ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Προτάσεις που δεν μπορούν να εκφράσουν αυτοτελές νόημα, δηλαδή να σταθούν μόνες τους στο λόγο, αλλά εξαρτώνται από άλλες, γι’ αυτό λέγονται και ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ

2 Παραδείγματα Πρόξενος εἶπεν (ὅτι αὐτός εἰμι), (ὃν ζητεῖς).
Επίτηδες δε σε ξύπνησα (για να ξεκουραστείς). (Ἐάν τι λέγῃς παρὰ ταῦτα), μάτην ἐρεῖς. Ο Επιμηθέας δεν ήξερε (τι να κάνει). Χαίρω, (ὅτι εὐδοκιμεῖς).

3 Α. Ονοματικές δευτερεύουσες
Ορισμός: Οι προτάσεις αυτές λέγονται ονοματικές, διότι λειτουργούν ως ονόματα, δηλαδή ως υποκείμενα, αντικείμενα, ονοματικοί προσδιορισμοί (π.χ. επεξηγήσεις, κατηγορούμενα). Παραδείγματα: Λέγουσιν οἱ σοφισταί (ὅτι οὐδὲν δέονται χρημάτων). [=Aντικείμενο] Τοῦτ’ αὐτὸ ἀπόκριναι, (εἰ ἀληθῆ λέγομεν ἢ οὐκ ἀληθῆ). [=Επεξήγηση] Οὗτος ἐστιν (ὃς ἀπέκτεινε τοὺς στρατηγούς). [=Κατηγορούμενο]

4 1. Ειδικές προτάσεις -Ορισμός: εξ-ειδικεύουν το περιεχόμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτώνται. -Εισάγονται: ὅτι (αντικειμενική γνώμη), ὡς (υποκειμενική γνώμη, πβ. πως στη Νέα Ελληνική), ὅπως (σπάνια, στον Ξενοφώντα). -Εκφέρονται: oριστική (→πραγματικό), δυνητική ευκτική (→πιθανό στο παρόν-μέλλον), δυνητική οριστική (→ πιθανό στο παρελθόν=αντίθετο του πραγματικού), ευκτική του πλαγίου λόγου (→ πιθανό στο παρελθόν) -Λειτουργούν: (α) υποκείμενα (σε απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις που δηλώνουν ό,τι και οι επόμενες κατηγορίες ρημάτων), (β) αντικείμενα (σε λεκτικά, δεικτικά, γνωστικά, αισθητικά κ.τ.ό. ρήματα), (μετά από κόμμα, σε δεικτική αντωνυμία ουδετέρου γένους που υπάρχει στην πρόταση εξάρτησης)

5 Εφαρμογή 1 Οἶδα {=γνωρίζω} ὅτι μάτην σοι ταῦτα λέξομεν.
Θεωρώ ότι κάνεις λάθος. Πυνθάνομαι ὡς χρήματα εἴληφεν {=πήρε} Αἰσχίνης. Πιστεύω πως έφυγε λυπημένος. Ἠγγέλθη ὅτι ἐτεθνήκεσαν {=είχαν πεθάνει}. Λέγεται ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε δύσκολη θέση.

6 Εφαρμογή 2 Λέγει Πτολεμαῖος ὅτι Ἀντίγονος πρῶτος ἐνέβαλεν εἰς τὴν Συρίαν. Ἐπείσθησαν ὅτι ῥᾳδίως {=εύκολα} ἐδύναντο ἂν πολεμεῖν αὐτοῖς. Οἶδα {=γνωρίζω} ὅτι πάντες ὁμολογήσαιτε ἂν ταῦτα. Ἔλεγον ὅτι βασιλεὺς σφίσι φίλος ἔσοιτο.

7 Εξάσκηση Από το Ασκησιολόγιο για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, σελ. 22, πρέπει να γίνουν οι δύο ασκήσεις που αφορούν στις ειδικές προτάσεις.