Οι Φυσικές Επιστήμες εμπνέουν τα σχολεία και αλλάζουν το μακροπεριβάλλον: Βιοντίζελ 2 ης γενιάς στο 4 ο ΕΠΑ.Λ. Αθήνας Πάσχου Κωνσταντίνα, Φυσικός, Εκπαιδευτικός.

Παρουσίαση με θέμα: "Οι Φυσικές Επιστήμες εμπνέουν τα σχολεία και αλλάζουν το μακροπεριβάλλον: Βιοντίζελ 2 ης γενιάς στο 4 ο ΕΠΑ.Λ. Αθήνας Πάσχου Κωνσταντίνα, Φυσικός, Εκπαιδευτικός."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Οι Φυσικές Επιστήμες εμπνέουν τα σχολεία και αλλάζουν το μακροπεριβάλλον: Βιοντίζελ 2 ης γενιάς στο 4 ο ΕΠΑ.Λ. Αθήνας Πάσχου Κωνσταντίνα, Φυσικός, Εκπαιδευτικός 4 ου ΕΠΑ.Λ. Αθήνας Πρίντεζης Ιωάννης, Ηλεκτρολόγος, Διευθυντής 4 ου ΕΠΑ.Λ. Αθήνας, Ηλεκτρολόγος Χριστακόπουλος Ιωάννης, Φυσικός, Υπεύθυνος ΕΚΦΕ Νέας Φιλαδέλφειας Με την υποστήριξη του Angelopoulos Fellowship Clinton Global Initiative University 15 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 6-8/3/2014 Δημόσια Βιβλιοθήκη Ναυπλίου «Παλαμήδης» - 8/3/2014, 16:00-16:45

2 Παρελθούσες Ανθρώπινες Αξίες & Συμπεριφορές μέσω των Φυσικών Επιστημών οδήγησαν στο ΠΑΡΟΝ… Νέες Ανθρώπινες Αξίες & Συμπεριφορές μέσω των Φυσικών Επιστημών θα οδηγήσουν στο ΜΕΛΛΟΝ…

3 Οι Φυσικές Επιστήμες στα σχολεία ΠΡΙΝ… Αρχική στάση των μαθητών/τριών προς τις Φυσικές Επιστήμες Πιθανά αίτια; 1.Η έλλειψη της σύνδεσης των φυσικών επιστημών με την πρακτική εφαρμογή στο σχολείο 2.Η έλλειψη δημιουργίας επαγγελματικής προοπτικής για τους μαθητές/τριες. Και ψυχολογική κατάσταση των εκπαιδευτικών…

4 Οι Φυσικές Επιστήμες μπορούν να εμπνεύσουν τα σχολεία Πώς η στάση προς τις Φυσικές Επιστήμες γίνεται θετική;;; Προϋποθέσεις: 1.Όραμα 2.Επικοινωνία 3.Πρωτοβουλία 4.Ανοιχτότητα 5.Συνέργεια 6.Δημιουργικότητα σε κάθε επίπεδο, εντός και εκτός σχολείου!

5 Οι Φυσικές Επιστήμες εμπνέουν τα σχολεία Ο μαθητής εκφράζει την επιθυμία του στο μάθημα της Χημείας: «Να παράγουμε βιοντίζελ 2 ης γενιάς…» Η εκπαιδευτικός: «ακούει» την επιθυμία του μαθητή, συνεργάζεται με τον υπεύθυνο του ΕΚΦΕ και το διευθυντή του σχολείου. Ο διευθυντής «ακούει» την εκπαιδευτικό, προσφέρει οργανωτική υποστήριξη και συμμετέχει στο έργο. Το έργο ξεκινά και οι μαθητές/τριες ενθουσιάζονται... Έπειτα, ενεργοποιούν το κοινωνικό τους περιβάλλον και συλλέγουν τηγανέλαιο. Το έργο κινεί το ενδιαφέρον νέων στενών συνεργατών και χορηγών και προσφέρει επαγγελματική προοπτική στους μαθητές/τριες Οι μαθητές/τριες επιθυμούν να μεταφέρουν την εμπειρία τους σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα όπου παρουσιάζουν το πείραμα και εντάσσουν το έργο στην Ειδική Θεματική Δραστηριότητα (Α.Π.Σ.)

6

7 Οικολογικοί Οι Φυσικές Επιστήμες μέσα από τα σχολεία αλλάζουν το μακροπεριβάλλον Παράγοντες Αειφορίας στο Μακροπεριβάλλον Βιόσφαιρα Ανθρώπινα Συστήματα Κοινωνικοί Πολιτισμικοί Οικονομικοί Τεχνολογικοί Αειφορία στο Μικροπεριβάλλον του 4 ου ΕΠΑ.Λ. ΑΘΗΝΩΝ

8 Φυσικές Επιστήμες Τεχνολογικό Περιβάλλον Φυσικό Περιβάλλον Κοινωνικοπολιτισμικό Περιβάλλον Δημοσιονομικό & Οικονομικό Περιβάλλον Πολιτικονομικό Περιβάλλον Κεντρική Ιδέα-Πηγή: Θανόπουλος, Γιάννης, Ν, 2013, «Διεθνής Επιχείρηση: Περιβάλλον, Δομή και Προκλήσεις», σελ. 76. Οι Φυσικές Επιστήμες μέσα από τα σχολεία αλλάζουν το μακροπεριβάλλον: «Το τηγανόλαδο που έγινε χρυσάφι»

9 Παραγωγή Βιοντίζελ 2 ης γενιάς σε σχολεία: Όταν οι Φυσικές Επιστήμες αξιοποιούνται δημιουργικά στα Σχολεία… Α. Προστατεύουν το φυσικό και αστικό περιβάλλον: 1.Εξοικονομούν φυσικούς πόρους (παράγουν βιοκαύσιμα από υγρά απορρίμματα). 2.Βελτιώνουν το φυσικό περιβάλλον (ατμόσφαιρα, υδροφόρος ορίζοντας και βιοποικιλότητα). 3.Βελτιώνουν το αστικό περιβάλλον (βελτίωση λειτουργίας αποχετευτικού δικτύου και μονάδων επεξεργασίας λυμάτων, μείωση δυσοσμίας, αποφυγή πλημμυρών από φραγμένες αποχετεύσεις και ατυχημάτων από απόληψη ελαίων σε δρόμους & πεζοδρόμια κ.ά.). ΕκπομπέςΒ100Β20 CO -48%-12% Άκαυστοι C x H y -67%-20% Σωματίδια-47%-12% SO x -100%-20% Τοξικά αέρια-60% έως -90% -12% έως -20% NO x +10%+2%

10 Β. Βελτιώνουν το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον: 1.Αυξάνουν την απασχολησιμότητα (employability) προσφέροντας καινοτόμες επαγγελματικές δεξιότητες στους μαθητές/τριες. 2.Ευαισθητοποιούν το κοινωνικό σύνολο σε θέματα αξιοποίησης αποβλήτων (αλλαγή κουλτούρας). 3.Ενεργοποιούν τον εθελοντισμό σε δράσεις κοινού οφέλους. 4.Προστατεύουν την υγεία αποτρέποντας την επανείσοδο των τηγανελαίων στη διατροφική αλυσίδα. 5.Εξασφαλίζουν τη θέρμανση σχολείων και δημόσιων κοινωφελών ιδρυμάτων με βιοκαύσιμο. 6.Προσφέρουν υλικά καθαρισμού (σαπούνι) από υποπροϊόντα της χημικής διεργασίας (γλυκερίνη) σε σχολεία και δημόσια κοινωφελή ιδρύματα. Παραγωγή Βιοντίζελ 2ης γενιάς σε σχολεία: Όταν οι Φυσικές Επιστήμες αξιοποιούνται δημιουργικά στα Σχολεία…

11 Γ. Βελτιώνουν το δημοσιονομικό & οικονομικό περιβάλλον: 1.Εξισορροπούν το ενεργειακό και εμπορικό ισοζύγιο της χώρας καθότι μειώνεται η ποσότητα των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων και λιπαντικών. 2.Σε συνδυασμό με μια μελλοντική μείωση του ΕΦΚ (Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης) για βιοκαύσιμα, εφόσον αυτός μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή, θα μπορούσε να αυξηθεί η ζήτηση και άρα η παραγωγή και ο τζίρος των εταιρειών βιοκαυσίμων και κατά συνέπεια τα φορολογικά έσοδα. 3.Ενισχύουν τη βιωσιμότητα επιχειρήσεων του κλάδου βιοκαυσίμων (σε περίπτωση διακοπής των επιδοτήσεων από την Ε.Ε.) και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. 4.Μειώνουν την πιθανότητα υποβολής κυρώσεων από την Ε.Ε. για μη συμμόρφωση στο ελάχιστο ποσοστό χρήσης βιοκαυσίμων στη χώρα μας. Δ. Επιδρούν στο εγχώριο πολιτικονομικό περιβάλλον: 1.Οι παραπάνω θετικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, π.χ. να οδηγήσουν σε επανεξέταση σχετικών νομικών αγκυλώσεων ή παραλείψεων και να ευνοήσουν την εναρμόνιση του εγχώριου πολιτικονομικού περιβάλλοντος με τις «κοινωνικές επιταγές» και το νομοθετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

12 Εισροές στα Σχολεία που αξιοποιούν δημιουργικά τις Φυσικές Επιστήμες ΕΙΣΡΟΕΣ στη Σχολική μονάδα από το: Α. Κοινωνικό περιβάλλον: 1.Χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια (τηγανέλαιο) και υπολείμματα ελαίων. 2.Εθελοντές για την προώθηση της ανακύκλωσης τηγανελαίων. 3.Εθελοντές εκπαιδευτικοί & μαθητές/τριες για την πειραματική επίδειξη σε σχολεία και για την παραγωγή βιοντίζελ & γλυκερίνης. Β. Οικονομικό περιβάλλον (Δημόσιοι & Ιδιωτικοί φορείς): 1.Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ Νέας Φιλαδέλφειας) 2.Πάγιος εξοπλισμός επίδειξης και παραγωγής βιοντίζελ & γλυκερίνης (Angelopoulos Fellowship Clinton Global Initiative University). 3.Πρώτες Ύλες για την παραγωγή βιοντίζελ & γλυκερίνης (5 η ΣΕΔΕ Αθηνών, επιχειρήσεις-χορηγοί στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας). 4.Υλικό προώθησης (Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς-Πρόγραμμα ΕΣΠΑ). Γ. Φυσικό & αστικό περιβάλλον: 1.Έμμεση εισροή από τα οφέλη του καθαρότερου περιβάλλοντος.

13 Άλλες επιπτώσεις σε Σχολεία που αξιοποιούν δημιουργικά τις Φυσικές Επιστήμες 1. Στο εσωτερικό της σχολικής μονάδας Αξιοποίηση της διαφορετικότητας των μαθητών/τριών σε έργο κοινής ωφέλειας και δυνητικά μεγάλης εμβέλειας. Οι μαθητές/τριες αναπτύσσουν θετική στάση προς τις Φυσικές Επιστήμες. Επαγγελματική ανάπτυξη μαθητών/τριών & εκπαιδευτικών. Βελτίωση του σχολικού κλίματος: συνέργεια διευθυντή-εκπαιδευτικών- μαθητών/τριών-κηδεμόνων. Μείωση του οικολογικού αποτυπώματος του σχολείου Μείωση ενεργειακού κόστους και αξιοποίηση του στη βελτίωση σχολικών υποδομών (π.χ. εργαστήρια) και σε πρώτες ύλες για το έργο. 2. Ανάπτυξη συνεργασιών με: Ε.Κ.Φ.Ε. Επιχειρήσεις που στοχεύουν στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Σχολεία κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης που παρακολουθούν παρουσιάσεις μαθητών/τριών μας και συλλέγουν τηγανέλαιο στο σχολείο. Α.Ε.Ι. (Πανεπιστήμιο Πειραιώς) Δημόσιους Οργανισμούς (5 η ΣΕΔΕ, κ.ά.) Χορηγούς (Angelopoulos Fellowship Clinton Global Initiative University, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς).

14 Προκλήσεις για τα Σχολεία που αξιοποιούν δημιουργικά τις Φυσικές Επιστήμες Το θεσμικό πλαίσιο συνήθως έπεται των καινοτόμων προσπαθειών, δηλ. αρχικά μπορεί να τις εμποδίζει ή απλώς να μην προβλέπει την υποστήριξή τους. Ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων που θεωρούν ότι θίγονται από τις προτεινόμενες αλλαγές.

15 Εν κατακλείδι… Η ανάγκη αντιστρεψιμότητας των αρνητικών επιπτώσεων από την πλημμελή διαχείριση των φυσικών επιστημών στα σχολεία και στο περιβάλλον έχει γίνει επιτακτική και απαιτεί τον αναπροσανατολισμό των αξιών, στάσεων και συμπεριφορών σε μία συστημική προσέγγιση που θα εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια για το μέγιστο πλήθος των έμβιων και μη έμβιων όντων. Στο βαθμό που η αλλαγή είναι συνυφασμένη με τη μάθηση, ο ρόλος του σχολείου αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα και περισσότερο από ποτέ χρειάζεται ο πλήρης ανασχηματισμός του σε ένα οργανισμό μάθησης με χαρούμενους μαθητές/τριες που να αναζητούν παιδεία σε βάθος. Το υπόδειγμα και η μελέτη περίπτωσης του 4ου ΕΠΑ.Λ. Αθήνας με το έργο Βιοντίζελ 2ης γενιάς αποσκοπούν να αποτυπώσουν το εύρος των αλλαγών και τη μόχλευση που μπορεί να προσδώσει ένα “σχολείο - οργανισμός μάθησης” μέσα από τη δημιουργική αξιοποίηση των φυσικών επιστημών με επίκεντρο τον άνθρωπο, για μια χαρούμενη και δημιουργική κοινωνία και ένα καθαρότερο φυσικό περιβάλλον.

16 Η Χημεία του βιοντίζελ 2ης Γενιάς Παρουσιάζουν οι μαθήτριες: Τοσλλούκου Ευτυχία και Αμπαμπέι Κριστίνα. Στο Laptop: Μαλλίδης Αλέξανδρος. Από την ομάδα του 4 ου ΕΠΑ.Λ. Αθήνας, Β’ Τάξη, Τομέας Διοικητικών Υπηρεσιών

17 ΧΗΜΕΙΑ: Μετεστεροποίηση Τριγλυκερίδια + Μεθανόλη  Γλυκερίνη + Μεθυλεστέρες Παρουσία καταλύτη ΝaOH ή ΚΟΗ (συνήθως) αλκοόλ η γλυκερίνη Οι χημικές αντιδράσεις σε comic : http://www.youtube.com/watch?v=noej-5XKavY

18 Υλικά για Τιτλοδότηση 1 βαθμονομημένο ογκομετρικό (πλαστικό) σκεύος 1L 1L αποσταγμένο νερό Ένα ζυγό ακριβείας 0.1 - 0.01gr (έως 200g min) 1g NaOH 1 γυάλινο χωνί 1 γυάλινο μπουκάλι με βιδωτό πώμα 1,5L 1 ποτήρι ζέσεως 20-50mL 1 λύχνο Bunsen με τρίποδα και πλέγμα θέρμανσης 1 αναπτήρα 1mL τηγανέλαιο 1 βαθμονομημένη σύριγγα 3-5mL 1 βαθμονομημένο ογκομετρικό κύλινδρο των 20 ή 50 mL 10mL Ισοπροπυλική αλκοόλη 1 ποτήρι ζέσεως 100mL Διάλυμα φαινολoφθαλεΐνης

19 Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της τιτλοδότησης Κάθε 1 mL stock διαλύματος (δηλαδή υδατικού διαλύματος NaOH) που χρησιμοποίησα αντιστοιχεί σε 1 ΕΠΙΠΛΕΟΝ g/L NaOH που θα πρέπει να προσθέσω ως καταλύτη σε 5 g/L NaOH (τιμή βάσης για τα έλαια) για να εξουδετερώσω τα ελεύθερα λιπαρά οξέα (FFA ή Free Fatty Acids) του τηγανόλαδου.

20 Διαδικασία τιτλοδότησης (1/3) Δημιουργία Stock Διαλύματος NaOH 1) Διαλύουμε 1g NaOH σε 1L απεσταγμένο νερό. Επειδή το στερεό ΝaOΗ διαλύεται δύσκολα στο νερό, βάζουμε 50-100 mL νερό σε ένα γυάλινο μπουκάλι. Προσθέτουμε το 1g NaOH και το ανακατεύουμε καλά μέχρι να διαλυθούν οι κόκκοι. Μετά μεταφέρουμε αυτό το διάλυμα στο υπόλοιπο αποσταγμένο νερό και το κουνάμε για λίγο ώστε το διάλυμα να γίνει ομογενές. Αυτό είναι το stock διάλυμα.

21 Διαδικασία τιτλοδότησης (2/3) 2) Μετράμε 10 mL Ισοπροπυλικής αλκοόλης με τον ογκομετρικό κύλινδρο (π.χ. των 20-50 mL) και τη ρίχνουμε σε ένα ποτήρι ζέσεως (π.χ. των 100 mL). 3) Ζεσταίνουμε περίπου 10 mL του τηγανόλαδου που θα μετρήσουμε στους 55°C. 4) Παίρνουμε ακριβώς 1mL τηγανόλαδου με τη σύριγγα των 3mL και το ρίχνουμε στο ποτήρι ζέσεως που περιέχει την ισοπροπυλική αλκοόλη. Αναδεύουμε το μίγμα μέχρι να πάρει ένα κιτρινωπό χρώμα. 5) Προσθέτουμε 3-4 σταγόνες φαινολοφθαλεΐνης στο προηγούμενο μίγμα.

22 Διαδικασία τιτλοδότησης (3/3) 6) Προσθέτουμε με τη σύριγγα stock διάλυμα σιγά- σιγά, ενώ ανακινούμε κυκλικά το γυάλινο δοχείο. Το υγρό θα γίνει ανοιχτό φούξια και όσο το ανακινούμε θα ξαναγίνει κίτρινο. Ξαναπροσθέτουμε σιγά-σιγά (σταγόνα-σταγόνα) από το stock διάλυμα, και σταματάμε όταν το χρώμα παραμένει φούξια για 30s. Σημειώνουμε πόσα mL του stock διαλύματος χρησιμοποιήσαμε. Επαναλαμβάνουμε όλη την παραπάνω διαδικασία τουλάχιστον 3 φορές και υπολογίζουμε το Μέσο Όρο των μετρήσεων για να μειώσουμε το σφάλμα.

23 Αποτέλεσμα Τιτλοδότησης και καταλληλότητα τηγανόλαδου για Βιοντίζελ 2G Εάν από την τιτλοδότηση προκύψουν: 1) μέχρι 3mL stock διάλυμα, το τηγανόλαδο είναι κατάλληλο για παραγωγή βιοντίζελ. 2) 3 - 6mL stock διάλυμα, το τηγανόλαδο είναι σχετικά κατάλληλο για παραγωγή βιοντίζελ. 3) πάνω από 6mL stock διάλυμα, το τηγανόλαδο είναι οριακά κατάλληλο έως ακατάλληλο για παραγωγή βιοντίζελ γιατί το τηγανόλαδο έχει πυρολυθεί από υπερβολικό τηγάνισμα. 4) πάνω από 10mL stock διάλυμα το τηγανόλαδο είναι εντελώς ακατάλληλο για παρασκευή βιοντίζελ με καταλύτη NaOH.

24 Διαδικασία Παρασκευής Βιοντίζελ 2G (1/3) Πώς θα φτιάξετε methoxide Λάβετε όλα τα μέτρα προστασίας. Μετρήστε τη μεθανόλη. Μετρήστε το NaOH. Χρησιμοποιήστε μια ύαλο ωρολογίου ή γυάλινο σκεύος πάνω στη ζυγαριά για να ζυγίσετε το NaΟH. Το NaΟH έχει την τάση να προσκολλάται σε οτιδήποτε!!!

25 Διαδικασία Παρασκευής Βιοντίζελ 2G (2/3) Πώς θα φτιάξετε methoxide Ρίξτε προσεκτικά το ο NaOH στη μεθανόλη. Ξανακλείστε καλά το δοχείο. Ανακινήστε απαλά το δοχείο ώστε να διαλυθεί το NaOH στη μεθανόλη. Το δοχείο θα θερμανθεί ελαφρά και θα δημιουργηθεί μικρή πίεση μέσα στο δοχείο. Ανοίξτε απαλά και προσεκτικό το πώμα του δοχείου χωρίς να αναπνεύσετε τους ατμούς. Αφήστε το δοχείο σε εξωτερικό χώρο (όχι στον ήλιο).

26 Διαδικασία Παρασκευής Βιοντίζελ 2G (3/3) Θερμάνετε 1 L τηγανελαίου στους 55 o C. Ρίξτε το θερμό λάδι με το χωνί στο μεγάλο γυάλινο δοχείο με το βιδωτό πώμα. Ρίξτε το methoxide στο λάδι και ξανακλείστε καλά το δοχείο. Αφού βεβαιωθείτε ότι το δοχείο είναι εντελώς σφραγισμένο, ανακινήστε το μείγμα δυνατά για 10 λεπτά περίπου. Τοποθετήστε το δοχείο σε μια καλά φωτισμένη περιοχή και παρακολουθήστε τη μαγεία της μετεστεροποίησης!!!

27 Επεξεργασία γλυκερίνης για παρασκευή σαπουνιού Για κάθε 1L γλυκερίνης που θα προκύψουν σαν υποπροϊόν από την παρασκευή του βιοντίζελ απαιτούνται 40g καυστικής σόδας (ΝΑΟΗ) για τη μετατροπή της γλυκερίνης σε σαπούνι. Προαιρετικά: μπορείτε να προσθέσετε και αρωματική ουσία

28 Παρασκευή 1 λίτρου στερεού σαπουνιού από τα υποπροϊόντα της παρασκευής βιοντίζελ (1/2) 1) Βράζουμε τη γλυκερίνη στους 78-80°C για εξάτμιση της μεθανόλης που περιέχεται μέσα στο υποπροϊόν έτσι ώστε να μείνει μόνο η γλυκερίνη και να μπορέσουμε να την επεξεργαστούμε. Αν δεν αφαιρέσουμε τη μεθανόλη, το σαπούνι που θα παραχθεί θα είναι επικίνδυνο για το δέρμα. 2) Φιλτράρουμε τη γλυκερίνη από τυχόν υπολείμματα που παρέμειναν από τη παραγωγή βιοντίζελ. 3) Μετράμε 1L γλυκερίνης και το κρατάμε ζεστό.

29 Παρασκευή 1 λίτρου στερεού σαπουνιού από τα υποπροϊόντα της παρασκευής βιοντίζελ (2/2) 4) Παίρνουμε 100mL νερού (και προαιρετικά αρωματική ουσία) και προσθέτουμε 40g NaOH. 5) Τοποθετούμε τη αναλογία (νερό + καυστικό νάτριο) σε ένα σκεύος ΙΝΟΧ και ρίχνουμε τη ζεστή γλυκερίνη. Ανακατεύουμε μέχρι να σιγουρευτούμε ότι τα δύο υγρά έχουν ενωθεί πλήρως και η αντίδραση έχει ολοκληρωθεί. 6) Ρίχνουμε το μίγμα μέσα σε ανακυκλώσιμα δοχεία (π.χ. πάτους μπουκαλιών νερού) και το αφήνουμε σε θερμοκρασία δωματίου να κρυώσει. 7) Μετά από 24 ώρες το αφαιρούμε από τα δοχεία και τα τοποθετούμε σε ξηρό κρύο περιβάλλον για 2 εβδομάδες έτσι ώστε η καυστική σόδα να έχει αντιδράσει πλήρως για να μην είναι «σκληρό» το σαπούνι για το δέρμα.

30 Γιατί οι Φυσικές Επιστήμες ΜΠΟΡΟΥΝ να ΕΜΠΝΕΥΣΟΥΝ σχολεία, να παράγουν Αξία για τους Ανθρώπους και να Μειώσουν το Ανθρώπινο Αποτύπωμα στον πλανήτη ΓΗ

31 Ερωτήσεις…