφάγου και του λεπτού εντέρου
Ένας μυϊκός σάκος, μεταξύ του οισοφάγου και του λεπτού εντέρου (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001;

30 ΣΤΟΜΑΧΙ Είναι ένας μυϊκός σάκος με οξέα που διαλύει τις τροφές σε πολύ μικρά κομμάτια Βρίσκεται μεταξύ του οισοφάγου και του λεπτού εντέρου Χωρητικότητα: ml Αποθηκεύει προσωρινά την τροφή που καταναλώνουμε και την πολτοποιεί Η τροφή παραμένει 2-4 ώρες, ανάλογα με την σύστασή της Εδώ εκκρίνεται το γαστρικό υγρό που βοηθά στη διάσπαση των τροφών Χρησιμοποιεί ως κύριο γαστρικό υγρό το υδροχλωρικό οξύ Το υδροχλωρικό οξύ σκοτώνει βακτήρια (Ηλιάδης, 1996;

31 ΣΤΟΜΑΧΙ Έκκριση στομαχιού: Βλέννα Γαστρικό υγρό Γαστρίνη (ορμόνη)
(Βιολογία Γ΄ Ενιαίου Λυκείου, 2007)

32 ΣΥΚΩΤΙ (ΉΠΑΡ) Ο μεγαλύτερος αδένας στον ανθρώπινο οργανισμό
(Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

33 ΣΥΚΩΤΙ (ΉΠΑΡ) Σε ενήλικο άτομο ζυγίζει περίπου 1,4-1,8 kg
Το συκώτι επίσης παράγει χολή που βοηθά στη διαδικασία της πέψης (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001;

34 ΣΥΚΩΤΙ (ΉΠΑΡ) Το συκώτι είναι το κεντρικό σύστημα επεξεργασίας του σώματος. Επεξεργάζεται τα συστατικά της τροφής, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «καύσιμα» από το υπόλοιπο σώμα. Αποθηκεύει κάποια συστατικά (κυρίως υδατάνθρακες) και στέλνει σάκχαρα, πρωτεΐνες και λίπη στο κυκλοφορικό σύστημα για να υποστηριχθεί το υπόλοιπο σώμα. (

35 ΠΑΓΚΡΕΑΣ Ένας αδένας ο οποίος εκκρίνει ένζυμα τα οποία πρωταγωνιστούν στις διαδικασίες της πέψης (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001;

36 ΠΑΓΚΡΕΑΣ Είναι ένας μικτός αδένας
Βρίσκεται πίσω από το στομάχι στην αρχή του λεπτού εντέρου Με το δωδεκαδάχτυλο έχει απευθείας επικοινωνία Έχει μήκος cm και βάρος g Ισχυρά πεπτικά υγρά χύνονται στο αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου, το δωδεκαδάκτυλο (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001; Ηλιάδης, 1996)

37 ΛΕΠΤΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ

38 ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ Ένας μακρύς περιελιγμένος σωλήνας με υγρό στο εσωτερικό του ο οποίος απορροφά τις θρεπτικές ουσίες της τροφής (

39 ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ Ελικοειδής σωλήνας μήκους περίπου 3 m
Αντιπροσωπεύει περίπου το 60% του συνολικού μήκους του γαστρεντερικού σωλήνα Αποτελείται από: το δωδεκαδάκτυλο τη νήστιδα και τον ειλεό Οι εντερικές πτυχές του απορροφούν και μεταφέρουν ουσίες με το αίμα στο ήπαρ σε 1- 6 ώρες Ό,τι δεν απορροφάται περνά στο παχύ έντερο (Ηλιάδης, 1996)

40 ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Ένας αυλός ο οποίος εκτείνεται από την ειλεοκολική βαλβίδα μέχρι τον πρωκτό (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

41 ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Ο αυλός του παχέος εντέρου στα αρχικά τμήματά του έχει διάμετρο 6-9 cm και στη συνέχεια παρουσιάζει σταδιακή και προοδευτική ελάττωση Έχει μήκος περίπου 115 cm (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

42 ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Το παχύ έντερο διαιρείται σε τρεις μοίρες: Τυφλό Κόλο
Ορθό ή απευθυσμένο (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

43 ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Σε ενδεχόμενη κρίση σκωληκοειδίτιδας, μας αφαιρείται μόνο η σκωληκοειδής απόφυση. (Το σώμα μου: ένα βιβλίο για τα σημαντικότερα όργανα και μέλη του σώματος και η λειτουργία τους)

44 ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Επιτελεί το σχηματισμό των κοπράνων
Λειτουργίες του παχέος εντέρου: Απορρόφηση νερού και ηλεκτρολυτών από το χυμό Σχηματισμός και αποθήκευση του κοπρανώδους υλικού έως ότου γίνει δυνατή η εξώθησή του από τον πρωκτο (Ηλιάδης, 1996)

45 ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Αυτό το ήξερες;;;
Γιατί τα περιττώματα είναι καφέ; Λόγω της καφετιάς χρωστικής ουσίας που έχει η χολή. Αν έχετε κάποιο πρόβλημα στο συκώτι, το οποίο παράγει την χολή, τότε τα περιττώματα σας θα είναι άσπρα. Γιατί τα περιττώματα μυρίζουν; Λόγω της ζύμωσης των βακτηρίων στα έντερα -ιδιαίτερα αυτών που παράγουν κοπροχημικά.

46 ΛΕΠΤΟ & ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑΣ
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

47

48 Γαστρεντερικός ή Πεπτικός Σωλήνας Επικουρικά Πεπτικά Όργανα
Πεπτικό σύστημα Γαστρεντερικός ή Πεπτικός Σωλήνας Επικουρικά Πεπτικά Όργανα Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στομάχι Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Δόντια Πεπτικοί αδένες Μικροί αδένες Μεγάλοι αδένες Σιελογόνοι αδένες (παράγουν το σάλιο) Συκώτι (Ήπαρ) (παράγει τη χολή) Πάγκρεας (παράγει το παγκρεατικό υγρό) (Γκίμπα-Τζιαμπίρη, 2001)

49 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ & ΚΡΙΤΙΚΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

50 ΣΧΕΔΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Μάθημα: 3Χ 80΄ Σκοπός: Τα παιδιά να γνωρίσουν τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος, να κατανοήσουν το ρόλο που διαδραματίζουν τα δόντια στη λειτουργία της πέψης και να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη προστασίας των δοντιών. Βασικές έννοιες:  Υπάρχουν διάφοροι τύποι δοντιών: κοπτήρες (τομείς), κυνόδοντες, προγόμφιοι, γομφίοι (τραπεζίτες). Κάθε τύπος επιτελεί διαφορετική εργασία. Τα δόντια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Δύο άλλα σημαντικά μέρη του πεπτικού συστήματος είναι το στομάχι και τα έντερα. Μέτρα που αποβλέπουν στην προστασία των δοντιών (υγιεινές συνήθειες). ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΘΕΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

51 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
√ Θετικά: Υπάρχουν στόχοι οι οποίοι κατηγοριοποιούνται στις τρεις κατηγορίες στόχων (γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις) Οι περισσότεροι στόχοι είναι ξεκάθαροι και συγκεκριμένοι και αναφέρονται σε συγκεκριμένη γνώση η οποία θα πρέπει να κατακτηθεί Αρνητικά: Χρησιμοποιούνται μη εύστοχα ερωτήματα  Δίνονται λανθασμένα μηνύματα και προκύπτουν μη ξεκάθαρα συμπεράσματα (π.χ. Ερώτηση στην αφόρμηση για μάθημα 1 «Ποια από τα πρόσωπα της εικόνας αντιμετωπίζουν πρόβλημα με την τροφή τους») Η ενότητα στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στα φύλλα εργασίας x

52 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
x Αρνητικά: Δίνεται περισσότερη έμφαση στα δόντια (αφιερώνονται δύο μαθήματα) και γίνεται νύξη για το ρόλο και τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος μόνο στα πλαίσια ενός από τα τρία μαθήματα Η πλειοψηφία των στόχων είναι γνωστικοί Ο γενικός στόχος της ενότητας ο οποίος αφορά στάσεις (να διαμορφώσουν θετική στάση σε θέματα που αφορούν την υγιεινή και προστασία των δοντιών) δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται μέσω των δραστηριοτήτων Εισήγηση: Ενσωμάτωση του ηλεκτρονικού υπολογιστή για μετασχηματισμό του περιεχομένου. Προβολή βίντεο, προσομοιώσεων.

53 ΚΡΙΤΙΚΗ: ΜΑΘΗΜΑ 3 ΘΕΜΑ: Τι γίνονται οι τροφές που τρώμε ΣΤΟΧΟΙ:
ΧΡΟΝΟΣ: 1Χ 80΄ ΣΤΟΧΟΙ: Να αναφέρει τα όργανα του πεπτικού συστήματος με τη σειρά που ακολουθεί η τροφή. Να εξηγεί με δικά του λόγια το ρόλο των πεπτικών υγρών στην πέψη της τροφής. Να εξηγεί με δικά του λόγια τη σπουδαιότητα της πεπτικής λειτουργίας στη ζωή του. Να αναφέρει δυο τουλάχιστον υγιεινές συνήθειες για την καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. ΘΕΤΙΚΑ Όλοι οι στόχοι είναι σαφείς, συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι Είναι επιτεύξιμοι και δεν αναφέρονται σε κάτι ουτοπικό (λαμβάνεται υπόψη το γνωστικό επίπεδο των μαθητών) Επιδιώκουν την καλλιέργεια και δεξιοτήτων όπως παρατήρηση και ερμηνεία παρατηρήσεων ΑΡΝΗΤΙΚΑ Ο 3ος στόχος δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό μέσω της εκτέλεσης συγκεκριμένων δραστηριοτήτων

54 ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΑ: ΕΙΣΗΓΗΣΗ:
Ο εκπαιδευτικός δεν προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών, ούτε επιτυγχάνει την ομαλή είσοδο στο μάθημα για το τι γίνονται οι τροφές που τρώμε. Δεν προβληματίζει τους μαθητές για το τι θα ακολουθήσει και τους εντάσσει ο ίδιος στο θέμα. ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Προβολή βίντεο ή επίδειξη κάποιου λογισμικού στο οποίο να υπάρχει κάποια προσομοίωση η οποία να περιγράφει την πορεία της τροφής ή να προβληματίζει. Να δοθεί ένα σενάριο (το οποίο θα περιγράφει προβληματική κατάσταση της καθημερινότητας ) «Ο δάσκαλος αναφέρει ότι ο άνθρωπος παίρνει την ενέργεια που χρειάζεται από την τροφή. Την ενέργεια αυτή τη χρησιμοποιεί ο οργανισμός για διάφορες λειτουργίες. Αυτή την τροφή δεν μπορεί το σώμα να την χρησιμοποιήσει όπως είναι και πρέπει να υποστεί αλλαγές. Όλη η διαδικασία που πρέπει να κάνει ο οργανισμός για να αλλάξει την τροφή ονομάζεται πέψη.»

55 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 «Στόχος της είναι να προκαλέσει την έκκριση σάλιου στα παιδιά. Ο δάσκαλος προσπαθεί να το επιτύχει κρατώντας ένα μήλο και το καθαρίζει αργά και επιδεικτικά ώστε να γεμίσει σάλιο το στόμα των μαθητών. Στη συνέχεια τα παιδιά καλούνται να βάλουν λίγο ψωμί στο στόμα τους και να το μασήσουν, χωρίς να το καταπιούν ζητώντας τους να προσέξουν πώς αλλάζει η γεύση του όσο αναμιγνύεται με το σάλιο». ΑΡΝΗΤΙΚΑ: Υπάρχει η πιθανότητα να μην συμβεί κάτι στο στόμα των παιδιών Υπάρχει το ενδεχόμενο οι μαθητές να μην συγκεντρώνονται σε αυτό που θέλει να πει ο δάσκαλος και να μην προκύψει αυτό που επιθυμεί ο δάσκαλος ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Να δοθεί σε όλα τα παιδιά, από την αρχή, από ένα κομμάτι μήλο, και μετέπειτα να εξελιχθεί η δραστηριότητα

56 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 ΘΕΤΙΚΑ: ΑΡΝΗΤΙΚΑ:
«Ο δάσκαλος εξηγεί σε μεγάλο χάρτη του πεπτικού συστήματος την πορεία που ακολουθεί η τροφή στο πεπτικό σύστημα. Τους δίνεται ένα φύλλο εργασίας στο οποίο υπάρχουν διασκορπισμένα τα όργανα καθώς και ετικέτες που αναγράφεται ο ρόλος του κάθε οργάνου. Τους ζητείται να τα συναρμολογήσουν στο σχεδιάγραμμα και να τοποθετήσουν τις ετικέτες στην κατάλληλη θέση στο σώμα του παιδιού». ΘΕΤΙΚΑ: Δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές, ενεργά, να δοκιμάσουν και να συναρμολογήσουν τα όργανα. Μπορεί να συμβάλει στην αξιολόγηση του εάν όντως κατανόησαν την σειρά και την πορεία της τροφής στο ανθρώπινο σώμα. (Η δραστηριότητα αυτή ανταποκρίνεται στον 1ο στόχο του μαθήματος.) ΑΡΝΗΤΙΚΑ: Ο στόχος για την κατανόηση της πορείας της τροφής επιτυγχάνεται χωρίς κάποια βιωματική εμπειρία όσον αφορά αυτήν

57 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2

58 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3 «Στη δραστηριότητα αυτή δίνεται φύλλο εργασίας και αυτή έχει σκοπό να δείξει στα παιδιά με ποιον τρόπο η χολή που εκκρίνεται από το συκώτι διαλύει τα λίπη των τροφών. Συγκεκριμένα, σε ένα ποτήρι νερό θα ρίξουν δυο σταγόνες λαδιού, θα το ανακατέψουν με μια οδοντογλυφίδα και θα παρατηρήσουν ότι το λάδι σε διαλύεται. Στο ίδιο ποτήρι στη συνέχεια ρίχνουν μια σταγόνα υγρό σαπούνι. Παρατηρούν τη διάσπαση του λαδιού σε σταγονίδια.» ΘΕΤΙΚΟ: Καλλιεργεί μερικές δεξιότητες, όπως παρατήρηση. ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Θα μπορούσε να επεκταθεί και στο ρόλο άλλων οργάνων του πεπτικού συστήματος (όχι μόνο της χολής). Μέσω της μοντελοποίησης μπορεί να επιτευχθεί η καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας των διαφόρων οργάνων του πεπτικού μας συστήματος.

59 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3

60 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4 ΑΡΝΗΤΙΚΑ: Οι μαθητές δεν αντιλαμβάνονται βιωματικά και με εμπειρικό τρόπο τη σπουδαιότητα της πεπτικής λειτουργίας στη ζωή μας Δεν λαμβάνονται υπόψη ασφαλιστικές δικλείδες για τη συνεργατική μάθηση Η δραστηριότητα δεν είναι ενδιαφέρουσα και δεν προκαλεί το ενδιαφέρον και τη θέληση των μαθητών για συζήτηση ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Θα μπορούσε να γίνει ένα παιχνίδι ρόλων. Δηλαδή οι μαθητές θα υποδύονταν κάποιους ρόλους και με επιχειρήματα να αναφέρουν τα υπέρ και τα κατά της υγιεινής διατροφής. «Ο δάσκαλος τονίζει τη σπουδαιότητα της πεπτικής λειτουργίας στη ζωή μας. Καλεί τα παιδιά να συζητήσουν στην ομάδα τους κανόνες υγιεινής διατροφής και υγιεινής της πέψης. Σε γενικότερη συζήτηση θίγονται διάφορα σημεία.» ΘΕΤΙΚΑ: Επιδιώκεται συζήτηση και ο δάσκαλος έχει βοηθητικό ρόλο και παρεμβαίνει Επιδιώκεται η συνεργατική μάθηση

61 ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ – ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ
ΘΕΤΙΚΟ: Μπορεί να γίνει αξιολόγηση του 1ου στόχου του μαθήματος. ΑΡΝΗΤΙΚΑ: Δεν φαίνεται ξεκάθαρα η θέση των οργάνων του πεπτικού συστήματος με την επικόλληση τους στην ποδιά του παιδιού. Από άνθρωπο σε άνθρωπο διαφέρει το μέγεθος των οργάνων  Δημιουργείται η παρανόηση ότι το μέγεθος κάθε οργάνου είναι το ίδιο ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Να γίνει ένα ομαδικό παιχνίδι είτε στον ηλεκτρονικό υπολογιστή είτε να έχει την μορφή επιτραπέζιου παιχνιδιού. «Ο δάσκαλος χωρίζει τα παιδιά καλεί ένα παιδί να σταθεί κοντά στην έδρα. Στο παιδί φοριέται μια χάρτινη ποδιά. Ο δάσκαλος καλεί ένα άλλο παιδί, του δίνει το χαρτόνι που αναπαριστά τον οισοφάγο και του ζητά να το τοποθετήσει στην ποδιά του όρθιου παιδιού, ώστε να είναι ακριβώς στη θέση του πραγματικού οισοφάγου. Καλούνται με τη σειρά διάφορα παιδιά να κολλήσουν και τα άλλα όργανα στην αντίστοιχη ορθή θέση.»

62 ΆΛΛΕΣ – ΕΡΓΑΣΙΕΣ «Αφήνουμε ένα αβγό μισοβυθισμένο για τέσσερις μέρες μέσα σε ένα πυκνό διάλυμα νερού και οδοντόπαστας που περιέχει φθόριο. Σημειώνουμε το μέρος του αβγού που ήταν βυθισμένο. Στη συνέχεια βυθίζουμε ολόκληρο το αβγό σε συνηθισμένο ξίδι για μια μέρα. Αν μετά εξετάσουμε το αβγό θα διαπιστώσουμε ότι το τσόφλι του αβγού που ήταν αρχικά βυθισμένο στο διάλυμα οδοντόπαστας είναι πιο σκληρό από το υπόλοιπο αβγό που είναι σχετικά πιο μαλακό. Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει ότι το φθόριο που περιέχει η οδοντόπαστα προστατεύει τα δόντια μας. ΘΕΤΙΚΟ: Μπορεί να γίνει κατανοητή η σημασία του φθορίου, της οδοντόπαστας, επομένως και του βουρτσίσματος των δοντιών, όσον αφορά την προστασία τους ΑΡΝΗΤΙΚΑ: Δεν συνδέεται ο ρόλος των δοντιών ξεκάθαρα με την προηγούμενη ροή των δραστηριοτήτων και το συγκεκριμένο μάθημα

63 ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΗΓΕΣ - ΥΛΙΚΟ
Ενότητα 5: Πεπτικό Σύστημα ΕΠΙΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΗΓΕΣ - ΥΛΙΚΟ (The Virtual Body) (Choose a System...) (Interactive body builder) (Digestive System Anatomy &Feed the System) (The Digestive System_Eat it Lenny!) (Το πεπτικό σύστημα_Φάτο Τάκη!) (Label the Diagram of Digestive System) (A Healthy Lunchbox) (HOW THE BODY WORKS)

64 ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΗΓΕΣ - ΥΛΙΚΟ
Ενότητα 5: Πεπτικό Σύστημα ΕΠΙΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΗΓΕΣ - ΥΛΙΚΟ GAMES (Body parts) (Teeth and eating) (QUIZ - Digestive Organs) (QUIZ - Digestive Organs) VIDEOS Movie- How the Body Works (The Digestive System) (Liver Video) LESSON PLANS (Lesson Plans by Teachers for Teachers)

65 Βιβλιογραφικές αναφορές
ΒΙΒΛΙΑ Αμπυρζέ, Ζ. (1977). Ο άνθρωπος και οι άνθρωποι Δοκίμιο για τη βιολογική ιδιαιτερότητα του ατόμου. Ράππα: Αθήνα. Γκίμπα-Τζιαμπίρη, Ο. (2001). Η φυσιολογία του ανθρώπου. Τόμος 3ος. Ζυγός: Θεσσαλονίκη. Ηλιάδης, Β. (1996). Βιολογία Ανθρωπολογία. Ελληνικά Γράμματα: Αθήνα. Μιχαλακέα, Ν. Π. (1927). Ανατομική του ανθρώπου. Α.Ε.Β.Ε.Π.Γ.Μακρής & Σία: Αθήνα. Μπαμπινιώτη, Γ. Δ. (1998). Λεξικό Της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε.: Αθήνα. Παιδική εγκυκλοπαίδεια Disney Το ανθρώπινο σώμα. (Β. Λιανού, μετάφραση). Ελευθεροτυπία. Σταυρόπουλος, Α. (1991). Η ζωή σ΄επίπεδο μορίων Ίδε ο άνθρωπος. Τόμος 1ος. Αθήνα. Το σώμα μου: ένα βιβλίο για τα σημαντικότερα όργανα και μέλη του σώματος και η λειτουργία τους. Σύμπαν: Αθήνα. Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2007). Βιολογία Γ΄ Ενιαίου Λυκείου. Λευκωσία. Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης. (2008). Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Στοματική Υγεία Αθήνα.

66 Βιβλιογραφικές αναφορές
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ανατομία φάρυγγα. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια. Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Κίνδυνοι για την υγεία από τις παθήσεις ούλων. Ανάκληση Φεβρουάριος 10, 2012 από Λεπτό έντερο (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Οδοντιατρικός Σύλλογος Ηρακλείου. (χ.η.). Τερηδόνα. Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Οδοντίατρος Τσανακτσίδης Δημήτρης. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 10, 2012 από Πεπτικό σύστημα. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από

67 Βιβλιογραφικές αναφορές
Πεπτικό Σύστημα. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 10, 2012 από Πεπτικό σύστημα. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Πεπτικό σύστημα 2-Τα δόντια μας. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Πέψη&Πεπτικό Σύστημα (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Σελίδες Βιολογίας. (χ.η.). Ανάκληση Ιανουάριος 28, 2012 από Τα πάντα για τα δόντια σας. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 15 , 2012 από Το πεπτικό σύστημα (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από Το σωστό βούρτσισμα. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 27, 2012 από

68 Βιβλιογραφικές αναφορές
Το σωστό βούρτσισμα των δοντιών. (χ.η.). Ανάκληση Φερουάριος 26, 2012 από Φυσιολογία του Πεπτικού συστήματος. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 26, 2012 από 3η Εκπαιδευτική Περιφέρεια Φλώρινας Σχολική Σύμβουλος. (χ.η.). Ανάκληση Φεβρουάριος 3, 2012 από Ανάκληση Φεβρουάριος 15 , 2012 από Atlas Wiki. Ανάκληση Φεβρουάριος 21 , 2012 από Fluoride How does it works. Retrieved February 27, 2012 από John Besford's Good Mouthkeeping: A Parent's Guide to Dental Care

69 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!