ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΛΙΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:ΚΟΝΤΕΛΗ ΕΥΔΟΚΙΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΛΙΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:ΚΟΝΤΕΛΗ ΕΥΔΟΚΙΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΛΙΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:ΚΟΝΤΕΛΗ ΕΥΔΟΚΙΑ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ – ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Μάθημα : «ΣΧΕΣΗ ΓΙΑΤΡΟΥ – ΑΣΘΕΝΗ» «ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» «ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΛΙΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:ΚΟΝΤΕΛΗ ΕΥΔΟΚΙΑ

2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ : « Περιλαμβάνει κανόνες δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου που αφορούν γενικότερα τον υγειονομικό τομέα : ιατρικό δίκαιο , δίκαιο δημόσιας υγείας , νοσοκομειακό δίκαιο, φαρμακευτικό , δίκαιο δικαιωμάτων ασθενών…» ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ: « Το σύνολο των κανόνων που καθορίζουν τόσο τα δικαιώματα , όσο και τις υποχρεώσεις των γιατρών , που είναι ενταγμένοι να υπηρετούν το ιατρικό λειτούργημα, προς όφελος της υγείας του κοινωνικού συνόλου».

3 Το ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ περιλαμβάνει τομείς όπως :
ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΜΕΛΕΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΡΝΗΣΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ

4 ΠΗΓΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ- ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
«Τα δικαιώματα του ασθενούς βασίζονται τόσο στην ηθική όσο και στο νόμο» ΣΕ : Αξίες και αρχές σχετιζόμενες με την προστασία της ζωής και της ακεραιότητας του ατόμου , καθώς και την προάσπιση των δικαιωμάτων του Νόμοι , διατάγματα , συνθήκες , που αφορούν θέματα υγείας , προστασίας της υγείας σε Εθνικό και Διεθνές επίπεδο Κώδικες επαγγελματικής δεοντολογίας , των επαγγελματιών υγείας Νομολογία Δικαστηρίων

5 Καθένας έχει δικαίωμα στο σεβασμό του προσώπου του ως ανθρωπίνου όντος
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Καθένας έχει δικαίωμα στο σεβασμό του προσώπου του ως ανθρωπίνου όντος Καθένας έχει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση Καθένας έχει δικαίωμα στην φυσική και ψυχική ακεραιότητα και στην ασφάλειά του Καθένας έχει δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής

6 5. Καθένας έχει δικαίωμα οι δικές του ηθικές και πολιτιστικές αξίες καθώς και οι θρησκευτικές και φιλοσοφικές του πεποιθήσεις να γίνονται σεβαστές 6. Καθένας έχει δικαίωμα τέτοιας προστασίας της υγείας του , όπως αυτή διατίθεται από τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της ασθένειας και την φροντίδα της υγείας , καθώς επίσης της ευκαιρίας να επιδιώκει το μεγαλύτερο κατορθωτό επίπεδο υγείας για τον εαυτό του.

7 ΣΥΝΤΑΓΜΑ Της ΕΛΛΑΔΟΣ( άρθρο 21 , παρ.3)
ΣΥΝΤΑΓΜΑ Της ΕΛΛΑΔΟΣ( άρθρο 21 , παρ.3) « Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών του και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας , του γήρατος , της αναπηρίας και για την περίθαλψη απόρων» Καθολικό δικαίωμα Κοινωνικό δικαίωμα Υποχρέωση του Κράτους για παρεμβάσεις και παροχή αγαθών και υπηρεσιών υγείας Το κράτος μεριμνά κατά τρόπο αόριστο , χωρίς να προσδιορίζεται το ειδικότερο πλαίσιο προστασίας . Παράλληλα όμως , εξουσιοδοτεί τον εκάστοτε νομοθέτη να καθορίσει αυτός το κατάλληλο πλαίσιο προστασίας της υγείας των πολιτών.

8 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Τα δικαιώματα των ασθενών ή ευρύτερα των χρηστών Υπηρεσιών Υγείας, είναι ένα θέμα που όπως είναι γνωστό βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλων των σύγχρονων κοινωνιών τα τελευταία χρόνια. Ο όρκος του Ιπποκράτη θεωρείται το πρώτο ιστορικό κείμενο που προστατεύει έστω και έμμεσα τα δικαιώματα αυτά με την αναφορά στο ιατρικό απόρρητο. Περισσότερη έμφαση στο θέμα δόθηκε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες έδωσαν ιδιαίτερο βάρος στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

9 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Όμως μόλις το 1973 γίνεται το πρώτο σημαντικό βήμα, κατ' αρχήν στις Η.Π.Α , όπου κάτω από την έντονη πίεση των κινημάτων για τα δικαιώματα των ασθενών, η Αμερικανική Νοσοκομειακή Ένωση ψηφίζει τον "Κώδικα Δικαιωμάτων του Ασθενούς" και ακολουθεί η Ευρώπη με πρώτη τη Γαλλία το 1974 με το ''Χάρτη των Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Ασθενών''. Την ίδια χρονιά (1974), η Νοσοκομειακή Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ψηφίζει τον ''Ευρωπαϊκό χάρτη για τα δικαιώματα των Ασθενών''. Η χώρα μας το 1992 διατυπώνει σε Νόμο ( 2071/ άρθρο 47) "τα Δικαιώματα του Νοσοκομειακού Ασθενούς" και είναι τυπικά η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που ψήφισε τέτοια διάταξη σε Νόμο. (Την ίδια χρονιά απέκτησε σχετικό Νόμο και η Ιρλανδία, αλλά η εφαρμογή του άρχισε ένα χρόνο μετά).

10 Τέλος το 1998 (Ν.2619), κυρώθηκε από τη Βουλή η " Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοιατρική". Επειδή όμως στην πράξη οι διατάξεις του άρθρου αυτού δε λειτούργησαν ουσιαστικά, το 1997 με το Νόμο 2519 καθιερώνονται τα Όργανα Προστασίας Δικαιωμάτων των Ασθενών και αρχίζει η προώθηση και διάδοση του θεσμού Σύμφωνα με το Νόμο αυτό, συνιστώνται στο Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας : α) Η Αυτοτελής Υπηρεσία Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών η οποία υπάγεται απ' ευθείας στο Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου και β) Η Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων των Ασθενών που έχουν την κεντρική ευθύνη παρακολούθησης και ανάπτυξης του θεσμού.

11 Ν. 2071 ΦΕΚ 123/92 Άρθρο 47 Τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Ν ΦΕΚ 123/92 Άρθρο 47 Τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς Ο ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σ΄ αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια του. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει όχι μόνο την εν γένει άσκηση της ιατρικής και της νοσηλευτικής, αλλά και τις παρα'ι'ατρικές υπηρεσίες, την κατάλληλη διαμονή, την κατάλληλη μεταχείριση και την αποτελεσματική διοικητική και τεχνική εξυπηρέτηση. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη που πρόκειται να διενεργηθεί σε αυτόν. Σε περίπτωση ασθενούς με μερική ή πλήρη διανοητική ανικανότητα, η άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται από το πρόσωπο που κατά νόμο ενεργεί για λογαριασμό του.

12 Ο ασθενής δικαιούται να ζητήσει να πληροφορηθεί ό,τι αφορά στην κατάστασή του.
Το συμφέρον του ασθενούς είναι καθοριστικό και εξαρτάται από την πληρότητα και την ακρίβεια των πληροφοριών που του δίνονται. Η πληροφόρηση του ασθενούς πρέπει να του επιτρέψει να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της καταστάσεως του και να λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη λήψη αποφάσεων, που είναι δυνατόν να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.

13 Ο ασθενής ή ο εκπρόσωπός του σε περίπτωση εφαρμογής της παρ
Ο ασθενής ή ο εκπρόσωπός του σε περίπτωση εφαρμογής της παρ. 3, έχει το Δικαίωμα να πληροφορηθεί, πλήρως και εκ των προτέρων, για τους κινδύνους που ενδέχεται να παρουσιασθούν ή να προκύψουν εξ αφορμής εφαρμογής σε αυτόν ασυνήθων ή πειραματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων. Η εφαρμογή των πράξεων αυτών στον ασθενή λαμβάνει χώρα μόνο ύστερα από συγκεκριμένη συγκατάθεση του ίδιου. Η συγκατάθεση αυτή μπορεί να ανακληθεί από τον ασθενή ανά πάσα στιγμή. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται τελείως ελεύθερος στην απόφαση του, να δεχθεί ή να απορρίψει, κάθε συνεργασία του με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευσή. Η συγκατάθεσή του για τυχόν συμμετοχή του, είναι δικαίωμά του και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή.

14 Ο ασθενής έχει το δικαίωμα στο μέτρο και στις πραγματικές συνθήκες που είναι δυνατόν, προστασίας της ιδιωτικής του ζωής. Ο απόρρητος χαρακτήρας των πληροφοριών και του περιεχομένου των εγγράφων που τον αφορούν, του φακέλου των ιατρικών σημειώσεων και ευρημάτων, πρέπει να είναι εγγυημένος. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα του σεβασμού και της αναγνωρίσεως σε αυτόν των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να παρουσιάσει ή να καταθέσει αρμοδίως διαμαρτυρίες και ενστάσεις και να λάβει πλήρη γνώση των επ' αυτών ενεργειών και αποτελεσμάτων.

15 Δύο χρόνια μετά, με το Νόμο 2716/99, συνίσταται και η "Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές" και το Γραφείο Προστασίας Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές. Παράλληλα δημιουργήθηκαν και λειτουργούν σε κάθε Νοσοκομείο: α) Γραφείο Επικοινωνίας με τον Πολίτη και β) Επιτροπή Προάσπισης Δικαιωμάτων του Πολίτη Τα παραπάνω όργανα δέχονται και εξετάζουν καταγγελίες , παρακολουθούν, ελέγχουν και εισηγούνται τη λήψη μέτρων για την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών.

16 ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ( ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ 1994)
Οι ασθενείς πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι : Σχετικά με την κατάσταση της υγείας τους , συμπεριλαμβανομένων και των ιατρικών δεδομένων που αφορούν τις συνθήκες της Σχετικά με τις προτεινόμενες ιατρικές διαδικασίες μαζί με τα οφέλη και τους κινδύνους κάθε διαδικασίας Σχετικά με τις εναλλακτικές σε σχέση με τις προτεινόμενες διαδικασίες, συμπεριλαμαβανομένου του αποτελέσματος της μη θεραπείας και σχετικά με τη διάγνωση , πρόγνωση και πρόοδο της θεραπείας

17 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Η σωστή ενημέρωση του ασθενούς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους δείκτες ικανοποίησής του αλλά και της ποιότητας της νοσοκομειακής φροντίδας. Στην πράξη η ενημέρωση του αρρώστου, για να είναι ολοκληρωμένη χαρακτηρίζεται από το περιεχόμενο, την έκταση και τον τύπο. Σύμφωνα με έρευνα για τα Δικαιώματα των Ασθενών του Περιφερειακού Γραφείου Ευρώπης της ΠΟΥ στα κράτη μέλη του (1993), το περιεχόμενο της ενημέρωσης του ασθενούς θα πρέπει να περιλαμβάνει: • τις διαδικασίες που αφορούν τη διάγνωση • τη διάγνωση • τις διάφορες επιλογές θεραπείας, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους, καθώς και τις προβλεπόμενες για την υγεία συνέπειές τους • τους άμεσους ή έμμεσους κινδύνους της υποβολής στη θεραπεία ή της άρνησης της θεραπείας • τη διαδικασία της θεραπείας, τη διάρκειά της, τον πόνο και την ταλαιπωρία που συνεπάγεται για τον ασθενή • την πρόγνωση • τα αποτελέσματα και τις παρενέργειες των φαρμάκων καθώς και την αλληλεπίδρασή τους με άλλα φάρμακα • την κατάσταση της υγείας και τον τρόπο ζωής μετά τη θεραπεία.

18 ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ Η συναίνεση του ασθενούς είναι προαπαιτούμενο για κάθε ιατρική παρέμβαση Ένας ασθενής έχει το δικαίωμα να αρνηθεί ή να διακόψει μια ιατρική παρέμβαση. Οι συνέπειες της άρνησης ή της διακοπής πρέπει να εξηγούνται προσεκτικά στον ασθενή

19 Η ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ Συναίνεση είναι η συγκατάθεση του ασθενή προς τον ιατρό προκειμένου αυτός να προβεί σε ορισμένες ειδικές εξετάσεις στον ασθενή του για να εξακριβώσει την ασθένειά του. Ο γιατρός υποχρεούται να ενημερώσει τον ασθενή του ή το συγγενικό του περιβάλλον για τις τεχνικές που θα εφαρμοσθούν ,για τους ενδεχόμενους κινδύνους και για το αποτέλεσμα από τις ενέργειες αυτές. Συνεπώς η συναίνεση που δόθηκε από τον ασθενή εν άγνοια των κινδύνων που εγκυμονεί π.χ μια εγχείρηση ή μια θεραπεία που υποδείχθηκε από τον γιατρό είναι ανίσχυρη και ο γιατρός υπέχει την ίδια ευθύνη , που θα είχε εάν ενεργούσε μια ιατρική πράξη χωρίς την συναίνεση του ασθενή. Π.χ Χειρούργος προβαίνει σε επέμβαση ύστερα από συναίνεση του ασθενή για την σχετική ιατρική πράξη. Κατά την επέμβαση διαπιστώνει ότι η διάγνωση δεν ήταν σωστή και ότι πρέπει να προβεί σε άλλη επέμβαση. Μπορεί να την εκτελέσει χωρίς την συναίνεση του ασθενή ? Η νομολογία απαντά θετικά.

20 Ειδικότερα για την συμμετοχή ατόμων σε πειραματικές μεθόδους απαιτείται :
Το άτομο να είναι ικανό προς δικαιοπραξία και σε θέση να αντιληφθεί το περιεχόμενο και τους ενδεχόμενους κινδύνους της πειραματικής δοκιμασίας Να έχει χορηγήσει τη συναίνεσή του γραπτώς και προσωπικά.

21 ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ Όλες οι πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας του ασθενούς , οι ιατρικές συνθήκες, η διάγνωση , η πρόγνωση και η θεραπεία και όλη η πληροφορία προσωπικής φύσης πρέπει να κρατούνται εμπιστευτικές ακόμα και μετά θάνατον.

22 – Καθετί που ο ασθενής εμπιστεύτηκε στο γιατρό ή στο νοσηλευτή.
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ Ως ιατρικό απόρρητο θεωρείται κάθε γεγονός που είναι γνωστό σε περιορισμένο μόνο κύκλο προσώπων, τα οποία έχουν συμφέρον ή επιθυμούν να παραμείνει αυτό γνωστό μόνο σε αυτά. Έτσι, ιατρικό απόρρητο θα πρέπει να θεωρηθεί: – Καθετί που ο ασθενής εμπιστεύτηκε στο γιατρό ή στο νοσηλευτή. – Καθετί που ο γιατρός ή ο νοσηλευτής πληροφορήθηκε, συνήγαγε, υπέθεσε ή αντιλήφθηκε κατά την άσκηση των καθηκόντων του ή επ’ ευκαιρία αυτής. – Καθετί που είτε είναι μειωτικό, είτε όχι. – Η θετική ή αρνητική ακόμη διαπίστωση του γιατρού ή του νοσηλευτή. – Κάθε πληροφορία που ο ασθενής επιθυμεί να θεωρείται ως απόρρητη, ακόμη και αν αυτό ήδη φημολογείται. – Ακόμη και η είσοδος στο ιατρείο ή τη νοσηλευτική μονάδα.

23 – Δόλος συνιστάμενος στη γνώση ότι πρόκειται περί ιδιωτικού απορρήτου
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ Άρθρο 371 Π.Κ « Γιατροί στους οποίους κάποιοι εμπιστεύονται συνήθως λόγω του επαγγέλματος τους ή της ιδιότητάς τους ιδιωτικά απόρρητα καθώς και οι βοηθοί των προσώπων αυτών τιμωρούνται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι ενός έτους αν φανερώσουν ιδιωτικά απόρρητα που τους εμπιστεύθηκαν ή που τα έμαθαν λόγω του επαγγέλματος ή της ιδιότητας τους». Οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παραπάνω διάταξης είναι οι ακόλουθες: – Δόλος συνιστάμενος στη γνώση ότι πρόκειται περί ιδιωτικού απορρήτου – Ανακοίνωση (πράξη ή παράλειψη, π.χ. η πλημμελής επιτήρηση αρχείου) – Έγκληση αυτού που υπέστη τη ζημιά από την ανακοίνωση.

24 ΑΠΟΡΡΗΤΟ Σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 4 του 371 ΠΚ άρθρου, η παραβίαση του απορρήτου δικαιολογείται και αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της πράξης, όταν ο γιατρός που παραβαίνει την υποχρέωσή του για την τήρηση του απορρήτου αποβλέπει στην: Εκπλήρωση ιδιαίτερου καθήκοντος: Ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να ανακοινώσει ορισμένα γεγονότα (γεννήσεις, θανάτους ή μολυσματικές νόσους) (Νόμος 344/1967). Διαφύλαξη εννόμου ή για άλλο λόγο δικαιολογημένου ουσιώδους συμφέροντος: Ο γιατρός μπορεί να ανακοινώσει το απόρρητο, όταν αποσκοπεί στην αποτροπή εγκληματικών πράξεων ή παράδοση του δράστη στις αρχές ή προκειμένου να διαφυλάξει τη Δημόσια Υγεία αποκαλύπτοντας στις αρχές μεταδοτική νόσο από την οποία πάσχει ο ασθενής. Επίσης, όταν ο γιατρός διεκδικεί την αμοιβή του, όταν προσπαθεί να πείσει το Δικαστήριο ότι δεν είναι ένοχος για έγκλημα που κατηγορείται ή κάθε φορά που προσπαθεί να διαφυλάξει δημόσιο ή ιδιωτικό συμφέρον.

25 Το πρώτο κωδικοποιημένο κείμενο που αναφέρεται στην υποχρέωση του γιατρού να σέβεται το ιατρικό απόρρητο είναι ο Ιπποκρατικός Όρκος.Στη συγκεκριμένη παράγραφο αναφέρει: «΄Οσα κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα δω ή θα ακούσω ή, πέρα από τις ασχολίες μου στην καθημερινή ζωή, όσα δεν πρέπει ποτέ να κοινολογούνται στους έξω, θα τα αποσιωπώ, θεωρώντας ότι αυτά είναι μυστικά». Ο Κώδικας Δεοντολογίας της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρίας (American Medical Association), π.χ., λέει ότι «Ο γιατρός δεν μπορεί να αποκαλύψει τα μυστικά που του έχουν εμπιστευτεί οι ασθενείς... εκτός εάν απαιτείται να το κάνει από το νόμο ή αν καθίσταται απαραίτητο για την προστασία τρίτων ή της κοινωνίας». Η Βρετανική Ιατρική Εταιρία (British Medical Association), στο βιβλίο της Handbook of Medical Ethics, προχωράει ακόμα περισσότερο, ορίζοντας και τις εξαιρέσεις μη τήρησης του απορρήτου, που ισχύουν σε όλα σχεδόν τα κράτη. Συγκεκριμένα, αναφέρει: «Ο γιατρός πρέπει να διατηρεί μυστικότητα σε όλα όσα ξέρει. Σ’ αυτή τη γενική αρχή, όμως, υπάρχουν πέντε εξαιρέσεις, που αποδεσμεύουν το γιατρό από την τήρηση του απορρήτου. Αυτές είναι: όταν ο ασθενής δίνει τη συγκατάθεσή του, όταν πρόκειται για το συμφέρον του ασθενούς, όταν υπερισχύει το καθήκον του γιατρού απέναντι στην κοινωνία, για ερευνητικούς σκοπούς και αφού εγκριθεί από την αρμόδια Επιτροπή Ηθικής για την κλινική έρευνα και όταν οι πληροφορίες απαιτούνται για νομικές διαδικασίες»

26 «Κατά συνθήκη» παραβιάσεις του ιατρικού απορρήτου
α. Ηλεκτρονικός φάκελος του ασθενούς. β. Έρευνα. Για την προαγωγή της ιατρικής επιστήμης και για την πρόληψη των ασθενειών διεξάγονται έρευνες, που θέτουν σε κίνδυνο τη διαφύλαξη του απορρήτου, δεδομένου ότι για τις επιδημιολογικές έρευνες κυρίως χρειάζεται να συγκεντρωθούν πληροφορίες από τους φακέλους των ασθενών και να εξεταστούν αντιπροσωπευτικά δείγματα πληθυσμών γ. Θεσμός των κοινωνικών και ιδιωτικών ασφαλίσεων και πρόνοιας. Για την εφαρμογή αυτού του θεσμού, όταν υπάρχει ο ασφαλιστικός κίνδυνος, ο οποίος συνίσταται στη βλάβη της υγείας του δικαιούχου ή τρίτου ή ακόμα στην αιτία θανάτου τρίτου προσώπου, καταβάλλεται στο δικαιούχο χρηματική αποζημίωση. Για να αποδειχθεί όμως ο επερχόμενος ασφαλιστικός κίνδυνος, διακινείται ένας μεγάλος όγκος πληροφοριών, που αφορούν την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου, στον οποίο έχει πρόσβαση επίσης μεγάλος αριθμός προσώπων. δ. Δημόσια έγγραφα. Ο πολίτης καταθέτει σε υπηρεσίες έγγραφα (πιστοποιητικά, βεβαιώσεις κ.λπ.), που έχουν σχέση με την υγεία του, για την επιδίωξη οποιουδήποτε έννομου συμφέροντος

27 ε. Οργάνωση και λειτουργία του νοσοκομείου
ε. Οργάνωση και λειτουργία του νοσοκομείου. Η γραφειοκρατία, η πολυπλοκότητα και ο όγκος των εργασιών που υπάρχουν σε ένα νοσοκομείο επιτρέπουν την παραβίαση του ιατρικού απορρήτου. Πολλές άλλες κατηγορίες προσωπικού –εκτός από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό– χειρίζονται τα έγγραφα και το φάκελο του ασθενούς (λογιστήριο, γραφείο κίνησης, γραμματεία, αρχείο φακέλων, εργαστήρια κ.λπ.). Σε έρευνα που έκανε Αμερικανός γιατρός, διαπίστωσε ότι 25–100 άτομα επαγγελματιών υγείας και διοικητικού προσωπικού είχαν πρόσβαση στο φάκελο των ασθενών. στ. Υποδομή του νοσοκομείου. Τα παλιά αλλά και τα σύγχρονα νοσοκομεία φιλοξενούν συνήθως περισσότερους από έναν ασθενή στο ίδιο δωμάτιο. Τα πολύ προσωπικά θέματα του ασθενούς συχνά συζητώνται μεγαλόφωνα στο κρεβάτι του και όλες οι εξετάσεις γίνονται παρουσία των άλλων ασθενών, με συνέπεια να βάλλεται για μία ακόμα φορά η προστασία της ιδιωτικής ζωής του ασθενούς. ζ. Ασθενής και οικογένεια. Γενικά, όταν ο ασθενής είναι λογικός και υπεύθυνος, ο γιατρός πρέπει να παίρνει την άδειά του σχετικά με το ποιον θα ενημερώσει από τα μέλη της οικογένειάς του, τι πληροφορίες θα δώσει, σε ποια έκταση . η. Μέσα μαζικής ενημέρωσης θ. Φορολογικές αρχές. Η φορολογική νομοθεσία στην Ελλάδα υποχρεώνει το γιατρό σε επίδειξη καρτελών, αποδείξεων και άλλων εγγράφεων στις φορολογικές υπηρεσίες, που περιέχουν το όνομα και στοιχεία για τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενών (άρθρο 45 του ΠΔ 99/77 για τον Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων και από το άρθρο 13 του ΠΔ 356/86 για την τροποποίηση αυτού)

28 ΦΡΟΝΤΙΔΑ Καθένας έχει δικαίωμα να λαμβάνει τέτοια φροντίδα υγείας που είναι κατάλληλη για τις συνθήκες της υγείας του, συμπεριλαμβανομένων και της προληπτικής φροντίδας και δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην προαγωγή της υγείας. Οι υπηρεσίες θα πρέπει να είναι συνεχώς διαθέσιμες και προσπελάσιμες σε όλους ισότιμα χωρίς διακρίσεις …….

29 ΚΩΔΙΚΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Οικουμενική Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών του 1948 για τα ανθρώπινα δικαιώματα Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης του 1950 για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς κατά το Βελγικό Δίκαιο του 1979 Διακήρυξη της Παγκόσμιας Ιατρικής Εταιρίας στη Λισσαβόνα το 1981 για τα Δικαιώματα του Ασθενή ( δικαίωμα ελεύθερης επιλογής γιατρού, δικαίωμα ελεύθερης αποδοχής ή άρνησης θεραπείας, μετά την κατάλληλη ενημέρωση , ιατρικό απόρρητο, θάνατος με αξιοπρέπεια …)

30 «Διακήρυξη για την προαγωγή των δικαιωμάτων των ασθενών στην Ευρώπη» , Ευρωπαϊκή Συμβουλευτική Επιτροπή Για τα Δικαιώματα των Ασθενών , Άμστερνταμ Μαρτίου 1994 ( Ανθρώπινα δικαιώματα και αξίες στην φροντίδα της υγείας , δικαίωμα στην πληροφόρηση , συναίνεση του ασθενούς , εμπιστευτικότητα και ιδιωτικότητα , φροντίδα και θεραπεία )

31 1964 - «Συνθήκη του Ελσίνκι για τον πειραματισμό στον άνθρωπο»
Ας μην ξεχνάμε ! Διακήρυξη της Γενεύης/ Διεθνής Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας -Λονδίνο 1948- «Συνθήκη του Ελσίνκι για τον πειραματισμό στον άνθρωπο» 1967 – « Χάρτης της Διαρκούς Επιτροπής των Γιατρών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στη Νυρεμβέργη για την άσκηση του Ιατρικού Επαγγέλματος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα» 1973 – «Απόφαση της Παγκόσμιας ιατρικής εταιρίας για το ιατρικό απόρρητο» 1973 – «Διακήρυξη της Ευρωπαϊκής ένωσης των γενικών ιατρών για το ιατρικό απόρρητο» 1982 – «Αρχές Ιατρικής Ηθικής των Ηνωμένων Εθνών για την ιατρική φροντίδα στους φυλακισμένους» 1983 – «Διακήρυξη της Παγκόσμιας Ιατρικής Εταιρίας στην Βενετία για την τελειωτική ασθένεια»

32 1983- « Απόφαση της Παγκόσμιας ιατρικής εταιρίας για την χρήση των Η/Υ στην Ιατρική»
1987 – « Αρχές της Ευρωπαϊκής Ιατρικής Δεοντολογίας της Διεθνούς Επιτροπής των Γιατρών Της Ευρωπαϊκής Κοινότητας» Ν. 3319/1955 « Κώδικας ασκήσεως του Ιατρικού Επαγγέλματος»

33 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝΑΣΘΕΝΩΝ
Δια δικαστικής οδού , εφ΄οσον υφίσταται ζήτημα αστικής ευθύνης , ποινικού αδικήματος ή πειθαρχικού παραπτώματος Δια του συνηγόρου του Πολίτη Δια των οργάνων προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών

34 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ «Με την θεσμοθέτηση ειδικών κανόνων προαγωγής των δικαιωμάτων του ασθενούς , ο κάθε ασθενής θα γνωρίζει εκ των προτέρων τα δικαιώματά του , ώστε η συμπεριφορά του προς τα στελέχη της Υγείας να είναι η ενδεδειγμένη, ενώ από την άλλη πλευρά και τα στελέχη της Υγείας με το συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο κατοχυρώνονται σημαντικά, αφού πλέον θα γνωρίζουν πως θα πρέπει γενικά και ειδικά να λειτουργήσουν απέναντι στον ασθενή τους».

35 Η γνώση των δικαιωμάτων των ασθενών , τα οποία σε γενικές γραμμές αναφέρονται στο δικαίωμα του ασθενούς για σωστή και ολοκληρωμένη πληροφόρηση, στην αναγκαιότητα της συναίνεσής του, στην τήρηση του ιατρικού απορρήτου , στο δικαίωμα άρνησης θεραπείας και στο εν γένει δικαίωμά του για παροχή φροντίδα και θεραπείας, συντελεί στην προστασία και προαγωγή των βασικών θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια περίοδο ιδιαιτέρως ευάλωτη για το άτομο , καθώς επίσης συνιστά απαραίτητο και σημαντικό εφόδιο στην ανάπτυξη ιατρικών πράξεων και ερευνών. Η εγκαθίδρυση μιας νέας αντίληψης στην διαδικασία της φροντίδας υγείας , προϋποθέτει την αντιμετώπιση του ασθενή σαν ισότιμου «συνεργάτη» στην διαδικασία παροχής φροντίδας υγείας , αναγνωρίζοντας το δικαίωμά του να συμμετέχει στις αποφάσεις που αφορούν την υγεία του , βοηθώντας τον και ενημερώνοντας τον για τους ποικίλους τρόπους προαγωγής της υγείας του ,αφού πρώτα έχει κατανοήσει ο ίδιος την κατάσταση της υγείας του.

36 Η γνώση και η εφαρμογή των δικαιωμάτων των ασθενών συμβάλλουν α
Η γνώση και η εφαρμογή των δικαιωμάτων των ασθενών συμβάλλουν α. στην βελτίωση της ποιότητας των παρερχομένων υπηρεσιών υγείας προς τους ασθενείς , τονίζοντας την αναγκαιότητα του σεβασμού προς τον ασθενή σαν άτομο και ευαισθητοποιώντας τον τελευταίο αναφορικά με τα δικαιώματά του, β. στην ενθάρρυνση του ασθενούς προκειμένου να συμμετέχει πιο ενεργά και αποφασιστικά στην λήψη αποφάσεων στα πλαίσια των υπηρεσιών προσφοράς υγείας γ. στην ενεργοποίηση των αντίστοιχων συλλογικών φορέων ασθενών –ιατρών στο πεδίο της κατανόησης και εφαρμογής των δικαιωμάτων του ασθενούς.

37 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Ασθενής με σοβαρό πρόβλημα υγείας επισκέπτεται τον γιατρό σε Κέντρο Υγείας της περιοχής του . Κατά την διάρκεια της επίσκεψης στον χώρο του ιατρείου βρίσκεται και μια νοσηλεύτρια , ενώ παράλληλα μετά από 5 λεπτά εισέρχεται στο ιατρείο και ο σύζυγος του ασθενούς , όπου και παραμένει μέχρι το τέλος της ιατρικής εξέτασης. Ο ασθενής ενημερώνεται με συντομία από τον γιατρό για το πρόβλημα της υγείας του , ενώ ο γιατρός αποφασίζει μόνος του και του παίρνει αίμα για περαιτέρω μικροβιολογική ανάλυση . Παράλληλα , ο γιατρός προτείνει στον ασθενή να ακολουθήσει συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή για το πρόβλημα του . Την ώρα που του γράφει τα φάρμακα , ο ασθενής τον παρακαλεί να του γράψει και κάτι άλλα φάρμακα ,που του τα είχε δώσει άλλος γιατρός για κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει και τα οποία του είχαν τελειώσει και ο γιατρός τα γράφει. Ο ασθενής λαμβάνει έπειτα και τα δύο φάρμακα μαζί , αλλά λόγω των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των δύο και των παρενεργειών τους , υφίσταται σοβαρές επιπλοκές στην υγεία του και μεταφέρεται στο νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση…. Ποιες παρατηρήσεις έχετε να κάνετε για την ως άνω περίπτωση?

38 Ποια οφείλει να είναι η στάση του ιατρού? Πρόληψη δημοσίου συμφέροντος
ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Ένας δάσκαλος , πελάτης ιατρού , προσβλήθηκε από ανοιχτή φυματίωση των πνευμόνων και κατέστη κίνδυνος για τους μικρούς μαθητές του. Ποια οφείλει να είναι η στάση του ιατρού? Πρόληψη δημοσίου συμφέροντος

39 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Νεαρός με ένα απλό κρυολόγημα επισκέπτεται τον ιατρό . Αυτός τον υποβάλλει σε εξετάσεις αίματος και σε ακτινογραφία θώρακος και τελικά δεν αποδεικνύεται κάτι παθολογικό για την υγεία του . Είναι σωστή η στάση του ιατρού? Ο ασθενής μπορούσε να αρνηθεί τις εξετάσεις?

40 ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Ευθύνονται ή όχι οι γιατροί κατά την ενάσκηση του έργου τους? Α’ – Είναι εντελώς ανεύθυνοι. Β’ - Έχουν ελαττωμένη ευθύνη Γ’- Πλήρη Ευθύνη Α’ : Αναπτύχθηκε στην Γαλλία στις αρχές του 19 αι. Υποστήριζε πως οι γιατροί με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ενεργούν δολίως είναι απολύτως ανεύθυνοι για τα λάθη τους. Β’ : Οι ιατροί ευθύνονται μόνον για τις πράξεις εκείνες που ενήργησαν με βαρειά αμέλεια , ενώ είναι ανεύθυνοι για αυτές που προκλήθηκαν με ελαφριά αμέλεια. Γ΄ : Ευθύνονται για τις πράξεις που διενήργησαν με βαρειά αμέλεια , όσο και για αυτές που ενήργησαν με ελαφρά αμέλεια κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Δεν απολαμβάνουν κανένα προνομιακό καθεστώς και οι πράξεις τους υπάγονται στον έλεγχο των δικαστηρίων , όπως των υπολοίπων πολιτών. ( ΚΡΑΤΟΥΣΑ)

41 Ειδικότερα η αστική ευθύνη διακρίνεται σε :
A ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ Β ΕΞ’ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ( άρθρο 914 Α.Κ) Στην πρώτη περίπτωση ο γιατρός υποχρεούται να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον ασθενή, χωρίς να δύναται να διακόψει την θεραπεία την οποία αυτός του έχει αρχίσει χωρίς νόμιμη αιτία , δεδομένου ότι μεταξύ τους έχει συναφθεί σύμβαση η μη εκτέλεση ή η ατελής εκτέλεση των όρων της οποίας δημιουργεί υποχρέωση αποζημίωσης αυτού. Δύναται όμως και ο ίδιος ο ασθενής να είναι υπόχρεος να αποζημιώσει τον γιατρό , που υπέστη ζημία ,όταν δεν εκπληρώνει τις συμβατικές του υποχρεώσεις. Στην δεύτερη περίπτωση πρέπει να συντρέχουν τα κάτωθι Α) βλάβη του ασθενούς Β) πράξη ή παράλειψη του γιατρού Γ) υπαιτιότητα του γιατρού δεν αρκεί ο γιατρός να προέβει σε πράξη/ παράλειψη , αλλά απαιτείται οι παραπάνω να οφείλονται σε δόλο ή αμέλεια αυτού.

42 Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ :
ΠΟΙΝΙΚΗ -«Ποινική είναι η ευθύνη που έχει ο γιατρός όταν με πράξεις ή παραλείψεις του παραβιάζει μία ή περισσότερες διατάξεις νόμου για τις οποίες επιβάλλεται ποινή που προβλέπεται από τον Ποινικό Κώδικα. Τα ποινικά αδικήματα διακρίνονται στα α)τελούμενα με πρόθεση ( π.χ σωματική βλάβη από πρόθεση , ευθανασία) , β) τελούμενα με αμέλεια ( ανθρωποκτονία από αμέλεια)». ΑΣΤΙΚΗ – «Αστική είναι η ευθύνη όταν ο γιατρός με πράξεις ή παραλείψεις του παραβιάζει διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Είναι υπόχρεος προς αποζημίωση προς το άτομο του οποίου η υγεία υπέστη βλάβη εξ αιτίας των πράξεων/παραλείψεων του». ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗ- «Απορρέει από παραβιάσεις διατάξεων της Ελληνικής Νομοθεσίας σχετικές με την άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος και η οποία έχει ως συνέπεια την επιβολή κυρώσεων στους ιατρούς με σκοπό την αποκατάσταση του κύρους και την αξιοπρέπεια του ιατρικού σώματος. Η άσκηση ποινικής δίωξης δεν αναστέλλει , ούτε εμποδίζει την πειθαρχική δίωξη και αντίστροφα».

43 ΙΑΤΡΙΚΟ ΛΑΘΟΣ Συχνά οι ιατροί κατά την άσκηση των καθηκόντων τους υποπίπτουν σε λάθη , τόσο περί την διάγνωση , όσο και περί την θεραπεία του ασθενή, με αποτέλεσμα είτε τον θάνατο , είτε την πρόκληση σωματικής βλάβης στον ασθενή. Διακρίνονται σε : Αναίτια, στα οποία υποπίπτει ο γιατρός κατά την άσκηση των καθηκόντων του και για τα οποία δεν φέρει καμία ευθύνη.( π.χ παρ’ ότι προέβη σε οποιαδήποτε ενέργεια όφειλε κα μπορούσε υπέπεσε σε λάθος διάγνωση , καθώς η κλινική εικόνα του ασθενή ήταν σε πλήρη αντίθεση με εργαστηριακά ευρήματα ή τα συμπτώματα του ασθενή ήταν σε αντίθεση με αυτά που ορίζει η νόσος) Υπαίτια , όταν ο γιατρός θέτει την διάγνωση της νόσου κατά τρόπο επιπόλαιο και ανεύθυνο , θέτοντας σε κίνδυνο ζωής ή υγείας τον ασθενή. (π.χ μη χορήγηση ειδικών εργαστηριακών εξετάσεων)

44 ΙΑΤΡΙΚΑ ΛΑΘΗ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ είναι η διαδικασία που αποβλέπει στην ίαση του ασθενή , ενώ το αποτέλεσμά της είναι ο στόχος της όλης προσπάθειας του γιατρού. Βασικές προϋποθέσεις : 1.Σωστή διάγνωση 2. Ρητή και αβίαστη συναίνεση του ασθενή 3.Αξιόλογη προσδοκία ουσιαστικού οφέλους 4.οι τυχόν υπάρχοντες κίνδυνοι από την εφαρμογή της θεραπείας θα πρέπει να αντιρροπούνται από το προσδοκώμενο όφελος της ζωής ή της υγείας του ασθενή. Η έλλειψη μίας από τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις μπορεί να θεμελιώσει το αδίκημα εξ αμελείας εις βάρος του γιατρού. Το θεραπευτικό σφάλμα του γιατρού επί του ασθενή , εξετάζεται ως αποτέλεσμα εσφαλμένης επιλογής της καταλληλότερης θεραπευτικής αγωγής για αυτόν.

45 ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΑ Ο γιατρός σφάλλει κατά τη σύνταξη μιας συνταγής ( υπερβολική δόση /λάθος φάρμακο) Ο γιατρός χειρουργεί λάθος πλευρά του σώματος ή αφαιρεί λάθος όργανο του σώματος Κακή εφαρμογή γύψινου επιδέσμου , δημιουργία γάγγραινας ή παράλυση άκρων Ο γιατρός εγκαταλείπει ασθενή κατά την διάρκεια της θεραπείας ή παραμελεί να καλέσει συνάδελφο για ενίσχυση του ή να διατάξει τη μεταγωγή του στο νοσοκομείο , εφόσον η κατάστασή του είναι σοβαρή.

46 ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΜΕΛΕΙΑ Σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο « όποιος επιφέρει από αμέλεια το θάνατο άλλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών» « …όποιος από αμέλεια προκαλεί σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας άλλου τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών. Αν η σωματική βλάβη που προκλήθηκε είναι εντελώς ελαφρά επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι τριών μηνών ή χρηματική ποινή». ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΜΕΛΕΙΑ είναι η περίπτωση εκείνη κατά την οποία ο γιατρός , ενώ έχει ηθική και νομική υποχρέωση αλλά και καθήκον να παρέχει τις φροντίδες του στον ασθενή για να του σώσει την υγεία του , παρά ταύτα όμως η έλλειψη όλων των παραπάνω προϋποθέσεων από μέρους του, συνιστά πλημμελή την παροχή της ιατρικής φροντίδας , με αποτέλεσμα την επέλευση ανεπιθύμητης και δυσάρεστης κατάστασης για τον ασθενή, την ευθύνη της οποίας φέρει ο ίδιος ο γιατρός. Απαραίτητη η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της πλημμελούς ιατρικής ενέργειας προς τον ασθενή και του αποτελέσματος που επήλθε.

47 ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΔΥΟ ΕΙΔΗ :
ΑΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΔΥΟ ΕΙΔΗ : ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΗ Ο δράστης προέβλεψε ότι το αποτέλεσμα θα επερχόταν , ως ενδεχόμενη συνέπεια της συμπεριφοράς του, αλλά λόγω της έλλειψης της απαιτούμενης προσοχής του , το προέβλεψε κατά τρόπο ανεπαρκή έτσι ώστε να επικρατήσει μέσα του λαθεμένη ελπίδα ότι θα το αποφύγει. Δηλαδή έχει συνείδηση και μπορούσε να προβλέψει ως δυνατό να επέλθει από την ενέργεια του το αποτέλεσμα. ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΗ Ο δράστης προέβη σε οποιαδήποτε ενέργεια όφειλε και μπορούσε και παρ’ όλα αυτά επέρχεται το αποτέλεσμα. ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΑΜΕΛΕΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟΣ ΔΟΛΟΣ Στην ενσυνείδητη αμέλεια ο δράστης απορρίπτει το ενδεχόμενο αποτέλεσμα, ενώ στον ενδεχόμενο δόλο το αποδέχεται!

48 ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΡΝΗΣΗ Σύμφωνα με τον ποινικό νόμο « …ιατροί και μαίες αρνούμενοι άνευ δικαιολογημένου κωλύματος την επιτέλεση του έργου τους ή γινόμενοι προς αυτήν υπαίτιοι οιασδήποτε αμελείας , από την οποία δύναται να προκύψει κίνδυνος στον άλλον τιμωρούνται….» Ο ιατρός μπορεί μόνον σε περιπτώσεις που συντρέχει δικαιολογημένο κώλυμα να αρνηθεί να εκτελέσει το καθήκον του, Συγκεκριμένα α) όταν ο γιατρός που έλαβε την πρόσκληση για παροχή βοήθειας σε ασθενή, δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτή λόγω νόσου , γηρατειών, εγκυμοσύνης( γυναίκα γιατρός) που επιβάλλουν αποχή από τα ιατρικά του καθήκοντα β) σε περίπτωση σύγκρουσης καθηκόντων ή τραγικού ηθικού διλήμματος γ) εάν υπάρχει δεύτερος ιατρός και ο θεράπων κρίνει ότι προσωρινώς ο ασθενής δεν χρειάζεται τις δικές του φροντίδες. Ο γιατρός του ΕΣΥ σε περίπτωση που προσκληθεί από ασθενή σύμφωνα με την ιατρική δεοντολογία , οφείλει να του προσφέρει τις ιατρικές του υπηρεσίες , χωρίς να αμειφθεί.

49 ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ Ευθανασία σύμφωνα με το νόμο ορίζεται « η συντόμευση με τεχνητά μέσα της ζωής ενός ατόμου , χωρίς την απαίτησή του , το οποίο πάσχει από ανίατη ασθένεια και βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση , ενώ για την σωτηρία του έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια της επιστήμης και δεν υπάρχει ελπίδα ζωής». Διακρίνεται σε 1.ενεργητική που λαμβάνει χώρα μέσω ορισμένων ενεργειών και 2. παθητική που πραγματοποιείται με την παράλειψη ενεργειών του γιατρού προς τον ασθενή. Ο γιατρός υπέχει σε κάθε περίπτωση ποινική , αστική ευθύνη, ανεξάρτητα αν ενήργησε μόνος του ή με την συναίνεση του πάσχοντα ασθενή του «ανθρωποκτονία εν συναινέσει» « όποιος αποφάσισε και εκτέλεσε ανθρωποκτονία ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του θύματος και από οίκτο γι’ αυτόν που έπασχε από ανίατη ασθένεια τιμωρείται με φυλάκιση» ( άρθρο 300Π.Κ)

50 ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Το ιατρικό δίκαιο ασχολείται και εξετάζει ζητήματα σχετικά με την τεχνητή υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή και τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν από αυτή. Π.χ Ποιος δικαιούται και πότε να προβεί σε τεχνητή γονιμοποίηση? Δικαιούνται μόνον τα έγγαμα ζευγάρια? Τι πρόβλεψη υπάρχει για την μεταθανάτια γονιμοποίηση με κρυοσυντηρημένο το γενετικό υλικό? Τί προβλέπεται για τις περιπτώσεις της δανεικής μήτρας και της τράπεζας σπέρματος? Τι είδους συγγένεια θεμελιώνεται? Υπάρχει ιατρικό απόρρητο για τον δότη σπέρματος? Δύνανται εκ των προτέρων οι γονείς να επιλέγουν το φύλο του παιδιού τους?

51 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ Κατά την διαδικασία της μεταμόσχευσης ενός ιστού ή οργάνου σε ασθενή προκύπτουν αρκετά νομικά προβλήματα ΛΗΨΗ ΑΠΌ ΖΩΝΤΑ ΔΟΤΗ Ο γιατρός προτού να προχωρήσει σε μεταμόσχευση πρέπει να εξασφαλίσει α) την συναίνεση του δότη και β) την άρση του αδίκου χαρακτήρα της πράξεως του , αφού επί απλής σωματικής βλάβης δεν υφίσταται το άδικο στην πράξη του , ενώ επί επικινδύνου και βαρειάς σωματικής βλάβης δεν αίρεται το άδικο της πράξης του, εκτός και εάν οι γιατροί της μονάδος που ενεργείται η αφαίρεση ενημερώσουν τον δότη ότι δεν ανακύπτουν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία ή την ζωή του κατά την κρίση τους. ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ 1.Η αφαίρεση επιτρέπεται για θεραπευτικούς σκοπούς, 2. Ο δότης να είναι προσωπικά ενήμερος , 3. Ιστοσυμβατότητα , 4.Να μην προκύπτουν σοβαροί κίνδυνοι για την ζωή ή την υγεία του, 5. Ο δότης να έχει δώσει ελεύθερα την βούληση του για την μεταμόσχευση , η οποία είναι ελεύθερα ανακλητή.

52 ΛΗΨΗ ΑΠO ΝΕΚΡΟ ΔΟΤΗ Δεν επιτρέπεται να γίνει αφαίρεση όταν υπάρχει αντίθεση , έστω και εικαζόμενη του θανόντος ,εν’ όψει των θρησκευτικών του ή φιλοσοφικών του πεποιθήσεων. Ο γιατρός οφείλει να ακολουθεί την οριζόμενη από την επιστήμη τεχνική για την αποφυγή παραμορφώσεων στα εξωτερικά γνωρίσματα του νεκρού , τα οποία και πρέπει να τα αποκαταστήσει όσο το δυνατό καλύτερα , πριν από την απόδοση του νεκρού για ενταφιασμό. ( ηθικό ζήτημα).