Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Π.Μ.Σ. «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ.

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Π.Μ.Σ. «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Π.Μ.Σ. «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Μαρίας Μπαρτσώκα ΘΕΜΑ: «Μελέτη περίπτωσης ΟΑΕΔ: Διερεύνηση των αναγκών για συμβουλευτική μέσω διαδικτύου.» ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Χρυσή Βιτσιλάκη, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου Πέρσα Φώκιαλη,Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου Ιωάννης Τσαούσης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ευρωπαϊκή Ένωση με τη στρατηγική της Λισσαβόνας έθεσε ως στόχο να καταστεί η ευρωπαϊκή οικονομία η πιο ανταγωνιστική στον κόσμο, ώστε να δημιουργηθούν βιώσιμες θέσεις απασχόλησης σε μια δυναμικά εξελισσόμενη κοινωνία που θα βασίζεται στην ανάπτυξη της καινοτομίας και της ταχείας υιοθέτησης νέων ιδεών. Στη νέα εποχή οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι σε θέση να βελτιώνουν διαρκώς τις δεξιότητες τους και να προσαρμόζονται με ευελιξία σ΄ένα μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2005). H εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη μετάβαση προς την Κοινωνία της Γνώσης και τη βελτίωση όλων των κοινωνικών και οικονομικών δεικτών ανάπτυξης και αειφορίας. Το πέρασμα από τη βιομηχανική κοινωνία στην οικονομία της γνώσης επέφερε σημαντικές αλλαγές στην αγορά εργασίας. Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και οικονομία άλλαξαν άρδην τις εργασιακές σχέσεις και εισήγαγαν νέα δεδομένα στο χώρο της απασχόλησης. Η εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών οδηγεί σε απώλεια θέσεων απασχόλησης στους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας και αυξάνει την ανασφάλεια επιχειρήσεων και εργαζομένων. Μέσα σ’αυτό το οικονομικό περιβάλλον δημιουργείται ένας προβληματισμός για το μέλλον της εργασίας. Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να προβλέψουν ότι έρχεται το τέλος της εξαρτημένης εργασίας υπό τη μορφή που την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα (Rifkin,1995).

3 Η ψηφιακή τεχνολογία επέφερε τόσο μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας σε όλους τους τομείς της οικονομίας συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών με απρόβλεπτες συνέπειες στην απασχόληση του εργατικού δυναμικού. (Krugman & Lawrence, 1994). Πολύ λιγότεροι εργαζόμενοι μπορούν πλέον να εκτελέσουν τις ίδιες εργασίες (Rifkin,1995). Παράλληλα η αύξηση του παγκόσμιου πλούτου δεν φαίνεται να οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης σε επίπεδα που να εξασφαλίζουν την πλήρη απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών κεφαλαίου και εργασίας. (Krugman, 1996). Στον τομέα της παραγωγής το πλεονέκτημα δεν εξασφαλίζεται πλέον από την επένδυση σε πιο παραγωγικό κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, αλλά από την παραγωγή νέας γνώσης με τη μορφή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Όμως τα περιουσιακά στοιχεία και τα παραγόμενα αγαθά των επιχειρήσεων της νέας οικονομίας της γνώσης είναι άϋλα και δεν συμπεριφέρονται όπως τα προϊόντα της παραδοσιακής οικονομίας. Απαιτούνται τεράστια κεφάλαια για τη σχεδίαση και ανάπτυξη τους, αλλά το οριακό κόστος αναπαραγωγής τους είναι σχεδόν μηδενικό. (Clift, 2003). Η διακίνησή τους σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω του διαδικτύου έχει επίσης σχεδόν μηδενικό κόστος. Όσες υπηρεσίες μπορούν να ψηφιοποιηθούν εντάσσονται αυτόματα στην προαναφερόμενη κατηγορία. Εφαρμογές όπως το e-banking, το e-health, το e-shopping, το e-procurement, το e-government, η web-tv και τα ηλεκτρονικά ψυχαγωγικά παιχνίδια, δημιουργούν ανάλογα φαινόμενα εκρηκτικής ανόδου της παραγωγικότητας της εργασίας σε τομείς που μέχρι σήμερα θεωρούνταν εντάσεως εργασίας. (Atkinson, & Castro, 2008), Κατά συνέπεια χάνονται πάρα πολλές θέσεις εργασίας σ’αυτούς τους τομείς, χωρίς να υπάρχουν ορατές ευκαιρίες για μεταφορά των εργαζομένων αυτών σε άλλους τομείς. Μοναδική διέξοδος φαντάζει ο τουρισμός, το real-estate και η πράσινη οικονομία. (Naisbitt, 1994).

4 Όμως στις σύγχρονες οικονομίες η ανάγκη προστασίας θέσεων εργασίας, δεν περιορίζεται μόνο στους τομείς των παραδοσιακών δραστηριοτήτων που προσφέρουν μεγάλο αριθμό θέσεων ανειδίκευτης εργασίας. Υπάρχει πλέον ζήτημα και με τους εργαζόμενους που διαθέτουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, οι οποίοι για να παραμείνουν αποδοτικοί στα δημιουργικά επαγγέλματα της νέας οικονομίας, θα πρέπει να διαθέτουν επιπροσθέτως και ταλέντο. Στη βιομηχανική εποχή το εκπαιδευτικό σύστημα εφοδίαζε τους εργαζόμενους με δεξιότητες που εξασφάλιζαν παραπλήσια επίπεδα παραγωγικότητας στη διάρκεια όλου του εργασιακού τους βίου. Για παράδειγμα ένας λογιστης ή ένας μηχανικός που γνώριζαν την κείμενη νομοθεσία και τη χρήση ενός επαγγλματικού πακέτου λογισμικού, μπορουσαν να είναι εξ ίσου αποδοτικοί με τους συναδέλφους τους. Όμως όταν η κινητήρια δύναμη της οικονομίας γίνεται η παραγωγή νέας γνώσης, το επίπεδο των βασικών σπουδών δεν μεταφράζεται σε κατάκτηση συγκεκριμένου επιπέδου παραγωγικότητας. Προφανώς η εκπαίδευση και η δια βίου μάθηση βοηθoύν στη βελτίωση των δεξιοτήτων αλλά η δημιουργικότητα, το ταλέντο και η στοχοπροσήλωση, είναι αυτά που καθορίζουν την παραγωγικότητα της εργασίας. (Wolff & Gittleman, 1993). Οι εργαζόμενοι βλέπουν πλέον ότι οι γνώσεις και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει απαξιώνονται πολύ γρήγορα και κατά συνέπεια δεν αρκούν για να τους διασφαλίσουν τις θέσεις εργασίας για το σύνολο του εργασιακού τους βίου. (Rogers, 1999). Το εργασιακό στρες πλήττει ολοένα και περισσότερες κατηγορίες απασχολούμενων που εργάζονται σκληρά για να ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες που επικρατούν στην παγκόσμια αγορά εργασίας. (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, 2009). Η χρήση των νέων τεχνολογιών αντί να εξασφαλίσει περισσότερο ελεύθερο χρόνο στους εργαζόμενους οδήγησε σε αύξηση των ωρών εργασίας λόγω της έντασης του ανταγωνισμού και της αμφισβήτησης των βασικών δικαιωμάτων που κατέκτησε το εργατικό κίνημα μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. (Ρερρές, 2011).

5 Σ’αυτό το ιδιαίτερα σκληρό και ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον, είναι προφανές ότι η συμπεριφορά του εργατικού δυναμικού επανακαθορίζεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η πλειοψηφία των εργαζομένων στην Ευρώπη αλλάζουν κατά μέσο όρο 4-5 θέσεις απασχόλησης κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2005). Αν ληφθούν υπόψη οι φυσιολογικές τριβές στην αγορά εργασίας, ο αριθμός των πολιτών που βρίσκονται κάθε στιγμή σε αναζήτηση εργασίας, αυξάνει συνεχώς ως ποσοστό του συνόλου του εργατικού δυναμικού τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα αυξάνει και το ειδικό βάρος των φορέων που αναλαμβάνουν ρόλο διαμεσολάβησης ανάμεσα σε αυτούς που προσφέρουν και αυτούς που αναζητούν εργασία, ώστε να έλθουν ευκολότερα σε επαφή και να μειωθεί ο χρόνος αναζήτησης νέας εργασίας. (European Commission, 2010). Όπως είναι αναμενόμενο, οι αλλαγές που συντελούνται στην αγορά εργασίας έχουν αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο επικοινωνίας των πολιτών με τις δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες απασχόλησης. Η προσέλευση των ενδιαφερομένων πολιτών σε αυτές για παροχή κάθε είδους υπηρεσιών έχει αυξηθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια. (E.E., 2010). Σ’ αυτό το πλαίσιο ο ρόλος της συμβουλευτικής και ιδιαίτερα της επαγγελματικής συμβουλευτικής, αποκτά βαρύνουσα σημασία, καθώς καλείται να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις που προκύπτουν από την διαρκή απαξίωση των γνώσεων και δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και τη συχνή αλλαγή θέσεων εργασίας κάθε εργαζομένου.

6 Η αύξηση των ανέργων αλλά και όσων απασχολούνται σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, οδηγεί σε ανάλογη αύξηση του αριθμού των πολιτών που προσέρχονται στους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς απασχόλησης. Υπολογίζεται ότι το έργο των ευρωπαϊκών γραφείων ευρέσεως εργασίας έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Αντίστοιχα στην Ελλάδα η οικονομική κρίση είχε ως συνέπεια την εκτίναξη της ανεργίας σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Ο αριθμός των ανέργων έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία διετία στη χώρα μας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των ανέργων που προσέρχονται στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ για βοήθεια. Με αυτό τον τρόπο επιβαρύνεται κατά πολύ το έργο των τοπικών Κέντρων Προώθησης της Απασχόλησης (ΚΠΑ) και υπάρχει τεράστιος φόρτος εργασίας στον τομέα της παροχής εξατομικευμένης συμβουλευτικής. Υπό αυτές τις συνθήκες καθίσταται αναγκαία η αποσυμφόρηση των ΚΠΑ. Οι εργασιακοί σύμβουλοι που πραγματοποιούν τις συνεντεύξεις με τους ανέργους και σε συνεργασία μαζί τους, καταλήγουν σε συγκεκριμένη εξατομικευμένη πρόταση για κάθε περίπτωση, ουσιαστικά επιτελούν διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα σε όσους ζητούν τις υπηρεσίες τους (άνεργοι, εργαζόμενοι σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, άτομα που επιθυμούν να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας, συλλογικοί παραγωγικοί φορείς της αγοράς, επιχειρήσεις με κενές θέσεις εργασίας, φορείς κατάρτισης και πιστοποίησης επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων). Η εξ αποστάσεως συμβουλευτική θα μπορούσε έως ένα βαθμό να υποκαταστήσει το έργο των εργασιακών συμβούλων στα ΚΠΑ και να εξυπηρετήσει το τμήμα του εργατικού δυναμικού που διαθέτει στοιχειώδεις γνώσεις πληροφορικής.

7 Η δυνατότητα παροχής συμβουλευτικής μέσω διαδικτύου, που αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας έρευνας, θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να εξυπηρετήσει σημαντικό μέρος των δυνητικών επισκεπτών των ΚΠΑ, χωρίς να είναι αναγκαία η προσέλευσή τους σ’αυτά. Η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει να απαντήσει σε σειρά ερευνητικών ερωτημάτων, όπως είναι η αναγκαιότητα και η χρησιμότητα της παροχής συμβουλευτικής μέσω διαδικτύου, η αποδοχή που θα μπορούσε να έχει ένας τέτοιος μηχανισμός εξυπηρέτησης των ανέργων από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους, η εφικτότητα της υλοποίησης και οι δυνατότητες υποστήριξης ενός τέτοιου μηχανισμού από τις υφιστάμενες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ. Το ερώτημα που τίθεται σ’αυτό το σημείο, είναι εάν ομάδες όπως οι ψηφιακά αναλφάβητοι, οι μετανάστες και τα άτομα με στοιχειώδεις γραμματικές γνώσεις μπορούν να ωφεληθούν από τη χρήση μιας τέτοιας εφαρμογής. Ακόμα όμως κι αν η υποβοήθηση αυτών των κατηγοριών αποδειχθεί ότι μπορεί να είναι περιορισμένη, εκτιμάται βάσιμα ότι οι ωφελούμενοι θα υπερτερούν αριθμητικά όσων δεν θα καταστεί εφικτό να ωφεληθούν άμεσα από την αυτοματοποίηση και ψηφιοποίηση της συμβουλευτικής. Άνεργοι πτυχιούχοι, απολυμένοι με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, νέοι άνεργοι, άνεργες μητέρες με μικρά παιδιά και άτομα με κινητικά προβλήματα, είναι οι κατηγορίες που θα ωφεληθούν περισσότερο από την παροχή συμβουλευτικής μέσω διαδικτύου. Έμμεσα όμως θα ωφεληθούν και όλοι οι υπόλοιποι αφού θα περιοριστεί το έργο των ΚΠΑ ΟΑΕΔ και το υφιστάμενο προσωπικό θα εξυπηρετεί ευχερέστερα όσους δεν ικανοποιούνται από τις διαδικτυακές υπηρεσίες και θα προσέρχονται στα κατά τόπους ΚΠΑ ΟΑΕΔ.

8 ΜΕΡΟΣ Ι ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Α
ΜΕΡΟΣ Ι ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Α. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Εννοιολογική προσέγγιση και η σημασία της επαγγελματικής συμβουλευτικής Η Συμβουλευτική ως επιστημονικό επιστητό, αποτελεί τμήμα της Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας και ειδικότερα της Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, η οποία ασχολείται “με τη μελέτη των τρόπων, των μεθόδων και των διαδικασιών, με βάση τις οποίες μπορεί να παρασχεθεί βοήθεια σε άτομα κάθε ηλικίας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και τις δυσκολίες που συναντούν στηριζόμενα στις δικές τους δυνάμεις”. (Μαλικιώση-Λοϊζου, 1996). Η “επαγγελματική συμβουλευτική” ή “συμβουλευτική σταδιοδρομίας” αποτελεί “τη συμβουλευτική διαδικασία που έχει στόχο να βοηθήσει τους ανθρώπους στην αντιμετώπιση προβλημάτων, τα οποία σχετίζονται με την εξεύρεση εργασίας, την επαγγελματική ανάπτυξη, την επαγγελματική επιλογή ή τα προβλήματα προσαρμογής στο επάγγελμα”. (Σιδηροπούλου-Δημακάκου, 2004). Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αλληλεπίδραση των δυο εμπλεκόμενων μερών-του συμβούλου και του συμβουλευόμενου-με σκοπό την παροχή βοήθειας στον συμβουλευόμενο. Στόχος της επαγγελματικής συμβουλευτικής είναι η εξεύρεση λύσεων στα εργασιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ενδιαφερόμενος. Και τα δυο μέρη συνεργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση.

9 Β. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Η συμβουλευτική μέσω διαδικτύου ορίζεται ως «η εφαρμογή της συμβουλευτικής και η παροχή πληροφοριών που επιτελείται όταν ο ενδιαφερόμενος και ο σύμβουλος βρίσκονται σε απόσταση και χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά μέσα για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μέσω διαδικτύου» (Hughes, 2000, σ.1-2). Ο ορισμός του Hughes αναγνωρίζει ως μέσα επίτευξης της επικοινωνίας τη χρήση ιστοσελίδων, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και προγραμμάτων συνομιλίας. Ένας πιο πρόσφατος ορισμός προσδιορίζει τη διαδικτυακή συμβουλευτική ως “την πρακτική επαγγελματικής συμβουλευτικής και παροχής πληροφόρησης που λαμβάνει χώρα όταν ο συμβουλευόμενος και ο σύμβουλος βρίσκονται σε διαφορετικές ή απομακρυσμένες τοποθεσίες και χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά μέσα για να επικοινωνήσουν μέσω του Internet” (Εθνικό Συμβούλιο Πιστοποιημένων Συμβούλων (NBCC, 2007). Η συμβουλευτική μέσω διαδικτύου μπορεί να πραγματοποιηθεί με τρεις τρόπους με βάση τη σύγχρονη τεχνολογία: μέσω του ασύγχρονου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ( ), του σύγχρονου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της τηλεδιάσκεψης.

10 Γ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΟΑΕΔ : ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΦΟΡΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Διεθνώς έχει αναπτυχθεί μια προβληματική σχετικά με το εάν οι συμβουλευτικές υπηρεσίες προς τους ανέργους ή όσους ενδιαφέρονται να εισέλθουν στην αγορά εργασίας θα πρέπει να παρέχονται δωρεάν από δημόσιους φορείς ή θα πρέπει να επιτραπεί και η εμπλοκή ιδιωτικών φορέων εξεύρεσης εργασίας και παροχής συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού. Στην Ελλάδα υπηρεσίες επαγγελματικής συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού παρέχονται από πολλούς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Στο δημόσιο τομέα οι κυριότεροι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής είναι το ΕΚΕΠ (Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού) του Υπ. Παιδείας και ο ΟΑΕΔ (Δ/νση Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Κέντρα Προώθησης της Απασχόλησης). Επίσης υπάρχει ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός που παρέχεται στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να επιλέξουν την κατεύθυνση σπουδών που θα ακολουθήσουν. Πραγματοποιείται από ειδικούς επιστήμονες και στοχεύει στην υποβοήθηση της επιλογής της κατάλληλης εκπαιδευτικής και επαγγελματικής πορείας που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι μαθητές στο μέλλον. Σήμερα ο ΣΕΠ εφαρμόζεται σε όλα τα σχολεία της χώρας, και πραγματοποιείται στα Γραφεία Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑΣΕΠ) καθώς και στα Κέντρα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών και Γραφεία Συμβουλευτικής Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π) στα οποία μπορούν να απευθύνονται νέοι έως 25 ετών για επαγγελματική συμβουλευτική.

11 Γ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΟΑΕΔ : ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΦΟΡΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λειτουργούν τα Γραφεία Διασύνδεσης ΑΕΙ-ΤΕΙ με την αγορά εργασίας, τα οποία παρέχουν υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής στους φοιτητές σε ότι αφορά τις επαγγελματικές τους επιλογές που θα ακολουθήσουν. Είναι σαφές ότι στη χώρα μας υπάρχει αλληλοεπικάλυψη των επιμέρους δράσεων των εμπλεκόμενων φορέων με αποτέλεσμα να παρέχεται αποσπασματική εφαρμογή των υπηρεσιών επαγγελματικής συμβουλευτικής. Επίσης κριτική έχει ασκηθεί σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα των ΓΡΑΣΕΠ και των ΚΕΣΥΠ καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης εκτιμούν ότι ο θεσμός όπως εφαρμόζεται δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μαθητών για επαγγελματική καθοδήγηση και συμβουλευτική. Η κύρια πηγή δυσλειτουργιών εντοπίζεται στην έλλειψη εξειδίκευσης των συμβούλων και των καθηγητών ΣΕΠ. (Sidiropoulou-Dimakakou, 2003). Η συνεργασία και ο συντονισμός των δράσεων των παραπάνω φορέων καθώς και η επανακατάρτιση του προσωπικού που απασχολείται στο ΣΕΠ θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη βελτίωση των υπηρεσιών επαγγελματικής συμβουλευτικής στη χώρα μας και στην ομαλότερη ένταξη σημαντικού τμήματος του εργατικού δυναμικού στην αγορά εργασίας.

12 ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΚΠΑ ΟΑΕΔ.
Το εργατικό δυναμικό της Ελλάδας στα τέλη του 2009, ανερχόταν σε άτομα. Το 1991 το αντίστοιχο μέγεθος ανερχόταν σε , πράγμα που σημαίνει ότι μέσα στην προαναφερόμενη χρονική περίοδο αυξήθηκε κατά 24%, τη στιγμή που ο συνολικός πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά 6,9%. Παρά τον μεγάλο αριθμό νέων θέσεων εργασίας που δημιούργησε η ελληνική οικονομία κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, η ανεργία δεν περιορίστηκε ανάλογα..(ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, 2011). Δυστυχώς την περίοδο της κρίσης, μετά την προσφυγή της χώρας μας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η εφαρμοζόμενη ακραία περιοριστική δημοσιονομική πολιτική επέφερε μεγάλη ύφεση. Μέχρι τον Νοέμβρη του 2011 οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ αυξήθηκαν κατά άτομα. Περισσότερο επλήγησαν οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, οι γυναίκες και οι αλλοδαποί που εργαζόταν κατά κύριο λόγο στον κατασκευαστικό τομέα. Η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, οδήγησε στη ραγδαία άνοδο της ανεργίας κατά έξι (6) τουλάχιστον ποσοστιαίες μονάδες. Το έντονο πρόβλημα που δημιουργήθηκε στη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας, έχει αυξήσει κατακόρυφα τις ανάγκες για ενίσχυση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Ο δημόσιος φορέας που είναι επιφορτισμένος με την εφαρμογή αυτών των πολιτικών είναι ο ΟΑΕΔ. Κατά συνέπεια η εκτίναξη της ανεργίας στη χώρα μας και η ταυτόχρονη συρρίκνωση του προσωπικού λόγω της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, καθιστούν πολύ χρήσιμη την ανάπτυξη μιας διαδικτυακής εφαρμογής που να παρέχει πληροφόρηση με στοιχεία συμβουλευτικής στους ανέργους που εξυπηρετούνται αυτή τη στιγμή αποκλειστικά από τους εργασιακούς συμβούλους των ΚΠΑ (Κέντρων Προώθησης της Απασχόλησης) ΟΑΕΔ. Η άνοδος της ανεργίας, έχει επιφέρει ανάλογη αύξηση στην προσέλευση ανέργων στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Την ίδια στιγμή το προσωπικό των υπηρεσιών του ΟΑΕΔ μειώνεται λόγω των μέτρων που λαμβάνονται για τον περιορισμό του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων στα πλαίσια των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει το ελληνικό κράτος έναντι των δανειστών του. Η συνισταμένη των δυο προαναφερόμενων εξελίξεων καθιστά την εξυπηρέτηση των ανέργων διαρκώς δυσχερέστερη.

13 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Το πρώτο ουσιαστικό συμπέρασμα που ανακύπτει από τα προηγούμενα είναι ότι οι μακροοικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα, καθιστούν την ανάγκη ανάπτυξης ενός διαδικτυακού συστήματος συμβουλευτικής ανέργων, ολοένα και πιο επιτακτική. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να καταδείξει τον αριθμό των ωφελουμένων ανέργων, την έκταση και το είδος της βοήθειας που μπορεί να τους προσφέρει η ανάπτυξη μιας τέτοιας εφαρμογής. Επιπλέον τα ειδικά χαρακτηριστικά των ανέργων, συνδυαζόμενα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους θα δημιουργήσουν πιθανά προφίλ χρηστών. Η γνώση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των πιθανών χρηστών, είναι πολύ σημαντική για τους σχεδιαστές της νέας εφαρμογής. Ένα έξυπνο λογισμικό οφείλει να καθοδηγεί τους χρήστες και να διευκολύνει την πλοήγησή του στο διαδικτυακό τόπο που θα φιλοξενήσει την εφαρμογή. Επειδή ο αντικειμενικός σκοπός της διαδικτυακής εφαρμογής είναι να λειτουργήσει ως εργαλείο συμβουλευτικής, θα πρέπει σε κάθε χρήστη να προβάλλονται κατά προτεραιότητα καταχωρημένες πληροφορίες που να σχετίζονται με τις ανάγκες ενός υποθετικού ανέργου με τα χαρακτηριστικά που καταχωρεί στο σύστημα ο κάθε μοναδικός χρήστης.

14 Η νέα υπηρεσία διαδικτυακής συμβουλευτικής είχε να κάνει με την ανάπτυξη ενός έξυπνου συστήματος όπου ο άνεργος χρήστης θα καταχωρούσε τα δημογραφικά και ποιοτικά του χαρακτηριστικά και το σύστημα θα του παρείχε αυτόματα εξατομικευμένες υπηρεσίες πληροφόρησης που αποτελούν τη βασική συνιστώσα ενός έξυπνου διαδικτυακού συστήματος συμβουλευτικής (expert system). Για να καταστεί δυνατό να παράγει αυτόματα το λογισμικό της εφαρμογής το εξατομικευμένο περιεχόμενο της απάντησης προς τον χρήστη, θα πρέπει καταρχήν να διαμορφώνει το προφίλ του ανέργου με βάση τα ατομικά στοιχεία που καταχώρησε και να το αντιστοιχεί μ’ένα πακέτο πληροφοριών που θα επιλέγονται και θα παρατίθενται ιεραρχημένα από μια προϋφιστάμενη βάση αρχείων περιεχομένου (dynamic knowledge basis). Για να καταστεί κάτι τέτοιο δυνατό, θα έπρεπε να υπάρχει μεγάλος αριθμός διαφορετικών προφίλ ανέργων που να έχουν αντιστοιχηθεί σε συγκεκριμένες μορφές στήριξης. Η παρούσα εργασία δεν είχε να κάνει προφανώς με την ανάπτυξη του λογισμικού αλλά στοχεύει στον εφοδιασμό των μηχανικών πληροφορικής με τα προφίλ των ανέργων και την αντιστοίχισή τους με τις ανάγκες τους.

15 Οι πηγές από τις οποίες θα μπορούσαν να αντληθούν πληροφορίες για την ορθή κατηγοριοποίηση των ανέργων με βάση τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους και την αντιστοίχιση της κάθε πληθυσμιακής ομάδας με το πλέον κατάλληλο είδος παρεχόμενης βοήθειας ήταν δύο : Α) Τα καταχωρημένα στοιχεία ανέργων στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) ΟΑΕΔ. Τα στοιχεία αυτά καταχωρούνται από τους εργασιακούς συμβούλους κατά την προσέλευση των ανέργων στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Πολλοί καταχωρούν μόνο τα δημογραφικά τους στοιχεία γιατί ενδιαφέρονται αποκλειστικά για την απόκτηση της ιδιότητας του ανέργου. Όμως το 55% ζητά βοήθεια για να επανενταχθεί στην αγορά εργασίας και ένα 33,8% από αυτούς δέχονται να ενταχθούν σε πρόγραμμα Συμβουλευτικής Αναζήτησης Εργασίας (ΣΑΕ). Β) Να καταγραφεί και να κωδικοποιηθεί η εμπειρία των εργασιακών συμβούλων που εργάζονται στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Οι εργασιακοί σύμβουλοι γνωρίζουν από την εμπειρία τους τι είδους δεξιότητες ζητούν οι εργοδότες από τους υποψήφιους εργαζόμενους και τι μπορούν να κάνουν οι ενδιαφερόμενοι προκειμένου να βελτιώσουν τις πιθανότητες ένταξής τους στην αγορά εργασίας. Για παράδειγμα γνωρίζουν ότι ο άνεργος πλησίον της σύνταξης με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις έχει άμεση ανάγκη για εξεύρεση αμοιβόμενης εργασίας. Επομένως η ενδεδειγμένη βοήθεια συνίσταται στην παρότρυνση του να καταχωρήσει τα στοιχεία του στο πρόγραμμα σύζευξης προσφοράς και ζήτησης εργασίας ή να πληροφορηθεί για τα προγράμματα Νέων Θέσεων Εργασίας (ΝΘΕ) που τρέχουν αυτή τη στιγμή.

16 Α. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΟΠΣ ΟΑΕΔ.
Α1. Καταγραφή των δημογραφικών και γενικών χαρακτηριστικών των ανέργων. Α2. Συνδυαστική μελέτη των μεταβλητών που συναποτελούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ανέργων (εκπαίδευση, πρόσθετες δεξιότητες, ξένες γλώσσες, γνώση Η/Υ, προυπηρεσία κλπ) ώστε να προκύψει κατηγοριοποίηση των πιθανών χρηστών σε υπο-ομάδες. Α2.1. Συσχετισμός επιμέρους χαρακτηριστικών των ανέργων με το φύλο. Στόχος είναι να καταδειχθεί αν το φύλο επηρεάζει κατά τρόπο στατιστικά σημαντικό άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά των χρηστών. Α2.2. Συσχετισμός ποιοτικών χαρακτηριστικών ανέργων με την ηλικία τους. Στόχος είναι να εντοπιστούν οι διαφοροποιήσεις σε προσόντα και ανάγκες των ανέργων ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία βρίσκονται. Α2.3. Επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων σε συνάρτηση με το επίπεδο εκπαίδευσης τους. Σκοπός της συγκριτικής ανάλυσης των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών είναι να εντοπιστούν πιθανές διαφορές ανάμεσα στα δημογραφικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των πτυχιούχων ανέργων σε σχέση με τους υπόλοιπους. Α3. Κατηγοριοποίηση και κωδικοποίηση του είδους βοήθειας που ζητούν οι άνεργοι όταν προσέρχονται στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Πως σχετίζονται οι απαιτήσεις τους με τα δημογραφικά και ποιοτικά τους χαρακτηριστικά

17 Α3.1. Ποιοι άνεργοι δέχονται να παρακολουθήσουν συχνότερα Συμβουλευτική Αναζήτησης Εργασίας ;
Α3.2. Ποιοι άνεργοι δηλώνουν ότι επιθυμούν να ενταχθούν σε προγράμματα ΝΕΕ (Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών) ; Α3.3 Ποιοι άνεργοι δηλώνουν ότι επιθυμούν να ενταχθούν σε προγράμματα ΝΘΕ (Νέων Θέσεων Εργασίας) ; Α3.4 Ποιοι άνεργοι δέχονται συμβουλές επαγγελματικού Προσανατολισμού ; Α3.5 Ποιοι άνεργοι ζητούν να ενταχθούν σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης ; Α3.6. Ποιοι έχουν ανάγκη απόκτησης εργασιακής εμπειρίας ; Α4. Τι είδους επαγγέλματα επιθυμούν να ασκήσουν οι εγγεγραμμένοι άνεργοι, ανάλογα με τα δημογραφικά και ποιοτικά τους χαρακτηριστικά ; Α5. Ποιές κατηγορίες ανέργων και σε ποιές περιοχές της χώρας θα έχουν τα μεγαλύτερα οφέλη ; Α5.1. Ποια είναι τα επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων ανά γεωγραφική περιφέρεια ; Α5.2. Πως σχετίζεται η οικονομική δομή κάθε περιοχής με τα χαρακτηριστικά των ανέργων σε αυτήν ; Α5.3. Σε τι ειδικότητες επιδιώκουν να απασχοληθούν οι άνεργοι σε κάθε Περιφέρεια της Ελλάδας ; Α5.4. Υπάρχουν διαφορές στο είδος βοήθειας που ζητούν οι άνεργοι από τις υπηρεσίες ανάμεσα στις Περιφέρειες της χώρας ; Α5.5. Μπορούν να ομαδοποιηθούν τα χαρακτηριστικά των ανέργων σε ευρύτερα γεωγραφικά σύνολα ;

18 Β. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ/ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΕΒΑΛΑΝ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥΣ ΤΟΥ ΟΑΕΔ. Β1.1. Με ποιά συχνότητα ζητούν στήριξη από τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ οι διάφορες πληθυσμιακές ομάδες; Β1.2. Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των ανέργων που δεν είναι συνεργάσιμοι. Διαφέρουν απο αυτά των ανέργων που είναι πιο συνεργάσιμοι; Β1.3. Πόσο χρόνο διαθέτουν κατά μέσο όρο για παροχή εξατομικευμένης συμβουλευτικής σε κάθε ενδιαφερόμενο οι εργασιακοί σύμβουλοι του ΟΑΕΔ. Β2.1. Πόσο θα συμβάλλει η ανάπτυξη της νέας διαδικτυακής εφαρμογής στην εξυπηρέτηση των ανέργων που προσέρχονται στον ΟΑΕΔ; Β2.2. Σε ποιους τομείς θα βελτιωθεί η εξυπηρέτηση των ανέργων ;  Β2.3. Ποιές ομάδες ανέργων θα βοηθηθούν περισσότερο και ποιές λιγότερο από την ανάπτυξη της διαδικτυακής εφαρμογής συμβουλευτικής ; Β2.4. Κατά πόσο είναι δυνατό να αντικατασταθεί η διαπροσωπική επαφή από τη διαδικτυακή επικοινωνία ; Γ. Ποιο είδος βοήθειας ζητά συχνότερα και ποιο πραγματικά χρειάζεται η καθεμία από τις ακόλουθες ομάδες ανέργων: Γ1. Νέοι που αναζητούν εργασία για πρώτη φορά Γ2. Άτομα με περιορισμένα τυπικά προσόντα Γ3. Μακροχρόνια άνεργοι Γ4. Γυναίκες χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις Γ5. Άνεργοι πλησίον της σύνταξης (55-64 ετών) Γ6. Πτυχιούχοι θετικής κατεύθυνσης Γ7. Πτυχιούχοι θεωρητικής κατεύθυνσης Γ8. Άτομα που απασχολούνται σε θέσεις ανειδίκευτης εργασίας (χειρωνακτικά επαγγέλματα) Γ9. Αλλοδαποί που διαθέτουν άδεια παραμονής και εργασίας Γ10. Άτομα με αυξημένα τυπικά προσόντα που δεν ζητούνται από την αγορά εργασίας

19 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Α. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΟΠΣ ΟΑΕΔ.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Α. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΟΠΣ ΟΑΕΔ. Κατά το Δεκέμβριο του 2010 στο ΟΠΣ (Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα) ΟΑΕΔ ήταν εγγεγραμμένοι άνεργοι. Η Εθνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) υπολόγιζε το μέγιστο αριθμό των ανέργων κατά το ίδιο έτος σε άτομα. Σε μεγάλο βαθμό η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ εγγράφονται εποχικά απασχολούμενοι , όπως οι οικοδόμοι και οι ξενοδοχοϋπάλληλοι που δικαιούνται εποχικό επίδομα ανεργίας. Κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης της δειγματοληψίας από την ΕΛΣΤΑΤ τα άτομα αυτά μπορεί να εργάζονται χωρίς να έχουν φροντίσει να ειδοποιήσουν τις υπηρεσίες των ΚΠΑ ώστε να τους διαγράψουν από το ΟΠΣ. Στην παρούσα φάση της ανάλυσης δεν τίθεται θέμα επιλογής δείγματος καθώς τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν αφορούσαν σε όλες τις εγγραφές, όλων των ΚΠΑ της χώρας για το έτος 2010. Τα στοιχεία του ΟΠΣ χωρίζονται σε πέντε ενότητες. Σε καθεμία από αυτές οι σύμβουλοι του ΟΑΕΔ προχωρούν σε καταγραφές συγκεκριμένων στοιχείων, με σκοπό να εξασφαλιστεί η μηχανογραφική παρακολούθηση της κάθε περίπτωσης και να βοηθηθεί ο εργασιακός σύμβουλος στη σύνταξη του Ατομικού Σχεδίου Δράσης (ΑΣΔ). Ενότητα 1η – Διοικητικά στοιχεία Ενότητα 2η - Γενικά Χαρακτηριστικά Ενότητα 3η – Εκπαιδευτικές γνώσεις, επαγγελματική εμπειρία Ενότητα 4η – Αναζήτηση Εργασίας Ενότητα 5η – Εκτίμηση Αναγκών

20 Β. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΔΙΟΥ
Στο δεύτερο μέρος της εργασίας επιχειρείται να αποτυπωθεί ποσοτικά η εμπειρία των εργασιακών συμβούλων που απασχολούνται στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Ο τρόπος με τον οποίο η διαδικτυακή εφαρμογή θα προκρίνει αυτόματα λύσεις που είναι οι πλέον κατάλληλες για τους πιθανούς χρήστες, θα πρέπει να σχετίζεται με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του κάθε ανέργου. Αλλά για να συνδυάζονται οι βέλτιστες λύσεις με τα ατομικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του κάθε ανέργου, θα πρέπει να έχει προηγηθεί συστηματική καταγραφή της εμπειρίας των εργασιακών συμβούλων. Αυτό ακριβώς επιχειρεί να κάνει η έρευνα πεδίου που πραγματοποιείται μέσω ερωτηματολογίου. Απεστάλησαν ερωτηματολόγια σε 150 εργασιακούς συμβούλους που εργάζονται σε ΚΠΑ του ΟΑΕΔ πανελλαδικά. Τα έγκυρα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια ανήλθαν σε 91, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και σε αυτά ήταν συμπληρωμένο το σύνολο των πεδίων. Τα περισσότερα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από εργασιακούς συμβούλους της Περιφέρειας Αττικής, ενώ στην επαρχία η ανταπόκριση υπήρξε σαφώς χαμηλότερη. Σε ότι αφορά την έρευνα πεδίου και ειδικότερα την επιλογή των εργασιακών συμβούλων, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι με βάση τα ερευνητικά ερωτήματα που έχουν τεθεί η εξεύρεση της βέλτιστης συμβουλής, με δεδομένα τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ενός ενδιαφερόμενου ανέργου. Στην πραγματικότητα δηλαδή ενδιαφερόμαστε μόνο για τις γνώμες των πλέον ειδικών. Από επιστημονικής άποψης η συγκεκριμένη μεθοδολογική προσέγγιση είναι ευρύτατα διαδεδομένη όταν το ζητούμενο είναι η εξεύρεση της βέλτιστης στρατηγικής για την αντιμετώπιση οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων. Πρόκειται για τη μέθοδο επιλογής δείγματος που χρησιμοποιείται σε έρευνες που διεξάγονται με τη μέθοδο Delphi, Blue Ribbon κ.λπ.

21 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΠΣ ΟΑΕΔ Α
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΠΣ ΟΑΕΔ Α. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΕΡΓΩΝ Διευκρινίζεται ότι η στατιστική ανάλυση των δεδομένων που ακολουθεί αναφέρεται στο σύνολο των ανέργων που είναι εγγεγραμμένοι στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ κατά το 2010 σε πανελλαδικό επίπεδο. Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 1, το 57% των εγγεγραμμένων ανέργων το συγκεκριμένο έτος ήταν γυναίκες και μόνο το 43% άνδρες. Είναι εμφανές ότι η ανεργία στην Ελλάδα είναι γένους θηλυκού.

22 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΠΣ ΟΑΕΔ Α
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΠΣ ΟΑΕΔ Α. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΕΡΓΩΝ Η ανάγκη για παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής προς τους ανέργους καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική λόγω της συνεχούς αύξησης του ποσοστού των μακροχρόνια ανέργων. Στο τέλος του 2010 με βάση τα στοιχεία του ΟΠΣ το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων ήταν 36%.

23 Μια επιπλέον ιδιαιτερότητα με σημαντικό ενδιαφέρον είναι το υψηλό ποσοστό των ανέργων που δεν έχουν καμία προγενέστερη εργασιακή εμπειρία. Σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων του ΟΠΣ ΟΑΕΔ (Διάγραμμα 3) το 56% των εγγεγραμμένων ανέργων δεν διαθέτουν προγενέστερη εργασιακή εμπειρία.. Διάγραμμα 3 Α.1. Σύνοψη συμπερασμάτων που προκύπτουν από τα γενικά χαρακτηριστικά. Απάντηση στο ερευνητικό ερώτημα Α1. Οι περισσότεροι άνεργοι στην Ελλάδα είναι γυναίκες. Πάνω από το 1/3 των εγγεγραμμένων στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ είναι μακροχρόνια άνεργοι. Πάνω από τους μισούς δεν διαθέτουν προγενέστερη εργασιακή εμπειρία γεγονός που καταδεικνύει τη δυσκολία εισόδου των νέων στην ελληνική αγορά εργασίας

24 Β. Tα επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων σε συνάρτηση με το φύλο.
Β.1.1. Διάρκεια ανεργίας και φύλο Δυστυχώς η μακροχρόνια ανεργία στην Ελλάδα είναι γένους θηλυκού. Από το σύνολο των ανέργων γυναικών, το 44,3% είναι εγγεγραμμένες στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ για πάνω από 12 μήνες, χωρίς ενδιαμέσως να έχουν καταλάβει κάποια θέση που να τους εξασφαλίζει στοιχειώδη απασχολησιμότητα. Το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών είναι μόνο 25,1%. Δηλαδή μόνο 1 στους 4 εγγεγραμμένους άνδρες είναι μακροχρόνια άνεργος. Διάγραμμα 4

25 Β.1.2. Φύλο και Οικογενειακή κατάσταση
Από τη σύγκριση των χαρακτηριστικών του φύλου και της οικογενειακής κατάστασης προκύπτει ότι η πλειονότητα των ανδρών (51%) που είναι άνεργοι είναι άγαμοι. Αντίθετα το 56,3% των ανέργων γυναικών είναι έγγαμες. Διάγραμμα 5

26 Β.2. Tα επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων σε συνάρτηση με την ηλικία.
Το 27,3% του συνολικού αριθμού των ανέργων είναι κάτω των 30 ετών. Στην ηλικία των 55 και άνω ανήκει το 10,3% των ανέργων. Το υπόλοιπο 62,4% ανήκει στην πιο παραγωγική ηλικιακή ομάδα των ετών. Αναλογικά το υψηλότερο ποσοστό ανέργων καταγράφεται στη χαμηλότερη ηλικιακή ομάδα γιατί στην ουσία αφορά σε άτομα ηλικίας ετών. Επομένως μέσα στη συγκεκριμένη δεκαετή κλίμακα ανήκει πάνω από το 25% περίπου των ανέργων.

27 Β.2.1 Άνεργοι ανά Ηλικία και Φύλο
Οι γυναίκες πλειοψηφούν στις νεαρότερες ηλικιακές ομάδες των ανέργων και στη μεσαία παραγωγική ηλικία. Όμως η αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν διαφέρει ουσιαστικά από το σύνολο των ανέργων, ούτε στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 30 ετών, ούτε στην ηλικιακή ομάδα από ετών.

28 Β2.2. Ηλικία και Εργασιακή Εμπειρία
Σε ότι αφορά το ποσοστό των ανέργων που διαθέτει προγενέστερη εργασιακή εμπειρία, φαίνεται πως το μεγαλύτερο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν oι νεότερες γενιές και των δυο φύλων. Το 66,3% των ανέργων που έχουν ηλικία κάτω των 30 ετών δεν διαθέτουν προγενέστερη εργασιακή εμπειρία. Εκεί που η κατάσταση διαφοροποιείται είναι στους ανέργους άνω των 55 ετών. Εδώ πλειοψηφούν οι άνδρες έναντι των γυναικών.

29 Β.2.3. Ηλικία και Επίπεδο Εκπαίδευσης
Β Ηλικία και Επίπεδο Εκπαίδευσης Από τη στατιστική ανάλυση προκύπτει ότι στις ηλικίες κάτω των 30 ετών η πλειοψηφία των ανέργων που προσέρχεται στα ΚΠΑ ανήκει στη Β΄θμια εκπαίδευση (ποσοστό 55,8%) ενώ οι ηλικωμένοι άνεργοι (άνω των 55) είναι κατά κύριο λόγο απόφοιτοι Α΄βάθμιας εκπαίδευσης. (ποσοστό 70%). Επίσης οι άνεργοι που ανήκουν στην πιο παραγωγική ηλικία (30-55 ετών) είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία απόφοιτοι Α΄βάθμιας και Β΄θμιας εκπαίδευσης (συνολικό ποσοστό 88%).

30 Β.2.4. Ηλικία και Γνώση Η/Υ Σε ότι αφορά τη γνώση Η/Υ από τα στοιχεία προκύπτει σαφώς ότι οι νέοι είναι πιο εξοικειωμένοι με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Πιο συγκεκριμένα το 25,4% των νέων ανέργων κάτω των 30 ετών διαθέτουν βασικές γνώσεις χρήσης Η/Υ.

31 Β.2.5 Ηλικία και Διάρκεια Ανεργίας
Η μακροχρόνια ανεργία, σε αντίθεση με την κατοχή τυπικών προσόντων, σχετίζεται θετικά με την ηλικία του ανέργου. Δηλαδή στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων είναι υψηλότερο. Πιο συγκεκριμένα το 29,4% των ανέργων κάτω των 30 ετών είναι μακροχρόνια άνεργοι. Το αντίστοιχο ποσοστό στην παραγωγική ηλικία είναι 36,3% και όσων βρίσκονται πλησίον της σύνταξης (πάνω από 55 ετών) είναι 51,6%.

32 Β.3 Επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων με βάση το επίπεδο της εκπαίδευσης τους. Επίπεδο εκπαίδευσης και φύλο Η πρώτη ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πτυχιούχων ανέργων που εγγράφονται στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ είναι γυναίκες (67,9% έναντι 32,1% των ανδρών). Το ποσοστό των εγγεγραμμένων ανέργων γυναικών είναι επίσης πολύ υψηλό ανάμεσα στους αποφοίτους της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τις αναλφάβητες γυναίκες. Αντίθετα στους απόφοιτους της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, υπερτερούν ελαφρά οι άνδρες.

33 Β.4 Οι λόγοι για τους οποίους προσέρχονται οι άνεργοι στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ.
Όπως προκύπτει από την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων του ΟΠΣ ΟΑΕΔ, το 54,9% των ανέργων εκφράζουν την πρόθεση να δεχθούν κάποια από τις διαθέσιμες μορφές στήριξης που παρέχει ο ΟΑΕΔ. Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα, οι περισσότεροι από αυτούς ζητούν να ενταχθούν σε πρόγραμμα Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΝΕΕ) και να λάβουν τη σχετική επιχορήγηση από τον ΟΑΕΔ. Το αμέσως επόμενο αιτούμενο είδος βοήθειας, είναι η απόκτηση εργασιακής εμπειρίας. Δηλαδή η τοποθέτηση σε μια επιχείρηση στην οποία ο ΟΑΕΔ καταβάλλει τμήμα των ασφαλιστικών εισφορών και του ημερομισθίου, προκειμένου ο άνεργος να αποκτήσει εργασιακή εμπειρία και να αυξήσει τα προσόντα του κατά τη φάση αναζήτησης εργασίας. Με παραπλήσια συχνότητα οι άνεργοι ζητούν από τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ να ενταχθούν σε προγράμματα συμβουλευτικής αναζήτησης εργασίας (33,8%).

34 ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΠΑ

35 ΕΙΔΟΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

36 ΕΙΔΟΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ

37 ΕΙΔΟΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ

38 Β.5 Είδος επαγγελματικής απασχόλησης που ζητούν οι άνεργοι.
Β.5 Είδος επαγγελματικής απασχόλησης που ζητούν οι άνεργοι.

39 ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ

40 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ

41 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑ
Σε ότι αφορά την ηλικιακή σύνθεση, διαπιστώνεται ότι η μεγαλύτερη ανεργία νέων καταγράφεται στη Δυτική Ελλάδα, το Βόρειο Αιγαίο, την Πελοπόννησο και τη Θεσσαλία. Στις προαναφερόμενες περιοχές πάνω από το 30% των εγγεγραμμένων ανέργων είναι κάτω των 30 ετών.

42 ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΕΡΓΑΣΤΟΥΝ ΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

43 ΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

44 Είδος βοήθειας που ζητείται από τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ.

45 Η έντονη διαφοροποίηση που καταγράφεται μεταξύ της αγοράς εργασίας των νησιωτικών περιοχών και της ηπειρωτικής χώρας φαίνεται και από το είδος της βοήθειας που ζητούν από τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ οι άνεργοι. Στα νησιά οι περισσότεροι άνεργοι δεν ζητούν καμία μορφή βοήθειας από τον ΟΑΕΔ. Απλά εγγράφονται για να αποκτήσουν πρόσβαση στις παροχές του Οργανισμού. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο Νότιο Αιγαίο μόνο το 23% των ανέργων επιδιώκουν κάποια μορφή συμβουλευτικής παρέμβασης ή ενεργητικής στήριξης για να εξασφαλίσουν μια νέα θέση εργασίας. Το αντίστοιχο ποσοστό στα νησιά του Ιονίου είναι σχεδόν 30% και στην Κρήτη υπερβαίνει ελαφρά το 40% όταν ο εθνικός μέσος όρος είναι περίπου 55%. Στον αντίποδα βρίσκονται Περιφέρειες όπως της Στερεάς Ελλάδας, της Ηπείρου και της Δυτικής Ελλάδας. Εδώ το ποσοστό των ανέργων που ζητούν κάποια μορφή ενεργητικής παρέμβασης, ανέρχεται στο 70%. Βοήθεια στην επιλογή επαγγέλματος ζητά το 16,5% των ανέργων στην Περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου και των Ιονίων Νήσων, το 21,1% στο Βόρειο Αιγαίο και το 21,5% στην Κρήτη. Αντίθετα στην Ήπειρο το ποσοστό ανέρχεται στο 46,3%, στη Στερεά Ελλάδα στο 41% και στη Δυτική Ελλάδα στο 40,3%. Στην Περιφέρεια Αττικής το 36% των ανέργων έχει ζητήσει βοήθεια από τους εργασιακούς συμβούλους προκειμένου να επιλέξει το επάγγελμα που μπορεί να του επιτρέψει να κερδίσει μια σταθερή θέση απασχόλησης στο άμεσο μέλλον.

46 ΜΕΡΟΣ ΙΙ 1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΔΙΟΥ
ΜΕΡΟΣ Α΄ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Στο πρώτο μέρος του ερωτηματολογίου επιχειρείται η καταγραφή της γνώμης που έχουν σχηματίσει από την εμπειρία τους οι εργασιακοί σύμβουλοι του ΟΑΕΔ σχετικά με: Tη συχνότητα που ζητούν στήριξη από τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ οι διάφορες πληθυσμιακές ομάδες. Τα χαρακτηριστικά των ανέργων που δεν είναι συνεργάσιμοι. Το χρόνο που διαθέτουν κατά μέσο όρο για παροχή εξατομικευμένης συμβουλευτικής σε κάθε ενδιαφερόμενο οι εργασιακοί σύμβουλοι του ΟΑΕΔ

47

48 ΜΕΡΟΣ Β΄ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
ΜΕΡΟΣ Β΄ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Στην ερώτηση για το ποιές απ΄ τις ομάδες ανέργων αναμένεται να ωφεληθούν περισσότερο μέσω της ανάπτυξης μιας διαδικτυακής εφαρμογής συμβουλευτικής, διεφάνει ότι θα ωφεληθούν περισσότερο οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών, τα άτομα που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα και οι νέοι με καλή γνώση Η/Υ. Αντίθετα δεν αναμένεται να ωφεληθούν οι άνεργοι πλησίον της σύνταξης, χωρίς γνώση Η/Υ για τους οποίους το 70% των εμπειρογνωμόνων πιστεύει ότι δεν θα ωφεληθούν καθόλου. Οι αναλφάβητοι σε ποσοστό 83,5% αναμένεται ότι δεν θα ωφεληθούν καθόλου. Η μεγαλύτερη ωφέλεια που θα προκύψει από την ανάπτυξη της διαδικτυακής εφαρμογής σχετίζεται με την εξυπηρέτηση των κατοίκων των απομακρυσμένων περιοχών. Το 86,8% των ερωτηθέντων απαντάει ότι θα υπάρξουν πολύ σημαντικά οφέλη και το 10% αρκετά σημαντικά οφέλη στην καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων των απομακρυσμένων περιοχών και νησιών. Επίσης το 75,8% των εργασιακών συμβούλων πιστεύει ότι από τη διαδικτυακή εφαρμογή θα ωφεληθούν πολύ τα άτομα με κινητικά προβλήματα και το 10% περίπου ότι θα ωφεληθούν μέτρια.

49

50

51

52 ΜΕΡΟΣ Γ΄ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
Με βάση τις απαντήσεις των εργασιακών συμβούλων στην ερώτηση για το είδος της στήριξης που ζητούν και χρειάζονται οι διάφορες υπο-ομάδες ανέργων, προέκυψαν τα ακόλουθα : Γ1. Νέοι που ζητούν για πρώτη φορά εργασία Οι νέοι που ζητούν για πρώτη φορά εργασία σε ποσοστό 73,4% δέχονται να ακούσουν συμβουλές για τους τρόπους αναζήτησης εργασίας από τον εργασιακό σύμβουλο ο οποίος ανέλαβε να πραγματοποιήσει την εξατομικευμένη παρέμβαση. Σε ποσοστό 24,2% εκφράζουν με επιμονή την επιθυμία να εγγραφούν στις λίστες για εξεύρεση μιας νέας θέσης επιδοτούμενης απασχόλησης. Το 32,1% ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για τα προγράμματα Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΝΕΕ), το 48,2% δείχνουν ενδιαφέρον για Επαγγελματικό Προσανατολισμό, το 59,1% εκδηλώνουν ενδιαφέρον για κάποιο επιδοτούμενο πρόγραμμα κατάρτισης ενώ το 94,5% ενδιαφέρεται για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας.

53 ΝΕΟΙ ΠΟΥ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ

54 ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ

55 ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΑΝΕΡΓΟΙ

56 ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΧΩΡΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

57 ΑΝΕΡΓΟΙ ΠΛΗΣΙΟΝ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

58 ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

59 ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

60 ΑΝΕΡΓΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΘΟΥΝ ΣΕ ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

61 ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΜΕ ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ

62 ΑΝΕΡΓΟΙ ΜΕ ΥΨΗΛΑ ΤΥΠΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

63 ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Α
ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Α. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΠΣ ΟΑΕΔ Γενικά χαρακτηριστικά ανέργων (Ερευνητικό ερώτημα Α1) Από την ανάλυση των δεδομένων συνάγεται ότι η ανεργία είναι γένους θηλυκού στη χώρα μας. Oι γυναίκες εισέρχονται με μεγαλύτερη δυσκολία στην αγορά εργασίας, απασχολούνται στις πιο επισφαλείς θέσεις, που χάνονται πρώτες σε περιόδους οικονομικής κρίσης και πληρώνονται λιγότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους. Παρατηρούμε λοιπόν ότι οι έμφυλες ανισότητες και οι διακρίσεις λόγω φύλου μεταφέρονται και στο χώρο της απασχόλησης (Ζάχου & Σταφυλάς, 2008). Επιπλέον αποδείχθηκε ότι η οικονομική καθίζηση έχει μειώσει δραματικά τις ευκαιρίες απασχόλησης. Το 36% του συνόλου των εγγεγραμμένων ανέργων ήταν μακροχρόνια άνεργοι το Το αντίστοιχο ποσοστό έφτασε το 46% το 2011 και καθιστά την ανάγκη για συμβουλευτική ακόμα πιο επιτακτική. Οι μακροχρόνια άνεργοι αντιμετωπίζουν πλέον το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού και για να μην εγκαταλείψουν οριστικά την ελληνική αγορά εργασίας, είτε μεταναστεύοντας σε άλλη χώρα, είτε στην περίπτωση των γυναικών να περιοριστούν στις οικιακές εργασίες, ο ΟΑΕΔ θα πρέπει να βρει τρόπο να τους επανακαταρτίσει ή έστω να τους τοποθετήσει σε μια οποιαδήποτε θέση εργασίας έστω και προσωρινά. Στην παρούσα οικονομική συγκυρία οι ενεργητικές πολιτικές δεν θα πρέπει να στοχεύουν πλέον μόνο στο να συγκρατήσουν το εργατικό δυναμικό της χώρας. Θα πρέπει παράλληλα να διασφαλίζουν τη διατήρηση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και την παραμονή των νέων στη χώρα μας. Άλλωστε το 56% των ανέργων δεν διαθέτουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία και οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι. Το παρήγορο είναι ότι αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι πιο πιθανό να γνωρίζει τη χρήση του διαδικτύου και επομένως τα άτομα αυτά θα ωφεληθούν σημαντικά από την ανάπτυξη της προτεινόμενης διαδικτυακής εφαρμογής.

64 Τα επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων σε συνάρτηση με το φύλο (Ερευνητικό ερώτημα Α2.1).
Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παραμείνουν άνεργες για μεγάλο χρονικό διάστημα (μακροχρόνια άνεργες). Η πλειονότητα των ανέργων γυναικών είναι παντρεμένες ενώ το 52% των ανέργων ανδρών είναι έγγαμοι. Φαίνεται πως στην ελληνική κοινωνία εξακολουθούν να λειτουργούν παραδοσιακά στερεότυπα γύρω από τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Οι άνεργες γυναίκες διαθέτουν πολύ περισσότερα τυπικά προσόντα από τους άνδρες. Είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μεγαλύτερη αναλογία, γνωρίζουν περισσότερες ξένες γλώσσες και επιμορφώνονται συχνότερα. Το 19% των ανέργων γυναικών γνωρίζουν από χρήση Η/Υ, έναντι μόνο του 9,8% των ανδρών. Φαίνεται πως ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών παραμένουν συνειδητά εκτός αγοράς εργασίας και συνεχίζουν να σπουδάζουν ή να επιμορφώνονται μέχρι να βρουν δουλειά στο δημόσιο ή σε κάποια μεγάλη επιχείρηση. Οι γυναίκες απολύονται πιο εύκολα από την εργασία τους. Αποδεικνύεται από το γεγονός ότι είναι μεγαλύτερη η αναλογία γυναικών με προγενέστερη εργασιακή εμπειρία από αυτή των ανέργων ανδρών.

65 Tα επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων σε συνάρτηση με την ηλικία (Απάντηση στο ερευνητικό ερώτημα Α2.2) Η αναλογία των ανέργων σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό είναι υψηλότερη στη νεότερη ηλικιακή ομάδα. Οι γυναίκες πλειοψηφούν στις νεότερες ηλικιακές ομάδες αλλά αποτελούν μειοψηφία στην ομάδα 55 ετών και άνω. Αποδεικνύεται ότι οι γυναίκες μεγάλων ηλικιών δεν επιζητούν ενεργά την επανένταξη τους στην αγορά εργασίας. Προτιμούν την πρόωρη συνταξιοδότηση ή την προσφορά στο χώρο της οικογένειας. Οι ηλικιωμένοι παραμένουν μακροχρόνια άνεργοι σε μεγαλύτερη ηλικία από τους νεότερους. Οι νεότεροι άνεργοι είναι πολύ πιο μορφωμένοι από τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Αυτοί αναμένεται να αποτελέσουν τους βασικούς χρήστες της νέας διαδικτυακής εφαρμογής . Οι ηλικιωμένοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να ξαναβρούν δουλειά. Η δομή της ελληνικής οικονομίας δεν επιβραβεύει την συσσωρευμένη εργασιακή εμπειρία. Τα άτομα μεγάλης ηλικίας είναι άνεργοι χωρίς ελπίδα. Είναι πολύ δύσκολο να εξευρεθούν οι κατάλληλες ενεργητικές πολιτικές παρέμβασης για τους ηλικιωμένους ανέργους. Για πολλούς από αυτούς θα πρέπει να υπάρξουν παθητικές πολιτικές (επιδόματα) μέχρι να συνταξιοδοτηθούν. Επομένως δεν αναμένεται να βοηθηθούν ιδιαίτερα από την εφαρμογή διαδικτυακής συμβουλευτικής.

66 Επιμέρους χαρακτηριστικά των ανέργων με βάση το επίπεδο της εκπαίδευσης τους. (Ερευνητικό ερώτημα Α.2.3). Οι περισσότεροι άνεργοι είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι λιγότερο μορφωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο από μακροχρόνια ανεργία. Δύσκολος συνδυασμός χαρακτηριστικών που δεν αναμένεται να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια η νέα διαδικτυακη εφαρμογή. Το 56% των πτυχιούχων γνωρίζουν από χρήση Η/Υ. Το αντίστοιχο ποσοστό στους αποφοίτους Α΄Βάθμιας Εκπαίδευσης είναι 2,9% και σε όσους δεν ολοκλήρωσαν την υποχρεωτική εκπαίδευση 0,1%. Οι συχνότεροι χρήστες της νέας διαδικτυακής εφαρμογής θα είναι νέοι πτυχιούχοι. Οι άνεργοι πτυχιούχοι δυσκολεύονται να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Οι περισσότεροι δεν διαθέτουν προγενέστερη εργασιακή εμπειρία. Για την περίπτωσή τους είναι πολύ χρήσιμα τα επιδοτούμενα προγράμματα.

67 Από τις επιθυμίες που εκφράζουν οι άνεργοι όταν προσέρχονται στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα που απαντούν στα ερευνητικά ερωτήματα Α3, Α3.1, Α.3.2, Α3.3, Α3.4, Α3.5, Α3.6 Το 45% των ανέργων δεν εκφράζουν τη βούληση να δεχθούν κανενός είδους βοήθεια. Θέλουν απλά να εγγραφούν στο ΟΠΣ για να αποκτήσουν την ιδιότητα του ανέργου. Οι περισσότεροι άνεργοι ζητούν από τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ να ενταχθούν σε επιδοτούμενα προγράμματα Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΝΕΕ), απόκτησης εργασιακής εμπειρίας ή κατάρτισης. Οι άνεργοι ζητούν ταυτόχρονα πολλά είδη βοήθειας (κατά μέσο όρο 2,3 διαφορετικά είδη). Οι πιο μορφωμένοι ζητούν συχνότερα συγκεκριμένα είδη βοήθειας. Οι λιγότερο μορφωμένοι ενδιαφέρονται μόνο για τα επιδόματα ή για τοποθέτηση σε θέση εργασίας. Οι μακροχρόνια άνεργοι δέχονται κάθε είδους βοήθεια ενώ οι νεώτεροι είναι πιο επιλεκτικοί στις απαιτήσεις τους. Το 33,8% (ένας στους τρεις ανέργους) δέχεται να ενταχθεί σε πρόγραμμα συμβουλευτικής αναζήτησης εργασίας (ΣΑΕ). Δηλαδή ένας στους τρεις άνεργους νιώθει την ανάγκη να ζητήσει βοήθεια από τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ σχετικά με τον τρόπο που θα αναζητήσει εργασία. Το 8,5% των ανέργων ενδιαφέρονται να ενταχθούν σε πρόγραμμα Επαγγελματικού Προσανατολισμού

68 Ο αριθμός των γυναικών που ζητούν τέτοιου είδους συμβουλές είναι διπλάσιος έναντι των ανδρών.
Αποτελεί ενδιαφέρον εύρημα το γεγονός ότι οι λιγότερο μορφωμένοι ζητούν σπανιότερα βοήθεια για επαγγελματικό προσανατολισμό από τους πτυχιούχους. Όμως σ’ένα μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι οι απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης προσέρχονται στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ με μειωμένες απαιτήσεις και ότι επίσης πολλοί από αυτούς είναι αλλοδαποί. Σε αντίθεση με ότι θα αναμενόταν, οι γυναίκες είναι αυτές που ενδιαφέρονται περισσότερο για την επιδότηση δημιουργίας δικής τους επιχείρησης (ΝΕΕ). Από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι εκφράζει τη σχετική επιθυμία το 37% των γυναικών έναντι του 31,5% των ανέργων ανδρών. Το στοιχείο αυτό εκ πρώτης όψεως φαντάζει παράδοξο. Εξηγείται όμως από τον τρόπο που συνδέεται μεγάλος αριθμός Ελληνίδων με τις μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις. Συχνά οι γυναίκες εμφανίζονται ως επιχειρηματίες που ξεκινούν μια νέα επιχείρηση στο ίδιο αντικείμενο με κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, μόνο και μόνο για να λάβουν τη σχετική επιδότηση που ανέρχεται στις ευρώ. Επίσης αποδεικνύεται και η ισχύς των οικογενειακών δεσμών στην ελληνική κοινωνία. Για τις γυναίκες είναι πολύ πιο εύκολο να δημιουργήσουν μια καινούργια μικρομεσαία επιχείρηση, αφού το κόστος της αποτυχίας δεν είναι απαγορευτικό, καθώς η προσπάθειά τους θα βρει σε κάθε περίπτωση οικονομική στήριξη από την υπόλοιπη οικογένεια (γονείς-σύζυγος) (Παυλόπουλος, 2003).

69 Οι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ενδιαφέρονται συχνότερα να ξεκινήσουν δική τους επιχείρηση και να εργαστούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Με άλλα λόγια οι πιο μορφωμένοι αποδεικνύονται πιο τολμηροί και πιο πρόθυμοι να ξεκινήσουν μια νέα επιχειρηματική προσπάθεια. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί και στη μεγάλη γραφειοκρατία την οποία μπορούν να διαχειριστούν ευκολότερα οι απόφοιτοι κάποιας πανεπιστημιακής σχολής. Επίσης φαίνεται πως η αυτοαπασχόληση είναι ένας συνήθης τρόπος για να ξεφύγει κάποιος από την ανεργία. Νέοι και ταυτόχρονα πτυχιούχοι είναι βέβαιο ότι θα μπορούν να χειριστούν εύκολα ένα πρόγραμμα διαδικτυακής συμβουλευτικής. Από την άλλη θα πρέπει να σημειωθεί ότι ανάλογες πληροφορίες βρίσκονται στο διαδικτυακό ιστότοπο του ΟΑΕΔ και σήμερα. Επομένως η πληροφόρηση είναι δυνατή σήμερα και η νέα εφαρμογή δεν αναμένεται να συνεισφέρει κάτι καινούριο σε αυτό τον τομέα. Οι ενδιαφερόμενοι προσέρχονται σήμερα στον ΟΑΕΔ για να υποβάλλουν τις σχετικές αιτήσεις. Σε αυτόν τον τομέα θα πρέπει να βελτιωθούν οι ψηφιακές εφαρμογές e-government που παρέχουν σήμερα οι δημόσιοι φορείς απασχόλησης στους ανέργους της χώρας μας. Οι μακροχρόνια άνεργοι και οι ηλικιωμένοι ζητούν να ενταχθούν σε προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης (ΝΘΕ). Οι νέοι και ιδιαίτερα οι πτυχιούχοι που πλήττονται από μακροχρόνια ανεργία είναι αυτοί που ζητούν συχνότερα την ένταξή τους σε επιδοτούμενα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας. Εκεί που παρατηρείται πολύ μεγάλη διαφορά είναι σε σχέση με την ύπαρξη προηγούμενης εργασιακής εμπειρίας. Μόνο το 11,7% όσων έχουν ξαναεργαστεί ζητούν να τοποθετηθούν σε πρόγραμμα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας, έναντι του 55,8% όσων εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη μεγάλη σημασία που δίνουν οι εργοδότες στην ύπαρξη προϋπηρεσίας από τους υποψήφιους που πρόκειται να προσλάβουν. Βέβαια θα πρέπει να επισημανθεί ότι και τα επιδοτούμενα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας απευθύνονται συνήθως σε νέους. Οι άνεργες γυναίκες αν και διαθέτουν πιο πολλά τυπικά προσόντα είναι αυτές που ενδιαφέρονται περισσότερο για τα προγράμματα κατάρτισης και ειδικά τα επιδοτούμενα.

70 Οι νεώτεροι, με εξαίρεση τις γυναίκες, ενδιαφέρονται λιγότερο για τα προγράμματα κατάρτισης.
Όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης του ανέργου, τόσο πιο δύσκολα εντάσσεται σε προγράμματα επανακατάρτισης. Από τα στοιχεία του ΟΠΣ καθίσταται σαφές ότι και στην ελληνική αγορά εργασίας επιβεβαιώνεται η διαπίστωση ότι είναι πρόθυμοι να επανακαταρτιστούν οι άνεργοι που διαθέτουν υψηλό επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης. ΄Οσο χαμηλότερο είναι το μαθησιακό επίπεδο του ανέργου, τόσο δυσκολότερα πείθεται να συμμετάσχει σε προγράμματα διδασκαλίας. Εξαίρεση αποτελούν αυτοί που δεν διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις, γιατί αποδίδουν συχνότερα σε αυτό το γεγονός την αδυναμία εξεύρεσης εργασίας. Γενικά οι γυναίκες, οι πιο μορφωμένοι και οι πιο ηλικωμένοι ζητούν περισσότερα είδη βοήθειας από τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Επομένως στον τομέα αυτό η νέα εφαρμογή διαδικτυακής συμβουλευτικής αναμένεται να συμβάλλει θετικά στην εξυπηρέτηση των ανέργων. Όμως η ταυτόχρονη ύπαρξη μεγάλου ποσοστού ατόμων με πολύ χαμηλό επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης που ζητούν επαγγελματικό προσανατολισμό, καταδεικνύει ότι θα πρέπει παράλληλα να εξακολουθήσει να λειτουργεί και το δίκτυο των ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Διότι τα άτομα αυτά δύσκολα θα εξυπηρετηθούν διαδικτυακά.

71 Είδος επαγγελματικής απασχόλησης που ζητούν οι άνεργοι (ερευνητικό ερώτημα A4)
Οι περισσότεροι μακροχρόνια άνεργοι στην Ελλάδα επιθυμούν να εργαστούν ως υπάλληλοι γραφείου. Η ζήτηση για υπαλλήλους γραφείου είναι πολύ μεγάλη ανάμεσα στις γυναίκες, τους νέους και τα πιο μορφωμένα στρώματα των ανέργων. Ο τομέας της οικοδομής είναι ανδροκρατούμενος. Πλήττεται από εποχική ανεργία και όχι μακροχρόνια. Όσοι δεν βρίσκουν δουλειά για πάνω από ένα χρόνο στο συγκεκριμένο τομέα αλλάζουν επάγγελμα ή μεταναστεύουν. Ο κλάδος του τουρισμού και του αυτοκινήτου πλήττεται λιγότερο από τη μακροχρόνια ανεργία σε σχέση με το σύνολο της οικονομίας. Τα τουριστικά επαγγέλματα είναι τα μόνα που μπορούν να προσφέρουν θέσεις εργασίας σε γυναίκες που πλήττονται από τη μακροχρόνια ανεργία. Τα προαναφερόμενα συμπεράσματα θα πρέπει να αξιοποιούνται από τους εργασιακούς συμβούλους και τη διαδικτυακή εφαρμογή, ώστε να στρέψουν εντέχνως την κάθε κατηγορία ανέργων προς την υιοθέτηση των πλέον αποτελεσματικών ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.

72 Περιφερειακή κατανομή των χαρακτηριστικών των ανέργων (Ερευνητικά ερωτήματα Α5.1 και Α5.2)
Είναι ενδιαφέρον ότι σε όλες τις τουριστικές περιοχές το ποσοστό των ανέργων γυναικών είναι υψηλότερο από το μέσο όρο της χώρας, αν και στον τομέα της ξενοδοχείας και εστίασης οι γυναίκες αποτελούν το 58% των εργαζόμενων (στοιχεία ΙΤΕΠ 2011). Φαίνεται πως οι άλλοι τομείς παραγωγής πλην του τουρισμού, απασχολούν ελάχιστο αριθμό γυναικών στις νησιωτικές και τις άλλες τουριστικές περιοχές της χώρας. Επίσης πολλές γυναίκες που απασχολούνται στον κλάδο της ξενοδοχίας ή σε οικογενειακές επιχειρήσεις, εγγράφονται ως άνεργες κατά τους χειμερινούς μήνες για να πάρουν το εποχικό επίδομα. Η μεγαλύτερη αναλογία ανέργων πτυχιούχων καταγράφεται στις Περιφέρειες της Αττικής, της Θεσσαλίας και της Ηπείρου. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η περιφερειακή κατανομή της ανεργίας των πτυχιούχων επηρεάζεται σημαντικά και από την εσωτερική μετανάστευση. Πολλοί νέοι από την επαρχία μεταναστεύουν προσωρινά κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στα μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων κ.λπ. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους οι περισσότεροι από αυτούς αναζητούν εργασία στις πόλεις που σπούδασαν. Όσοι επιστρέφουν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, ειδικά στις τουριστικές περιοχές, απασχολούνται κυρίως στις οικογενειακές επιχειρήσεις και ως εκ τούτου έχουν λίγες πιθανότητες να παραμείνουν άνεργοι. Γι’αυτό οι πτυχιούχοι στην Αττική αποτελούν το 15% του συνόλου των ανέργων ενώ στο Νότιο Αιγαίο μόνο το 6,3%.

73 Περιφερειακή κατανομή των χαρακτηριστικών των ανέργων (Ερευνητικά ερωτήματα Α5.1 και Α5.2)
Η μικρότερη αναλογία αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εμφανίζεται στην Ανατ. Μακεδονία-Θράκη. Όμως η συγκεκριμένη περιοχή εμφανίζει δημογραφικές ιδιαιτερότητες. Ανάμεσα στη μουσουλμανική μειονότητα εμφανίζεται πολύ υψηλό ποσοστό αποφοίτων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και γι’αυτό έχει πολύ μεγάλη αναλογία ανέργων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας. Μεγάλη αναλογία ανέργων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καταγράφεται και στις τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές της χώρας. Οι τουριστικές επιχειρήσεις σ’αυτές τις περιοχές απασχολούν μεγάλο αριθμό αλλοδαπών μεταναστών σε θέσεις ανειδίκευτης εργασίας. Έτσι δεν βρίσκουν εύκολα δουλειά οι Έλληνες με χαμηλά τυπικά προσόντα, ειδικά όταν αποφασίζουν να μην αυτοαπασχοληθούν. Υπάρχουν λίγοι άνεργοι που γνωρίζουν Αγγλικά στα νησιά. Επειδή γνωρίζουμε πως οι νέοι που κατάγονται από τα νησιά μαθαίνουν ξένες γλώσσες με μεγαλύτερη συχνότητα από τους υπόλοιπους κατοίκους της χώρας, φαίνεται πως όσοι γνωρίζουν ξένες γλώσσες σε αυτές τις περιοχές, εργάζονται και συχνά αυτοαπασχολούνται. Ο τουριστικός τομέας έχει ανάγκη από ξενόγλωσσους εργαζόμενους και έτσι τους απορροφά σχεδόν όλους.

74 Τομείς της οικονομίας στους οποίους επιθυμούν να εργαστούν οι άνεργοι σε κάθε Περιφέρεια. (Ερευνητικό ερώτημα Α5.3). Το γεγονός ότι οι τουριστικές περιοχές προσφέρουν καλύτερες προοπτικές απασχόλησης σε πωλητές απ’ότι στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, φαντάζει εκ πρώτης όψεως παράδοξο. Κατά πάσα πιθανότητα αντανακλά τη μεγαλύτερη κινητικότητα των εργαζομένων στα καταστήματα των τουριστικών περιοχών που οφείλεται στην εποχικότητα της ζήτησης. Στα μεγάλα αστικά κέντρα οι θέσεις εργασίας σε εμπορικές επιχειρήσεις είναι πιο σταθερές. Σε περιόδους κρίσης που δεν ανοίγουν νέα καταστήματα, οι προοπτικές εξεύρεσης απασχόλησης στο χώρο του λιανικού εμπορίου είναι μάλλον περιορισμένες. Επίσης σε μια περίοδο με τόσο έντονη κρίση στην αγορά εργασίας, ελάχιστοι εργαζόμενοι εγκαταλείπουν ακόμα και τις πιο κακοπληρωμένες και σκληρές δουλειές όπως στα super-market ή τα ταχυφαγεία, δεδομένου ότι δεν είναι εύκολο να εξευρεθεί μια άλλη θέση που προσφέρει καλύτερες προοπτικές. Τα χαμηλότερα ποσοστά ανέργων που δηλώνουν ότι επιθυμούν να εργαστούν στην οικοδομή καταγράφονται στις τουριστικές περιοχές και ειδικότερα στο Νότιο Αιγαίο, τα νησιά του Ιονίου και την Κρήτη. Το μικρότερο ποσοστό ανέργων οικοδόμων στις τουριστικές περιοχές οφείλεται ενδεχομένως στην καλύτερη πορεία του κλάδου στις εν λόγω περιοχές. Ακόμα και στην περίπτωση που μειώνεται ο ρυθμός κατασκευής νέων οικοδομών, υπάρχουν αυξημένες ανάγκες στον τομέα συντήρησης και εκσυγχρονισμού ξενοδοχειακών καταλυμμάτων, καταστημάτων εστίασης και εξοχικών κατοικιών. Επιπλέον πολλά από τα άτομα που απασχολούνται στην οικοδομή στις περιοχές αυτές, έχουν εμπλακεί και σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό. Για παράδειγμα έχουν αποκτήσει μικρά τουριστικά καταλύματα ή συμμετέχουν σε οικογενειακές επιχειρήσεις παροχής συμπληρωματικών τουριστικών υπηρεσιών. Εξαιτίας της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας ασφαλίζονται παράλληλα και στον ΟΑΕΕ. Έτσι ακόμα και όταν δεν βρίσκουν δουλειά στον κύριο τομέα της επαγγελματικής τους δραστηριότητας που είναι η οικοδομή, δεν έχουν το δικαίωμα να εγγραφούν ως άνεργοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ. Γι’αυτό στις περιοχές που ακμάζει η μικροεπιχειρηματικότητα, η ανεργία εκφράζεται με τη μορφή της υποαπασχόλησης και δεν αποτυπώνεται από το υφιστάμενο σύστημα παρακολούθησης που έχει αναπτύξει ο ΟΑΕΔ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει και η περιφερειακή κατανομή των ανέργων που διαθέτουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία. Στις τουριστικές περιοχές το συγκεκριμένο ποσοστό είναι πολύ μικρότερο από την υπόλοιπη χώρα. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να σχετίζεται με τη χρονική στιγμή την οποία απεικονίζει η βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται για την ανάλυση μας.

75 Είδος βοήθειας που ζητούν οι άνεργοι ανά περιοχή (Απάντηση στο ερευνητικό ερώτημα Α5.4)
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στις τουριστικές περιοχές δεν ζητείται συχνά από τους ανέργους ούτε η ένταξη σε επιδοτούμενα προγράμματα απασχόλησης ή δημιουργία μιας νέας επιχείρησης (Επιδότηση Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών) ούτε η παροχή συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού. Επιπλέον στις τουριστικές περιοχές οι άνεργοι δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται οι άνεργοι να βελτιώσουν το επίπεδο των θεωρητικών τους γνώσεων. Στο Νότιο Αιγαίο, τα νησιά του Ιονίου και την Κρήτη είναι πολύ χαμηλά τα ποσοστά των ανέργων που εκφράζουν την επιθυμία να ενταχθούν μελλοντικά σ’ένα πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού. Αισθητά χαμηλότερο του μέσου όρου είναι το ποσοστό όσων επιθυμούν να ενταχθούν σ’ένα πρόγραμμα επαναπροσδιορισμού των επαγγελματικών στόχων και στην Περιφέρεια της Αττικής.

76 Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα που σχετίζονται με τα ερευνητικά ερωτήματα Α.5, Α5.1, Α5.2, Α5.3, Α5.4 και Α5.5. Η περιφερειακή κατανομή των ανέργων με βάση το φύλο και την οικογενειακή κατάσταση δεν εμφανίζει στατιστικά σημαντικές διαφορές. Τα μικρότερα ποσοστά ανεργίας νέων που αναμένεται να είναι οι συχνότεροι χρήστες του νέου διαδικτυακού εργαλείου, εμφανίζονται στην Αττική και τη νησιωτική χώρα με έντονη τουριστική ανάπτυξη. Στις μεγάλες πόλεις που ο ΟΑΕΔ λειτουργεί τα περισσότερα ΚΠΑ, καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ανέργων πλησίον της σύνταξης. Πρόκειται για σαφή ένδειξη ότι μεγάλο ποσοστό της ανεργίας στην Ελλάδα είναι διαρθρωτική και σχετίζεται με την κατάρρευση της δευτερογενούς παραγωγής. Οι περισσότεροι άνεργοι πτυχιούχοι κατοικούν στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Λάρισα). Το γεγονός αυτό ενδέχεται να οφείλεται στην εσωτερική μετανάστευση των πτυχιούχων αφού αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι δυνατόν να βρουν δουλειά σχετική με τις σπουδές τους στην ελληνική επαρχία. Σχεδόν όλοι οι άνεργοι που γνωρίζουν καλά τη χρήση Η/Υ κατοικούν στην Αττική και τις άλλες μεγάλες πόλεις. Στις περιοχές με υψηλή τουριστική ανάπτυξη το σύνολο του εργατικού δυναμικού που παραμένει άνεργο αναζητά εργασία στο χώρο των συναφών υπηρεσιών. Οι υπηρεσίες κατάρτισης έχουν υψηλή ζήτηση σε περιοχές με μεγάλα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας. Στις τουριστικές περιοχές οι άνεργοι ζητούν ελάχιστη βοήθεια από τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ σε θέματα συμβουλευτικής.

77 Η γενική εικόνα που διαμορφώνεται από την περιφερειακή ανάλυση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, των αναγκών και των επιθυμιών που εκφράζουν οι άνεργοι, οδηγεί στη διαπίστωση ότι η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι διαχωρισμένη σε τρεις διακριτές ενότητες : Στην πρώτη γεωγραφική ενότητα ανήκουν οι τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές της νησιωτικής χώρας. Στις περιοχές αυτές η ανεργία έχει εποχικά χαρακτηριστικά. Επί της ουσίας σε περιοχές όπως το Νότιο Αιγαίο δεν υφίσταται ανεργία που να πλήττει το ντόπιο εργατικό δυναμικό. Από πρόσφατες μελέτες του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) προκύπτει ότι κατά τους θερινούς μήνες το 38% του απασχολούμενου δυναμικού είναι αλλοδαποί (Ρερρές, 2011). Παράλληλα κατά τους μήνες της τουριστικής αιχμής μετακινείται πλεονάζον εργατικό δυναμικό από άλλες περιφέρειες της Ελλάδας όπως η Αττική και η Κεντρική Μακεδονία. Τέλος μεγάλος αριθμός απασχολουμένων σε άλλες εποχικές δραστηριότητες, όπως ο αγροτικός τομέας, απασχολούνται προσωρινά στις τουριστικές επιχειρήσεις των περιοχών αυτών. Πρόβλημα υπάρχει μόνο για τους πτυχιούχους και γενικά για άτομα με υψηλή ειδίκευση που δεν είναι ικανοποιημένα από τις αμοιβές που παρέχει ο τουριστικός τομέας. Επίσης αναζητούν διαφορετικό είδος απασχόλησης τα άτομα που μια δουλειά με διακεκομένα και ακατάστατα ωράρια δεν συνάδει με την προσωπική και οικογενειακή τους ζωή. Παρ’όλα αυτά η γενική εικόνα που σχηματίζεται είναι ότι οι άνεργοι των τουριστικών περιοχών δεν ενδιαφέρονται για επαγγελματικό προσανατολισμό, επανακατάρτιση ή τεχνικές αναζήτησης εργασίας. Ο προσανατολισμός της τοπικής οικονομίας και οι όροι εργασίας θεωρούνται εν πολλοίς δεδομένοι. Οι εποχικά απασχολούμενοι προσέρχονται στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ μια συγκεκριμένη περίοδο, γύρω στα μέσα Οκτωβρίου και εγγράφονται τυπικά για να αποκτήσουν την ιδιότητα του ανέργου και να λάβουν το εποχικό επίδομα. Δεν ενδιαφέρονται για αναζήτηση άλλης απασχόλησης ούτε για συμβουλές ούτε για άλλης μορφής βοήθεια. Το γεγονός αυτό βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη βιβλιογραφική διερεύνηση του ζητήματος και την ανάλυση των απόψεων των εργασιακών συμβούλων του ΟΑΕΔ. Τα θεωρητικά υποδείγματα προβλέπουν ότι η ανάπτυξη μιας διαδικτυακής εφαρμογής παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής θα βοηθήσει κατά προτεραιότητα τους ανέργους σε γεωγραφικά απομονωμένες και δυσπρόσιτες περιοχές όπως τα νησιά. Όμως σε αυτές τις περιοχές δεν εκδηλώνεται ανάλογη ζήτηση από τους ενδιαφερόμενους. Δηλαδή μια κατηγορία ανέργων που αναμενόταν να ωφεληθεί ιδιαίτερα από την εξ αποστάσεως συμβουλευτική, φαίνεται ότι δεν έχει ανάγκη από τέτοιου είδους υπηρεσίες.

78 Μια δεύτερη διακριτή ομάδα περιφερειών είναι αυτές που αντιμετωπίζουν υψηλή διαρθρωτική ανεργία. Στην ομάδα αυτή ανήκουν οι περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, της Ηπείρου, της Δυτικής Μακεδονίας και της Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης. Στις περιοχές αυτές πλειοψηφούν οι μακροχρόνια άνεργοι. Οι νέες θέσεις εξαρτημένης εργασίας σπανίζουν. Οι πτυχιούχοι μεταναστεύουν προς τα αστικά κέντρα. Όσοι παραμένουν στην περιοχή έχουν σε γενικές γραμμές χαμηλά τυπικά προσόντα. Ενδιαφέρονται σε μεγάλο ποσοστό να εργαστούν σε κλάδους του δευτερογενούς τομέα και την οικοδομή. Όσοι από αυτούς αργούν πολύ να βρουν μια θέση εργασίας, έρχονται και ξαναέρχονται στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ και αναζητούν κάθε πιθανό είδος βοήθειας. Ζητούν επισταμένα να ενταχθούν σε προγράμματα κατάρτισης, ελπίζοντας ότι έτσι μπορούν να επαναπροσανατολίσουν τον εργασιακό τους βίο και να βελτιώσουν τα τυπικά τους προσόντα. Ενδιαφέρονται επίσης να δημιουργήσουν συχνότερα μια δική τους επιχείρηση. Αναμένεται ότι οι περιοχές αυτές και ειδικά τα ορεινά τους τμήματα, θα ωφεληθούν ιδιαίτερα από την ανάπτυξη του συστήματος εξ αποστάσεως παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής. Στην τρίτη γεωγραφική ενότητα ανήκουν οι υπόλοιπες περιφέρειες της χώρας. Σε αυτές οι δείκτες κινούνται ομοιόμορφα γύρω από το μέσο όρο της επικράτειας. Κατά συνέπεια τα χαρακτηριστικά τους έχουν αναλυθεί διεξοδικά στο κεφάλαιο που περιγράφει τα γενικά χαρακτηριστικά των ανέργων στην Ελλάδα.

79 Τέλος θα πρέπει να επισημανθούν δυο επιπλέον γεωγραφικές ιδιαιτερότητες στην ελληνική αγορά εργασίας. Η πρώτη έχει να κάνει με την περιοχή τηςΘράκης. Σε ορισμένους δείκτες εμφανίζει πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που κατά πάσα πιθανότητα οφείλονται στην πληθυσμιακή σύνθεση της περιοχής. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι εμφανίζουν πάρα πολύ υψηλή ζήτηση τα επαγγέλματα οικοδομής και πάρα πολύ χαμηλή ζήτηση σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο, οι ειδικότητες γραφείου. Γενικά είναι μια περιοχή στην οποία οι άνεργοι ζητούν συχνά κάθε είδους βοήθεια από τις υπηρεσίες που παρέχουν τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Η δεύτερη περιφέρεια με ειδικά χαρακτηριστικά είναι αυτή της Αττικής. Η βαρύτητά της στη διαμόρφωση των εθνικών μέσων όρων είναι πολύ υψηλή γιατί εδώ βρίσκεται εγγεγραμμένο το 1/3 (31,7%) του συνόλου των ανέργων της χώρας. Είναι η περιοχή που καταγράφονται οι περισσότεροι αλλοδαποί άνεργοι με μακροχρόνια και νόμιμη παρουσία στην Ελλάδα. Επομένως στη συγκεκριμένη περιφέρεια είναι καταγεγραμμένοι οι περισσότεροι άνεργοι που αντιμετωπίζουν λεκτικές δυσκολίες κατά την προσέλευσή τους στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Άρα το πολύγλωσσο σύστημα εξ αποστάσεως συμβουλευτικής, θα βοηθήσει σημαντικά τη συγκεκριμένη υπο-ομάδα ανέργων. Παράλληλα εδώ εγγράφεται και αναζητεί δουλειά το πιο μορφωμένο και με υψηλή εξειδίκευση τμήμα του εργατικού δυναμικού της χώρας. Εδώ διαμορφώνονται οι αμοιβές και είναι πιο πιθανό να βρει εργασία το στελεχιακό δυναμικό της χώρας. Παράλληλα στην Αττική αναζητούν εργασία τα περισσότερα άτομα που διαθέτουν υψηλή ειδίκευση στο χώρο της πληροφορικής. Σίγουρα και αυτοί θα ανήκουν στους ανέργους που αναμένεται να κάνουν εκτεταμένη χρήση της νέας διαδικτυακής υπηρεσίας. Το συμπέρασμα από την προηγηθείσα ανάλυση είναι ότι αναμένεται να ωφεληθούν πολλοί άνεργοι σε μια περιοχή που ο ΟΑΕΔ διαθέτει το πυκνότερο δίκτυο ΚΠΑ και η πρόσβαση σε αυτά είναι ευχερέστερη σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να προξενήσει ανακατανομή του φόρτου εργασίας ανάμεσα στις υπηρεσίες του Οργανισμού, γεγονός που θα απαιτήσει την αναδιάταξη του ανθρώπινου δυναμικού του. Πάντως η περίοδος είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για την εισαγωγή ενός νέου προγράμματος ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης των ανέργων. Η πρόσφατη κρίση που βιώνει η χώρα έχει ανεβάσει τον αριθμό των ανέργων σε πρωτόγνωρα ύψη και την ίδια στιγμή η ανάγκη για περιορισμό του ανθρώπινου δυναμικού στο χώρο του δημόσιου τομέα, έχει αποψιλώσει τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ από το απαιτούμενο προσωπικό που είχε ως αποστολή να εξυπηρετεί τους αγανακτισμένους ανέργους. Ο Οργανισμός φαίνεται πως έχει ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας παροχής εξ αποστάσεως συμβουλευτικής στους ανέργους .

80 Β. ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ Α΄Μέρος Ερωτηματολογίου
Επιγραμματικά τα συμπεράσματα του Α΄Μέρους του Ερωτηματολογίου συνοψίζονται ως εξής : Σύμφωνα με τη γνώμη των εργασιακών συμβούλων οι νέοι που αναζητούν εργασία για πρώτη φορά ζητούν πολύ συχνά υπηρεσίες συμβουλευτικής. Το συμπέρασμα αυτό συνάδει με τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ανάλυση των στοιχείων ΟΠΣ ΟΑΕΔ. Οι εργασιακοί σύμβουλοι εκτιμούν ότι προσέρχονται πολύ συχνά για αναζήτηση βοήθειας άτομα με περιορισμένα τυπικά προσόντα. Το συμπέρασμα αυτό δεν συμφωνεί με τις καταγραφές στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ. Προφανώς η γνώμη των εργασιακών συμβούλων επηρεάζεται από το γεγονός ότι η συγκεκριμένη ομάδα ανέργων είναι πιο πιεστική. Επισκέπτονται πολλές φορές τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ . Επίσης οι ίδιοι εργασιακοί σύμβουλοι νιώθουν ότι αυτά τα άτομα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από την υποστήριξή τους. Από τους μακροχρόνια ανέργους, άλλοι προσέρχονται συχνά και άλλοι σπανιότερα γιατί απλά ενδιαφέρονται να αποκτήσουν την ιδιότητα του μακροχρόνια ανέργου για να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα. Οι γυναίκες χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις αναζητούν βοήθεια με χαμηλότερη από την αναμενόμενη συχνότητα. Μεγάλος αριθμός τους αναζητά μόνιμη δουλειά γραφείου, κατά προτίμηση στο δημόσιο και όχι μια άνευ όρων ένταξη στην αγορά εργασίας. Οι άνεργοι πλησίον της σύνταξης χωρίζονται σε δυο διακριτές ομάδες : Σε αυτούς που αναζητούν εναγωνίως δουλειά για να καλύψουν οικογενειακές ανάγκες και σ’αυτούς που απλά αναμένουν να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνατξιοδότησης και δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης.

81 Οι πτυχιούχοι της θεωρητικής κατεύθυνσης ενδιαφέρονται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό για ενεργητικές μορφές στήριξης σε σχέση με τους πτυχιούχους θετικής κατεύθυνσης. Πρόκειται για αναμενόμενο συμπέρασμα που συμφωνεί πλήρως με τα αντίστοιχα ευρήματα από την ανάλυση των στοιχείων του ΟΠΣ ΟΑΕΔ. Οι χειρώνακτες και οι νόμιμοι αλλοδαποί εμφανίζουν παραπλήσια συμπεριφορά με αυτή των ατόμων που διαθέτουν λιγοστά τυπικά προσόντα. Πρόκειται για τα κατεξοχήν άτομα που ζητούν στήριξη κάθε μορφής από τους εργασιακούς συμβούλους. Στον αντίποδα βρίσκονται άτομα με αυξημένα τυπικά προσόντα που δεν ζητούνται από την αγορά εργασίας. Αναζητούν σπανίως βοήθεια από τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ, κατά πάσα πιθανότητα προσφεύγουν στις υπηρεσίες ιδιωτικών φορέων εύρεσης εργασίας. Η πιο συνεργάσιμη ομάδα ανέργων είναι οι νέοι και οι πιο μορφωμένοι. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι από τη διαδικτυακή εφαρμογή δεν θα ωφεληθούν ιδιαίτερα οι ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στην επικοινωνία τους με τα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Η μέση διάρκεια της κάθε συνεδρίας μεταξύ εργασιακού συμβούλου και συμβουλευόμενου ανέρχεται σε 11,7 λεπτά. Δεν φαίνεται να υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στο χρόνο συνεδρίας που απαιτείται για τους συνεργάσιμους και όσους δημιουργούν προβλήματα συνεργασίας με τους συμβούλους. Αντίθετα καταγράφεται στατιστικά σημαντική διαφορά στο χρόνο διάρκειας της συνεδρίας ανάμεσα στους νέους και τους ηλικιωμένους.

82 Β΄ΜΕΡΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν στο Β΄Μέρος του ερωτηματολογίου συνοψίζονται ως εξής : Συμπεράσματα που απαντούν στο ερευνητικό ερώτημα Β2.1 και Β2.2 Σύμφωνα με τη γνώμη των εμπειρογνωμόνων η ανάπτυξη της διαδικτυακής εφαρμογής θα εξυπηρετήσει ιδιαίτερα τους περισσότερους από τους ανέργους. Αντίθετα η συμβολή της στην εξοικονόμηση ανθρωποωρών για τους απασχολούμενους στον ΟΑΕΔ και στη μείωση του κόστους ανά συμβουλευόμενο θα είναι πολύ περιορισμένη. Η εκτίμηση αυτή φαίνεται να επαληθεύεται από το γεγονός ότι οι λιγότερο συνεργάσιμοι και αυτοί που χρειάζονται περισσότερο χρόνο ανά συνεδρία διαθέτουν χαρακτηριστικά που μάλλον δεν τους βοηθούν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο. Κατά συνέπεια θα υπάρξει αύξηση του κόστους ανά συμβουλευόμενο και μικρή εξοικονόμηση εργαζομένων του ΟΑΕΔ. Τα συμπεράσματα αυτά δεν συνάδουν με τη διεθνή εμπειρία όπως αναλύθηκε στη βιβλιογραφική ανασκόπηση. Τη μικρότερη ωφέλεια οι εργασιακοί σύμβουλοι την εντοπίζουν στην ενδεχόμενη συρρίκνωση του αριθμού των ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Η συγκεκριμένη αντίληψη δεν επιβεβαιώνεται από τα πραγματικά δεδομένα της γεωγραφικής κατανομής των ΚΠΑ και των χαρακτηριστικών των ανέργων. Οι ομάδες ανέργων που όλοι συμφωνούν ότι θα ωφεληθούν περισσότερο κατοικούν στα μεγάλα αστικά κέντρα που βρίσκεται ο μεγαλύτερος αριθμός των ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Στις γεωγραφικά απομονωμένες και στις τουριστικές περιοχές ο αριθμός των ΚΠΑ και των εργασιακών συμβούλων είναι περιορισμένος.

83 Συμπεράσματα που απαντούν στο ερευνητικό ερώτημα Β2.3
Στα θετικά του διαδικτυακού συστήματος συμβουλευτικής συγκαταλέγεται και το ότι θα εξυπηρετηθούν πλέον και άτομα που για διάφορους λόγους δεν προσερχόταν στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Οι άνεργοι θα εξυπηρετούνται ανά πάσα στιγμή αν και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η έλλειψη χρόνου τους εμπόδιζε να προσέλθουν στα ΚΠΑ ΟΑΕΔ. Οι κάτοικοι των απομακρυσμένων περιοχών και των μικρών νησιών θα ωφεληθούν πάρα πολύ. Η ομάδα ανέργων που σύμφωνα με τους εργασιακούς συμβούλους θα ωφεληθεί περισσότερο από την ανάπτυξη μιας διαδικτυακής εφαρμογής συμβουλευτικής είναι οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών και ακολουθούν οι άνεργοι με κινητικά προβλήματα. Στους πολύ ωφελημένους συγκαταλέγονται και οι νέοι που γνωρίζουν καλά από χρήση Η/Υ. Οι γυναίκες με οικογενειακές υποχρεώσεις και οι πτυχιούχοι των θετικών σχολών αναμένεται να ωφεληθούν μέτρια. Αντίθετα οι εργασιακοί σύμβουλοι εκτιμούν ότι οι αλλοδαποί, οι αναλφάβητοι και οι άνεργοι πλησίον της σύνταξης θα ωφεληθούν ελάχιστα ή καθόλου από την εφαρμογή της διαδικτυακής συμβουλευτικής. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι οι εργασιακοί σύμβουλοι εκτιμούν πως τα άτομα με χαμηλό επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης είναι ψηφιακά αναλφάβητοι και δεν μπορούν να ωφεληθούν από τέτοιες εφαρμογές.

84 Συμπεράσματα που απαντούν στο ερευνητικό ερώτημα Β2.4
Οι εργασιακοί σύμβουλοι δεν πιστεύουν ότι μπορεί να αντικατασταθεί η διαπροσωπική επαφή από τη διαδικτυακή επικοινωνία. Η πεποίθηση αυτή συμφωνεί με τη διεθνή βιβλιογραφία όπου αναφέρεται ότι για να είναι αποτελεσματική και επωφελής η χρήση της διαδικτυακής συμβουλευτικής, απαιτείται να παρακολουθείται συνεχώς η πορεία της από τους εργασιακούς συμβούλους. Κατά συνέπεια ο ρόλος της διαδικτυακής συμβουλευτικής στη συνολική διαδικασία της επαγγελματικής συμβουλευτικής είναι συμπληρωματικός.

85 Γ΄Μέρος Ερωτηματολογίου – Απάντηση στο ερευνητικό ερώτημα Γ Γ1
Γ΄Μέρος Ερωτηματολογίου – Απάντηση στο ερευνητικό ερώτημα Γ Γ1.Νέοι που ζητούν για πρώτη φορά εργασία Οι νέοι που αναζητούν εργασία για πρώτη φορά επιθυμούν στο σύνολό τους να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία. Η επιθυμία τους αυτή συμφωνεί απόλυτα με την εκτίμηση των εργασιακών συμβούλων για τις πραγματικές ανάγκες της συγκεκριμένης ομάδας. Ζητούν και χρειάζονται σε πολύ υψηλό ποσοστό προγράμματα συμβουλευτικής για αναζήτηση εργασίας (ΣΑΕ). Δεν κρίνονται ώριμοι για ανάληψη δικών τους επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και υπάρχουν άλλες ομάδες ανέργων που πρέπει να ενταχθούν κατά προτεραιότητα σε επιδοτούμενες θέσεις απασχόλησης. Υπάρχει μεγάλη διάσταση ανάμεσα στην επιθυμία των νέων για ένταξη σε προγράμματα επιδοτούμενης κατάρτισης και της σχετικής ανάγκης που προκύπτει για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα κατά την άποψη των εργασιακών συμβούλων. Η διάσταση αυτή οφείλεται στο ότι πολλοί νέοι, ειδικά γυναίκες, βλέπουν τα προγράμματα κατάρτισης σαν ένα είδος ημιαπασχόλησης που παρέχει συν τοις άλλοις πρόσθετα μόρια στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ. Από τα στοιχεία του ΟΠΣ ΟΑΕΔ δεν είναι δυνατό να εντοπιστούν οι νέοι που αναζητούν για πρώτη φορά εργασία. Καταγράφεται η ηλικία τους και η προϋπηρεσία. Αν δεν έχει δηλωθεί προϋπηρεσία τεκμαίρεται ότι ο άνεργος δεν έχει εργαστεί ξανά στο παρελθόν. Αλλά οι χειριστές του συστήματος γνωρίζουν ότι αυτό δεν είναι ακριβές. Για διάφορους λόγους οι άνεργοι δεν δηλώνουν την προηγούμενη εργασιακή εμπειρία τους. Το ποσοστό ανεργίας των νέων συναρτάται στενά με το ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Αν δεν δημιουργούνται νέες θέσεις οι νέοι που αναζητούν εργασία αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες ένταξης τους στην αγορά εργασίας (Καραμεσίνη, 2006). Η ύφεση των τελευταίων ετών έχει καταστήσει ανησυχητικό το ποσοστό ανεργίας των νέων στη χώρα μας που ξεπερνά πλέον το 40%.

86 Γ2. Άτομα με περιορισμένα προσόντα
Γ2. Άτομα με περιορισμένα προσόντα Συνήθως οι εργασιακοί σύμβουλοι αντιλαμβάνονται ως άτομα με περιορισμένα προσόντα αυτούς που αναζητούν εργασία σε χειρωνακτικά επαγγέλματα και ορισμένες κατηγορίες αλλοδαπών με νόμιμη άδεια παραμονής και εργασίας στη χώρα μας. Προφανώς τα άτομα αυτά δεν μπορούν εύκολα να δημιουργήσουν δικές τους επιχειρήσεις ούτε να ενταχθούν σε συστήματα Μαθητείας. Επίσης τα περισσότερα άτομα αυτής της κατηγορίας είναι μεγάλης ηλικίας και γι’αυτό δεν έχουν ανάγκη από απόκτηση εργασιακής εμπειρίας. Ζητούν κατά βάση απασχόληση. Υπάρχει όμως και μια νεότερη ηλικιακή ομάδα με αυτογνωσία που επιθυμεί να βελτιώσει τις δεξιότητες που κατέχει μέσω της κατάρτισης. Στην πραγματικότητα τα άτομα με περιορισμένα τυπικά προσόντα έχουν μεγάλη ανάγκη από επανακατάρτιση αλλά δεν το ζητούν συχνά από μόνοι τους γιατί είναι συνήθως χειρώνακτες και έχουν χαμηλό επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης. Επίσης έχουν ανάγκη από συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού σύμφωνα με την άποψη των εργασιακών συμβούλων.

87 Γ3. Μακροχρόνια Άνεργοι Οι μακροχρόνια άνεργοι έχουν ανάγκη από επανακατάρτιση ή επαγγελματικό προσανατολισμό αλλά δεν ζητάνε συχνά τέτοιου είδους βοήθεια. Στο σύνολό τους επιθυμούν να ενταχθούν σε νέες θέσεις εργασίας (ΝΘΕ). Συμφωνούν και οι εργασιακοί σύμβουλοι πως αυτό χρειάζονται κατά προτεραιότητα. Αυτό σημαίνει ότι εκτιμούν πως οι πραγματικά μακροχρόνια άνεργοι δυσκολεύονται να ενταχθούν στην αγορά εργασίας επειδή δεν κατέχουν τις ζητούμενες δεξιότητες (ανεργία τριβής). Οι εργασιακοί σύμβουλοι εκτιμούν ότι πολλοί μακροχρόνια άνεργοι ζητούν να ενταχθούν σε προγράμματα κατάρτισης. Πρόκειται για λογική εκτίμηση δεδομένου ότι στα περισσότερα προγράμματα κατάρτισης τελικοί δικαιούχοι είναι κατά προτεραιότητα οι μακροχρόνια άνεργοι. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι εργασιακοί σύμβουλοι πιστεύουν ότι θα πρέπει να εξευρεθεί γι’αυτούς μια νέα θέση απασχόλησης το συντομότερο δυνατό, προκειμένου να μην αποξενωθούν πλήρως από την αγορά εργασίας, απογοητευτούν και εγκαταλείψουν τις προσπάθειες αναζήτησης. Γνωρίζουν πολύ καλά από την εμπειρία τους ότι οι καταστάσεις μακροχρόνια ανεργίας οδηγούν συνήθως σε φαινόμενα φτωχοποίησης και σε κοινωνικό αποκλεισμό που όπως επισημαίνει ο Atkinson (1998) πρόκειται για έναν πολυδιάστατο όρο που περιλαμβάνει πολύ περισσότερες πτυχές από μια απλή οικονομική θεώρηση. Οι εμπειρογνώμονες δεν τους θεωρούν ιδιαίτερα ικανούς να επιτύχουν στον επιχειρηματικό στίβο. Μόνο το 3,3% δηλώνει ότι θα πρέπει να ενημερώνονται για προγράμματα δημιουργίας νέας επιχείρησης ή αυτοαπασχόλησης. Πρόκειται για άλλη μια απόδειξη της διαφοράς μεταξύ της τυπικής ιδιότητας του μακροχρόνια ανέργου και της ουσιαστικής διάστασης του προβλήματος. Ένταξη στα προγράμματα Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΝΕΕ) δικαιούνται κατά βάση οι μακροχρόνια άνεργοι, οι οποίοι έχοντας κατά νου να καλύψουν τις τυπικές απαιτήσεις του προγράμματος, εγγράφονται στο ΟΠΣ ΟΑΕΔ και ουδέποτε ξανααπασχολούν τους εργασιακούς συμβούλους μέχρι να αποκτήσουν την επιθυμητή ιδιότητα.

88 Γ4. Γυναίκες χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις
Οι γυναίκες χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις ζητούν στην πλειονότητα τους να ενταχθούν σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης ή απόκτησης εργασιακής εμπειρίας, ειδικά σε φορείς του δημοσίου. Η πρώτη τους επιθυμία είναι να ενταχθούν σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης. Πρόκειται για μια ακόμη ιδιομορφία της ελληνικής αγοράς εργασίας. Ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΣ οι γυναίκες των νεότερων ηλικιακών ομάδων διαθέτουν τα περισσότερα τυπικά προσόντα, είναι αυτές που ζητούν συχνότερα να επανακαταρτιστούν. Αρκεί να θυμίσουμε ότι μόνο το 9,8% των ανέργων ανδρών γνωρίζουν Η/Υ έναντι 19% των γυναικών. Το 15,9% των ανδρών γνωρίζουν κάποια ξένη γλώσσα έναντι του 25,3% των γυναικών και το 67,9% των ανέργων πτυχιούχων είναι γυναίκες. Θα μπορούσε, βασιζόμενος στη διεθνή βιβλιογραφία να ισχυριστεί κάποιος ότι τα άτομα με υψηλό επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης, εκδηλώνουν συχνότερα ενδιαφέρον για συμμετοχή σε προγράμματα επανακατάρτισης και δια βίου μάθησης. Όμως αυτή η υπερβολή που εμφανίζεται στις νεότερες ηλικιακές ομάδες των μορφωμένων γυναικών χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις, δεν δικαιολογείται με βάση τις πραγματικές ανάγκες των ανέργων στη χώρα μας. Η πραγματική αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στο ότι μεγάλος αριθμός από αυτά τα άτομα δεν ενδιαφέρεται να απασχοληθεί σε μια οποιαδήποτε θέση εργασίας. Ενδιαφέρεται κατά προτεραιότητα για την εξασφάλιση μιας σταθερής εργασίας στο δημόσιο ή για μια θέση γραφείου σε μια πολύ μεγάλη επιχείρηση. Δηλαδή οι γυναίκες αυτές ενδιαφέρονται για μια θέση εργασίας όπου δεν εκδηλώνονται επαγγελματικοί ανταγωνισμοί και προσφέρει σταθερά ωράρια απασχόλησης που βοηθούν στον ευχερέστερο προγραμματισμό της οικογενειακής ζωής.

89 Γ4. Γυναίκες χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις
Γι’αυτό είναι σαφής η προτίμηση των γυναικών για το δημόσιο τομέα που θα τους επιτρέψει να ανταποκριθούν καλύτερα στις επαγγελματικές και τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις (Γιδαράκου κά, 2005). Μέχρι να βρεθεί μια τέτοια θέση εργασίας, τα άτομα αυτά εκλαμβάνουν τα προγράμματα επιδοτούμενης κατάρτισης ως ένα είδος ημιαπασχόλησης. Τους εξασφαλίζει ένα στοιχειώδες οικονομικό εισόδημα που καλύπτει τις προσωπικές ανάγκες, ενώ η βασική οικονομική στήριξη προέρχεται από το οικογενειακό περιβάλλον. Επί της ουσίας όμως συνιστά κατασπατάληση πόρων, αφού δεν προσφέρει κάτι σημαντικό στην ελληνική αγορά εργασίας. Ευθύνη γι’αυτό το φαινόμενο θα πρέπει να αποδοθεί και στον τρόπο διορισμού στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ. Τα άτομα αυτά επιδίδονται στο κυνήγι πιστοποιητικών κατάρτισης που αντιστοιχούν σε πρόσθετα μόρια. Οι εργασιακοί σύμβουλοι του ΟΑΕΔ αναγνωρίζουν τη σημαντική συμβολή της επανακατάρτισης των νέων γυναικών στην εξεύρεση εργασίας, αλλά για άλλους λόγους. Γνωρίζουν ότι οι περισσότερες από αυτές είναι πτυχιούχοι σχολών θεωρητικής κατεύθυνσης και γι’αυτό θα πρέπει να αποκτήσουν πρακτικές δεξιότητες αν επιθυμούν να ενταχθούν στον ανταγωνιστικό τομέα της αγοράς εργασίας του ιδιωτικού τομέα. Δυστυχώς εκεί δεν εκδηλώνεται έντονο ενδιαφέρον σε σχέση με τους άνδρες της ίδιας ηλικίας. Πρόκειται για ιδιομορφία της ελληνικής αγοράς εργασίας που θεωρεί πως ιδανική απασχόληση για τη γυναίκα είναι δουλειά γραφείου κατά προτίμηση στο δημόσιο. Οι εργασιακοί σύμβουλοι θεωρούν ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να ενθαρρυνθούν περισσότερο κατά την ένταξή στην αγορά εργασίας τοποθετούμενες κατά προτεραιότητα σε επιδοτούμενες θέσεις απασχόλησης.

90 Γ5. Άνεργοι πλησίον της σύνταξης
Πρόκειται για μια ιδιαίτερη ομάδα ανέργων που κινδυνεύει από μακροχρόνια ανεργία και κοινωνικό αποκλεισμό αν δεν υπάρχουν ενεργητικές πολιτικές προώθησης της απασχόλησης που να στοχεύουν αποκλειστικά στα άτομα αυτά. Ελάχιστοι από αυτούς ζητούν να επανακαταρτιστούν αν και είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι πλήττονται από ανεργία διαρθρωτικού χαρακτήρα. Απολύθηκαν ή απώλεσαν τις θέσεις εργασίας τους γιατί οι τομείς που σταδιοδρόμησαν βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία, λόγω των οικονομικών και τεχνολογικών εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα παγκοσμίως (Rifkin, 1995). Η βοήθεια που μπορεί να παρασχεθεί στους ανέργους πλησίον της σύνταξης είναι πολύ περιορισμένη. Δεν χρειάζονται εργασιακή εμπειρία ούτε επαγγελματικό προσανατολισμό. Η επαγγελματική κατάρτιση ή η δημιουργία δικής τους επιχείρησης δεν συνιστώνται καθώς δεν υπάρχει αναγκαίος χρόνος για να αποδώσουν τέτοιες πρωτοβουλίες στο μέλλον. Το μόνο που ζητούν είναι να τοποθετηθούν σε θέσεις επιδοτούμενης απασχόλησης και αυτή είναι η βέλτιστη μορφή βοήθειας σύμφωνα με τη γνώμη των εργασιακών συμβούλων. Όλα τα άτομα αυτής της κατηγορίας έχουν χάσει την προηγούμενη εργασία τους και επιθυμούν να ξαναβρούν μια άλλη στον ίδιο τομέα. Αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι ότι το μόνο τους προσόν είναι η εργασιακή εμπειρία που διαθέτουν. Όμως τις περισσότερες φορές αυτό αποτελεί αντικίνητρο για τον εργοδότη, δεδομένου ότι τα άτομα αυτά θα πρέπει να αμειφθούν περισσότερο με βάση τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Η επανακατάρτιση θεωρητικά προσφέρεται ως μέθοδος επανένταξης όσων έχουν πληγεί από τη διαρθρωτική ανεργία. Αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η προχωρημένη ηλικία που καθιστά την επένδυση στη γνώση λιγότερο αποδοτική από οικονομικής άποψης. Επίσης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των ανέργων της συγκεκριμένης υπο-ομάδας στη χώρα μας. Από τους ανέργους της συγκεκριμένης ομάδας μόνο το 4,8% είναι πτυχιούχοι έναντι του 13,2% στο σύνολο των ανέργων. Αντίθετα το 72,5% είναι χωρίς εκπαίδευση ή απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έναντι 41,8% στο σύνολο των ανέργων.

91 Γ5. Άνεργοι πλησίον της σύνταξης
Οι άνεργοι πλησίον της σύνταξης δείχνουν ένα σχετικά έντονο ενδιαφέρον για δημιουργία δικής τους επιχείρησης. Και αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί υγιής αντίδραση μιας αποτελεσματικής αγοράς εργασίας. Δεν μπορεί ένα άτομο άνω των 55 ετών να ξεκινήσει μια δική του επιχείρηση που να παρουσιάζει χαρακτηριστικά καινοτομίας ή να έχει ιδιαίτερες προοπτικές επιτυχίας. Πρόκειται για κίνηση απελπισίας που στοχεύει στην απασχόληση και την εξασφάλιση των αναγκαίων συντάξιμων χρόνων. Πιθανώς θα μπορούσαν να ξεκινήσουν επιχειρήσεις στον τομέα της εστίασης ή του λιανικού εμπορίου (ψιλικά, καπνοπωλεία κ.λπ.) αλλά αυτοί είναι τομείς που εμφανίζουν έντονα καθοδική πορεία λόγω διαρθρωτικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας. Είναι βέβαιο ότι πλήττονται από έλλειψη ενεργού ζήτησης και οι υφιστάμενες επιχειρήσεις σε αυτούς τους τομείς. Επομένως η πιθανότητα να επιβιώσουν νέες προσπάθειες ηλικιωμένων ατόμων στο συγκεκριμένο χώρο είναι μηδαμινές. Συμπερασματικά φαίνεται ότι ο μόνος τρόπος ουσιαστικής ενίσχυσης της προσπάθειας των ανέργων μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται πλησίον στη σύνταξη για επανένταξη στην αγορά εργασίας, είναι η τοποθέτηση σε μια θέση επιδοτούμενης εργασίας. Τα άτομα της συγκεκριμένης κατηγορίας πρέπει να εργαστούν σε εργοδότη και για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, πρέπει να μειωθεί έμμεσα το κόστος της απασχόλησης τους ώστε να μην πληγεί η κοινωνική αξία της εμπειρίας και της προηγούμενης προσφοράς των ηλικιωμένων.

92 Γ6. ΄Ανεργοι πτυχιούχοι θετικής κατεύθυνσης
Γ6. ΄Ανεργοι πτυχιούχοι θετικής κατεύθυνσης Θεωρητικά οι πτυχιούχοι θετικής κατεύθυνσης δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζουν προβλήματα ανεργίας σε μια ευρωπαϊκή οικονομία που επιχειρεί να επιτύχει τους στόχους της Λισσαβόνας. Η ύπαρξη ανέργων με πανεπιστημιακή μόρφωση σε τεχνικούς τομείς αποδεικνύει στην πράξη τα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία στα πλαίσια της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Στους περισσότερους αντίστοιχους τομείς οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά έχουν μεγάλες ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό που καλύπτεται από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και την Ινδία. Οι ανάγκες αυτής της κατηγορίας των ανέργων είναι σίγουρα πολύ διαφορετικές από αυτές των ομάδων που προαναφέρθηκαν. Οι εργασιακοί σύμβουλοι όταν τους ζητείται να περιγράψουν τις επιθυμίες που εκφράζουν οι συγκεκριμένοι άνεργοι, σε ποσοστό 68,1% λένε ότι ζητούν πληροφορίες για την ένταξή τους σ’ένα πρόγραμμα επιδότησης Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών. Είναι λογικό να εκφράζουν με μεγαλύτερη συχνότητα έναντι των υπολοίπων ανέργων την επιθυμία να ξεκινήσουν τη δική τους δουλειά. Οι άνεργοι πτυχιούχοι θετικής κατεύθυνσης έχουν ανάγκη από συμβουλευτική αναζήτησης εργασίας (ΣΑΕ) και απόκτηση εργασιακής εμπειρίας. Για να παραμένουν άνεργοι τη στιγμή που κατέχουν προσόντα που τα έχει ανάγκη η αγορά εργασίας είναι προφανές ότι κάτι δεν κάνουν σωστά στον τρόπο αναζήτησης εργασίας. Επομένως υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης σε αυτόν τον τομέα. Επίσης είναι αυτοί που σύμφωνα με τους εργασιακούς συμβούλους θα πρέπει να παροτρυνθούν κατά προτεραιότητα να ξεκινήσουν δική τους επιχείρηση. Πρόκειται μακράν για το μεγαλύτερο ποσοστό που έλαβε ως προτεινόμενη μορφή στήριξης η συγκεκριμένη παρέμβαση, ανάμεσα σε όλες τις επιμέρους πληθυσμιακές ομάδες ανέργων. Και είναι απόλυτα φυσιολογικό γιατί από άτομα με ανώτατες σπουδές στις θετικές επιστήμες είναι πιο πιθανό να δημιουργηθούν καινούργιες επιχειρήσεις που να φέρνουν κάτι καινοτόμο στην αγορά. (Stevenson, 2005).

93 Γ7. Άνεργοι πτυχιούχοι θεωρητικής κατεύθυνσης
Τόσο η συμπεριφορά των πτυχιούχων θεωρητικής κατεύθυνσης όσο και η γνώμη των εργασιακών συμβούλων για το είδος στήριξης που χρειάζονται διαφέρουν ουσιαστικά από τις αντίστοιχες γνώμες για τους πτυχιούχους θετικής κατεύθυνσης. Οι πτυχιούχοι θεωρητικής κατεύθυνσης είναι κατ’εξοχήν γυναίκες που πλήττονται από μακροχρόνια ανεργία. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο μόνος τρόπος για να ασκήσουν το επάγγελμα που σπούδασαν είναι να προσληφθούν στο δημόσιο. Η πρώτη διαπίστωση που συνάγεται από αυτή τη συμπεριφορά είναι ότι οι ειδικότητες τους δεν εμφανίζουν κάποια ιδιαίτερη ζήτηση από την αγορά εργασίας. Παράλληλα οι εργοδότες δεν τους προτιμούν γιατί θα πρέπει να πληρώσουν επιπλέον το επίδομα πτυχίου χωρίς να αναμένουν ότι οι γνώσεις που αντιστοιχούν σε αυτό θα βοηθήσουν ιδιαίτερα στη βελτίωση της αποδοτικότητας των συγκεκριμένων πτυχιούχων στο εργασιακό περιβάλλον. Γι’αυτό κατανοούν και οι ίδιοι ότι πρέπει να επαναπροσανατολίσουν τα ενδιαφέροντα τους και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες. Οι πτυχιούχοι θεωρητικής κατεύθυνσης είναι αυτοί που ζητούν αλλά φαίνεται πως έχουν και τη μεγαλύτερη ανάγκη από κάθε είδους βοήθεια προκειμένου να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη μεγάλη αναντιστοιχία που υπάρχει ανάμεσα στις δεξιότητες που ζητά η αγορά εργασίας και τα προγράμματα σπουδών που προσφέρουν τα ΑΕΙ της χώρας. Χρειάζονται επανακατάρτιση, να αποκτήσουν οπωσδήποτε εργασιακή εμπειρία, επαγγελματικό επαναπροσανατολισμό και συμβουλευτική αναζήτησης εργασίας (ΣΑΕ).

94 Γ7. Άνεργοι πτυχιούχοι θεωρητικής κατεύθυνσης
Αναφέρθηκε προηγούμενα ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων αυτών συμμετέχουν προσχηματικά σε προγράμματα επανακατάρτισης για να λάβουν την επιδότηση του καταρτιζόμενου. Παράλληλα αποκτούν πιστοποιήσεις που αυξάνουν τα μόρια τους στους σχετικούς διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ. Όμως το σχεδόν καθολικό ποσοστό που ζητά να ενταχθεί σε προγράμματα επανακατάρτισης είναι βέβαιο ότι υποκρύπτει και ένα είδος αυτογνωσίας. Καταλαβαίνουν δηλαδή και οι ίδιοι ότι η επιλογή προγράμματος σπουδών δεν ήταν συμβατή με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ειδικά στον ιδιωτικό τομέα. Καταλαβαίνουν λοιπόν ότι το πτυχίο μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως ένα είδος σηματοδότησης για άλλου είδους ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως η στοχοπροσήλωση, ο αναλυτικός-επιστημονικός τρόπος σκέψης, η γνώση σύνταξης κειμένων και ξένων γλωσσών και η ευχέρεια στην επικοινωνία. Όμως θα πρέπει να αποκτήσουν και πιο πρακτικές δεξιότητες. Δεν θεωρούνται από τους εργασιακούς συμβούλους τόσο ικανοί για τη δημιουργία δικών τους επιχειρήσεων. Γενικά η συμπεριφορά της συγκεκριμένης ομάδας ανέργων προσιδιάζει πολύ με τα χαρακτηριστικά των νέων που αναζητούν για πρώτη φορά εργασία. Το γεγονός αυτό αποτελεί άλλη μια απόδειξη της δυσκολίας που έχουν να εισέλθουν στην αγορά εργασίας.

95 Γ8. Άνεργοι που επιθυμούν να εργαστούν σε χειρωνακτικά επαγγέλματα
Μια ακόμα ομάδα με ειδικά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερες ανάγκες είναι τα άτομα που ενδιαφέρονται να βρουν δουλειά ως χειρώνακτες. Πρόκειται συνήθως για άτομα με πλούσια εργασιακή εμπειρία, καθώς ξεκινούν τον εργασιακό τους βίο από πολύ νεαρή ηλικία. Επίσης δεν έχουν υψηλά τυπικά προσόντα και στην πλειονότητα τους είναι απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης. Οι άνεργοι που επιθυμούν να εργαστούν σε χειρωνακτικά επαγγέλματα εμφανίζουν παρόμοια συμπεριφορά με τους ηλικιωμένους πλησίον της σύνταξης. Το μόνο που ζητούν είναι να ενταχθούν σε μια νέα θέση απασχόλησης. Οι εργασιακοί σύμβουλοι συμφωνούν ότι αυτή είναι η βέλτιστη βοήθεια που μπορεί να τους προσφερθεί. Εντύπωση προξενεί ότι υπάρχει ένα σχετικά σημαντικό ποσοστό αυτής της κατηγορίας ανέργων που ζητά να ενταχθεί σε προγράμματα επανακατάρτισης. Μια ενδελεχέστερη διερεύνηση αποδεικνύει ότι τα άτομα αυτά αφορούν συνήθως σε ομαδικά απολυμένους εργάτες παραδοσιακών βιομηχανιών, ορυχείων και κατασκευαστικών εταιρειών. Δηλαδή και εδώ πρόκειται για μια έμμεση επιδοματική πολιτική. Ζήτηση για πραγματική επανακατάρτιση ανέργων από τη συγκεκριμένη ομάδα, εκδηλώνεται σε ορισμένες περιφέρειες της Ελλάδας όπως η Ήπειρος, η Θράκη και η Δυτική Μακεδονία. Σχετικές επισημάνσεις έγιναν στην περιφερειακή ανάλυση των χαρακτηριστικών των ανέργων όπως προκύπτουν από το ΟΠΣ.

96 Γ9.Αλλοδαποί με νόμιμη άδεια εργασίας
Επελέγη ως ανεξάρτητη ομάδα ανέργων γιατί είναι βέβαιο ότι εμφανίζει ειδικά χαρακτηριστικά. Πράγματι φαίνεται να είναι τα άτομα που εκφράζουν τις λιγότερες επιθυμίες για άσκηση ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Οι αλλοδαποί με νόμιμη άδεια εργασίας ζητούν όταν μένουν άνεργοι να τοποθετηθούν σε θέσεις εργασίας. Το ένα τρίτο (1/3) από αυτούς ζητά να ενταχθεί σε πρόγραμμα συμβουλευτικής αναζήτησης εργασίας και επαγγελματικού προσανατολισμού. Σπάνια ζητούν να ενταχθούν σε προγράμματα κατάρτισης. Οι περισσότεροι από αυτούς ενδιαφέρονται για ένταξη σε προγράμματα εκμάθησης ελληνικής γλώσσας και ορισμένοι νέοι για ένταξη στο σύστημα Μαθητείας του ΟΑΕΔ (περιλαμβάνει τεχνική εκπαίδευση και πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις). Ωστόσο οι εργασιακοί σύμβουλοι θεωρούν ότι η κατάρτιση των αλλοδαπών είναι η πιο χρήσιμη μορφή παρέμβασης για την ένταξη τους στην ελληνική αγορά εργασίας. Το θέμα της κατάρτισης των νόμιμων αλλοδαπών είναι το μόνο στο οποίο υφίσταται πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ της εκδηλούμενης ζήτησης για στήριξη και των αναγκών που εκτιμούν οι εμπειρογνώμονες ότι έχει η συγκεκριμένη ομάδα. Οι εργασιακοί σύμβουλοι θεωρούν ότι πρόκειται για άτομα που θα πρέπει να εξοικειωθούν σε θεωρητικό επίπεδο με τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς εργασίας και με τις ποιοτικές παραμέτρους της απαιτητικής παραγωγής μιας χώρας-μέλους της Ε.Ε.

97 Γ10. Άνεργοι με υψηλά τυπικά προσόντα που δεν ζητά η αγορά εργασίας
Θεωρητικά η συγκεκριμένη ομάδα αναμενόταν να εμφανίσει αντίστοιχη συμπεριφορά με τους πτυχιούχους θεωρητικής κατεύθυνσης. Όμως από τα στοιχεία του ΟΠΣ φαινόταν ότι υπάρχουν μεγάλες ομάδες ανέργων με πολύ εξειδικευμένες γνώσεις. Για παράδειγμα ακόμα και στο χώρο της πληροφορικής υπήρχαν πολλοί άνεργοι με γνώσεις εξειδικευμένων πακέτων λογιστικής, βιομηχανικού σχεδιασμού και ανάπτυξης λογισμικού. Επιχειρήθηκε να διερευνηθεί η έκταση της αδυναμίας απορρόφησης από την ελληνική αγορά εργασίας ακόμα και στελεχών με υψηλά τυπικά προσόντα σε τεχνικούς τομείς. Πράγματι οι απαντήσεις των εμπειρογνωμόνων καταδεικνύουν μεγάλο διαρθρωτικό έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας σε επίπεδο παραγωγής. Τα ποσοστά των απαντήσεων που αφορούν τη συγκεκριμένη ομάδα κυμαίνονται κάπου ανάμεσα σε αυτά που αναφέρθηκαν για τους πτυχιούχους θετικής και θεωρητικής κατεύθυνσης. Οι άνεργοι με υψηλά τυπικά προσόντα που δεν ζητά η αγορά εργασίας εμφανίζουν παραπλήσια συμπεριφορά με τους πτυχιούχους θεωρητικής κατεύθυνσης. Χρειάζονται επανακατάρτιση, απόκτηση εργασιακής εμπειρίας και κρίνεται σκόπιμο να επιχειρήσουν να αυτοαπασχοληθούν.

98 Γ10. Άνεργοι με υψηλά τυπικά προσόντα που δεν ζητά η αγορά εργασίας
Αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι ότι στην πλειοψηφία τους οι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι τα άτομα αυτά πρέπει να παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού. Πρόκειται για ενδιαφέρουσα παρατήρηση που αναδεικνύει την ψυχογενή δυσκολία που αντιμετωπίζουν άτομα με πολύ υψηλά τυπικά προσόντα να αποδεχθούν ότι θα πρέπει να επανεξετάσουν τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα αν θέλουν να βελτιώσουν τις πιθανότητες ένταξης στην ελληνική αγορά εργασίας. Γενικά η μελέτη των περιπτώσεων των άνεργων πτυχιούχων και των άνεργων με υψηλά τυπικά προσόντα, αναδεικνύει έμπρακτα τη μεγάλη διάσταση μεταξύ των προγραμμάτων σπουδών των ελληνικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των ειδικοτήτων που ζητά η ελληνική αγορά εργασίας. Φαίνεται δηλαδή ότι θα ήταν πιο αποτελεσματική μια πολιτική πρόληψης αυτής της αναντιστοιχίας, παρά μιας εκ των υστέρων πυροσβεστικής παρέμβασης στο επίπεδο της συμβουλευτικής των ανέργων. Επομένως αποτελεί έργο καθοριστικής σημασίας η ανάπτυξη Γραφείων Διασύνδεσης μεταξύ του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και των επιχειρήσεων. Η λειτουργία των Γραφείων Διασύνδεσης συμβάλλει διεθνώς στη βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στη μείωση του αριθμού αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης που απασχολούνται σε θέσεις μη σχετικές με το αντικείμενο σπουδών τους (Stevenson, 2005). Η συμβολή του ΟΑΕΔ που έχει μακρόχρονη εμπειρία στον τομέα αυτό λόγω της συνδιοίκησης από τους κοινωνικούς εταίρους και λόγω των δομών κατάρτισης που διαθέτει μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας. Θεωρώ ότι είναι ο δημόσιος φορέας που μπορεί να υπηρετήσει αποτελεσματικότερα το δόγμα “η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία”.


Κατέβασμα ppt "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Π.Μ.Σ. «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ."

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google