ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Κεφάλαιο 7ο Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης2 Εισαγωγικά Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε προβλήματα που αφορούν.

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Κεφάλαιο 7ο Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης2 Εισαγωγικά Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε προβλήματα που αφορούν."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1

2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Κεφάλαιο 7ο

3 Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης2 Εισαγωγικά Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε προβλήματα που αφορούν τον έλεγχο της ρύπανσης Τα επί μέρους θέματα που θα αναλύσουμε είναι: Ταξινόμηση των ρύπων «Άριστο» επίπεδο ρύπανσης Εργαλεία περιβαλλοντικής πολιτικής Κριτήρια επιλογής πολιτικής

4 Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης3 Ταξινόμηση ρύπων Ανάλογα με την αφομοιωτική ικανότητα του περιβάλλοντος Ανάλογα με την αφομοιωτική ικανότητα του περιβάλλοντος (stock pollutants) [βαρέα μέταλλα] Σωρευμένοι ρύποι (stock pollutants) [βαρέα μέταλλα] Μη σωρευμένοι ρύποι (fund pollutants) [διοξείδιο του άνθρακα?] Μη σωρευμένοι ρύποι (fund pollutants) [διοξείδιο του άνθρακα?] Ανάλογα με την οριζόντια ζώνη επιρροής του ρύπου Ανάλογα με την οριζόντια ζώνη επιρροής του ρύπου Τοπικοί (local) [π.χ. Δημιουργία αστικού νέφους] Τοπικοί (local) [π.χ. Δημιουργία αστικού νέφους] Περιφερειακοί (regional) [π.χ. όξινη βροχή] Περιφερειακοί (regional) [π.χ. όξινη βροχή]

5 Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης4 Ταξινόμηση ρύπων Ανάλογα με την κατακόρυφη ζώνη επιρροής του ρύπου Ανάλογα με την κατακόρυφη ζώνη επιρροής του ρύπου Επιφανειακοί (surface) Επιφανειακοί (surface) Παγκόσμιοι (global) [μείωση του στρώματος του όζοντος, φαινόμενο του θερμοκηπίου] Παγκόσμιοι (global) [μείωση του στρώματος του όζοντος, φαινόμενο του θερμοκηπίου]

6 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης5 € ΡύπανσηΕ* ΜDΜD MAC Άποτελεσματικό επίπεδο ρύπανσης (Ε * ): Άποτελεσματικό επίπεδο ρύπανσης (Ε * ): οριακό κόστος ελέγχου ίσο με την οριακή βλάβη Αποτελεσματικό επίπεδο ρύπανσης Καθώς οι ρύποι είναι απαραίτητα συνακόλουθα της παραγωγικής διαδικασίας και καθώς η μείωσή τους έχει υψηλό και αυξανόμενο κόστος (MAC: οριακό κόστος ελέγχου), το «άριστο» επίπεδο ρύπανσης δεν μπορεί να είναι μηδενικό

7 Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης6 Αποτελεσματικό επίπεδο ρύπανσης Σε πολλές περιπτώσεις η εκτίμηση της οριακής βλάβης είναι αδύνατη και τότε εφαρμόζουμε την αρχή της ελαχιστοποίησης του κόστους Μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας συνεπάγεται και ελαχιστοποίηση του κόστους αλλά όχι το αντίστροφο

8 Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης7 Αποτελεσματικό επίπεδο ρύπανσης σωρευμένων ρύπων Στην περίπτωση των σωρευμένων ρύπων η βλάβη αυξάνει με την πάροδο του χρόνου καθώς σωρεύονται συνεχώς οι ρύποι Επομένως το επίπεδο της βλάβης σε μια περίοδο είναι συνάρτηση της ρύπανσης σε όλες τις προηγούμενες περιόδους και επομένως έχουμε ένα δυναμικό πρόβλημα Αποτελεσματική κατανομή έχουμε όταν μεγιστοποιείται η παρούσα αξία του καθαρού οφέλους (όφελος μείον κόστος)

9 Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης8 Αποτελεσματικό επίπεδο ρύπανσης Carbon sequestration

10 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης9 Κριτήρια επιλογής περιβαλλοντικής πολιτικής την ικανότητα να επιτύχουν ελαχιστοποίηση του κόστους μείωσης των ρύπων την επίτευξη ισότητας στον καταμερισμό της προσπάθειας και της ωφέλειας τα κίνητρα που προσφέρουν για την εξεύρεση καλύτερων λύσεων το κατά πόσο συμφωνούν με την κυρίαρχη ηθική Περιβαλλοντική πολιτική

11 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης10 Μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας $ ΡύπανσηΕ* ΜDΜD MAC Σε πολλές περιπτώσεις η εκτίμηση της οριακής βλάβης είναι αδύνατη και τότε εφαρμόζουμε την αρχή της ελαχιστοποίησης του κόστους Μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας συνεπάγεται και ελαχιστοποίηση του κόστους αλλά όχι το αντίστροφο Οριακό κόστος μείωσης των ρύπων ίσο με την οριακή βλάβη Περιβαλλοντική πολιτική

12 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης11 Δικαιοσύνη και ισότητα Η επίτευξη δικαιοσύνη και ισότητα στον καταμερισμό του κόστους αλλά και της ωφέλειας από την μείωση των ρύπων στις διάφορες κοινωνικές ομάδες πολλές φορές παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην επιλογή πολιτικής και σε πολλές περιπτώσεις υποσκελίζει την εφαρμογή του κριτηρίου αποδοτικότητας Το κριτήριο της δικαιοσύνης και ισότητας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην επίτευξη διεθνών περιβαλλοντικών συμφωνιών Δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθούν οι επιδράσεις ανακατανομής των περιβαλλοντικών πολιτικών Περιβαλλοντική πολιτική

13 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης12 Κίνητρα για βελτίωση Η πολιτική δεν πρέπει να περιορίζεται στα κυβερνητικά όρια, αλλά να δίνει κίνητρα στους παραγωγούς και καταναλωτές να μειώσουν την επίδρασή τους στο περιβάλλον (τεχνολογία, συμπεριφορά, κλπ) Εφαρμογή Το κόστος επίβλεψης και επιβολής της εφαρμογής των διαφόρων πολιτικών είναι ένα άλλο σημαντικό θέμα Θέματα ηθικής Αυτά είναι θέματα που ξεπερνάνε αυτά της ισότητας. Για παράδειγμα, ένας φόρος και μια επιδότηση μπορεί να είναι το ίδιο αποδοτικές πολιτικές αλλά η επιδότηση των ρυπαντών δεν συμβαδίζει με την ισχύουσα ηθική Περιβαλλοντική πολιτική

14 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης13 1. Μέθοδος των Εντολών και Ελέγχου Βάση της πολιτικής αυτής η κυβέρνηση επιβάλλει όρια στις πηγές των ρύπων Τύποι ορίων Όρια στη μόλυνση του περιβάλλοντος (ambient standards) Όρια συγκεκριμένων ρύπων (emission standards) Τεχνολογικά όρια (technology-based standards) Εργαλεία πολιτικής

15 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης14 Προβλήματα της μεθόδου των Εντολών και Ελέγχου - Ορισμός του ορίου (πληροφορίες κόστους και ωφέλειας) - Σε περίπτωση ορισμού τεχνολογίας δεν υπάρχουν κίνητρα βελτίωσης - Το κόστος της επιτήρησης και επιβολής της πολιτικής είναι μεγάλο - Δεν επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση του κόστους $ ρύπανση MAC 2 510 20 32 86 1520 $100 MAC 1 Διάγραμμα ΙV.2. Εργαλεία πολιτικής

16 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης15 - Δεν επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση του κόστους $ ρύπανση MAC 2 510 20 32 86 1520 $100 $430 = $530 MAC 1 + Διάγραμμα ΙV.2. Εργαλεία πολιτικής Προβλήματα της μεθόδου των Εντολών και Ελέγχου - Ορισμός του ορίου (πληροφορίες κόστους και ωφέλειας) - Σε περίπτωση ορισμού τεχνολογίας δεν υπάρχουν κίνητρα βελτίωσης - Το κόστος της επιτήρησης και επιβολής της πολιτικής είναι μεγάλο

17 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης16 - Δεν επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση του κόστους $ ρύπανση MAC 2 510 20 32 86 1520 $80 = $530 MAC 1 + Διάγραμμα ΙV.2. Εργαλεία πολιτικής Προβλήματα της μεθόδου των Εντολών και Ελέγχου - Ορισμός του ορίου (πληροφορίες κόστους και ωφέλειας) - Σε περίπτωση ορισμού τεχνολογίας δεν υπάρχουν κίνητρα βελτίωσης - Το κόστος της επιτήρησης και επιβολής της πολιτικής είναι μεγάλο

18 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης17 - Δεν επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση του κόστους $ ρύπανση MAC 2 510 20 32 86 1520 $100 $430 = $320 $80 = $530 MAC 1 $240 + + Διάγραμμα ΙV.2. Εργαλεία πολιτικής Προβλήματα της μεθόδου των Εντολών και Ελέγχου - Ορισμός του ορίου (πληροφορίες κόστους και ωφέλειας) - Σε περίπτωση ορισμού τεχνολογίας δεν υπάρχουν κίνητρα βελτίωσης - Το κόστος της επιτήρησης και επιβολής της πολιτικής είναι μεγάλο

19 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης18 Περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις  Επιβαρύνσεις εκπομπών (emission charges) επί της ποσότητας και ποιότητας των ρύπων  Επιβαρύνσεις χρηστών (user charges και user fees στην περίπτωση των φυσικών πόρων)  Επιβαρύνσεις προϊόντων (product charges) επί προϊόντων που ρυπαίνουν κατά την διάρκεια της παραγωγής / κατανάλωσης / απόρριψης Περιβαλλοντικές eπιδοτήσεις Άμεσες επιδοτήσεις σε πηγές ρύπανσης (grants, soft loans) Φορολογικές διευκολύνσεις Επιταχυνθείσα απαξίωση (accelerated depreciation) Μεταβιβάσιμες Άδειες Ρύπανσης Βασισμένες σε Πιστώσεις Μείωσης Εκπομπών (ECRs) Βασισμένες σε ex-ante διανομή Αδειών Ρύπανσης (cap-and-trade) 2. Πολιτικές παροχής οικονομικών κινήτρων Εργαλεία πολιτικής

20 Περιβαλλοντική ΔιοίκησηΕ. Σαρτζετάκης19 Περιβαλλοντική νομοθεσία Παρόλο που θεωρητικά οι πολιτικές οικονομικών κινήτρων υπερέχουν των άμεσων διοικητικών ρυθμίσεων, οι εφαρμογές τους είναι πολύ περιορισμένες. Κύριοι λόγοι: - στην πράξη η υπεροχή των πολιτικών οικονομικών κινήτρων δεν έχει αποδειχθεί στο βαθμό που προβλέπει η θεωρία - οι πολιτικές αυτές αντιμετωπίζουν τη δυσπιστία της βιομηχανίας και των οικολογικών οργανώσεων - η παράδοση της κυβερνητικής παρέμβασης που στηρίζεται στο δίκαιο Εργαλεία πολιτικής