ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ   ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ACCOUNTING DEPARTMENT   ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ  " ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ   ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ACCOUNTING DEPARTMENT   ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ  " ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ   ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ACCOUNTING DEPARTMENT   ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ  " ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΚΤ ΚΑΙ FED ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΤΡΕΧΟΥΣΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΙΤΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥΣ "   ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΣΙΑΜΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ   ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗΤΡΩΟΥ 8924   ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012   ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή απλώς Ε.Κ.Τ. είναι μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, έχοντας την αρμοδιότητα της ρύθμισης της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του ευρώ, του ενιαίου νομίσματος που χρησιμοποιείται από περίπου 300 εκατομμύρια Ευρωπαίους σαν βασικό νόμισμα σε 16 χώρες - μέλη. Εδρεύει στη Φραγκφούρτη της Γερμανίας. Συνεργάζεται στενά με τις ομόλογές της εθνικές κεντρικές τράπεζες. Αποτελεί τον κεντρικό άξονα του Ευρωσυστήματος και εγγυάται την εκτέλεση των οικονομικών καθηκόντων που της έχουν ανατεθεί. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, που συχνά αναφέρεται ως Federal Reserve ή απλώς Fed, είναι η κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών. Δημιουργήθηκε από το Κογκρέσο ώστε να παρέχει στο έθνος ένα ασφαλέστερο πιο ευέλικτο και πιο σταθερό νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το Κογκρέσο σχεδίασε τη δομή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ για να δώσει μια ευρεία προοπτική για την οικονομία και την οικονομική δραστηριότητα σε όλα τα μέρη του έθνους. ABSTRACT The European Central Bank or ECB only is one of the largest banks in the world, having the jurisdiction of regulating the monetary policy of the European Union and the euro, the single currency used by some 300 million Europeans as the main currency in 16 countries - members. Headquartered in Frankfurt, Germany. Works closely with its sister national central banks. It is the centerpiece of the Euro system and guarantees the performance of economic tasks assigned to it. The Federal Reserve, often referred to as the Federal Reserve or simply Fed, is the central bank of the United States. Created by Congress to provide the nation a safer, more flexible and more stable monetary and financial system. Congress designed the structure of the Federal Reserve to give a broad perspective on the economy and economic activity in all parts of the nation.

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Βιώνουμε μια σφοδρή κρίση, της οποίας το μέγεθος και το βάθος ακόμα δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν. Η τρέχουσα κρίση ξέσπασε τον Αύγουστο του 2007, με το σκάσιμο μιας κερδοσκοπικής φούσκας σε ένα τμήμα της αγοράς ενυπόθηκων δανείων των ΗΠΑ, η οποία συνοδεύτηκε από στεγαστική φούσκα και στη συνέχεια είδαμε να εκφυλίζεται σε πλανητική τραπεζική κρίση προκαλώντας απόλυτο χάος στο διεθνή χρηματοπιστωτικό χώρο. Η κρίση κατέδειξε την ύπαρξη ρηγμάτων στα θεμέλια του διεθνούς τραπεζικού συστήματος. Η αποστράγγιση ρευστότητας από τις αγορές υπήρξε γεγονός καταστροφικό που προκάλεσε την πρωτόγνωρη παρέμβαση των Κεντρικών Τραπεζών για την άμβλυνση της κρίσης και την αποτροπή μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σκοπός λοιπόν της παρούσας εργασίας είναι να μελετηθούν δυο από τις μεγαλύτερες Κεντρικές Τράπεζες, η Fed και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που έπαιξαν καίριο ρόλο τόσο στη δημιουργία της κρίσης, εν αγνοία τους βέβαια, όσο και στην προσπάθεια διάσωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος και να γίνει μια συγκριτική προσέγγιση των δύο αυτών Κεντρικών Τραπεζών.

4 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
1.1 ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Οι κεντρικές τράπεζες με το πέρασμα των χρόνων πέρασαν από διάφορα στάδια έως τη σημερινή τους εξέλιξη και υπέστησαν σημαντικές ιδεολογικές αλλαγές. Σε κάθε ένα από αυτά, η κατανόηση του ρόλου των κεντρικών τραπεζών διέφερε σημαντικά. Την περίοδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το οικονομικό σύστημα οικοδομήθηκε από τους νικητές του πολέμου με την συνθήκη του Breton - Woods το Η συνθήκη αυτή όριζε ότι το διεθνές εμπόριο έπρεπε να ρυθμίζεται από τους εξής κανόνες: α) την ύπαρξη σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, β) την φιλελευθεροποίηση του εμπορίου μέσω πολυμερών διαπραγματεύσεων και γ) την επιβολή ελέγχων στη διακίνηση των κεφαλαίων. Οι ΗΠΑ ανέλαβαν ρόλο ηγέτη της παγκόσμιας οικονομίας και η ισοτιμία κάθε νομίσματος καθοριζόταν πλέον σε αναφορά με το δολάριο. Το πεδίο εφαρμογής των κεντρικών τραπεζών την περίοδο εκείνη διευρύνθηκε και έγινε αναπόσπαστο κομμάτι μιας ευρύτερης οικονομικής πολιτικής. Οι λειτουργίες μιας κεντρικής τράπεζας ήταν οι εξής : • Παροχή συμβουλών πάνω στην οικονομική πολιτική, • Διαχείριση του συστήματος ελέγχου της πολιτικής και • Επίβλεψη της διαχείρισης των χρηματοπιστωτικών αγορών κυρίως της αγοράς χρήματος και της αγοράς ξένου συναλλάγματος. Οι λειτουργίες των κεντρικών τραπεζών διέπονταν από δυο κύρια χαρακτηριστικά: α) τη σχεδόν αποκλειστική αφοσίωση στην σταθερότητα των τιμών και β) τη θεσμική ανεξαρτησία τους από τις πολιτικές αρχές. 1.2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Μια κεντρική τράπεζα είναι ένας δημόσιος οργανισμός που χαράσσει τη νομισματική πολιτική μιας χώρας ή στην περίπτωση της ευρωζώνης, μια ομάδας χωρών. Σε μια κεντρική τράπεζα ανατίθενται συνήθως καθήκοντα που σχετίζονται με : • Τη ρύθμιση της προσφοράς χρήματος, • Τον έλεγχο των επιτοκίων και • Τη διαχείριση των συναλλαγματικών αποθεμάτων ή των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

5 Ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών περιορίζεται με την πάροδο των ετών κυρίως στους τρείς παρακάτω στόχους : 1. Τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, 2. Τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης γενικότερα και 3. Τη στήριξη των χρηματοδοτικών αναγκών του κράτους σε περιόδους κρίσης καθώς και τον περιορισμό της κατάχρησης εξουσιών του κράτους. 1.3 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ( ΕΣΚΤ ) ΚΑΙ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών ( ΕΣΚΤ ) αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες και των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια, το ΕΣΚΤ συμπεριλαμβάνει τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της ΕΕ που δεν έχουν υιοθετήσει ακόμη το ευρώ είτε επειδή υπόκεινται σε ειδικό καθεστώς ( Δανία και Ηνωμένο Βασίλειο ) είτε επειδή είναι χώρες με παρέκκλιση. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι εν λόγω χώρες έχουν ακόμη το δικό τους εθνικό νόμισμα, για το οποίο εξακολουθούν να ασκούν τη δική τους νομισματική πολιτική, και οι κεντρικές τους τράπεζες διατηρούν προς το παρόν την κυριαρχική τους αρμοδιότητα σε νομισματικά θέματα. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών ( ΕΣΚΤ ) παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

6 Κατά την επιδίωξη των σκοπών του, το Ευρωσύστημα οφείλει να ενεργεί σύμφωνα με την αρχή της ανοικτής οικονομίας της αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό, που ευνοεί την αποτελεσματική κατανομή των πόρων. Στο ευρωσύστημα ανατίθεται η αποκλειστική αρμοδιότητα να εκτελεί τα παρακάτω βασικά καθήκοντα : α) να χαράσσει και να εφαρμόζει τη νομισματική πολιτική στη ζώνη του ευρώ, β) να διενεργεί πράξεις συναλλάγματος, γ) να προωθεί την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και δ) να κατέχει και να διαχειρίζεται τα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα των κρατών-μελών. Το Ευρωσύστημα παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

7 ΕΝΟΤΗΤΑ 2 : Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ιδρύθηκε την 1η Ιουνίου 1998 με κεντρικά γραφεία στην Φρανκφούρτη. Είναι μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, έχοντας την αρμοδιότητα της ρύθμισης της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του ευρώ, του ενιαίου νομίσματος. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι απολύτως ανεξάρτητη κατά την άσκηση των καθηκόντων της. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποτελεί τον κεντρικό άξονα του Ευρωσυστήματος, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος και τα μέλη των οργάνων λήψης αποφάσεων των εν λόγω οργανισμών δεν μπορούν να ζητούν ή να δέχονται υποδείξεις από οποιονδήποτε άλλον οργανισμό. Η ΕΚΤ συνεργάζεται στενά με τις ομόλογές της εθνικές κεντρικές τράπεζες,. Η Ε.Κ.Τ. διευθύνεται από ένα συμβούλιο με επικεφαλής τον πρόεδρο. Συμμετέχουν επίσης αντιπρόσωποι από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών - μελών μέσω του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών. Στόχος της Ε.Κ.Τ. είναι να κρατάει την σταθερότητα της νομισματικής πολιτικής μέσα στην Ευρωζώνη όπως επίσης και κάποια βασικά οικονομικά μεγέθη όπως τον πληθωρισμό και τα επιτόκια. Η ταυτότητα της ΕΚΤ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

8 2.1 ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Σε αντίθεση με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες ( ΕθνΚΤ ), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ( ΕΚΤ ) διενεργεί ελάχιστες μόνο πράξεις. Κύριο μέλημά της είναι να χαράσσει πολιτικές και να διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις εφαρμόζονται με συνέπεια από τις ΕθνΚΤ. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΚΤ είναι υπεύθυνη για τα εξής : • να καθορίζει τις πολιτικές του Ευρωσυστήματος • να εκδίδει νομικές πράξεις • να εγκρίνει την έκδοση τραπεζογραμματίων • να παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος • να προωθεί τη διεθνή και ευρωπαϊκή συνεργασία Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ( ΕΚΤ ) είναι επίσης υπεύθυνη για τις εξής δραστηριότητες : • την έκδοση καταστατικών εκθέσεων • την παρακολούθηση των χρηματοπιστωτικών κινδύνων • την άσκηση συμβουλευτικών λειτουργιών για τα κοινοτικά όργανα και τις εθνικές αρχές • τον χειρισμό πληροφοριακών συστημάτων • τη διαχείριση με στρατηγικό και τακτικό τρόπο των συναλλαγματικών της διαθεσίμων Τα καθήκοντα της ΕΚΤ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

9 2.2 Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Τα όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα : Οι εργασίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας οργανώνονται γύρω από τα ακόλουθα όργανα λήψης αποφάσεων : Διοικητικό Συμβούλιο. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Απαρτίζεται από τα έξι μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και τους διοικητές των 17 κεντρικών τραπεζών του ευρωσυστήματος, προεδρεύετε από τον πρόεδρο της ΕΚΤ. Πρωταρχική αποστολή του είναι η διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ και ιδίως ο καθορισμός των επιτοκίων δανεισμού που επιβάλλει η Κεντρική Τράπεζα στις εμπορικές τράπεζες. Τα κύρια καθήκοντα του Διοικητικού Συμβουλίου είναι : α) Να διαμορφώνει τη νομισματική πολιτική στην ευρωζώνη β) Να καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές και να λαμβάνει τις αποφάσεις που απαιτούνται για την εκπλήρωση των καθηκόντων του Ευρωσυστήματος Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

10 2) Εκτελεστική Επιτροπή
2) Εκτελεστική Επιτροπή. Απαρτίζεται από τον πρόεδρο της ΕΚΤ, τον αντιπρόεδρο και τέσσερα άλλα μέλη, οι οποίοι διορίζονται όλοι με κοινή συμφωνία από τους προέδρους ή πρωθυπουργούς των χωρών της ζώνης του ευρώ. Η θητεία των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής είναι οκταετής και μη ανανεώσιμη. Έργο της Εκτελεστικής Επιτροπής είναι να θέτει σε εφαρμογή τη νομισματική πολιτική, όπως χαράσσεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, και να δίδει τις σχετικές οδηγίες στις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Προετοιμάζει επίσης τις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και είναι υπεύθυνη για την τρέχουσα διαχείριση της ΕΚΤ. Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα : 3) Γενικό Συμβούλιο. Το Γενικό Συμβούλιο είναι το τρίτο όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ. Απαρτίζεται από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της ΕΚΤ και από τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών και των 27 κρατών μελών της Ένωσης. Το Γενικό Συμβούλιο συμβάλλει στις συμβουλευτικές και συντονιστικές λειτουργίες της ΕΚΤ και στις προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ. Το Γενικό Συμβούλιο της ΕΚΤ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

11 2.3 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Ένα από τα κύρια έργα της ΕΚΤ και στόχος του Ευρωσυστήματος είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ. Στόχος της ΕΚΤ είναι να διασφαλίζει ότι ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών καταναλωτή είναι μεσοπρόθεσμα μικρότερος, αλλά κοντά στο 2%. Η ΕΚΤ επιτυγχάνει το στόχο αυτό με δύο τρόπους : • Πρώτο, ελέγχει την προσφορά χρήματος. Αν η προσφορά χρήματος είναι υπερβολικά μεγάλη συγκρινόμενη με την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών, το αποτέλεσμα θα είναι πληθωρισμός. • Δεύτερο, παρακολουθεί τις τάσεις των τιμών και αξιολογεί τον κίνδυνο που αυτές γεννούν για τη σταθερότητα των τιμών στη ζώνη του ευρώ. 2.4 Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 2.4.1 Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Ο συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο η ΕΚΤ προσπαθεί να επιτύχει τον πρωταρχικό της στόχο, τη διατήρηση δηλαδή της σταθερότητας των τιμών, αποτυπώνεται σε αυτό που αποκαλείται στρατηγική νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο έχει επιλέξει μια στρατηγική νομισματικής πολιτικής. Η στρατηγική βασίζεται σε δύο πυλώνες : 1. Ο πρώτος πυλώνας: Πρωταγωνιστικός ρόλος του χρήματος. 2. Ο δεύτερος πυλώνας : Μια αξιολόγηση σε ευρεία βάση των προοπτικών για τη μελλοντική εξέλιξη των τιμών και των κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ.

12 2.4.2 ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Προκειμένου να πραγματοποιήσει τον πρωταρχικό στόχο της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών, το Ευρωσύστημα διαθέτει μια σειρά μέσων νομισματικής πολιτικής. Η νομισματική πολιτική διαμορφώνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, αλλά εφαρμόζεται, κατά κύριο λόγο, από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες. H ΕΚΤ προσφέρει δύο πάγιες διευκολύνσεις οι οποίες αποβλέπουν στην παροχή και την απορρόφηση ρευστότητας μίας ημέρας. • Η διευκόλυνση οριακής χρηματοδότησης επιτρέπει στους αντισυμβαλλόμενους ( δηλαδή, σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως τράπεζες ) να αποκτούν ρευστότητα μίας ημέρας από το Ευρωσύστημα έναντι κατάλληλων περιουσιακών στοιχείων. • Η διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων επιτρέπει στους αντισυμβαλλόμενους να πραγματοποιούν καταθέσεις μίας ημέρας στο Ευρωσύστημα. 2.5 ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Η ΕΚΤ και η πολιτική που ακολουθεί έχουν βρεθεί αρκετές φορές στο επίκεντρο αρνητικών κριτικών. Κριτικών που επικεντρώνονται κυρίως σε δύο σημεία. Πρώτον, στην εμμονή της ΕΚΤ σε μια αντιπληθωριστική πολιτική με σκοπό την επίτευξη του πρωταρχικού της στόχου, δηλαδή της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών σε επίπεδα πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα. Δεύτερον, στην πολιτική ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Στο γεγονός, δηλαδή, ότι λειτουργεί εντελώς ανεξάρτητα χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης και ελέγχου.

13 2.6 Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
2.6.1 Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ Σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία της ΕΚΤ είναι η ανεξαρτησία της, η δυνατότητα δηλαδή να χαράζει και να εφαρμόζει τη πολιτική της χωρίς να παρεμβαίνει κανένας στο έργο της. Η ανεξαρτησία της ΕΚΤ και των ΕθνΚΤ της ζώνης του ευρώ από πολιτικές επιρροές αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του νομισματικού συστήματος της ζώνης του ευρώ, καθώς συντελεί στη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Η εν λόγω ανεξαρτησία θεμελιώνεται και κατοχυρώνεται με τη Συνθήκη ΕΚ και το Καταστατικό του ΕΣΚΤ, κάτι που της προσδίδει « συνταγματική » υπόσταση. 2.6.2 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Ένα άλλο σημαντικό θέμα στην έως τώρα ύπαρξη και λειτουργία της ΕΚΤ, αλληλένδετο της ανεξαρτησίας, υπήρξε το ζήτημα της διαφάνειας των πολιτικών της ΕΚΤ. Διαφάνεια, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το ΕΣΚΤ, σημαίνει ότι « η κεντρική τράπεζα παρέχει, εγκαίρως, στο ευρύ κοινό και στις αγορές όλες τις πληροφορίες που αφορούν τη στρατηγική, τις αξιολογήσεις και τις αποφάσεις πολιτικής της, καθώς και τις διαδικασίες της, με τρόπο ειλικρινή και σαφή». 2.7 Ο ΕΠΟΠΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Η ΕΚΤ καλείται συχνά από τις ενδιαφερόμενες αρχές σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο να συμβάλλει στο σχεδιασμό και στον καθορισμό των χρηματοπιστωτικών κανόνων και των απαιτήσεων εποπτείας που ισχύουν για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Επίσης εκτελεί ειδικά καθήκοντα σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Η ΕΚΤ συμμετέχει σε διεθνή και ευρωπαϊκές Επιτροπές, όπως: Στην Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας, Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τραπεζών, Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κινητών Αξιών, Στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής Εποπτείας και Στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων.

14 ΕΝΟΤΗΤΑ 3 : Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΩΝ ΗΠΑ FEDERAL RESERVE SYSTEM ( FED )
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, που συχνά αναφέρεται ως Federal Reserve System ή απλώς Fed, είναι η κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών. Δημιουργήθηκε από το Κογκρέσο ώστε να παρέχει στο έθνος ένα ασφαλέστερο πιο ευέλικτο και πιο σταθερό νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με τα χρόνια, ο ρόλος της έχει εξελιχθεί και έχει επεκταθεί αρκετά. Δημιουργήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1913, με την υπογραφή της Federal Reserve Act από τον Πρόεδρο Woodrow Wilson. Η Federal Reserve System είναι ένα ανεξάρτητο θεσμικό όργανο που όμως έχει ως ένα βαθμό επιρροή από την κυβέρνηση. Υπόκειται στην επίβλεψη του κογκρέσου. Από την άλλη, ως ανεξάρτητο όργανο, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έχει την εξουσία να ενεργεί ελεύθερα, χωρίς οι αποφάσεις της να πρέπει να επικυρώνονται από τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, το Κογκρέσο ή οποιοδήποτε άλλο εκτελεστικό μέλος της κυβέρνησης και είναι έτσι δομημένη ώστε να είναι αυτόνομη από οικονομικής άποψης. Το Κογκρέσο σχεδίασε τη δομή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ για να δώσει μια ευρεία προοπτική για την οικονομία και την οικονομική δραστηριότητα σε όλα τα μέρη του έθνους. Πρόκειται για ένα ομοσπονδιακό σύστημα, που αποτελείται από μια κεντρική κρατική υπηρεσία, το Διοικητικό Συμβούλιο στην Ουάσιγκτον DC και δώδεκα περιφερειακές Ομοσπονδιακές Τράπεζες. Η ταυτότητα της FED παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

15 3.1 ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ FEDERAL RESERVE SYSTEM ( FED )
Σήμερα, οι αρμοδιότητες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας εστιάζονται στις εξής τέσσερις γενικές κατηγορίες : στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής της χώρας (επηρεάζοντας τις νομισματικές και πιστωτικές συνθήκες στην οικονομία προωθώντας τους στόχους της πλήρους απασχόλησης και της σταθερότητας των τιμών), στην εποπτεία και ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η ευρωστία του τραπεζικού και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, (αλλά και να προστατευτούν τα πιστωτικά δικαιώματα των καταναλωτών), στην διατήρηση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, (συγκρατώντας τους συστημικούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν στις αγορές), στην παροχή συγκεκριμένων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ, (στο κοινό, στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, στους ξένους επίσημους φορείς, παράλληλα με τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στη λειτουργία του συστήματος πληρωμών της χώρας).

16 3.2 Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ FEDERAL RESERVE SYSTEM ( FED )
Το Κογκρέσο σχεδίασε τη δομή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ η οποία απαρτίζεται από πέντε μέρη. Πρόκειται για ένα ομοσπονδιακό σύστημα που αποτελείται από : 1. Το ανώτατο συμβούλιο των κυβερνητών ( Board of Governors ) που βρίσκεται στην Ουάσιγκτον, 2. Δώδεκα περιφερειακές ιδιόκτητες Ομοσπονδιακές Τράπεζες ( Federal Reserve banks ) που βρίσκονται σε 12 μεγάλες πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα, που ενεργούν ως δημοσιονομικοί αντιπρόσωποι των οργάνων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, το καθένα με το δικό του διοικητικό συμβούλιο ( εννέα μέλη ), 3. Την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς ( Federal Open Market Committee-FOMC ), η οποία εποπτεύει τις πράξεις ανοιχτής αγοράς ( Open Market Operations ), που αποτελούν το κύριο εργαλείο της εθνικής νομισματικής πολιτικής, 4. Πολλές ιδιωτικές τράπεζες που είναι μέλη της FED και υποχρεώνονται στη συμμετοχή τους στο ομοσπονδιακό σύστημα και 5. Διάφορα γνωμοδοτικά συμβούλια. Η οργάνωση της FED παρουσιάζεται στον εξής πίνακα : 

17 3.2.1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΩΝ
Το Συμβούλιο των κυβερνητών αποτελείται από 7 μέλη που διορίζονται από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ και επικυρώνονται από την Αμερικάνικη Γερουσία. Μια πλήρης θητεία ενός μέλους είναι δεκατέσσερα χρόνια. Ένα από τα επτά μέλη του Συμβουλίου επιλέγεται από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ για πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Η θητεία του είναι 4 έτη και μπορεί αυτή να ανανεωθεί. Το διοικητικό συμβούλιο έχει δύο κύρια καθήκοντα : την ρύθμιση των εμπορικών τραπεζών και τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής. 3.2.2 ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Η απόφαση του αμερικάνικου κογκρέσου να δημιουργήσει 12 ομοσπονδιακές τράπεζες χωρίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες αντίστοιχα σε δώδεκα περιφέρειες, φανερώνει την πρόθεσή του να δημιουργήσει ένα αποκεντρωμένο σύστημα διασφαλίζοντας ότι όλες οι περιοχές της χώρας θα εκπροσωπούνται και θα συμμετέχουν στα θέματα νομισματικής πολιτικής. Η Ομοσπονδιακή Κεντρική τράπεζα της Νέας Υόρκης είναι η πιο σημαντική, αφού έχει σχεδόν το 25% του ενεργητικού της Fed και αυτό γιατί πολλές μεγάλες τράπεζες βρίσκονται σε αυτήν την περιφέρεια. 3.2.3 ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Βασικό μέρος της Fed αποτελεί η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς ( FOMC ), η οποία απαρτίζεται από τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης, τα 7 μέλη του Συμβουλίου των κυβερνητών και τους προέδρους άλλων 4 περιφερειακών Ομοσπονδιακών Τραπεζών. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου των Κυβερνητών είναι και ο πρόεδρος της FOMC. Η FOMC αποφασίζει για τον καθορισμό των επιτοκίων και της νομισματικής πολιτικής, καθώς επίσης επιβλέπει τις διαδικασίες στην ανοιχτή αγορά, οι οποίες αποτελούν το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιεί η Fed για να επηρεάσει τις νομισματικές και πιστωτικές συνθήκες.

18 3.3 Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ FEDERAL RESERVE SYSTEM
Το αρχικό κίνητρο για τη δημιουργία του Federal Reserve System είχε να αντιμετωπίσει τους πανικόβλητους τραπεζικούς σκοπούς, αναφέρεται στην Federal Reserve Act. Πριν από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, των Ηνωμένων Πολιτειών υπέστη πολλές οικονομικές κρίσεις. Σήμερα, η Fed έχει ευρύτερες αρμοδιότητες από ότι μόνο την εξασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι τρέχουσες λειτουργίες του Federal Reserve System περιλαμβάνουν : 1. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της panics τραπεζικών. 2. Για να χρησιμεύσει ως η κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών. 3. Για να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ των ιδιωτικών συμφερόντων των τραπεζών και την κεντρική ευθύνη της κυβέρνησης. 4. Για τη διαχείριση του έθνους προσφορά χρήματος μέσω της νομισματικής πολιτικής για την επίτευξη του μερικές φορές-αντικρουόμενοι στόχοι της. 5. Για να διατηρηθεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και περιέχουν συστημικών κινδύνων στις χρηματοπιστωτικές αγορές . 6. Για την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε ιδρύματα θεματοφύλακα, την κυβέρνηση των ΗΠΑ, και οι ξένες επίσημων οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο λειτουργικό σύστημα πληρωμών της χώρας . 7. Για να ενισχυθεί η θέση των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία.

19 3.4 Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ FEDERAL RESERVE SYSTEM ( FED )
Οι στόχοι της νομισματικής πολιτικής αναφέρονται στην Ιδρυτική Πράξη του Federal Reserve, η οποία ορίζει ότι το Διοικητικό Συμβούλιο και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς ( FOMC ). Τα εργαλεία νομισματικής πολιτικής που χρησιμοποιεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχουν έξι στόχους : 1.Yψηλό ποσοστό απασχόλησης 2. Οικονομική Ανάπτυξη 3. Σταθερότητα των τιμών 4. Σταθερό επιτόκιο 5. Σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών 6. Σταθερότητα των αγορών ξένου συναλλάγματος. Όμως, οι δυο κύριοι στόχοι της νομισματικής πολιτικής της FED, δηλαδή ο στόχος της μέγιστης παραγωγής και πλήρους απασχόλησης και ο στόχος της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών, σε ορισμένες περιπτώσεις, έρχονται σε σύγκρουση. 3.5 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει τρία βασικά εργαλεία για να επηρεάσει την οικονομία. Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς ( FOMC ) είναι αρμόδια για να αποφασίζει πώς και πότε θα εφαρμοστούν αυτά τα εργαλεία. Τα τρία βασικά εργαλεία που επιτρέπουν στην Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις συνθήκες της οικονομίας είναι τα εξής : 1. Οι πράξεις ανοιχτής αγοράς 2. Η ρύθμιση του προεξοφλητικού επιτοκίου και 3. Τα υποχρεωτικά διαθέσιμα

20 3.6 Ο ΕΠΟΠΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ FEDERAL RESERVE SYSTEM ( FED )
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ συνεργάζεται μαζί με άλλες ομοσπονδιακές και κρατικές εποπτικές αρχές προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η ευρωστία του τραπεζικού κλάδου, να ενισχυθεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και να εξασφαλιστεί δίκαιη και ισότιμη μεταχείριση των καταναλωτών στις χρηματοοικονομικές τους συναλλαγές. Η Federal Reserve είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση και την εποπτεία μεγάλων και σύνθετων χρηματοοικονομικών εταιριών, (5.000 επιχειρήσεων που κατέχουν τράπεζες, 850 πιστωτικών ιδρυμάτων). Η FED εμπλέκεται τόσο στην ρύθμιση, που αφορά τη θέσπιση κανόνων εντός των οποίων οι τραπεζικοί οργανισμοί πρέπει να λειτουργούν, όσο και στην εποπτεία, διασφαλίζοντας την τήρηση των κανόνων αυτών και την παραμονή τους σε μια ασφαλή και υγιή κατάσταση. Η FED προχώρησε σε διάφορες προσαρμογές των προγραμμάτων ελέγχου τοπικών τραπεζών. Τον Οκτώβριο του 2010 δημιουργήθηκε Συμβουλευτική Επιτροπή (Community Depository Institutions Advisory Council) που παρείχε στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα άμεση γνώση και πληροφορίες για την οικονομία, τους όρους δανειοδότησης και για εποπτικά ζητήματα.

21 ΕΝΟΤΗΤΑ 4 : Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΤΡΕΧΟΥΣΑΣ ΚΡΙΣΗΣ
Βιώνουμε μια σφοδρή κρίση, της οποίας το μέγεθος και το βάθος ακόμα δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν. Η τρέχουσα κρίση ξέσπασε τον Αύγουστο του 2007, με το σκάσιμο μιας κερδοσκοπικής φούσκας σε ένα τμήμα της αγοράς ενυπόθηκων δανείων των ΗΠΑ, η οποία είδαμε να εκφυλίζεται σε πλανητική τραπεζική κρίση προκαλώντας απόλυτο χάος στο διεθνή χρηματοπιστωτικό χώρο. Ανατρέχοντας σε κρίσεις του παρελθόντος, διαπιστώνεται αυτή η στενή διασύνδεση μεταξύ φούσκας δανείων και ακινήτων τη στιγμή που είναι κοινώς αποδεκτό ότι οι χρηματοοικονομικές κρίσεις προκαλούνται από υπερβολές. Η δημιουργία αυτών των συνθηκών πυροδοτήθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα με την αλόγιστη χορήγηση ενυπόθηκων τραπεζικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης σε ανθρώπους με περιορισμένες πιστοληπτικές δυνατότητες. Η κρίση κατέδειξε την ύπαρξη ρηγμάτων στα θεμέλια του διεθνούς τραπεζικού συστήματος. Η αποστράγγιση ρευστότητας από τις αγορές υπήρξε γεγονός καταστροφικό που προκάλεσε την πρωτόγνωρη παρέμβαση των Κεντρικών Τραπεζών για την άμβλυνση της κρίσης και την αποτροπή μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σκοπός λοιπόν της παρούσας ενότητας είναι να μελετηθεί ο καίριος ρόλος που έπαιξαν δυο από τις μεγαλύτερες Κεντρικές Τράπεζες, η Fed και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τόσο στη δημιουργία της κρίσης, εν αγνοία τους βέβαια, όσο και στην προσπάθεια διάσωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

22 4.1 Η ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 4.1.1 ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
4.1.1 ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Το φαινόμενο της τρέχουσας παγκόσμιας κρίσης είναι πολύπλοκο καθώς δεν υπάρχει μια αιτία για αυτήν αλλά επέδρασαν διαχρονικά, σωρευτικά και συνδυαστικά πολλαπλοί ρυθμιστικοί, εποπτικοί, χρηματοοικονομικοί, πολιτικοί και ψυχολογικοί παράγοντες. Τα αίτια της κρίσης μπορούν να αποδοθούν στην αλληλεπίδραση των εξής παραγόντων: Στις μεγάλες παγκόσμιες μακροοικονομικές ανισορροπίες Στην απορρύθμιση στον τραπεζικό τομέα και στην ελλιπή εποπτεία Στην αλλαγή της επιχειρηματικής στρατηγικής και στην άνοδο της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα της χρηματοοικονομικής καινοτομίας Στην ανθρώπινη αδυναμία, στις συμπεριφορές αγέλης από τους επενδυτές και η ανθρώπινη απληστία 4.1.2 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες στην παγκόσμια οικονομία που έχει μεταφερθεί με σφοδρότητα στην πραγματική οικονομία προκαλώντας ύφεση και πτώση της απασχόλησης σε παγκόσμια κλίμακα. Επεκτάθηκε ταχύτατα στις αναπτυγμένες χώρες και στη συνέχεια σε ολόκληρο τον κόσμο με δραματικές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα και στις επιχειρήσεις Η τρέχουσα κρίση, σε γενικές γραμμές, από το 2008 επηρέασε ολόκληρη την οικονομία μέσω τριών καναλιών μετάδοσης, που είναι τα εξής : I. Το ίδιο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. II. Τον πλούτο. III. Tο παγκόσμιο εμπόριο.

23 4.2 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΤ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρείται υπεύθυνη για την επέκταση της χρηματοοικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, γιατί φάνηκε να την αγνοεί, αφού διατηρούσε τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα ακόμα και μετά το ξέσπασμα της κρίσης των στεγαστικών δανείων στην Αμερική. 4.3 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ FED ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Η ανεπαρκής διαχείριση κινδύνου, τα διαστρεβλωμένα κίνητρα και η χαλαρή εποπτεία ενθάρρυναν τον χρηματοπιστωτικό τομέα να αναλάβει τεράστιους κινδύνους με την εισαγωγή χρηματοοικονομικών καινοτομιών που χρηματοδοτούνταν από βραχυπρόθεσμα κεφάλαια, προκαλώντας σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ωστόσο, όλα αυτά δεν θα είχαν προκληθεί σε τέτοια έκταση αν το μακροοικονομικό περιβάλλον δεν χαρακτηριζόταν από χαμηλά επιτόκια, αυξημένες τιμές σε περιουσιακά στοιχεία και μεγάλες ανισορροπίες στην αποταμίευση και επένδυση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των χωρών της Ασίας, τα οποία επέτρεψαν την δημιουργία ενός κλίματος μιας γενικότερης ευφορίας.

24 ΕΝΟΤΗΤΑ 5 : ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
( ΕΚΤ ) KAI ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ( FED ) Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση και διερεύνηση των βασικών χαρακτηριστικών της νομισματικής πολιτικής της ΕΕ και κατ’ επέκταση του αρμόδιου εκφραστή της, της ΕΚΤ, μπορούμε στο σημείο αυτό να προβούμε σε μια συγκριτική ανάλυση της ΕΚΤ και της FED κυρίως, αλλά εν μέρει και της Βudesbank, τόσο ως προς το βαθμό ανεξαρτησίας και ελέγχου τους όσο και ως προς τον τρόπο άσκησης της νομισματικής τους πολιτικής. Η Bundesbank αποτέλεσε το κύριο πρότυπο της ΕΚΤ και θεωρείται η πιο ισχυρή κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης. Η σύγκριση αυτή συμβάλει στην διαμόρφωση μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας σχετικά με τον τρόπο άσκησης της νομισματικής πολιτικής των δυο κεντρικών τραπεζών. 5.1 Ο ΒΑΘΜΟΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Ως προς τον βαθμό ανεξαρτησίας των δυο κεντρικών τραπεζών, η ΕΚΤ, σε σύγκριση με την ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ ( FED ) παρουσιάζει μεγαλύτερο βαθμό ανεξαρτησίας και μικρότερο βαθμό ελέγχου από τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα υπερτερεί ακόμα και της Bundesbank. Αν θέλαμε να ιεραρχήσουμε τα τρία ιδρύματα ανάλογα με το πόσο ανεξάρτητα είναι, θα τοποθετούσαμε πρώτη την ΕΚΤ, δεύτερη την Bundesbank και τρίτη την FED. Η ανεξαρτησία καθεμιάς εκ των δυο κεντρικών τραπεζών, της ΕΚΤ και της FED παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

25 5.2 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Ο χαρακτηρισμός που ακολουθεί την ΕΚΤ στην έως τώρα λειτουργία της είναι αυτός της συντηρητικής κεντρικής τράπεζας εν αντιθέσει με αυτόν που αποδίδεται στη αμερικάνικη κεντρική τράπεζα, δηλαδή τον προσδιορισμό της ως επεκτατικής και τολμηρής τράπεζας. Η ΕΚΤ είναι πράγματι πιο συντηρητική από την ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ, υπό την έννοια ότι διοίκηση της ΕΚΤ ενδιαφέρεται περισσότερο για τη σταθερότητα των τιμών, αντιδρώντας προσεκτικότερα στις μεταβολές του συνολικού προϊόντος που οφείλονται στους οικονομικούς κύκλους. 5.3 Η ΔΙΑΦΟΡΑ THΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΤ ΑΠΟ ΤΗΣ FED H πολιτική της ΕΚΤ μοιάζει με της FED. H αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη αγαπάει πρωτίστως τις τράπεζές της και πως η προσφορά της ΕΚΤ αντιπροσωπεύει περισσότερο μια προσπάθεια για την αποτροπή ενός πιστωτικού κραχ και μιας σειράς τραπεζικών χρεοκοπιών που θα μπορούσαν να προέλθουν από την ταχεία απομόχλευση του χρηματοπιστωτικού κλάδου παρά ένα εγχείρημα εκτύπωσης χρήματος στα πρότυπα της FED το οποίο θα μπορούσε να περάσει στην πραγματική οικονομία. 5.4 ΕΚΤ VS FED Υπάρχει μία πληθώρα στόχων αντιφατικών μεταξύ ΕΚΤ και FED. Η ΕΚΤ έχει ως κύριο σκοπό τη σταθερότητα των τιμών, κοινώς τη διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα, αρκετές φορές με « θυσίες » στους στόχους της οικονομικής δραστηριότητας και της απασχόλησης, προκειμένου να επιτευχθεί ο χαμηλός πληθωρισμός ( πέριξ των επιπέδων του 2-3% είναι ο στόχος της. Αντιθέτως, η FED ( η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ ) συνήθως δίνει μεγαλύτερη βάση από την ΕΚΤ στην αύξηση της απασχόλησης και την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, με ενδεχόμενες « θυσίες » σε πληθωρισμό.

26 5.5 ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΚΑΘΕΜΙΑΣ ΕΚ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Οι Επιτυχίες της EKT σε οικονομικό επίπεδο αναλύονται παρακάτω : Διατήρηση της σταθερότητας των τιμών με : Διαφύλαξη της αξίας του Ευρώ Χαμηλούς θετικούς ρυθμούς πληθωρισμού πλησίον του 2% με : Υποστήριξη των γενικών οικονομιών Πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης Διασφάλιση της ελεύθερης αγοράς Οι Επιτυχίες της FED σε οικονομικό επίπεδο αναλύονται παρακάτω : Προώθηση σταθερών τιμών. Βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, μεγιστοποίηση απασχόλησης. 5.6 ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Δύο υπήρξαν οι κύριοι τρόποι αντίδρασης των κεντρικών τραπεζών, σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, απέναντι στην διεθνή χρηματοοικονομική κρίση : α) Η χορήγηση ενέσεων ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα . β) Η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής μέσω της μείωσης των επιτοκίων.

27 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Καθεμία εκ των δυο κεντρικών τραπεζών, ΕΚΤ και FED, έχει τη δική της ταυτότητα, την δική της ιστορία, με διαφορετικά οικονομικά αποτελέσματα, ακολουθώντας αυτόνομη οικονομική πολιτική και ασκώντας έτσι ξεχωριστή επιρροή στο εκάστοτε οικονομικό γίγνεσθαι. Φυσικά δεν μπορούμε να κρίνουμε ποια θεωρείται καλύτερη ή χειρότερη γιατί ανήκουν και δρουν σε διαφορετικές οικονομίες, βάζοντας έτσι τον θεμέλιο λίθο όπου θα βασιστούν οι δυο μεγάλες οικονομίες και θα καθορίσουν τη μελλοντική τους εξέλιξη. Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση έπληξε το σύνολο, σχεδόν, της παγκόσμιας οικονομίας με τις επιπτώσεις της να τραντάζουν τα θεμέλια ισχυρότατων οικονομιών όπως της Αμερικής, της Ιαπωνίας και της Ευρώπης. Απέναντι στην νέα αυτή οικονομική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης και της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση και ακολούθως από τις δύο πιο σημαντικές κεντρικές τράπεζες στον πλανήτη, τη FED και την ΕΚΤ. Οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της παγκόσμιας ύφεσης, αν και αυτό βρίσκει αντίθετους πολλούς, καθώς αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των παρεμβατικών ενεργειών τους. Το σίγουρο όμως είναι ότι θα χρειαστεί ακόμα πολύς χρόνος για να ξεκινήσει η οικονομική ανάκαμψη. Η χρηματοπιστωτική κρίση αποτελεί μια πραγματικότητα και κρίνεται πλέον επιτακτική η ανάγκη εύρεσης εκείνων των μέτρων που θα περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την ύφεση και θα επαναφέρει το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα σε πιο στέρεες και υγιείς βάσεις. Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΟΥ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ