ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Άρτεμις Τσίτσικα-Παπαγεωργίου, Παιδίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονική Συνεργάτις.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Άρτεμις Τσίτσικα-Παπαγεωργίου, Παιδίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονική Συνεργάτις."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Άρτεμις Τσίτσικα-Παπαγεωργίου, Παιδίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονική Συνεργάτις Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών– Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

2 η μία οδηγεί στην απλή ύπαρξη,
«Γεννιέσαι δύο φορές : η μία οδηγεί στην απλή ύπαρξη, η άλλη στην ίδια τη ΖΩΗ» Jean Jaques Rousseau

3 ΕΦΗΒΕΙΑ (Α) Ηλικιακή περίοδος : 11- 19 έτη (WHO)
έτη (Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία) Στις κοινωνίες των περισσοτέρων χωρών το ανώτερο ηλικιακό όριο μετά το οποίο το άτομο αντιμετωπίζεται νομικά ως ενήλικας είναι τα 18 έτη. πρώϊμη εφηβεία : ετών μέση εφηβεία : – 17 ετών όψιμη εφηβεία : > 17 ετών

4 ΕΦΗΒΕΙΑ (Β) Έφηβος : «υποψήφιος ενήλικας»
Η εφηβεία είναι μια συναρπαστική περίοδος σωματικών και ψυχικών μεταβολών με τελικό στόχο τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση

5 ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το παιδικό σώμα παρουσιάζει ραγδαία αύξηση και αναπτύσσονται τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου Το άτομο αποκτά την ικανότητα αναπαραγωγής

6 ΣΤΑΘΜΟΙ ΨΥΧΟΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ψυχικά το άτομο κατακτά την ανεξαρτησία, εγκαταλείποντας το προστατευμένο περιβάλλον της οικογένειας Ξυπνά το ερωτικό ενδιαφέρον, ξεκινά η σεξουαλική ζωή Το άτομο αποκτά την ικανότητα δημιουργίας ώριμων σχέσεων με ερωτικούς συντρόφους,συνομήλικους και συνανθρώπους γενικότερα

7 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ένας στους πέντε κατοίκους της γης ανήκει στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων 1.2 δισεκατομμύρια έφηβοι ανά τον κόσμο έφηβοι στην Ελλάδα (12 % του γενικού πληθυσμού)

8 ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Α)
ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Α) Οι έφηβοι μοιάζουν άτρωτοι και απόλυτα υγιείς Οι παιδικές ασθένειες αποτελούν παρελθόν και τα νοσήματα φθοράς των ενηλίκων είναι μια μελλοντική πιθανότητα που δεν τους απειλεί άμεσα

9 ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Β)
ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Β) Ωστόσο πολλοί έφηβοι χάνουν πρόωρα τη ζωή τους : 140 θάνατοι/ παγκοσμίως 30 θάνατοι/ στην Ελλάδα

10 ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Γ)
ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Γ) Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από : έντονο άγχος, σύγχυση και ερωτηματικά για τις σωματικές και ψυχικές αλλαγές που συμβαίνουν φυσιολογική εξερεύνηση των ορίων, προσκόλληση στο παρόν, γνωστική αδυναμία θεώρησης του μέλλοντος και των συνεπειών των πράξεών τους

11 ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Δ)
ΕΦΗΒΟΙ : ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Δ) «new morbidity» Συμπεριφορά υψηλού κινδύνου

12 ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ
Θέματα προσωπικής ασφάλειας, τροχαία και άλλα ατυχήματα Κατάθλιψη, απόπειρες αυτοκτονίας Βίαιη συμπεριφορά (ανθρωποκτονία, άλλες μορφές κακοποίησης) Κατάχρηση ουσιών, καπνού, αναβολικών Αρνητικές συνέπειες της έκφρασης της σεξουαλικότητας (AIDS, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη) Σωματικό βάρος και εικόνα σώματος (επικίνδυνες δίαιτες, διατροφικές διαταραχές, παχυσαρκία)

13 ΑΙΤΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ*
ΑΙΤΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ* - Ατυχήματα 49% (κυρίως τροχαία) - Ανθρωποκτονία 15% - Αυτοκτονία 12% - Κακοήθεια 5% - Καρδιοπάθεια 3% - Άλλα : 16% *ΗΠΑ

14 Προβλήματα υγείας που παρουσιάζουν οι έφηβοι :
Ενδοκρινολογικά (πρώιμος, καθυστερημένη ήβη, θυρεοειδοπάθεια) Διατροφικές διαταραχές, επικίνδυνες δίαιτες, ανεπαρκής πρόσληψη θρεπτικών ουσιών, σιδηροπενική αναιμία Παχυσαρκία Γυναικολογικά (διαταραχές εμμήνου ρύσεως, κύηση) Ακμή Σκολίωση Λοιμώξεις (κυρίως του γεννητικού συστήματος) Ψυχολογικά προβλήματα (κατάθλιψη) και Προβλήματα σχετιζόμενα με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (χρήση ουσιών, βία)

15 Έφηβοι με χρόνια νοσήματα : 35%
Σοβαρά χρόνια νοσήματα : 10% Άσθμα Καρδιοπάθειες Σοβαρές διαταραχές της όρασης και της ακοής Επιληψία Σακχαρώδης διαβήτης Ινοκυστική νόσος Ομόζυγος μεσογειακή αναιμία Αιμορροφιλία

16 Τα 2/3 των προβλημάτων της εφηβικής ηλικίας μπορούν να προληφθούν
Έμφαση στην ανάπτυξη προγραμμάτων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης

17 ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Εχεμύθεια – Άνεση – Συμμετοχή Τεχνική :
ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Εχεμύθεια – Άνεση – Συμμετοχή Τεχνική : - Αρχικά ερωτώνται οι «ανώδυνες» ερωτήσεις και συζητώνται γενικά θέματα (μουσική, σινεμά, αθλητικά). Ερωτήσεις που αφορούν «ευαίσθητους» τομείς της ζωής του εφήβου (σεξουαλικότητα,χρήση ουσιών) συζητώνται προς το τέλος της συνέντευξης. Οι «ευαίσθητες» ερωτήσεις αρχικά αφορούν τους φίλους του/της εφήβου Γίνεται ΣΑΦΕΣ σε εφήβους και γονείς το θέμα της εμπιστευτικότητας Ο τόνος της συνέντευξης δεν πρέπει να είναι κριτικός. Δεν γίνεται διάλεξη ή ηθικό κήρυγμα. Λαμβάνεται υπόψη η μη λεκτική επικοινωνία (γλώσσα σώματος) Καθησυχάζεται ο/η έφηβος όταν δεν αισθάνεται άνετα Λαμβάνεται υπόψη το αναπτυξιακό στάδιο του εφήβου, καθώς και το πολιτισμικό, εθνικό και φυλετικό υπόστρωμα

18 ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ (1) ΟΛΟΙ οι έφηβοι πρέπει να εξετάζονται τουλάχιστον (τρείς) φορές κατά τη διάρκεια της εφηβείας : Κατά την πρώϊμη εφηβεία (11-14 ετών) Κατά την μέση εφηβεία (15-17 ετών) Κατά την όψιμη εφηβεία ( > 17 ετών) Ωστόσο, η προτεινόμενη συχνότητα επισκέψεων επιτήρησης της υγείας και πρόληψης για όλους τους εφήβους είναι : 1 (μία) επίσκεψη ετησίως* * Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Οδηγίες για τις Υπηρεσίες Προληπτικής Ιατρικής των Εφήβων (GAPS) του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (1992)

19 ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ (2) Εκτός από τις ετήσιες απαραίτητες επισκέψεις πρόληψης και συμβουλευτικής, οι έφηβοι θα χρειαστούν επιπλέον ιατρική φροντίδα σε περιπτώσεις : Προβλημάτων που σχετίζονται άμεσα με τις μεταβολές της εφηβικής ηλικίας («επικίνδυνες» δίαιτες, διαταραχές εμμηνορρυσίας, ακμή, ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, προβλήματα συμπεριφοράς, χρήση ουσιών) Προβλημάτων που αναδύονται κατά την εφηβεία λόγω της αστάθειας της περιόδου αυτής Προβλημάτων που δεν σχετίζονται με την ήβη Χρονίων νοσημάτων (βρογχικό άσθμα, σακχαρώδης διαβήτης, ινοκυστική νόσος, μεσογειακή αναιμία, αιμορροφιλία κλπ), προκειμένου να υπάρξει υποστήριξη στην ιδιαίτερη εφηβική περίοδο των παιδιών αυτών, παράλληλα με την αντιμετώπιση της βασικής νόσου από τους θεράποντες

20 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΑΤΡΙΚΟ (MEDICAL) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (HOME)
ΣΧΟΛΕΙΟ / ΕΡΓΑΣΙΑ (SCHOOL – WORK) ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΟΥΣ (PEERS) ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΑΛΛΟ ΦΥΛΟ (ROMANCE)

21 ΕΤΗΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Στάδιο Εφηβικής Ανάπτυξης (Τanner stage)
ΕΤΗΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Στάδιο Εφηβικής Ανάπτυξης (Τanner stage) Ύψος – Βάρος Δείκτης μάζας σώματος (BMI) Αρτηριακή πίεση (ΑΠ) Έλεγχος όρασης Έλεγχος ακοής Δέρμα (ακμή 80%) Οδοντιατρική εκτίμηση Εξέταση Θυρεοειδούς αδένα Έλεγχος σκολίωσης Γυναικολογική εξέταση στα κορίτσια με σεξουαλική δραστηριότητα ή συμπτωματολογία Έλεγχος γεννητικών οργάνων στα αγόρια

22 ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΩΝ ΧΑΡ/ΚΩΝ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ) ΣΤΑΔΙΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΣΕΑ)-Tanner stages ΑΓΟΡΙΑ Στάδιο Τρίχωση εφηβαίου Πέος Όρχεις______ Πλήρης απουσία Προεφηβική εμφάνιση Προεφηβική εμφάνιση Αραιές,μακριές,ανοικτόχρωμες Μικρή αύξηση Αύξηση του τρίχες μεγέθους μεγέθους του οσχέου ερυθρό δέρμα, όχι λείο Λίγες,σκούρες,βοστρυχωτές Αύξηση μήκους Αύξηση μεγέθους τρίχες Πολλές,σκούρες,βοστρυχωτές Αύξηση διαμέτρου Αύξηση μεγέθους τρίχες – επέκταση στην ηβική σύμφυση Σκοτεινόχροο όσχεο Πολλές,σκούρες,βοστρυχωτές Μέγεθος ενηλίκου Μέγεθος ενηλίκου τρίχες – επέκταση στους μηρούς

23 ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ-ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΩΝ ΧΑΡ/ΚΩΝ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΤΑΔΙΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΣΕΑ)-Tanner stages ΚΟΡΙΤΣΙΑ Στάδιο Τρίχωση εφηβαίου Μαστοί ____________ Πλήρης απουσία Προεφηβική εμφάνιση Αραιές,μακριές,ανοικτόχρωμες Μικρό έπαρμα τρίχες κατά μήκος των μεγάλων χειλέων Λίγες,σκούρες,βοστρυχωτές Αύξηση του μεγέθους των μαστών τρίχες και της θηλαίας άλω χωρίς διαχωρισμό τους Πολλές,σκούρες,βοστρυχωτές Η άλως και η θηλή προβάλλουν τρίχες – επέκταση στην ηβική σύμφυση με σαφή διάκριση από τον υπόλοιπο μαστό Πολλές,σκούρες,βοστρυχωτές Πλήρης ανάπτυξη. Η θηλή προέχει και τρίχες – επέκταση στους μηρούς η άλως έρχεται στο ύψος της περιφέρειας του μαστού

24 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΣΕΑ ΜΕ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ
Έμμηνος ρύση : στάδιο Tanner 3-4 Αυξητική αιχμή - κορίτσια : στάδιο Tanner 2-3 - αγόρια : στάδιο Tanner 3-4

25 Δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) :
Βάρος / Ύψος2 (Kg/m2) ΔΜΣ < 25 (φυσιολογικό) ΔΜΣ < (υπέρβαροι) ΔΜΣ > 30 (παχύσαρκοι)

26 ΥΠΕΡΤΑΣΗ 3 διαδοχικές μετρήσεις σε ήσυχο περιβάλλον
Υπέρταση : η αρτηριακή πίεση σε 3 τουλάχιστον μετρήσεις σε διάστημα 6-12 μηνών ( στο σπίτι, το σχολείο, το ιατρείο) είναι > 95η εκατοστιαίας θέσης για το φύλο και την ηλικία Πρωτοπαθής (γενετικοί, οικογενειακοί παράγοντες) Δευτεροπαθής (ισθμική στένωση αορτής, στένωση νεφρικής αρτηρίας κ.λπ.)

27 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γενική αίματος Γενική ούρων Χοληστερίνη ορού σε εφήβους με οικογενειακό ιστορικό υπερλιπιδαιμίας, καρδιαγγειακής νόσου, σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκίας

28 Φυματινοαντίδραση Mantoux
Συνιστάται έλεγχος μία φορά μεταξύ ετών σε παιδιά που δεν υπάρχουν ειδικοί παράγοντες κινδύνου Άμεσος έλεγχος συνιστάται σε : περίπτωση επαφής με ασθενή κλινικά ή ακτινολογικά ευρήματα ΤΒ μετανάστες από ενδημικές χώρες ταξιδιώτες σε ενδημικές χώρες Ετήσιος έλεγχος συνιστάται σε : εφήβους HIV θετικούς εφήβους με λεμφώματα, σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, υποθρεψία ιδρυματοποιημένους εφήβους τοξικομανείς εφήβους Εάν υπάρχουν ενήλικες στην οικογένεια HIV θετικοί, μετανάστες, τοξικομανείς, νοσηλευτές

29 ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ (ΣΜΝ)
Συνιστάται ετήσιος έλεγχος σε σεξουαλικά δραστήριους εφήβους για : Χλαμύδια (το συχνότερο ΣΜΝ, 25% χωρίς συμπτώματα) Γονόκοκκο (50 % χωρίς συμπτώματα) Σύφιλη* (ορολογικός έλεγχος RPR ή VDRL) Να ερωτάται ο/η έφηβος ετησίως εάν επιθυμεί έλεγχο HIV* (ΕLISA) * Συνήθως, όταν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου

30 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ (1) Διφθερίτιδος-τετάνου (Td ενηλίκου) , αναμνηστική δόση σε 10 χρόνια μετά τον τελευταίο εμβολιασμό Ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (MMR), 2η δόση εάν δεν έχει γίνει και δεν υπάρχει πιθανότητα κύησης Ηπατίτιδας Β σε όλους τους εφήβους Ανεμευλογιάς, εάν δεν έχει νοσήσει από τη νόσο Μηνιγγιτιδοκόκκου ομάδος C

31 Ηπατίτιδος Α σε εφήβους υψηλού κινδύνου για τη νόσο
(ιδρυματοποιημένοι, χρήστες ουσιών ομοφυλόφιλοι,ταξιδιώτες σε ενδημικές περιοχές)

32 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ (2) Σε εφήβους με υποκείμενα νοσήματα συνιστώνται :
Εμβόλιο γρίππης ετησίως (καρδιοπνευμονική νόσος, παθήσεις νεφρών, σακχαρώδης διαβήτης, νεοπλασίες, αιματολογικά νοσήματα) Εμβόλιο έναντι του πνευμονιοκόκκου (σε χειρουργική ή λειτουργική ασπληνία, νεφρωσικό σύνδρομο, ανοσοκαταστολή) Επανάληψη μετά από 5ετία ή και περισσότερο (ανάλογα με τη στάθμη των αντισωμάτων στον ορό)

33 ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΦΗΒΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ - ΣΤΟΧΟΙ
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΦΗΒΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ - ΣΤΟΧΟΙ Παρακολούθηση της διαδικασίας της σωματικής, γνωστικής και ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης Έγκαιρη συμβουλευτική εφήβων και γονέων για τα θέματα που θα προκύψουν – και κυρίως τη συμπεριφορά υψηλού κινδύνου σε διάφορους τομείς Εκπαίδευση των εφήβων σε θέματα πρόληψης της σωματικής και ψυχικής υγείας, ώστε να αποκτήσουν υγιεινές συνήθειες που θα συνεχιστούν κατά την ενήλικο ζωή Εντόπιση και έγκαιρη αντιμετώπιση σωματικών προβλημάτων σε αρχικά στάδια Εντόπιση και έγκαιρη αντιμετώπιση ψυχικών και κοινωνικών προβλημάτων σε αρχικά στάδια

34 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Θα παρέχονται συμβουλές πρόληψης και αγωγής υγείας σε θέματα : Διατροφής Άθλησης Αντισύλληψης – σεξουαλικής αγωγής Ασφάλειας, αποφυγής κακώσεων Χρήσης ουσιών (καπνός, αλκοόλ, εθιστικές ουσίες) Άγχους, ανησυχίας, κατάθλιψης

35 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ 10 % των εφήβων
O κίνδυνος παραμονής της παχυσαρκίας κατά την ενήλικο ζωή αυξάνει όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία εγκατάστασής της Ο αριθμός των λιποκυττάρων αυξάνει κατά τα δύο πρώτα έτη ζωής και κατά την εφηβεία ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ : ΝΟΣΟΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ : - Διάκριση μεταξύ των συνομιλήκων, απομόνωση Προχωρημένη οστική ηλικία, πρώϊμη εμμηναρχή Καλοήθης ενδοκράνιος υπέρταση Λοιμώξεις αναπνευστικού, άπνοια ύπνου Υπέρταση, καρδιοπάθεια, αιφνίδιος θάνατος Αντοχή στην ινσουλίνη, διαβήτης τύπου ΙΙ, υπερτριγλυκαιριδαιμία, υπερχοληστεριναιμία, υπερουριχαιμία, παγκρεατίτις, πολυκυστική νόσος των ωοθηκών Κακοήθεις νεοπλασίες ενδομητρίου, προστάτου, παχέος εντέρου

36 Η οστεοπόρωση αρχίζει από την εφηβική ηλικία
ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 40% γυναικών και 10% ανδρών >50 ετών Υψηλή θνησιμότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων Μακρά νοσηλεία και κόστος, νοσηρότητα Η οστεοπόρωση αρχίζει από την εφηβική ηλικία Συστάσεις : - Απαραίτητη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου - Ενθάρρυνση για άσκηση, σε λογικά πλαίσια

37 ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ (ΣΜΝ)
Μέτρα πρόληψης που πρέπει να συσταθούν : Η καλύτερη πρόληψη είναι η αποχή από τη σεξουαλική πράξη, τουλάχιστον εώς και τη μέση εφηβεία Οι έφηβοι θα πρέπει να γνωρίζουν καλά τον ερωτικό τους σύντροφο και να μην έχουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους Πρέπει να χρησιμοποιούν προφυλακτικό όταν κάνουν έρωτα Εάν υπάρχουν ενδείξεις ΣΜΝ θα πρέπει να επισκεφθούν εξειδικευμένο ιατρό Εάν διαπιστωθεί ΣΜΝ, θα πρέπει να είναι ειλικρινείς με τον ερωτικό τους σύντροφο, ο οποίος χρειάζεται επίσης να υποβληθεί σε εξετάσεις Πρέπει να αποφεύγεται η σεξουαλική επαφή όσο η λοίμωξη είναι ενεργός

38 ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ (1) ΚΑΠΝΟΣ 150.000.000 έφηβοι καπνίζουν παγκοσμίως*
ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ (1) ΚΑΠΝΟΣ έφηβοι καπνίζουν παγκοσμίως* υπολογίζεται πως θα πεθάνουν από αιτίες σχετιζόμενες με το κάπνισμα κατά την ενήλικο ζωή ___________________________________________________________ Μελέτη του μαθητικού καπνίσματος στην Ελληνική επαρχία **(n : 382) 25.2 % κάπνιζαν 14,6% καθημερινό κάπνισμα 36.8 % αγόρια έναντι % κορίτσια (p<0.0001) ________________________________________________________ Από τους ενήλικες που καπνίζουν >90% ξεκίνησαν σε ηλικία < 19 ετών Κατά την ηλικία των 25 ετών, περίπου 60% των Ελλήνων και το 45% των Ελληνίδων είναι καπνιστές / καπνίστριες *ΠΗΓΗ : WHO ** A.Tσίτσικα και συν. 35ο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο (1997)

39 ΑΛΚΟΟΛ ΗΠΑ * 30% των εφήβων κατά την όψιμη εφηβεία ανέφεραν εφάπαξ κατανάλωση >5 αλκοολούχων ποτών τις δύο τελευταίες εβδομάδες 17% αναφέρουν ότι οδήγησαν μετά την κατανάλωση αλκοόλ 41% των τροχαίων ατυχημάτων κατά την εφηβική ηλικία προκαλούνται από τη χρήση αλκοόλ ή άλλων ουσιών *C. Holland Hall, Robert T.Brown In : Adolescent Medicine Secrets (2002)

40 Οι συνήθειες και οι γνώσεις υγιεινής που αποκτώνται στην εφηβεία θα καθορίσουν την ποιότητα της ενηλίκου ζωής Τα νοσήματα φθοράς των ενηλίκων όπως η καρδιαγγειακή νόσος, η παχυσαρκία, η οστεοπόρωση, η υπογονιμότητα μπορούν να περιοριστούν μελλοντικά με τη σωστή ενημέρωση των σημερινών εφήβων

41 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΓΟΝΕΩΝ Ενημέρωση για την σωματική, σεξουαλική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των εφήβων Ενημέρωση για το πότε πρέπει να ανησυχούν και για το πώς να χειρίζονται τις κρίσεις Ενθάρρυνση της επικοινωνίας μεταξύ εφήβου / γονέων Ενθάρρυνση του ρόλου-προτύπου Ανίχνευση προβλημάτων της οικογένειας Συζήτηση για τα θέματα που απασχολούν τους γονείς

42 Προϋποθέσεις για ποιοτική παροχή υπηρεσιών στους εφήβους
Εύκολη πρόσβαση του εφηβικού πληθυσμού στις υπηρεσίες (κατάλληλες ώρες λειτουργίας ιατρείων, οικονομικά προσιτές υπηρεσίες) Έμπειρο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό Περιβάλλον φιλικό για τον έφηβο (adolescent friendly) Συντονισμός των υπηρεσιών (παροχή όλων των υπηρεσιών στον ίδιο χώρο, περιορισμός παραπομπών, multidisciplinary setting)

43 «Θεραπεία, ορισμένες φορές Ανακούφιση, πολλές φορές
Συμβουλή και υποστήριξη, ΠΑΝΤΟΤΕ» Edward Trudeau