ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΑΘΛΗΤΕΣ Άρτεμις Τσίτσικα-Παπαγεωργίου, Παιδίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου.

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΑΘΛΗΤΕΣ Άρτεμις Τσίτσικα-Παπαγεωργίου, Παιδίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΑΘΛΗΤΕΣ
Άρτεμις Τσίτσικα-Παπαγεωργίου, Παιδίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών – Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

2 ΑΘΛΗΣΗ-ΟΦΕΛΗ Ευνοϊκή επίδραση στην ψυχοσωματική υγεία
Αντιμετώπιση παχυσαρκίας Ενίσχυση αυτοπειθαρχίας Ενίσχυση αυτοεκτίμησης Ενίσχυση αισθήματος ευγενούς άμιλλας Εκτόνωση - απομάκρυνση από συμπεριφορές υψηλού κινδύνου Ενασχόληση με τη φύση

3 Πρόληψη παθολογικών καταστάσεων κατά την ενήλικο ζωή :
Οστεοπόρωση Υπέρταση Καρδιαγγειακή νόσος Καρκινογένεση Επιπτώσεις της αρχόμενης σε νεαρά ηλικία παχυσαρκίας

4 ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Η υπερβολή μπορεί να σκιάσει τα οφέλη της άθλησης
Εξαντλητική άσκηση με σκοπό την επιτυχία Συνεχές άγχος και ψυχολογική επιβάρυνση Νοοτροπία επιτυχίας ανεξαρτήτως κόστους - «win at all cost mentality»

5 «Αυτό που βοηθά τους ανθρώπους περισσότερο είναι αυτό στο οποίο έχουν τη μεγαλύτερη εμπιστοσύνη»
Galen, 150 M.X.

6 Ελάχιστες ουσίες (εάν υπάρχουν), μπορούν πραγματικά να βελτιώσουν την αθλητική απόδοση
Οι ουσίες που χρησιμοποιούνται μπορεί να έχουν αρνητικές και συχνά μη αναστρέψιμες συνέπειες στον οργανισμό Η χρήση ουσιών στον αναπτυσσόμενο οργανισμό του εφήβου θέτει επιπλέον προβληματισμούς

7 Ουσίες που έχουν χρησιμοποιηθεί από τους αθλητές για βελτίωση της απόδοσης
Διατροφικά συμπληρώματα : Αμινοξέα Βότανα Βιταμίνες Λεκιθίνη Μέταλλα Συνένζυμο Q10 Ιχνοστοιχεία L καρνιτίνη Φάρμακα : Αναβολικά στεροειδή και ανάλογα «ecstasy» - Αυξητική ορμόνη, σωματομεδίνη Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη Βρογχοδιασταλτικά αναβολικά Ναρκωτικά Β-αναστολείς Διεγερτικά (εφεδρίνη, αμφεταμίνη) Διουρητικά Ερυθροποιητίνη (rEPO)

8 Α. ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ
Α. ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ

9 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ Δεν θεωρούνται φάρμακα Δεν διέπονται από τα νομικά πλαίσια κυκλοφορίας των φαρμάκων Δεν ελέγχεται η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους Κυκλοφορούν μετά από γνωστοποίηση στον ΕΟΦ – η γνωστοποίηση γίνεται ταυτόχρονα με την κυκλοφορία του προϊόντος στην αγορά ! Δεν είναι προϊόντα ειδικής διατροφής

10 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ Θεωρείται ότι απλά «συμπληρώνουν» το καθημερινό διαιτολόγιο του ανθρώπου Η σύνθεση, η καθαρότητα, η ασφάλεια εξαρτώνται από τον κατασκευαστή Χρειάζεται ενημέρωση των καταναλωτών, οι οποίοι θεωρούν απόλυτα ασφαλή τα σκευάσματα που δεν είναι «φάρμακα»

11 Χρειάζεται ο έφηβος αθλητής διαιτητικά συμπληρώματα, και ποιά ;
Χρειάζεται ο έφηβος αθλητής διαιτητικά συμπληρώματα, και ποιά ;

12 ΑΜΙΝΟΞΕΑ (1) Ημερήσιες ανάγκες εφήβων σε πρωτεϊνη : 1g/kg ΒΣ
Οι ανάγκες των εφήβων αθλητών σε πρωτεϊνη καλύπτονται από μια ισορροπημένη διατροφή Τα συμπληρώματα διατροφής με αμινοξέα: Δεν έχει αποδειχθεί πως μπορούν να βελτιώσουν την αθλητική απόδοση

13 ΑΜΙΝΟΞΕΑ (2) Αποδεδειγμένα ωφελούν μόνο σε περιπτώσεις :
1. Συνυπάρχουσας διατροφικής διαταραχής (πχ αθλήτριας με anorexia nervosa), 2. Υποθερμιδικής δίαιτας (πχ αθλήτριες ενόργανης και ρυθμικής γυμναστικής, μπαλαρίνες) 3. Χορτοφάγων αθλητών Αν και σε αθλητές με φυσιολογική νεφρική λειτουργία συνήθως δεν βλάπτουν, η αύξηση της ημερήσιας πρόσληψης πρωτεϊνης σε ποσότητα >20% των ημερήσιων προσλαμβανομένων θερμίδων μπορεί : Να προκαλέσει αύξηση της ουρίας του αίματος Να αυξήσει την αποβολή ασβεστίου με τα ούρα

14 ΚΡΕΑΤΙΝΗ (1) Διατροφικές πηγές : κρέας, ψάρι
Είναι το πιο δημοφιλές διατροφικό συμπλήρωμα σε όλα τα επίπεδα αθλητικού συναγωνισμού (από τους εφήβους αθλητές των Λυκείων εώς τους κορυφαίους πρωταθλητές) Μηχανισμός δράσης : Στα κύτταρα με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες (μυϊκά κύτταρα), υπό τη μορφή της φωσφοκρεατίνης, λειτουργεί ως δότης φωσφόρου και μετατρέπει το ΑDP σε ATP, καθυστερώντας την αναερόβιο γλυκόλυση και την παραγωγή γαλακτικού οξέος που τελικά οδηγούν σε κόπωση των μυών Μελέτες αναφέρουν ότι βελτιώνει κατά 5-15% την εντατική και μικρής διάρκειας άσκηση. Συνεπώς μπορεί να βοηθήσει αθλητές σε ανάλογα αθλήματα (πχ sprinters), όχι όμως αθλητές αντοχής.

15 ΚΡΕΑΤΙΝΗ (2) Σε ισορροπημένη δίαιτα, χωρίς συμπληρωματική χορήγηση, λαμβάνονται 1-2 γρμ / ημέρα Γενικά θεωρείται ασφαλής ουσία Ωστόσο σε περιπτώσεις υπερβολής (λήψης 20 γρμ/ημέρα !!) έχουν αναφερθεί παρενέργειες : κατακράτηση υγρών, επιβάρυνση νεφρικής λειτουργίας, υπέρταση Στην Αμερική συνιστάται να αποφεύγεται η χρήση της σε άτομα < 18 ετών

16 ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ (1) Βιταμίνες : μεταβολικοί καταλύτες που προάγουν βιοχημικές αντιδράσεις Οι ημερήσιες δόσεις που συνιστώνται (RDAs) αντανακλούν την ελάχιστη απαραίτητη πρόσληψη και 30% επιπλέον για ασφάλεια, προκειμένου να αποφεύγονται οι ελλείψεις Μία ισορροπημένη δίαιτα εξασφαλίζει την απαραίτητη ποσότητα όλων των βιταμινών Η επιπλέον πρόσληψη βιταμινών δεν έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της αθλητικής επίδοσης

17 ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ (2) Τα υποκατάστατα βιταμινών ωφελούν ΜΟΝΟ σε ορισμένες καταστάσεις: - ψυχογενής ανορεξία - υποθερμιδικές δίαιτες <1500kcal/ 24h - τροφικές αλλεργίες ή δυσανεξίες πχ στο γάλα - χορτοφάγοι - δυσαπορρόφηση Η μέγιστη επιτρεπόμενη δόση βιταμινούχου συμπληρώματος είναι το 100% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης (RDA)

18 Στους αθλητές ενδιαφέρει ιδιαίτερα η χρήση αντιοξειδωτικών βιταμινών ( Α,C και Ε)
Τα αντιοξειδωτικά περιορίζουν την ιστική βλάβη μέσω της εξουδετέρωσης των ελέυθερων ριζών που απελευθερώνονται κατά την άσκηση Οι αθλητές συχνά λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες βιταμινών C και Ε

19 ΣΙΔΗΡΟΣ και ΕΦΗΒΕΙΑ (1) Αύξηση των αναγκών σε σίδηρο κατά την εφηβεία λόγω: Αύξησης του αγγειακού χώρου και του όγκου του αίματος και συνεπώς αυξημένων αναγκών παραγωγής ερυθροκυττάρων Αύξησης του μυϊκού ιστού στα αγόρια (βασικό συστατικό μυοσφαιρίνης) Αύξησης των απωλειών σιδήρου με την έμμηνο ρύση στα κορίτσια

20 ΣΙΔΗΡΟΣ και ΕΦΗΒΕΙΑ (2) Η σιδηροπενική αναιμία είναι η πιο συχνή έκδηλη διατροφική διαταραχή στους εφήβους και των δύο φύλων Οι έφηβοι αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου όσον αφορά τη έλλειψη σιδήρου Oι έφηβοι αθλητές χρειάζονται επιπλέον σίδηρο λόγω του ενισχυμένου μυϊκού συστήματος και των απωλειών με τον ιδρώτα Συνιστάται η προληπτική χορήγηση 40mg σιδήρου ημερησίως στον έφηβο αθλητή

21 Οι ημερήσιες δόσεις που συνιστώνται (RDIs) είναι :
ΣΙΔΗΡΟΣ και ΕΦΗΒΕΙΑ (3) Οι ημερήσιες δόσεις που συνιστώνται (RDIs) είναι : -12 mg/24h για τα αγόρια - 18 mg/24h για τα κορίτσια

22 ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ (PEAK BONE MASS)
Κατά την εφηβεία η ολική οστική μάζα υπερδιπλασιάζεται,κυρίως λόγω της αύξησης των εξωτερικών διαστάσεων των οστών (υπερέχει η σύνθεση νέου οστού) Μετά την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του σκελετού στο τέλος της εφηβείας, η οστική μάζα δεν αυξάνεται άλλο, ακόμη και αν χορηγηθούν ισχυρές δόσεις εξωγενούς ασβεστίου Οι ορμόνες του φύλου (ανδρογόνα, οιστρογόνα) προάγουν την οστεοσύνθεση

23 ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ (1) 40% γυναικών και 10% ανδρών >50 ετών Υψηλή θνησιμότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων Μακρά νοσηλεία και κόστος, νοσηρότητα Η πρόληψη της οστεοπόρωσης εστιάζεται σήμερα στην απόκτηση της μέγιστης δυνατής οστικής μάζας κατά την εφηβική ηλικία

24 ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ-ΠΡΟΛΗΨΗ Συστάσεις :
Απαραίτητη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου : 1300 mg (4 ποτήρια γάλα ή ισοδύναμες μερίδες γαλακτοκομικών) Εάν η συνιστώμενη πρόσληψη ΔΕΝ είναι εφικτή (μη συμμόρφωση ή δυσανεξία στη λακτόζη ) συνιστάται η χορήγηση σκευασμάτων ανθρακικού ασβεστίου κατά το γεύμα

25 Η ΤΡΙΑΔΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΗΣ ΑΘΛΗΤΡΙΑΣ
Η ΤΡΙΑΔΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΗΣ ΑΘΛΗΤΡΙΑΣ Διατροφικές διαταραχές Διαταραχές εμμήνου ρύσεως Οστεοπενία - οστεοπόρωση

26 Η ΤΡΙΑΔΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΗΣ ΑΘΛΗΤΡΙΑΣ (ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ)
Η ΤΡΙΑΔΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΗΣ ΑΘΛΗΤΡΙΑΣ (ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ) Ελάττωση της έντασης της προπόνησης Αύξηση σωματικού βάρους Χορήγηση ασβεστίου και σιδήρου Χορήγηση οιστρογόνων Ψυχολογική υποστήριξη

27 ΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑ Έλλειψη πρωτεϊνών, ασβεστίου, σιδήρου και Β12 ΣΥΣΤΑΣΗ :
Έλλειψη πρωτεϊνών, ασβεστίου, σιδήρου και Β12 ΣΥΣΤΑΣΗ : - κατανάλωση γάλακτος – αυγών - συμπληρώματα διατροφής (αμινοξέα, ασβέστιο, σίδηρος, Β12)

28 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μία ισορροπημένη δίαιτα εξασφαλίζει την απαραίτητη ποσότητα όλων των θρεπτικών ουσιών Μπορεί να χορηγηθεί προληπτικά σίδηρος 40mg ημερησίως στον έφηβο αθλητή Σε ορισμένες περιπτώσεις : - Διατροφικών διαταραχών - Υποθερμιδικής δίαιτας - Χορτοφάγων αθλητών συνιστώνται συμπληρώματα διατροφής (πρωτεϊνικά συμπληρώματα, σίδηρος , ασβέστιο, βιταμίνες)

29 Β. ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

30 Ο πρώτος κατάλογος απαγορευμένων ουσιών εκδόθηκε το 1967 από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) και περιελάμβανε μόνο διεγερτικά και ναρκωτικά Η τεστοστερόνη χρησιμοποιήθηκε από αθλητές για πρώτη φορά το 1940 και ο πρώτος έλεγχος για τη χρήση της έγινε το 1976, στους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ

31 Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, το 1984 εφαρμόστηκε ο πρώτος έλεγχος για την καφεϊνη
Οι β-αναστολείς και τα διουρητικά ανιχνεύθηκαν για πρώτη φορά το 1985

32 Πρόσφατος κατάλογος της ΔΟΕ – Απαγορευμένες ουσίες και Μέθοδοι
Ι. Απαγορευμένες κατηγορίες ουσιών 1. Αναβολικά 2. Πεπτιδικές ορμόνες 3. Διεγερτικά 4. Διουρητικά- παράγοντες απόκρυψης 5. Ναρκωτικά ΙΙ. Απαγορευμένες μέθοδοι 1. Μετάγγιση αίματος 2. Χορήγηση τεχνητού οξυγόνου 3. Φαρμακολογικοί, χημικοί και φυσικοί χειρισμοί ΙΙΙ. Απαγορευμένες ουσίες για ορισμένα αθλήματα 1. Αλκοόλ 2. Κανναβοειδή 3. Βήτα αναστολείς

33 ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (1)
ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (1) Πρόδρομη ουσία : χοληστερόλη Συνθετικά παράγωγα της τεστοστερόνης ΔΡΑΣΗ 1. Αναβολική : - αύξηση της μυϊκής μάζας και δύναμης (προάγουν την πρωτεϊνοσύνθεση) - αύξηση αιμοσφαιρίνης, αύξηση παροχής οξυγόνου στους ιστούς - βελτίωση της αντοχής 2. Ανδρογονική : - υπερτρίχωση - αλλαγή της φωνητικής χροιάς - αύξηση του μεγέθους της κλειτορίδας στις γυναίκες

34 ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (2)
ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (2) Έφηβοι αθλητές και αναβολικά : 6 -10% των αγοριών, 2 -3% των κοριτσιών Περίπου 30% των εφήβων ξεκινούν τη χρήση σε ηλικία < 16 ετών Περίπου 25% αναφέρουν πως τα χρησιμοποιούν για να βελτιώσουν την εμφάνισή τους Συνήθως δεν είναι ενημερωμένοι για τους κινδύνους της χρήσης Οι έφηβοι που λαμβάνουν αναβολικά, είναι επιρρεπείς και σε άλλου τύπου συμπεριφορές υψηλού κινδύνου

35 ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (3)
ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (3) Συνήθως ο έφηβος αθλητής αρχίζει με χάπι (Restandol, Teston, Dianabol) Οι δόσεις που χρησιμοποιούνται είναι τουλάχιστον 10 πλάσιες των θεραπευτικών Η χρήση συνδυάζεται με δίαιτα πλούσια σε πρωτεϊνες Οι πεπειραμένοι χρήστες χρησιμοποιούν ενδομυϊκές ενέσεις (Testoviron, Durabolin), 1-2 φορές εβδομαδιαίως. Επιτυγχάνεται καλύτερο αποτέλεσμα με μικρότερη ποσότητα ουσίας λόγω παράκαμψης του ήπατος Συνήθως γίνεται κυκλική χρήση 6-12 εβδομάδων με ισόχρονη διακοπή Τα αναβολικά στεροειδή ανιχνεύονται στα ούρα για μερικές εβδομάδες όταν λαμβάνονται από το στόμα και για 3 μήνες όταν έχουν ληφθεί παρεντερικά

36 ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (4)
ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (4) ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ : 25% των αθλητών παρουσιάζουν ψυχολογική εξάρτηση Επιθετικότητα, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα Ήπαρ : αύξηση ηπατικών ενζύμων, χολόσταση, ογκογένεση (καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι) Έφηβοι : πρόωρη σύγκλειση των επιφύσεων, χαμηλό τελικό ανάστημα Υπεργλυκαιμία Υπερχοληστεριναιμία, μείωση HDL Αύξηση κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου, υπέρταση, θρομβωτικά φαινόμενα Κατακράτηση υγρών Ακμή Μη αναστρέψιμη αρρενοποίηση των κοριτσιών (υπερτρίχωση, αύξηση του μεγέθους της κλειτορίδας, αλωπεκία, βράγχος φωνής, αμηνόρροια) Ολιγοσπερμία, ατροφία όρχεων, γυναικομαστία και αύξηση του μεγέθους του προστάτου στα αγόρια (αναστρέψιμα σε μήνες μετά την τελευταία χορήγηση)

37 ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (5)
ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (5) Αθλήματα στα οποία συνηθίζονται : Άρση βαρών, δισκοβολία, ποδόσφαιρο, πάλη, δρομείς ταχύτητας Συχνά γίνονται επικίνδυνοι συνδυασμοί των ουσιών αυτών ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ ΜΕ ΟΥΣΙΕΣ ΑΛΛΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΗΘΕΙΣ : 1. Αντιοιστρογόνα (ταμοξιφαίνη) για καταστολή της γυναικομαστίας 2. Ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (παρεμπόδιση της ατροφίας των όρχεων) 3. Διουρητικά (απόκρυψη, αντιμετώπιση κατακράτησης υγρών) 4. Διεγερτικά, αναλγητικά, ναρκωτικά

38 Αυξητική ορμόνη (GH)-1 Πολυπεπτίδιο 191 αμινοξέων που εκκρίνεται από τα κύτταρα της προσθίας υπόφυσης Μέχρι το 1985, η μόνη πηγή της ήταν οι υποφύσεις πτωμάτων Με την τεχνική του ανασυνδυασμένου DNA παράγεται άφθονη GH Υψηλό κόστος – χρήση από κορυφαίους αθλητές ΔΡΑΣΗ : Προάγει την πρωτεϊνοσύνθεση στους σκελετικούς μυς Λιπολυτική δράση Επιτάχυνση της επούλωσης των πληγών των μυοσκελετικών μυών μετά από τραυματισμό

39 Αυξητική ορμόνη (GH)-2 Χορηγείται ένεση με δόση πενταπλάσια της ημερήσιας παραγωγής Σχήματα 6-12 εβδομάδων με ισόχρονη διακοπή Συχνά συνδυάζεται με αναβολικά στεροειδή Χρήση από αθλητές δύναμης και ταχύτητας Είναι ελκυστικό σκεύασμα για τις γυναίκες αθλήτριες γιατί δεν προκαλεί αρρενοποίηση «Πλεονέκτημα» : δεν είναι αξιόπιστη η μέτρησή της στα ούρα με τις υπάρχουσες μεθόδους, λόγω των μεγάλων διακυμάνσεων των τιμών της (η έκκρισή της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία, το στρές κλπ)

40 Αυξητική ορμόνη (GH)-3 ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ : Μεγαλακρία – γιγαντισμός
Υπεργλυκαιμία – σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ Κατακράτηση υγρών, υπέρταση Καλοήθης ενδοκράνιος υπέρταση Ογκογένεση (καλοήθεις όγκοι-πολύποδες, κακοήθειες : μαστού,Wilms, σάρκωμα, λευχαιμία) Πιθανότητα «νοθείας» στη μαύρη αγορά (GH ανθρώπινης υπόφυσης – κίνδυνος σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας Creutzfeld Jacobs)

41 Σωματομεδίνη – IGF I Συνθετικό παράγωγο Ενέσιμο
Δράση ανάλογη της αυξητικής ορμόνης Δεν προκαλεί αρρενοποίηση Υψηλό κόστος – περιορισμένη χρήση

42 γ-υδροξυβουτυρικό νάτριο
(«liquid ecstacy») Κατασταλτικό του ΚΝΣ, ευφορία Αυξάνει τον βαθύ ύπνο Προσδοκώμενο αποτέλεσμα : αύξηση της απελευθέρωσης της GH Εύκολα παρασκευάζεται – συνταγές στο Internet, «διαφανές υγρό» Δράση σε λεπτά, διάρκεια : 4 ώρες Ταχεία κάθαρση- δύσκολη ανίχνευση

43 Κλενβουτερόλη β2-διεγέρτης (βρογχοδιασταλτικό) με αναβολική και λιπολυτική δράση Η χρήση της απαγορεύτηκε μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992 Χορηγείται από το στόμα, σε ενέσιμη μορφή ή αεροσόλ Παρήμερα σχήματα χορήγησης για εβδομάδες Ανιχνεύεται εώς και 4 ημέρες μετά την τελευταία δόση ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ : ταχυκαρδία, αρρυθμίες, ζάλη, ναυτία, τρόμος

44 ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΑ Εφεδρίνη : 1. - Ενίσχυση αγωνιστικότητας
1. - Ενίσχυση αγωνιστικότητας - Άμβλυνση του πόνου - Μείωση του αισθήματος κόπωσης Παρενέργειες : υπέρταση, αρρυθμία, τρόμος, σπασμοί, ψυχωτικές αντιδράσεις,αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια

45 Καφεϊνη : Καφές, τσαϊ, αναλγητικά
Δράση : - αύξηση του καταβολισμού των λιπών, - αύξηση της δράσης των κατεχολαμινών - βελτίωση της επίδοσης σε αθλήματα αντοχής - μείωση του αισθήματος κόπωσης 3. Απαγορεύεται η χρήση μεγάλων ποσοτήτων (ανίχνευση στα ούρα συγκεντρώσεων που αντιστοιχούν σε 6 φλυτζάνια καφέ)

46 Doping του αίματος Ομόλογες μεταγγίσεις :
Αύξηση της δυνατότητας για αεροβική άσκηση Δεν μπορεί να ανιχνευθεί εργαστηριακά – η συχνότητα του φαινομένου είναι άγνωστη Η Hb φτάνει σε τιμές 20gr/dl !! και σε συνδυασμό με την έντονη εφίδρωση κατά την άσκηση (πχ ποδηλασία πίστας) : σημαντική αύξηση της γλοιότητας του αίματος

47 Ερυθροποιητίνη (rEPO) :
Γλυκοπρωτεϊνη που παράγεται στους νεφρούς και προάγει την ερυθροποίηση Βελτιώνει την ικανότητα αεροβικής άσκησης Δημοφιλής σε αθλητές αντοχής (δρομείς και ποδηλάτες) Δεν ανιχνεύεται εύκολα με τις ισχύουσες τεχνικές ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ : - Υπεργλοιότητα - Υπέρταση - Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια - Σπασμοί - ΘΑΝΑΤΟΣ

48 Άλλες ουσίες β - αναστολείς : Ελέγχουν τον τρόμο και την ταχυκαρδία
Άλλες ουσίες β - αναστολείς : Ελέγχουν τον τρόμο και την ταχυκαρδία Μπορεί να βελτιώσουν τον έλεγχο των χεριών σε αθλήματα όπως η τοξοβολία και η σκοποβολή Αλκοόλ, μαριχούανα, κοκαϊνη Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη Διτανθρακικό Νάτριο (καθυστερεί την κόπωση μεσω εξουδετέρωσης της οξέωσης)

49 ΑΔΙΕΞΟΔΟ Συνεχής έρευνα για την επαρκή ανίχνευση ουσιών
Τεράστια ερευνητικά κονδύλια Ευρύτατη χρήση ουσιών που δεν μπορούν να ανιχνευθούν Ο αριθμός των αθλητών-χρηστών είναι υψηλότατος Θετικά ευρήματα βρίσκονται σε 1-2% των περιπτώσεων !!

50 Ο αθλητής μαθαίνει να παρανομεί, να εξαπατά, να «ξεφεύγει»
Όποιος «ντοπάρεται» και δεν αποκαλύπτεται είναι νόμιμος Όποιος «ντοπάρεται» με μέθοδο εκτός λίστας μπορεί να αγωνιστεί Απομάκρυνση από το αθλητικό ιδεώδες της αρχαίας Ελλάδας Οι έφηβοι αθλητές αποκτούν τις αξίες για την υπόλοιπη ζωή τους μέσα από αυτό το σύστημα

51 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Κατάλληλη προπόνηση Ισορροπημένη διατροφή
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Κατάλληλη προπόνηση Ισορροπημένη διατροφή Ανάπαυση Σωστός σωματότυπος για το άθλημα Ψυχική δύναμη, επιμονή, συνεχής προσπάθεια

52 «Εν αμίλλαις πονηραίς αθλιότερος ο νικήσας»