ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ (Ε.Ο.Τ)

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ (Ε.Ο.Τ)"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ (Ε.Ο.Τ)
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ: ΣΗΜΕΙΩΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ (Ε.Ο.Τ) ΣΗΜΕΙΩΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΦΙΣΩΝ Ξανθίππη Καπουλίτσα Επόπτρια: Ι. Βαμβακίδου Βαθμολογητές: Δ. Σουλιώτης Ε. Κουρδής

2 Οι διοικητικές δομές του ελληνικού τουρισμού χρονολογικά
 1914: Σύσταση Γραφείου Ξένων και Εκθέσεων στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας 1922: Σύσταση αυτοτελούς Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας 1929: Ίδρυση Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού ως ΝΠΔΔ υπαγόμενου στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας 1936: Κατάργηση EOT, ίδρυση υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού 1941: Κατάργηση υφυπουργείου, σύσταση Διεύθυνσης Λουτροπόλεων και Τουρισμού στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας 1944: Μετατροπή της Διεύθυνσης σε Γενική Διεύθυνση Τουρισμού, Λουτροπόλεων και Εκθέσεων 1945: Σύσταση Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, υπαγόμενης στον Πρωθυπουργό 1946: Μεταβίβαση της εποπτείας της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού στον υπουργό Συντονισμού 1950: Επανασύσταση του EOT υπό την εποπτεία του υπουργού Εθνικής Οικονομίας 1968: Ανάθεση εποπτείας στο υπουργείο Συντονισμού, όπου μεταφέρθηκε η Υπηρεσία Τουρισμού υπό τον υπουργό Προεδρίας 1969: Ανάθεση εποπτείας στον αναπληρωτή υπουργό Συντονισμού 1971: Εποπτεία από τον υπουργό Συντονισμού 1974: Εποπτεία από τον υπουργό Προεδρίας Κυβερνήσεως 1983: Εποπτεία από τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας 1987: Σύσταση υπουργείου Τουρισμού 1992: Κατάργηση του υπουργείου Τουρισμού και ανάθεση της εποπτείας του στο ΥΠΕΘΟ 1993: Ανασύσταση υπουργείου Τουρισμού 1996: Συγχώνευση του υπουργείου Τουρισμού στο υπουργείο Ανάπτυξης 1998: Σύσταση των εταιριών Αξιοποίησης περιουσίας EOT και Ελληνικού Φεστιβάλ 2000: Ίδρυση Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, εταιρίας Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα ΑΕ, ΑΕ Καζίνο, αναδιάρθρωση της ΣΤΕ, μεταβίβαση αδειοδοτικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων του EOT στις Περιφέρειες 2004: Σύσταση υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, επαναφορά στον EOT των αρμοδιοτήτων που είχαν δοθεί στις Περιφέρειες. Ανάληψη από το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης της αρμοδιότητας των τουριστικών υπηρεσιών εξωτερικού

3 Πολιτισμικές Σπουδές και οπτική επικοινωνία
Οι Πολιτισμικές Σπουδές ανέπτυξαν ένα ειδικό υποτομέα Οπτικών Πολιτισμικών Σπουδών ο οποίος βασίζεται στην πρωτοφανή σημασία της απεικόνισης και των οπτικών τεχνολογιών στη σύγχρονη κοινωνία και ασχολείται με όλων των ειδών την οπτική πληροφορία, τις σημασίες της, τις απολαύσεις και την κατανάλωση, συμπεριλαμβανομένων όλων των οπτικών τεχνολογιών, από την ελαιογραφία μέχρι το διαδίκτυο

4 Μεθοδολογία ποιοτικής έρευνας
Αφορά στις στρατηγικές επιλογές που κάνουμε σχετικά με το πώς θα μελετήσουμε το κάθε φαινόμενο. Στις κοινωνικές επιστήμες, η μεθοδολογία μπορεί να οριστεί με περισσότερο ή λιγότερο ευρύ τρόπο. Όπως ακριβώς και η θεωρία, η μεθοδολογία δεν είναι αληθής ή ψευδής, αλλά απλώς περισσότερο ή λιγότερο χρήσιμη και βιώσιμη. Η έρευνά μας κινήθηκε στους άξονες: Κοινωνική Σημειωτική της Οπτικής Επικοινωνίας Ανάλυση Περιεχομένου Οπτικών Εικόνων

5 Κοινωνική Σημειωτική της οπτικής επικοινωνίας
Ασχολείται με τη μελέτη των εικόνων εντός του κοινωνικού τους πλαισίου Παρέχει μια λεπτομερή και σαφή μέθοδο ανάλυσης των νοημάτων-σημασιών που προκύπτουν από τις συνταγματικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπων, τόπων και αντικειμένων που αποτυπώνονται στις εικόνες. Τα νοήματα αυτά περιγράφονται ως αναπαραστατικά , αναφορικά με την τροπικότητα ή την αντιληπτή αληθοφάνεια των εικόνων ως αλληλεπιδρώντα (οι εικόνες κάνουν κάτι για ή στον θεατή) και σύνθεσης (πχ τοποθέτηση εικόνων και κειμένου με συγκεκριμένους τρόπους) Η ανάλυση οπτικού υλικού μέσω της κοινωνικής σημειωτικής χαρακτηρίζεται ως μια μορφή κριτικής ανάλυσης οπτικού λόγου(Carey Jewitt and Rumico Oyama 2001)

6 Ανάλυση Περιεχομένου Οπτικών Εικόνων
Η Ανάλυση Περιεχομένου έχει συνδεθεί από καιρό με έρευνες για τον τρόπο που αναπαρίστανται τα κοινωνικά θέματα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και έχει το σαφές πλεονέκτημα ότι γίνεται κατανοητή και αποδεκτή Μπορεί να χειριστεί μεγάλο εύρος δομένων, συνήθως σε σχέση με την επιβεβαίωση συγκριτικής υπόθεσης (προσδοκίες) Γενικεύσεις σχετικά με ό, τι εμφανίζεται στη διαφήμιση απαιτούν παρατηρήσιμα «αντικειμενικά» στοιχεία αναφορικά με τις σχετικές συχνότητες συγκεκριμένων οπτικών αναπαραστάσεων και περιλαμβάνουν σιωπηρά ή ρητά την ταξινόμηση και την ποσοτικοποίηση (Philip Bell 2001)

7 Η εικόνα ως Καταγραφή και ως Κατασκευή
Οι εικόνες αναλύονται είτε για να καταγράψουν την πραγματικότητα, είτε ως αποδεικτικά του πώς οι δημιουργοί τους (ανα-)κατασκεύασαν την πραγματικότητα, ως ίχνη προκατάληψης, ιδεολογικά χρωματισμένης ερμηνείας κ.λ.π. Το ζήτημα της «καταγραφής» έναντι της «κατασκευής» προκύπτει από τη φύση των εικόνων, ειδικά όταν κάποιες από αυτές εμπεριέχουν και τα δυο στοιχεία και απαιτούν μια μέθοδο ανάλυσης ευαίσθητη και στις δυο κατηγορίες Οι διαφημιστικές εικόνες είναι «κατασκευές» και η ανάλυση στοχεύει στην αποδόμησή τους

8 Οι μονάδες ανάλυσης: μεμονωμένες εικόνες έναντι συλλογών εικόνων
Στην ανάλυση οπτικού υλικού επιλέγουμε είτε την ανάλυση μεμονωμένων εικόνων είτε την ανάλυση συλλογών/αρχείων Η Ανάλυση Περιεχομένου απαιτεί τουλάχιστον δύο διαφορετικές ομάδες δεδομένων με σκοπό τη σύγκριση και επιπλέον, κάθε μία από αυτές τις ομάδες χρειάζεται να περιλαμβάνει έναν επαρκώς μεγάλο αριθμό παρόμοιων εικόνων προκειμένου να είναι οι ομάδες αντιπροσωπευτικές και στατιστικά επαρκείς Ωστόσο, οποιαδήποτε μέθοδος ανάλυσης οπτικού υλικού παρέχει ένα αρκετά ευρύ φάσμα καθορισμένων χαρακτηριστικών εικόνας και τα συναρτά με συγκεκριμένες σημασίες και/ή επικοινωνιακά αποτελέσματα Ο συνδυασμός ανάλυσης περιεχομένου και σημειωτικής στην εικόνα και στα ΜΜΕ έχει ήδη εφαρμοσθεί

9 Κείμενο, Πλαίσιο, Κοινωνική Πρακτική
Η ανάλυση του οπτικού υλικού βασίζεται: σε ό, τι είναι ορατό εντός της εικόνας ή της συλλογής εικόνων (εντός του κειμένου), όπως στην περίπτωση της Ανάλυσης Περιεχομένου και διαφόρων τύπων Σημειωτικής Ανάλυσης σ’ ένα φάσμα από διαφορετικά είδη πληροφοριών, όπως στην περίπτωση των Πολιτισμικών Σπουδών Οι εικόνες μπορούν να αναλυθούν χωρίς οποιαδήποτε προσφυγή στις προφορικές ή γραπτές πληροφορίες, οι οποίες μπορεί να τις συνοδεύουν Η ανάλυση οπτικού υλικού μπορεί να συμπεριλάβει το συνοδευτικό κείμενο, ή ακόμα να δει το λόγο και την εικόνα ως μια αδιαίρετη μονάδα ανάλυσης, όπως στην Κοινωνική Σημειωτική Ανάλυση της διάταξης (layout)

10 Κοινωνική Σημειωτικής Ανάλυσης της Οπτικής Επικοινωνίας
Η κοινωνική σημειωτική της οπτικής επικοινωνίας περιλαμβάνει την περιγραφή των σημειωτικών πόρων: τι μπορεί να ειπωθεί και να γίνει με εικόνες και πώς τα πράγματα που οι άνθρωποι λένε και κάνουν με εικόνες μπορούν να ερμηνευθούν; Ο όρος «πόρος» σηματοδοτεί μία από τις βασικές διαφορές μεταξύ της Κοινωνικής Σημειωτικής και της Στρουκτουραλιστικής Σημειωτικής της γαλλικής σχολής Στη σημειωτική της γαλλικής σχολής βασικός όρος είναι ο «κώδικας», όχι ο «πόρος». Αντιλαμβάνεται τα σημειωτικά συστήματα ως κώδικες, σύνολα κανόνων για τη σύνδεση σημείων και εννοιών. Ερωτήματα όπως το πώς δημιουργήθηκαν αυτοί οι κώδικες, ποιός έθεσε τους κανόνες και πώς, καθώς και γιατί θα μπορούσαν να αλλάξουν, δεν αποτελούν καίριο ζήτημα. Για την κοινωνική σημειωτική αυτό είναι ένα στοιχείο ζωτικής σημασίας. Διαφορετικά είδη κανόνων εφαρμόζονται σε διαφορετικά πλαίσια.

11 Ένα παράδειγμα «πόρου» Το «σημείο θέασης» (η οπτική γωνία) Απεικόνιση από πάνω, από κάτω ή στο ύψος των ματιών (κατακόρυφη) από μπροστά, από πλάγια ή από πίσω (οριζόντια) ισχύς επί του θεατή χαμηλή γωνία ισότητα eye-level ισχύς του θεατή υψηλή γωνία οπτική γωνία εμπλοκή μετωπικότητα αποστασιοποίηση προφίλ

12 Το υλικό της έρευνας 181 τουριστικές αφίσες
έκδοση του εκάστοτε κρατικού φορέα προώθησης του ελληνικού τουρισμού χρονική περίοδο από το 1929 (έτος πρώτης χρονολογημένης τουριστικής αφίσας) μέχρι το 2007 (έτος πραγματοποίησης της έκθεσης από την οποία αντλήσαμε το υλικό)

13 Η έρευνα Εφαρμόσαμε την κοινωνική σημειωτική ανάλυση της οπτικής επικοινωνίας σε ολόκληρο το υλικό Καταρτίσαμε μια λεπτομερή και συστηματική περιγραφή των αφισών, από την οποία προέκυψαν τρεις επιμέρους περιγραφές: Η πρώτη καταγράφει την τεχνική τεκμηρίωση του υλικού και περιλαμβάνει όλα τα τεχνικά χαρακτηριστικά των αφισών, τους κώδικες, τα σημαίνοντα και τα σημαινόμενα Η δεύτερη εντοπίζει το κειμενικό είδος (genre) της αναπαράστασης και τη θεματολογία ανά genre Η τρίτη καταγράφει τις αφίσες βασισμένη στις περιγραφικές διαστάσεις που έχουν αναπτύξει οι Kress και van Leeuwen (1996) στην κοινωνική σημειωτική προσέγγισή τους στην ανάλυση των εικόνων Οι περιγραφές αυτές κωδικοποιήθηκαν και καταγράφηκαν σε διαγραμματικούς πίνακες Οι πίνακες στη συνέχεια αναλύθηκαν με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου ποσοτικά και ποιοτικά

14

15

16

17

18

19

20

21

22 Εφαρμογή της κοινωνικής σημειωτικής ανάλυσης της οπτικής επικοινωνίας στην ελληνική, κρατική Τουριστική Αφίσα κατά Kress και van Leeuwen (Kress & van Leeuwen, 1996) σύμφωνα με τους Carey Jewitt και Rumiko Oyama (Jewitt & Rumiko, 2001)

23 Μεταλειτουργίες (metafunctions)
Aναπαραστατικές δομές (representational) Αφηγηματικές (narrative) Διαδικασίες (Processes) Συνθήκες (Circumstances) Εννοιολογικές (conceptual) Ταξινόμησης (classificatory) Συμβολικές (symbolic) Αναλυτικές (analytical) Διεπιδραστικές έννοιες (interactive) Επαφή (contact) (Απ)αίτηση (demand) Προσφορά (offer) Απόσταση (social distance) Προσωπική (intimate/personal) Κοινωνική (social) Απρόσωπη (impersonal) Άποψη (attitude) Υποκειμενικότητα (subjectivity) Αντικειμενικότητα (objectivity) Συνθετική έννοια (compositional) Πληροφοριακή αξία (information value) Συγκεντρωτική (centered) Αποκεντρωτική (polarized) Υπεροχή (salience) Μέγιστη (maximum) Ελάχιστη (minimum) Πλαισίωση (framing) Αποσύνδεση (disconnection) Ομαδοποίηση (connection)

24 Αναπαραστατικές δομές
Αφηγηματικές (narrative) Εννοιολογικές (conceptual) συμβολικές

25

26 Διεπιδραστικές έννοιες (interactive) Επαφή
(Απ)αίτηση (demand) Προσφορά (offer)

27

28 Διεπιδραστικές έννοιες (interactive) Απόσταση (social distance)
Προσωπική (intimate/personal) Απρόσωπη (impersonal)

29

30 Διεπιδραστικές έννοιες (interactive) Οπτική γωνία (οριζόντιος άξονας)
Συμμετοχή Αποστασιοποίηση

31 Διεπιδραστικές έννοιες (interactive) Οπτική γωνία (κάθετος άξονας)
Ισχύς του θεατή Ισχύς επί του θεατή

32

33 Συνθετική έννοια (compositional) Πληροφοριακή αξία (information value)
Δεδομένο-Νέο Ιδεατό-Πρακτικό

34

35 Συνθετική έννοια (compositional) Υπεροχή (salience), Πλαισίωση (framing)

36

37 Παρατηρήσεις Παρατηρήσαμε διαχρονικά την κατασκευή του στερεότυπου:
Ήλιος + θάλασσα + αρχαίος πολιτισμός μέσω της συμβολοποιητικής δράσης της εικόνας (χρώμα, θεματική αναπαράστασης κλπ) Η έλλειψη γλωσσικού μηνύματος δείχνει ότι η καταδηλούμενη εικόνα «φυσικοποιεί» το συμβολικό μήνυμα, αθωώνοντας το σημασιολογικό τέχνασμα της συνδήλωσης Η χρήση της κεφαλαίας γραφής θεωρείται περισσότερο επιθετική. Στην έρευνά μας συνδέεται με τη χρήση μόνο του ονόματος της χώρας και δικαιολογείται ως τρόπος επικοινωνίας, ωστόσο η συνηθέστερη θέση του ονόματος είναι στη βάση Εντοπίσαμε αισθητή απουσία της ταύτισης (ανθρώπινη και ειδικά παιδική απουσία) και «άστοχη» αναπαράσταση σε σύγκριση με τις τεχνικές του σύγχρονου τουριστικού marketing Το χρονικό, πολιτιστικό και πολιτικό περιβάλλον επηρέασε τον τρόπο αναπαράστασης, ωστόσο δεν καθίσταται εφικτή η «ανάγνωση» της ιστορίας του τόπου μέσα από τη διαχρονική παρατήρηση της αφίσας, λόγω της ειδυλλιακής απεικόνισής του ακόμα και σε εποχές κοινωνικής κρίσης

38 Παρατηρήσεις-εκπλήξεις
Τα αρχαιολογικά μνημεία και κυρίως τα γλυπτά δεν απεικονίζονται ως μεγαλειώδη και επιβλητικά, αλλά ως απλά αξιοθέατα, απλές συνδηλώσεις της ελληνικότητας Οι εκκλησίες και τα βυζαντινά μνημεία απεικονίζονται ως μέρος της αρχιτεκτονικής των νησιών και τα μωσαϊκά ως έργα τέχνης, χωρίς ιδιαίτερο θρησκευτικό συμβολισμό Οι σύγχρονες (της εποχής τους) και οι παραδοσιακές αναπαραστάσεις της καθημερινής ζωής αποτελούν τη θεματική, η οποία δεσπόζει στο δείγμα μας

39 Είδη τουρισμού και αφίσες
Από το υλικό μας και την ανάλυσή του φαίνεται ότι έμφαση δίνεται στην προώθηση: του παραθεριστικού τουρισμού του θρησκευτικού τουρισμού του πολιτιστικού τουρισμού

40 Στροφή επιχειρείται μετά το 2005 στην ανάδειξη και άλλων μορφών τουρισμού
θαλάσσιο τουρισμό (yachting - diving) γαστρονομικό τουρισμό αστικό τουρισμό (city-break) αθλητικό τουρισμό τουρισμό υγείας-ευεξίας τουρισμό υπαίθρου επαγγελματικό-συνεδριακό τουρισμό

41 Ευχαριστώ για την προσοχή σας
Καλό καλοκαίρι