Αντιπροσωπευτικά ρεύματα διδασκαλίας και μάθησης

Παρουσίαση με θέμα: "Αντιπροσωπευτικά ρεύματα διδασκαλίας και μάθησης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αντιπροσωπευτικά ρεύματα διδασκαλίας και μάθησης
Μπιχεβιορισμός (θεωρία της συμπεριφοράς) 2. Κονστρουκτιβισμός (Γνωστική θεωρία) 3. Κοινωνικές θεωρίες 4. Μορφολογικές θεωρίες 5. Ουμανισμός

2 Συμπεριφορισμός ή Θεωρία της Συμπεριφοράς (Behaviourism)

3 Συμπεριφορισμός ή Θεωρία της Συμπεριφοράς (Behaviourism)
1. την κλασική εξαρτημένη μάθηση, όπου μέσω της κλασικής συνεξάρτησης ή υποκατάστασης οι αυτόματες αντιδράσεις και οι συναισθηματικές καταστάσεις του ατόμου, μπορούν να αποκτηθούν. Κύριος εκφραστής αυτής της προσέγγισης είναι ο Pavlov Ivan Petrovich ( ).

4 Συμπεριφορισμός ή Θεωρία της Συμπεριφοράς (Behaviourism) (Skinner)
2. τη συντελεστική μάθηση, όπου η συμπεριφορά συνδυάζεται με τις συνέπειές της. Για παράδειγμα η συμπεριφορά που συνοδεύεται από αμοιβή, δηλαδή ενισχύεται, τείνει να επαναληφθεί και να υιοθετηθεί (θετική ενίσχυση), ενώ αντίθετα η συμπεριφορά που συνδυάζεται με δυσάρεστες συνέπειες, δηλαδή με τιμωρία, τείνει να περιοριστεί ή να απαλειφθεί. Κύριος εκφραστής αυτής της προσέγγισης είναι ο Burrhus Frederic Skinner ( ).

5 Συμπεριφορισμός ή Θεωρία της Συμπεριφοράς (Behaviourism) (Skinner)
Ο Skinner υποστήριξε ότι η διαδικασία της μάθησης θα πρέπει να χωρίζεται σε μεγάλο αριθμό μικρών βημάτων και η ενίσχυση θα πρέπει να εξαρτάται από την επίτευξη κάθε βήματος. Eισάγει την έννοια της προγραμματισμένης διδασκαλίας (programmed instruction). Επιπρόσθετα επισήμανε ότι κάνοντας μικρά βήματα στη μάθηση η συχνότητα των ενισχύσεων μπορεί να αυξηθεί και η συχνότητα λαθών να μειωθεί.

6 Οι Αρχές Μάθησης του Συμπεριφορισμού (Skinner) απαιτούν:
􀂄 την ενεργό συμμετοχή του μαθητή 􀂄 τη δόμηση της διδακτέας ύλης σε σύντομες διδακτικές ενότητες 􀂄 τη σταδιακή πρόοδο της διδασκόμενης ύλης σύμφωνα με τους ρυθμούς του μαθητή (προσαρμογή) 􀂄 την ενίσχυση των προσπαθειών του μαθητή 􀂄 την άμεση επαλήθευση της απάντησής του 􀂄 την επιβράβευση της σωστής απάντησης

7 Ο Robert Μ. Gagne εισάγει το αθροιστικό μοντέλο μάθησης
Μάθηση είναι η διαδικασία τροποποίησης της συμπεριφοράς του ατόμου σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και με μόνιμα αποτελέσματα, ώστε η αλλαγή αυτή να μη χρειαστεί να επαναληφθεί σε όμοιες συνθήκες. Στη θεωρία του υπογραμμίζει τη σημασία των προαπαιτούμενων γνώσεων που πρέπει να κατέχει ο μαθητής, για να μπορέσει να ενσωματώσει τη νέα γνώση, καθώς και την ετοιμότητα του ατόμου για μάθηση.

8 Ο Robert Μ. Gagne εισάγει το αθροιστικό μοντέλο μάθησης
Οι μαθητές μπορούν να μάθουν οτιδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία, αρκεί να έχουν αφομοιώσει τις προαπαιτούμενες γνώσεις και να είναι συστηματικά οργανωμένη και προγραμματισμένη η διδασκαλία. Ανάλυση- Σχεδιασμός—Ανάπτυξη- Εφαρμογή- Αξιολόγηση

9 Ανάλυση Μέσα από τη διαδικασία αυτή γίνεται: ανάλυση του συστήματος (ποιοι θα εμπλακούν, πώς, γιατί, κ.λπ.) σε επιμέρους τμήματα καθορισμός των στόχων (Select tasks that need to be trained: needs analysis) ορισμός του πώς θα αξιολογηθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι επιλογή του τόπου που θα επιτευχθούν οι στόχοι (τάξη, χώρος εργασίας κ.λπ.) εκτίμηση του κόστους

10 Σχεδιασμός Μέσα από τη διαδικασία αυτή γίνεται: καθορισμός των επιμέρους στόχων προσδιορισμός και απαρίθμηση των βημάτων που απαιτούνται, για να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος μαθησιακός στόχος ανάπτυξη των τρόπων αξιολόγησης (τεστ, κ.λπ.) κατηγοριοποίηση των πιθανών εκπαιδευόμενων (ανάλογα με το μαθησιακό τους επίπεδο, κ.λπ.) ταξινόμηση των στόχων ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας

11 Ανάπτυξη Μέσα από τη διαδικασία αυτή γίνεται:
ανάπτυξη των δραστηριοτήτων που θα βοηθήσουν τον εκπαιδευόμενο να κατακτήσει τον επιδιωκόμενο διδακτικό στόχο επιλογή της μεθόδου και του τρόπου εφαρμογής επιλογή ή δημιουργία του υλικού που θα χρησιμοποιηθεί σύνθεση των παραπάνω και έλεγχος, ώστε να διαπιστωθεί εάν επαρκούν για τους διδακτικούς στόχους

12 Εφαρμογή Μέσα από τη διαδικασία αυτή γίνεται:
σχεδιασμός του πλάνου διδασκαλίας διεξαγωγή του σχεδίου διδασκαλίας

13 Αξιολόγηση Μέσα από τη διαδικασία αυτή γίνεται:
επανεξέταση και αξιολόγηση για κάθε μια από τις παραπάνω φάσεις (ανάλυση, σχεδίαση, ανάπτυξη, εφαρμογή) ώστε να γίνει επιβεβαίωση ότι όλα έχουν σχεδιαστεί σωστά εξέταση (π.χ. με παρατήρηση) αν οι στόχοι έχουν επιτευχθεί εξέταση αν η διδασκαλία θα μπορούσε να γίνει καλύτερη

14 Συμπεριφορισμός Έργο του δασκάλου σύμφωνα με τη σχολή αυτή είναι: - η διαμόρφωση κατάλληλου περιβάλλοντος για τη μάθηση - η παροχή στους μαθητές των κατάλληλων (Ε) που θα προκαλέσουν τις επιθυμητές (Α). Ως προς τη μεθόδευση της διδασκαλίας προτείνουν μοντέλα προγραμματισμένης και εμπεδωτικής διδασκαλίας

15 2. Κονστρουκτιβισμός (Γνωστική θεωρία)
Ο κονστρουκτιβισμός ή η θεωρία του εποικοδομητισμού ή οικοδομισμού ή δομητισμού (constructivism) αναφέρεται στο «πώς οι άνθρωποι μαθαίνουν» (how to learn).

16 2. Κονστρουκτιβισμός (Γνωστική θεωρία)
Βασική αρχή είναι ότι οι άνθρωποι κατασκευάζουν τις δικές τους κατανοήσεις για τον κόσμο γύρω τους, μέσα από την εμπειρία και τον στοχασμό τους πάνω στην εμπειρία αυτή, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα την προϋπάρχουσα γνώση, για να ερμηνεύσουν τη νέα γνώση. Είναι, επομένως, ενεργοί δημιουργοί της γνώσης τους.

17 2. Κονστρουκτιβισμός (Γνωστική θεωρία)
Η εποικοδομητική θεωρία σήμερα, έχει πολλές εκφάνσεις, ωστόσο, διακρίνονται τα εξής κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα: μάθηση σημαίνει ενεργή κατασκευή της γνώσης και «έχει νόημα και περιεχόμενο» (meaningful learning): ο εκπαιδευόμενος «χτίζει, δομεί» τις νέες ιδέες του πάνω στην προηγούμενη γνώση. η γνώση κάποιου ατόμου δεν μπορεί να μεταφερθεί εξολοκλήρου σε κάποιο άλλο άτομο, διότι (η γνώση) είναι αποτέλεσμα της προσωπικής ερμηνείας μιας εμπειρίας, η οποία επηρεάζεται από παράγοντες όπως η ηλικία, η προηγούμενη γνώση, το φύλο, η εθνική κληρονομιά (background), κ.ά.

18 2. Κονστρουκτιβισμός (Γνωστική θεωρία)
το γεγονός ότι κάθε άτομο έχει τις δικές του κατανοήσεις για τον κόσμο γύρω του, δε σημαίνει ότι δε συμφωνεί με άλλα άτομα. η συζήτηση βοηθά στη δόμηση των ιδεών: μια συστηματική και «ανοιχτόμυαλη» συζήτηση και οι αντιπαραθέσεις μπορεί να βοηθήσουν συστηματικά στη δημιουργία των προσωπικών απόψεων και ιδεών.

19 2. Κονστρουκτιβισμός (Γνωστική θεωρία)
Οι περισσότερες εποικοδομητικές θεωρίες μάθησης έχουν τη μορφή του γνωστικού εποικοδομητισμού (cognitive constructivism), ο οποίος εκφράζεται από τον Piaget και τους οπαδούς του ή τη μορφή του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού (social constructivism) με κύριο εκφραστή του τον Vygotsky.

20 Γνωστικός εποικοδομητισμός
Σε μια γνωστικού τύπου εποικοδομητική διδασκαλία ο εκπαιδευτικός προσπαθεί να εξάπτει το ενδιαφέρον των μαθητών για τη νέα γνώση. Οι εκπαιδευόμενοι εργάζονται εξατομικευμένα και ομαδικά, για να δομήσουν τα νέα σχήματα. Η έμφαση δίνεται στην κατασκευή προσωπικών κατανοήσεων και αναπτύσσονται νέα γνωστικά σχήματα.

21 Γνωστικός εποικοδομητισμός
Κατά τον Piaget, γνωστικό σχήμα είναι μια αφαιρετική αναπαράσταση των βασικών χαρακτηριστικών μιας έννοιας. Σύμφωνα με τις γνωστικές θεωρίες μάθησης, η μάθηση αναφέρεται στις γνωστικές δομές και τις εσωτερικές διαδικασίες του ατόμου. Η μάθηση πραγματώνεται μέσω του σχεδιασμού γνωστικών μαθησιακών στρατηγικών.

22 Jean Piaget Η μάθηση είναι μια ενεργητική διαδικασία, είναι αποτέλεσμα της προσαρμογής του ατόμου στο περιβάλλον και πραγματώνεται μέσω δύο βασικών λειτουργιών: της αφομοίωσης (Αφομοίωση: ενσωμάτωση των ερεθισμάτων στα υπάρχοντα γνωστικά σχήματα) και της συμμόρφωσης (Συμμόρφωση: τροποποίηση των υπαρχόντων γνωστικών σχημάτων, ώστε να ενσωματωθούν τα νέα ερεθίσματα στις υπάρχουσες γνωστικές δομές του ατόμου).

23 Jean Piaget 1. Το αισθησιοκινητικό στάδιο (γέννηση- 2 ετών): Το παιδί αναπτύσσει τα αρχικά γνωστικά σχήματα κυρίως μέσω των αισθητηριακών και κινητικών δραστηριοτήτων του 2. Το προσυλλογιστικό στάδιο (2 – 7 ετών): Το παιδί βαθμιαία αποκτά την ικανότητα να διατηρεί τα φυσικά μεγέθη, αλλά δεν έχει την ικανότητα των νοητικών λειτουργιών και της νοητικής αντιστρεψιμότητας (πχ 4+3=7 και 7-3=4)

24 Jean Piaget 3. Το στάδιο συγκεκριμένων νοητικών ενεργειών (7 -11 ετών): Το παιδί έχει την ικανότητα των νοητικών λειτουργιών, αλλά λύνει τα προβλήματα με τη γενίκευση συγκεκριμένων ενεργειών που απορρέουν από τις προηγούμενες εμπειρίες του. 4. Το στάδιο τυπικών λογικών πράξεων ή αφαιρετικής σκέψης ( ετών): Ο έφηβος κατέχει την κατεξοχήν ανθρώπινη σκέψη, δηλαδή, την αφαιρετική σκέψη. Διατυπώνει υποθέσεις, αναπτύσσει κριτική ικανότητα και επιλύει με συστηματικό τρόπο προβλήματα.

25 Κοινωνικός εποικοδομητισμός (Social Constructivism)
Ο εκπαιδευτικός παρέχει στους μαθητές του βοήθεια, η οποία ελαττώνεται σταδιακά (scaffolding instruction), αφού βασικός στόχος είναι να γίνουν οι εκπαιδευόμενοι αυτορρυθμιζόμενοι και ανεξάρτητοι κατασκευαστές της γνώσης τους

26 Υποθέσεις Η πραγματικότητα κατασκευάζεται μέσω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Τα μέλη μιας κοινωνίας εφευρίσκουν μαζί τις ιδιότητες του κόσμου μέσα στον οποίο ζουν. Επίσης, η πραγματικότητα δεν μπορεί να ανακαλυφθεί, αφού δεν υπάρχει πριν από την εφεύρεσή της από τα μέλη της κοινότητας.

27 Υποθέσεις Η γνώση: Για τη θεωρία αυτή η γνώση είναι επίσης ένα ανθρώπινο προϊόν, αφού κατασκευάζεται κοινωνικά και πολιτιστικά. Τα άτομα δημιουργούν τις κατανοήσεις τους μέσω των αλληλεπιδράσεών τους με τους άλλους αλλά και με το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Η μάθηση: είναι κοινωνική διαδικασία. Δεν πραγματοποιείται μόνο μέσα από ένα άτομο ούτε είναι μια παθητική ανάπτυξη συμπεριφορών που διαμορφώνονται από τις εξωτερικές ενισχύσεις, αντίθετα προκύπτει μέσα από την ενασχόληση του ατόμου με τις κοινωνικές δραστηριότητες.

28 Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης (zone of proximal development)
Σύμφωνα με τον Vygotsky κάθε άνθρωπος βρίσκεται σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο ανάπτυξης και μπορεί να επιλύσει ένα σύνολο προβλημάτων με τις δικές του ικανότητες. Υπάρχουν και προβλήματα που το άτομο θα μπορούσε να λύσει επίσης, αλλά με τη βοήθεια άλλων (πχ. των εκπαιδευτικών). H σχεδόν μαθηματική αυτή διαφορά του «επιπέδου πραγματικής ανάπτυξης» μέχρι το «επίπεδο δυνητικής ανάπτυξης» αποτελεί, κατά τον Vygotsky, τη ζώνη επικείμενης ανάπτυξης. H ζώνη αυτή αποτελείται στην ουσία από λειτουργίες και ικανότητες που δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμα, αλλά βρίσκονται έτοιμες να εμφανιστούν ή μόλις έχουν μπει στο στάδιο της ωρίμανσης. Oι ικανότητες αυτές μπορούν να αναπτυχθούν, με πιο βραδύ ρυθμό, και από μόνες τους, όσο αυξάνει η εμπειρία του ατόμου κατά την ενασχόλησή του με τα εν λόγω προβλήματα.

29 Εφαρμογές των θέσεων του Vygotsky στη διδασκαλία
Ο δάσκαλος δεν μεταδίδει στους μαθητές μόνο την πολιτιστική εμπειρία της οποίας είναι φορέας, αλλά λειτουργεί και ως «διευκολυντής» της μάθησης προσαρμόζοντας στο γνωστικό επίπεδο και στις ικανότητες των μαθητών το αντικείμενο προς μάθηση. Οι θέσεις του για τη σημασία της γλώσσας στην ανάπτυξη της σκέψης και για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του παιχνιδιού στην ανάπτυξη του παιδιού προσδίδουν ιδιαίτερη αξία στις σχολικές δραστηριότητες, που έχουν ως αντικείμενο τη διδασκαλία της γλώσσας

30 Εφαρμογές των θέσεων του Vygotsky στη διδασκαλία
Ο ρόλος του δασκάλου δεν περιορίζεται στη διαμόρφωση κατάλληλου εξωτερικού μαθησιακού περιβάλλοντος, αλλά περιλαμβάνει και την παροχή συστηματικών υποδείξεων προς το μαθητή. Οι συνομήλικοι μπορούν επίσης να προσφέρουν αξιόλογη βοήθεια στο άτομο να μάθει και πολλές φορές είναι αποτελεσματικότεροι.

31 Jerome Bruner Ανακαλυπτική θεωρία μάθησης (discovery learning), σύμφωνα με την οποία σε κάθε μαθησιακή διαδικασία το άτομο πρέπει να οδηγείται από την ανακάλυψη των εννοιών, μέσω πειραματισμού και πρακτικής, στο μετασχηματισμό και την αξιολόγηση/ εκτίμηση/ έλεγχο των γνώσεων

32 Jerome Bruner η εκπαιδευτική ύλη, αλλά και γενικότερα το αναλυτικό πρόγραμμα, πρέπει να οργανώνονται σε σπειροειδή διάταξη (spiral organization), όπου το περιεχόμενο εξελίσσεται από το γενικό στην εξειδίκευση. Στο σπειροειδές αναλυτικό πρόγραμμα οι έννοιες εισάγονται από τα πρώτα χρόνια της εκπαίδευσης, προσαρμοσμένες στο διανοητικό επίπεδο των εκπαιδευόμενων, και επαναλαμβάνονται σε μεγαλύτερες τάξεις, σε ανώτερο κάθε φορά επίπεδο, εμπλουτισμένες με νέα στοιχεία.

33 Jerome Bruner Σε αυτή τη θεωρία μάθησης ο εκπαιδευτικός πρέπει να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να μαθαίνουν οι εκπαιδευόμενοι, να διευκολύνει τη μάθηση, να εμψυχώνει τον εκπαιδευόμενο και να συντονίζει τη διαδικασία της μάθησης.

34 Jerome Bruner Η μάθηση μέσω ανακάλυψης έχει ποικίλα πλεονεκτήματα: αυξάνει τις διανοητικές ικανότητες του μαθητή, αυξάνει το επίπεδο προσδοκίας για την επιτυχία, τον καθιστά ικανό να σκέπτεται και συμβάλλει στην ανάπτυξη της «γνωστικής στρατηγικής» και της δημιουργικής σκέψης

35 Διδακτικές προσεγγίσεις που βασίζονται στις κονστρουκτιβιστικές θεωρίες:
α. η διερευνητική διδασκαλία β. οι εργασίες ομάδων γ. η διαλογική συζήτηση δ. η συνεργατική μάθηση ε. οι διδακτικές συνομιλίες

36 3. Κοινωνικές και συναφείς θεωρίες
Ο Kurt Lewin είναι ο θεμελιωτής της Κοινωνικής Ψυχολογίας Θεωρία Πεδίου (field theory). Σύμφωνα με τη θεωρία του πεδίου το άτομο κινείται σε ένα ψυχολογικό πεδίο δυνάμεων και, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, έλκεται ή απωθείται από τα στοιχεία που συνδέουν το πεδίο αυτό.

37 3. Κοινωνικές και συναφείς θεωρίες
Ζωτικός χώρος είναι η ολότητα των πάσης φύσεως γεγονότων που καθορίζουν τη συμπεριφορά ενός ατόμου σε μια δεδομένη στιγμή (κατέχει κεντρική θέση στη θεωρία του Lewin). Συστατικά του ζωτικού χώρου: α) το πρόσωπο, β) το περιβάλλον, τα οποία βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση Το περιβάλλον το ονομάζει ο Lewin ψυχολογικό περιβάλλον και περιλαμβάνει: α. το φυσικό περίγυρο που κινείται το άτομο β. τις ανάγκες του γ. τις επιδιώξεις του

38 Το μοντέλο των προτύπων του Bandura
Σε αντίθεση με τη συμπεριφοριστική μάθηση η μάθηση μέσω προτύπων καλύπτει πιο σύνθετες μορφές συμπεριφοράς. Περισσότερα μαθαίνει κανείς αλληλεπιδρώντας με τους γύρω του και παρακολουθώντας, παρά σε χώρους, όπως είναι η οικογένεια ή το σχολείο, όπου τα πρότυπα είναι περιορισμένα. Η λέξη μίμηση, επειδή δεν είναι άκριτη και ενστικτική, αντικαταστάθηκε από την λέξη modeling, που σημαίνει ένα πιο ευρύ πλαίσιο ψυχολογικών διαδικασιών.

39 Το μοντέλο των προτύπων του Bandura
Τα πρότυπα χρησιμοποιούνται στις εξής περιπτώσεις: Αντιμετώπιση φοβιών Απόκτηση νέας συμπεριφοράς Αναστολή - αποδέσμευση υπάρχουσας συμπεριφοράς Ενεργοποίηση λανθάνουσας συμπεριφοράς Επικέντρωση της προσοχής σε στοιχεία του περιβάλλοντος Συναισθηματική διέγερση

40 Το μοντέλο των προτύπων του Bandura
1. Τα χαρακτηριστικά του παρατηρητή Γνωστικές ικανότητες για πρόσληψη και συγκράτηση πληροφοριών Επίπεδο άγχους και ανασφάλειας Επίπεδο αυτοσυναισθήματος Άλλοι ατομικοί - ενδοπροσωπικοί παράγοντες

41 Το μοντέλο των προτύπων του Bandura
2. Τα χαρακτηριστικά του προτύπου Κοινωνικό γόητρο, υψηλή κοινωνική θέση, τεχνογνωσία, κοινωνική δύναμη, φιλική -στοργική διάθεση, μόρφωση. Ομοιότητα με τον παρατηρητή (φύλο, ηλικία, φυλή, στάσεις, επάγγελμα, ικανότητες -δεξιότητες) Ειδικά γνωρίσματα της συμπεριφοράς του, πλοκή, καθαρότητα, ελκυστικότητα και χρησιμότητα 3.Τα κοινά σημεία προτύπου και παρατηρητή

42 4. Μορφολογικές Θεωρίες Το ότι η μάθηση είναι μια απλή σύνδεση (Ε) με (Α) αμφισβητήθηκε μετά το 1920 από τους Γερμανούς ψυχολόγους Wertherimer ( ), Koffka ( ), Kohler ( ) (πειράματα με πιθήκους) και υποστηρίχτηκε ότι το άτομο έχει την τάση να αντιλαμβάνεται τα αντικείμενα ως σύνολα, ως ολικές μορφές.

43 4. Μορφολογικές Θεωρίες Η παροχή του ίδιου εξωτερικού ερεθίσματος σε διαφορετικά άτομα δεν γίνεται αντιληπτή με ομοιόμορφο τρόπο Οι αντιδράσεις στα εξωτερικά ερεθίσματα ποικίλουν, εφόσον αυτά δεν αποκωδικοποιούνται από όλους με τον ίδιο τρόπο

44 4. Μορφολογικές Θεωρίες Καθετί που μαθαίνεται συνιστά ένα όλο και ως όλο γίνεται αντιληπτό Υποστηρίχτηκε ότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε δεν είναι η ουσία των πραγμάτων αλλά η εικόνα τους, δηλαδή αντιλαμβανόμαστε τα φαινόμενα και όχι τα πράγματα Διατυπώθηκαν νόμοι για το πώς αντιλαμβανόμαστε την εξωτερική πραγματικότητα, που αφορούν έμμεσα και τη μάθηση, αφού η αντίληψη των πραγμάτων αποτελεί προϋπόθεση για τη μάθηση

45 Βασικότερος νόμος της μορφολογικής ψυχολογίας
Εξισορρόπησης ή της μορφικής αρτίωσης (αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα ως ολοκληρωμένα σύνολα). Αν μια μορφή παρουσιάζεται με μερικές ατέλειες, υπάρχει η τάση να αποκαθίστανται αυτές κατά την αντίληψή της και να σχηματίζεται η εντύπωση ενός ολοκληρωμένου όλου. α) Ο νόμος της εγγύτητας: αντιλαμβανόμαστε ως όλο τα στοιχεία που βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο, ακόμα και στην περίπτωση που αυτά δεν απαρτίζουν στην πραγματικότητα ένα ενιαίο σύνολο.

46 Βασικότερος νόμος της μορφολογικής ψυχολογίας
β) Ο νόμος της ομοιότητας: αντιλαμβανόμαστε ως όλο τα στοιχεία που έχουν όμοια, κοινά χαρακτηριστικά, ακόμα και στην περίπτωση που αυτά δεν απαρτίζουν στην πραγματικότητα ένα ενιαίο σύνολο. γ) Ο νόμος της συμμετρίας: σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετρικές μορφές γίνονται πιο εύκολα αντιληπτές από τις ασύμμετρες και ακανόνιστες.

47 Η ενορατική μάθηση (ΕΜ)
ΕΜ = Η αιφνίδια αντίληψη των σχέσεων μεταξύ των στοιχείων μιας άγνωστης προβληματικής κατάστασης που οδηγεί στην εύρεση λύσης π.χ. φράσεις όπως: «μου ήρθε η ιδέα», «ξαφνικά το σκέφτηκα» - Μια άγνωστη προβληματική κατάσταση γίνεται αντιληπτή ως ενιαίο «όλον» - Ο τρόπος αντιμετώπισης μιας άγνωστης προβληματικής κατάστασης επινοείται τελείως αιφνιδιαστικά (ίσως πρόκειται για μη συνειδητή μεταφορά μάθησης από ανάλογες προηγούμενες εμπειρίες του υποκειμένου ή δημιουργική σύνθεση άλλων εμπειριών)

48 5. Ουμανισμός Το εκπαιδευτικό περιβάλλον για τους ουμανιστές ευνοεί την αυτοανάπτυξη και την αυτοκατανόηση, οι οποίες οδηγούν στην αυτοπραγμάτωση τον άνθρωπο το ΠΩΣ αισθάνεται ο μαθητής και το ΠΩΣ σκέφτεται ο μαθητής είναι σημαντικότατα στοιχεία για τη μάθηση για τους ουμανιστές ψυχολόγους

49 5. Ουμανισμός Τι δυνατότητες έχει ο μαθητής με τις μεθόδους διδασκαλίας που ευνοούν τη μαθητοκεντρική μάθηση; (Προβληματισμός)  Δυνατότητα πειραματισμού  Αυτενέργειας  Ανακάλυψης της γνώσης

50 Κατανόηση (ενσυναίσθηση)
σημαίνει να δούμε τον κόσμο του, όπως αυτός τον αντιλαμβάνεται και να εξακριβώσουμε πώς σκέπτεται και πώς αισθάνεται για τον εαυτό του και το περιβάλλον Η κατανόηση αυτή είναι βασική προϋπόθεση της ΑΓΩΓΗΣ: - αλλαγές στο γνωστικό τομέα - αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου

51 Κατανόηση (ενσυναίσθηση)
Γενικά, σε μια ιστορική προσέγγιση κύριος σκοπός της εκπαίδευσης είναι: η μετάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς (γνώσεων, ιδεών, αξιών) και εκεί εστιάζονται οι εκπαιδευτικές μας δραστηριότητες

52 5. Ουμανισμός Οι ουμανιστές ενδιαφέρονται να βοηθούν τους μαθητές : να γνωρίσουν τους εαυτούς τους να καταστούν ικανοί να λαμβάνουν μόνοι τους αποφάσεις να επικοινωνούν με τους συνανθρώπους τους να προετοιμαστούν για το μέλλον και να νιώθουν ευτυχείς ως άτομα

53 Μοντέλο Carl ROGERS (συμβουλευτική)
Ο μαθητής θα μάθει ευκολότερα όταν : - ενθαρρύνεται, - δεν αισθάνεται απειλή για τον εαυτό του - του δίνεται η ευκαιρία να αντιμετωπίζει πρακτικά θέματα και να κατευθύνει μόνος του τη μάθησή του

54 Μοντέλο Carl ROGERS (συμβουλευτική)
Με βάση το παραπάνω το έργο του εκπαιδευτικού δεν είναι μόνο να κρίνει την κατάσταση και να συμβουλεύει, αλλά να προσπαθήσει να κατανοήσει πώς αντιλαμβάνεται τα πράγματα ο μαθητής από τη δική του σκοπιά

55 Μοντέλο Carl ROGERS (συμβουλευτική
- να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών - να συμμετέχει ο ίδιος στη διδακτική πράξη ως απλό μέλος της ομάδας - να παρέχει στους μαθητές ελευθερία δράσης και έκφρασης - δυνατότητα πειραματισμού, αυτενέργειας και ανακάλυψη της γνώσης