ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ – Ι Το Κυκλοφορικό Σύστημα

Παρουσίαση με θέμα: "ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ – Ι Το Κυκλοφορικό Σύστημα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ – Ι Το Κυκλοφορικό Σύστημα
Ο Καρδιακός Κύκλος Γιώργος Ανωγειανάκις

2 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Να θυμηθούμε πως οι καρδιακές βαλβίδες υποχρεώνουν: Το αίμα να μη παλινδρομεί κατά την διέλευσή του από τα αγγεία. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι: Στη μη παλινδρόμηση του αίματος συμβάλλουν εκτός από τις κολποκοιλιακές και τις μηνοειδείς βαλβίδες, και οι ειδικές κυκλοτερείς παχύνσεις του μυϊκού χιτώνα του τοιχώματος της άνω και κάτω κοίλης φλέβας καθώς και η χαρακτηριστική κυκλοτερής διάταξη των μυοκαρδιακών ινών.

3 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Να θυμηθούμε πως οι καρδιακές βαλβίδες υποχρεώνουν: Το αίμα να μη παλινδρομεί κατά την διέλευσή του από τα αγγεία. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι: Στη μη παλινδρόμηση του αίματος συμβάλλουν εκτός από τις κολποκοιλιακές και τις μηνοειδείς βαλβίδες, και οι ειδικές κυκλοτερείς παχύνσεις του μυϊκού χιτώνα του τοιχώματος της άνω και κάτω κοίλης φλέβας καθώς και η χαρακτηριστική κυκλοτερής διάταξη των μυοκαρδιακών ινών.

4 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Οι κολποκοιλιακές βαλβίδες προσφύονται στερεά με τη βάση τους στο κολποκοιλιακό στόμιο (ινώδη δακτύλιο): Οι γλωχίνες τους, μέσω των τενοντίων χορδών, συνδέονται με τους θηλοειδείς μυς. Η διάνοιξη και η σύγκλεισή τους γίνεται παθητικά εξαιτίας της διαφοράς πιέσεως που δημιουργείται μεταξύ των κόλπων και των κοιλιών.

5 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Κατά τη φάση της συστολής των κοιλιών η ενδοκοιλιακή πίεση ανέρχεται και οι κολποκοιλιακές βαλβίδες ωθούνται προς τους κόλπους και συγκλείονται εφαπτόμενες μεταξύ τους. Κατά τη φάση της διαστολής η ενδοκοιλιακή πίεση πέφτει σε χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο των κόλπων και οι κολποκοιλιακές βαλβίδες διανοίγονται.

6 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Οι θηλοειδείς μύες, που συστέλλονται συγχρόνως με τη σύσπαση του μυοκαρδίου των κοιλιών, έλκουν τις γλωχίνες προς τις κοιλιακές κοιλότητες και με τον τρόπο αυτόν αποφεύγεται η πρόπτωση των γλωχίνων προς τις κολπικές κοιλότητες και η διαφυγή αίματος προς αυτές- παρ' όλα αυτά μία μικρή ποσότητα αίματος παλινδρομεί από τις κοιλίες και επανεισέρχεται στους κόλπους

7 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Οι μηνοειδείς βαλβίδες αποτελούνται από τρία πέταλα, τα οποία προσφύονται στο τοίχωμα της αορτής ή της πνευμονικής αρτηρίας και έχουν το ελεύθερο άκρο τους στο κέντρο του αυλού του αγγείου σχηματίζοντας, ανάμεσα από τα τοιχώματα των αγγείων και τις γλωχίνες των βαλβίδων, χώρους που ομοιάζουν με φωλιές πουλιών και ονομάζονται βαλσάλβειοι κόλποι

8 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος

9 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Η διάνοιξη και η σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων γίνεται παθητικά εξαιτίας της διαφοράς πιέσεως που δημιουργείται μεταξύ κοιλιών και μεγάλων αρτηριών. Η σύγκλειση των βαλβίδων είναι γρήγορη και άμεση, διότι πίσω από τις μηνοειδείς πτυχές, μέσα στους βαλσάβειους κόλπους, σχηματίζονται στρόβιλοι αίματος που γίνονται εντονότεροι όσο αυξάνεται η ταχύτητα ροής του αίματος που διέρχεται από το στενό στόμιο των βαλβίδων.

10 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Οι στρόβιλοι απομακρύνουν τις γλωχίνες των βαλβίδων από το τοίχωμα των αγγείων και τις συγκρατούν σε μία ορισμένη απόσταση ελαττώνοντας έτσι τη διάμετρο του στομίου μέσα από το οποίο ρέει το αίμα προς την περιφέρεια. Με τον τρόπο αυτό γίνεται δυνατή η άμεση σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων μόλις η πίεση στις κοιλίες πέσει σε χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο που επικρατεί στα μεγάλα αγγεία.

11 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
(a) t=0.0 [s] (b) t=0.02 [s] (c) t=0.04 [s] (d) t=0.1 [s] (e) t=0.3 [s] (f) t=0.5 [s]

12 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Οι κόλποι, αντίθετα με τις κοιλίες, δεν παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη λειτουργία της καρδιάς και δεν έχουν απόλυτη ζωτική σημασία. Είναι αποθήκες αίματος που μεταφέρεται αδιάκοπα από τις μεγάλες φλέβες. Τα 2/3 του συνολικού αίματος των κόλπων μεταφέρονται παθητικά προς τις κοιλίες εξαιτίας της διαφοράς πιέσεως που υπάρχει μεταξύ τους, διότι στους κόλπους, κατά τη διαστολή, η πίεση που επικρατεί είναι μεγαλύτερη από εκείνη των κοιλιών Το υπόλοιπο 1/3 μεταφέρεται ενεργητικά με τη συστολή των κόλπων που γίνεται στο τέλος της διαστολής (προ-συστολική περίοδος). Η συστολή των κόλπων είναι ταχεία και παρεμποδίζει την παλινδρόμηση του αίμα­τος στις μεγάλες φλέβες διότι: Α. Οι κόλποι αρχίζουν τη συστολή τους από την περιοχή που είναι κοντά στα στόμια των μεγάλων αγγείων, ενώ συγχρόνως συσπώνται και οι «βαλβίδες» των μεγάλων φλεβών.   Β. To αίμα κινείται προς τις κοιλίες με ορισμένη φορά ροής και επομένως παρουσιάζει αδράνεια. Μόνο κατά την ταχυκαρδία αποκτά η συστολή των κόλπων κάποια σημασία, διότι τότε ελαττώνεται ο χρόνος διαστολής και περιορίζεται ο χρόνος της παθητικής πληρώσεως των κοιλιών.

13 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Κατά τη λειτουργία της καρδιάς εμφανίζονται διάφορα περιοδικά φαινόμενα που στο σύνολο τους αποτελούν τον καρδιακό κύκλο. Ο καρδιακός κύκλος διαρκεί 800 msec, όταν ο καρδιακός ρυθμός είναι 75 συστολές/min και αποτελείται από δύο περιοδικές φάσεις: Α. Τη συστολική φάση ή συστολή πουδιαρκεί 270 msec και αντιστοιχεί στη συστολή των κοιλιών. Β. Τη διαστολική φάση ή διαστολή που διαρκεί 480 msec, αντιστοιχεί στη διαστολή των κοιλιών και, επομένως, συμπεριλαμβάνει τη συστολή των κόλπων. Καθώς το αίμα κατά τη διαστολή δεν προωθείται προς την περιφέρεια , η προώθηση του από την καρδιά είναι περιοδική.

14 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος

15 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Ο Carl J. Wiggers, ( ) γεννήθηκε στο Davenport της Iowa. Αποφοίτησε ως ιατρός από το University of Michigan το Έγινε μέλος της American Physiological Society το 1907. Το 1911, αφού δίδαξε στο Michigan για πέντε χρόνια ένα εκ των οποίων μετεκπαιδεύτηκε στο Physiologisches Institut του Μονάχου, διορίστηκε στην Έδρα Graham Lusks στην Ιατρική Σχολή του Cornell. Το 1917 διορίσθηκε Καθηγητής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας του Western Reserve University στο Cleveland του Ohio όπου υπηρέτησε έως τη συνταξιοδότησή του το Στη θητεία του επέβλεψε την εκπαίδευση 38 μελλοντικών Διευθυντών Εργαστηρίων Φυσιολογίας, τεσσάρων προέδρων της American Physiological Society (Louis Katz, Robert Berne, Ewald Selkurt, Walter Randall), έγραψε 4 βιβλία Φυσιολογίας και ίδρυσε το περιοδικό Circulation Research . Διετέλεσε ο 21ος Πρόεδρος της American Physiological Society.

16 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
1. Πιέσεις στην Αρ. Καρδία: Λόγω της φλεβικής επιστροφής στην καρδιά οι πιέσεις στους κόλπους είναι ανώτερες από τις πιέσεις που επικρατούν στις κοιλίες με αποτέλεσμα οι κολποκοιλιακές βαλβίδες να παραμένουν ανοιχτές. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η διαστολή των κοιλιών (190 msec) και η συστολή των κόλπων (60 msec). Η πλήρωση των κοιλιών συνεχίζεται καθώς η ενδοκοιλιακή πίεσηφθάνει στο χαμηλότερο επίπεδο της. Η πλήρωση τερματίζεται όταν οι κόλποι συστέλλονται (▼), αυξάνει στιγμιαία η ταχύτητα ροής του αίματος στις κοιλίες (και η ενδοκοιλιακή πίεση) και αρχίζει η σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων. ▼

17 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
2. Όγκος αριστερής κοιλίας: Μεταβολές κατά την διαστολή των κοιλιών και τη συστολή των κόλπων Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η διαστολή των κοιλιών (190 msec) και η συστολή των κόλπων (60 msec). Η πλήρωση των κοιλιών συνεχίζεται καθώς η ενδοκοιλιακή πίεσηφθάνει στο χαμηλότερο επίπεδο της. Η πλήρωση τερματίζεται όταν οι κόλποι συστέλλονται (▼), αυξάνει στιγμιαία η ταχύτητα ροής του αίματος στις κοιλίες (και η ενδοκοιλιακή πίεση) και αρχίζει η σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων. ▼

18 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
3. ΗΚΓ: Το έπαρμα P σηματοδοτεί την εκπόλωση των κόλπων Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: To έπαρμα Ρ: Αντιστοιχεί στη διέγερση των κόλπων και την άφιξη του ερεθίσματος στον κολποκοιλιακό κόμβο (κορυφή του Ρ). Η αποδρομή του ερεθίσματος από τους κόλπους αντιστοιχεί σε ένα μακρό και ρηχό έπαρμα Ta, το οποίο όμως δεν καταγράφεται γιατί εξαφανίζεται μέσα στο μεγαλύτερο σύμπλεγμα QRS. Το έπαρμα Ρ διαρκεί msec.H ηλεκτροκαρδιογραφική καμπύλη επανέρχεται στο ισοηλεκτρικό επίπεδο όταν διεγερθεί όλη η περιοχή των κόλπων.

19 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
4. Πιέσεις στον αριστερό κόλπο: Η συστολή του αριστερού κόλπου προκαλεί μία μικρή αύξηση στην ενδοκολπική πίεση. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η διαστολή των κοιλιών (190 msec) και η συστολή των κόλπων (60 msec). Η πλήρωση των κοιλιών συνεχίζεται καθώς η ενδοκοιλιακή πίεσηφθάνει στο χαμηλότερο επίπεδο της. Η πλήρωση τερματίζεται όταν οι κόλποι συστέλλονται, αυξάνει στιγμιαία η ταχύτητα ροής του αίματος στις κοιλίες (και η ενδοκοιλιακή πίεση) και αρχίζει η σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων.

20 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
5. Όγκος αριστερής κοιλίας: Η τελική αύξηση του όγκου της αριστερής κοιλίας οφείλεται στην συστολή των κόλπων. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η διαστολή των κοιλιών (190 msec) και η συστολή των κόλπων (60 msec). Η πλήρωση των κοιλιών συνεχίζεται καθώς η ενδοκοιλιακή πίεσηφθάνει στο χαμηλότερο επίπεδο της. Η πλήρωση τερματίζεται όταν οι κόλποι συστέλλονται (▼), αυξάνει στιγμιαία η ταχύτητα ροής του αίματος στις κοιλίες (και η ενδοκοιλιακή πίεση) και αρχίζει η σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων. ▼

21 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
6. Πίεση στην Αριστερή Κοιλία: Η πίεση στην αριστερή κοιλία αυξάνει λόγω συστολής των κόλπων. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η διαστολή των κοιλιών (190 msec) και η συστολή των κόλπων (60 msec). Η πλήρωση των κοιλιών συνεχίζεται καθώς η ενδοκοιλιακή πίεσηφθάνει στο χαμηλότερο επίπεδο της. Η πλήρωση τερματίζεται όταν οι κόλποι συστέλλονται, αυξάνει στιγμιαία η ταχύτητα ροής του αίματος στις κοιλίες (και η ενδοκοιλιακή πίεση) και αρχίζει η σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων.

22 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
7. ΗΚΓ: Το έπαρμα QRS συνοδεύει την εκπόλωση των κοιλιών. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Το σύμπλεγμα QRS. Αντιστοιχεί στη διάδοση του ερεθίσματος σε ολόκληρο το μυοκάρδιο των κοιλιών. Αναλυτικότερα: Α. To αρνητικό έπαρμα Q συνδέεται με τη διέγερση τμήματος της κορυφής της καρδιάς (γίνεται αρνητική ως προς τη βάση) και του ενδοκοιλιακού διαφράγματος. Β. Το υψηλό θετικό έπαρμα R οφείλεται στη διέγερση του μεγαλύτερου μέρους της βάσεως της καρδιάς, η οποία γίνεται αρνητική ως προς την κορυφή, η οποία εξακολουθεί να είναι σε διέγερση, διαθέτει όμως, συγκριτικά με τη βάση μικρότερο όγκο. Γ. To αρνητικό έπαρμα S οφείλεται στη μη διέγερση ορισμένων τμημάτων της βάσεως της αριστερής κοιλίας και της βάσεως του μεσοκοιλιακού διαφράγματος (πνευμονικός κώνος και οπίσθιο τοίχωμα της αριστερής κοιλίας).

23 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
8. Πίεση της αριστερής κοιλίας: Η Μιτροειδής κλείνει όταν η ενδοκοιλιακή πίεση υπερβεί την κολπική πίεση. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η φάση τάσεως είναι γνωστή και ως ισο-ογκομετρική σοστολή και έχει διάρκεια msec. Η έναρξη της γίνεται, όταν οι κολποκοιλιακές και οι μηνοειδείς βαλβίδες είναι κλειστές οπότε η ενδοκοιλιακή πίεση αυξάνει χωρίς να μεταβάλλεται όμως και ο όγκος των κοιλιών, ενώ κατ' επέκταση παραμένει αμετάβλητη και η πίεση μέσα στις μιεγάλες αρτηρίες. Η μόνη μεταβολή που παρατηρείται αφορά το σχήμα της καρδιάς, το οποίο από κυλινδρικό μετατρέπεται σε σφαιρικό, και το αίμα, που μετακινείται από την κορυφή της καρδιάς προς το κέντρο της κοιλίας (γιατί;). Κατά τη φάση της τάσεως αυξάνει ελαφρά η ενδοκολπική πίεση (▼) εξαιτίας μίας μικρής προβολής των κολποκοιλιακών βαλβίδων προς τους κόλπους. ▼ ▼

24 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: 9. Καρδιακοί ήχοι: Η σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων παράγει τον πρώτο καρδιακό ήχο. Οι καρδιακοί τόνοι είναι φυσιολογικά ή παθολογικά (φυσήματα) ακουστικά φαινόμενα που διακρίνονται σε κύριους (πρώτος και δεύτερος) και δευτερεύοντες (τρίτος και τέταρτος). Παράγονται κατά τη σύγκλειση των καρδιακών βαλβίδων και όχι κατά τη διάνοιξή τους. Ο πρώτος είναι βαθύς και παρατεταμένος και ακούεται στην αρχή της συστολής. Συμπίπτει με το έπαρμα R του ΗΚΓ, έχει συχνότητα Hz και διαρκεί msec. Παράγεται από τρείς παράγοντες: Α. Το βαλβιδικό παράγοντα, δηλαδή τους κραδασμούς από τη σύγκλειση των κολποκοιλιακών βαλβίδων Β. Τον αιματικό παράγοντα, δηλαδή τους κραδασμούς που προκαλούνται από το στροβιλισμό του αίματος. Γ. Το μυϊκό παράγοντα, δηλαδή τους κραδασμούς των μυϊκών τοιχωμάτων των κοιλιών, των κόλπων (κολπικός παράγονταςκαι των τοιχωμάτων των μεγάλων αρτηριών (αγγειακός παράγοντας).

25 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
10. Όγκος της αριστεράς κοιλίας: Το αίμα που περιέχει η αριστερή κοιλία στο τέλος της διαστολικής φάσης λέγεται τελοδιαστολικός όγκος (EDV) και είναι περίπου 135 ml. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η ένταση του πρώτου καρδιακού τόνου ελαττώνεται κατά τη βραδυκαρδία και αυξάνει κατά την ταχυκαρδία, διότι τότε οι δονήσεις των γλωχίνων κατά τη σύγκλειση τους είναι έντονες καθώς αυτές αναγκάζονται να κινηθούν γρήγορα επειδή κατά τη σύντομη διαστολή (ταχυκαρδία) δεν τους δόθηκε ο απαιτούμενος χρόνος για να συμπλησιάσουν. Όταν οι δύο κολποκοιλιακές βαλβίδες δεν συγκλείονται ταυτόχρονα τότε ο πρώτος καρδιακός τόνος εμφανίζεται διπλός (διχασμός ή αναδιπλασιασμός) του πρώτου καρδιακού τόνου. Το αίμα που περιέχεται στην αριστερή κοιλία στο τέλος της διαστολικής φάσης λέγεται τελοδιαστολικός όγκος (EDV) και είναι περίπου 135 ml.

26 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
11. Πίεση της αριστερής κοιλίας: Η ενδοκοιλιακή πίεση αυξάνεται απότομα κατά την ισο-ογκομετρική φάση της συστολής. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η φάση τάσεως είναι γνωστή και ως ισο-ογκομετρική σοστολή και έχει διάρκεια msec. Η έναρξη της γίνεται, όταν οι κολποκοιλιακές και οι μηνοειδείς βαλβίδες είναι κλειστές οπότε η ενδοκοιλιακή πίεση αυξάνει χωρίς να μεταβάλλεται όμως και ο όγκος των κοιλιών, ενώ κατ' επέκταση παραμένει αμετάβλητη και η πίεση μέσα στις μιεγάλες αρτηρίες. Η μόνη μεταβολή που παρατηρείται αφορά το σχήμα της καρδιάς, το οποίο από κυλινδρικό μετατρέπεται σε σφαιρικό, και το αίμα, που μετακινείται από την κορυφή της καρδιάς προς το κέντρο της κοιλίας (γιατί;). Κατά τη φάση της τάσεως αυξάνει ελαφρά η ενδοκολπική πίεση (▼) εξαιτίας μίας μικρής προβολής των κολποκοιλιακών βαλβίδων προς τους κόλπους.

27 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
12. Πιέσεις στην αριστερή κοιλία και στην αορτή: Η αορτική βαλβίδα ανοίγει όταν η ενδοκοιλιακή πίεση υπερβαίνει την πίεση στην αορτή. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η φάση εξωθήσεως: 'Οταν η ενδοκοιλιακή πίεση υπερβεί την πίεση που επικρατεί μέσα στα μεγάλα αγγεία εκροής, διανοίγονται οι μηνοειδείς βαλβίδες και το αίμα διοχετεύεται προς την περιφέρεια του σώματος. Η φάση της εξωθήσεως υποδιαιρείται σε δύο περιόδους: Στην ταχεία και τη βραδεία κοιλιακή εξώθηση.

28 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: 13. Όγκος της αριστεράς κοιλίας: Ο ενδοκοιλιακός όγκος μειώνεται απότομα κατά την ταχεία κοιλιακή εξώθηση Κατά την ταχεία κοιλιακή εξώθηση (90 msec) η πίεση στις κοιλίες είναι μεγαλύτερη από εκείνη στα μεγάλα αγγεία. Οι μηνοειδείς βαλβίδες διανοίγονται όταν η τιμή της πιέσεως αντιστοιχεί στην αριστερή κοιλία στα mm Hg και στη δεξιά κοιλία στα 10 mm Hg. Μέσα στις κοιλίες οι μέγιστες πιέσεις που μπορεί να εμφανισθούν είναι mm Hg για την αριστερή κοιλία και mm Hg για τη δεξιά κοιλία. Η ταχύτητα ροής του αίματος στην αορτή, κατά τη φάση αυτή, φθάνει στη μέγιστη τιμή της και ο όγκος της αριστερής κοιλίας ελαττώνεται σημαντικά, διότι εξωθείται το 60% περίπου του όγκου παλμού. Πόσο % της φάσης εξώθησης απαιτείται για να εξωθηθεί το 50% του όγκου παλμού;

29 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
14. Πίεση στην αριστερή κοιλία: Η πίεση στην αριστερή κοιλία παραμένει σε όλη τη φάση εξώθησης ελαφρά μεγαλύτερη από την πίεση στην αορτή. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ότι η αορτική βαλβίδα παραμένει ανοιχτή. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Κατά την ταχεία κοιλιακή εξώθηση (90 msec) η πίεση στις κοιλίες είναι μεγαλύτερη από εκείνη στα μεγάλα αγγεία (▲). Οι μηνοειδείς βαλβίδες διανοίγονται όταν η τιμή της πιέσεως αντιστοιχεί στην αριστερή κοιλία στα mm Hg και στη δεξιά κοιλία στα 10 mm Hg. Μέσα στις κοιλίες οι μέγιστες πιέσεις που μπορεί να εμφανισθούν είναι mm Hg για την αριστερή κοιλία και mm Hg για τη δεξιά κοιλία. Η ταχύτητα ροής του αίματος στην αορτή, κατά τη φάση αυτή, φθάνει στη μέγιστη τιμή της και ο όγκος της αριστερής κοιλίας ελαττώνεται σημαντικά, διότι εξωθείται το 60% περίπου του όγκου παλμού. ▼

30 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: 15. Πιέσεις στην αριστερή κοιλία και στην αορτή: Οι πιέσεις στην αριστερή κοιλία και στην αορτή αρχίζουν να μειώνονται κατά την ύστερη φάση της καρδιακής συστολής. Γιατί; Η βραδεία ή περιορισμένη κοιλιακή εξώθηση (130 msec αρχίζει με την ελάττωση της ταχύτητας ροής του αίματος στην αορτή. Κατά τη διάρκεια της βραδείας κοιλιακής εξώθησης εξωθείται από τις κοιλίες το 30-35% του όγκου παλμού και ελαττώνεται η πίεση τόσο στην πνευμονική αρτηρία όσο και στην αορτή. Από κεκτημένη ταχύτητα για ένα μικρό χρονικό διάστημα (40 msec), που ονομάζεται πρωτοδιαστολική περίοδος, συνεχίζεται η ροή ενός μικρού ποσού αίματος από τις κοιλίες προς τα μεγάλα αγγεία. Στο τέλος της περιόδου αυτής, την οποία διάφοροι συγγραφείς την κατατάσσουν στη διαστολή, οι μηνοειδείς βαλβίδες κλείνουν γιατί η πίεση στις μεγάλες αρτηρίες είναι πλέον μεγαλύτερη από εκείνη των κοιλιών.

31 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: 16. ΗΚΓ: Η επαναπόλωση των κοιλιών λαμβάνει χώρα κατά την ύστερη φάση της συστολής. Η διάρκεια του συμπλέγματος QRS αντιστοιχεί στο χρόνο για την πλήρη διέγερση των κοιλιών. Επιμήκυνση του QRS υποδηλώνει διαταραχή της ενδοκοιλιακής αγωγής. Το QRS διαρκεί 80 msec αλλά ενδέχεται να φθάσει και τα 120 msec. To έπαρμα Τ σηματοδοτεί την επαναπόλωση. Είναι θετικό έπαρμα που αντιστοιχεί στην αποδρομή του ερεθίσματος από τις κοιλίες. Είναι θετικό διότι η διέγερση αποδράμει γρηγορότερα από την κορυφή παρά από τη βάση της καρδιάς. Το Τ διαρκεί msec. To έπαρμα U είναι μικρό, ασταθές, θετικό έπαρμα, που δεν ακολουθεί πάντα το Τ. Φαίνεται καλύτερα στην απαγωγή V3 και σχετίζεται με το ότι η αποδρομή του ερεθίσματος από τους θηλοειδείς μυς γίνεται τελευταία, με αποτέλεσμα τη διατήρηση μίας ηλεκτροαρνητικότητας κοντά στη βάση της καρδιάς.

32 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
17. Πιέσεις στην αριστερή κοιλία και στην αορτή: Η φάση χάλασης αρχίζει τη στιγμή που η ενδοκοιλιακή πίεση γίνεται χαμηλότερη από την ενδοαορτική πίεση. Και σηματοδοτείται από τη σύγκλειση της μηνοειδούς βαλβίδας. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Η φάση χαλάσεως ονομάζεται και ισοογκομετρική διαστολή και διαρκεί msec περίπου. Στη φάση αυτή, όπως προηγουμένως και στη φάση της τάσεως, όλες οι βαλβίδες είναι κλειστές. Η ενδοκοιλιακή πίεση ελαττώνεται χωρίς όμως να μεταβάλλεται παράλληλα και ο όγκος των κοιλιών. Όταν η ενδοκοιλιακή πίεση γίνει μικρότερη από εκείνη που επικρατεί στους κόλπους τότε ανοίγουν οι κολποκοιλιακές βαλβίδες και η φάση αυτή λήγει.

33 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: 18α. Καρδιακοί ήχοι: Η σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων παράγει τον δεύτερο καρδιακό τόνο. Ο δεύτερος καρδιακός τόνος είναι βραχύτερος και οξύτερος, σε σύγκριση με τον πρώτο καρδιακό τόνο, διαρκεί msec και έχει συχνότητα 50 Hz. Ο δεύτερος καρδιακός τόνος εμφανίζεται συγχρόνως με το έπαρμα Τ του ΗΚΓ, συμπίπτει με την έναρξη της διαστολικής φάσεως και οφείλεται στη σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων. Ο δεύτερος καρδιακός τόνος παρουσιάζει διχασμό κατά τη μη σύγχρονη σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων και αύξηση της εντάσεως του όταν αυξηθεί η αορτική ή η πνευμονική αρτηριακή πίεση π.χ. σε άτομα με πνευμονική υπέρταση και υψηλή διαστολική αρτηριακή πίεση.

34 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
18β. Καρδιακοί ήχοι: Η σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων παράγει τον δεύτερο καρδιακό τόνο. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Ο τρίτος καρδιακός τόνος (▲) είναι ένας καρδιακός ήχος με πολύ χαμηλή συχνότητα, που διαρκεί msec και παρουσιάζεται μεταξύ πρώτου και δεύτερου τριτημορίου της διαστολικής φάσης. Οφείλεται σε δονήσεις του τοιχώματος των κοιλιών καθώς το αίμα από τους κόλπους εισρέει μέσα σε αυτές. Είναι ακουστός συνήθως σε παιδιά διότι αυτά έχουν λεπτό θωρακικό τοίχωμα και παρουσιάζουν επομένως καλύτερη αγωγή των καρδιακών ήχων. Στους ενήλικες, ο καλπαστικόςρυθμός (τριπλός ρυθμός με ταχυκαρδία) σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια οφείλεται στην παρουσία έντονου τρίτου τόνου {διαστολικός καλπασμός). ▼

35 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
18γ. Καρδιακοί ήχοι: Η σύγκλειση των μηνοειδών βαλβίδων παράγει τον δεύτερο καρδιακό τόνο. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Ο τέταρτος καρδιακός ήχος (▼) ή τόνος ονομάζεται και κολπικός τόνος, προηγείται του πρώτου καρδιακού τόνου και έχει χαμηλή συχνότητα (20 Hz) και μικρή ένταση. Παράγεται, όπως και ο τρίτος, από τις δονήσεις του τοιχώματος των κοιλιών κατά την εισροή του αίματος τη στιγμή που συστέλλονται οι κόλποι. Ορισμένες φορές, σε παθολογικές καταστάσεις, η παρουσία του τέταρτου τόνου δημιουργεί τριπλό ρυθμό (καλπασμός προσυστολικός). Χαρακτηρίζει το σκληρυντικό μυοκάρδιο. ▼

36 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος 19. Ο όγκος της αριστερής κοιλίας: Ο ενδοκοιλιακός όγκος της αριστερής κοιλίας στο τέλος της καρδιακής συστολής καλείται τελοσυστολικός όγκος (ESV) και υπό συνθήκες ηρεμίας υπολογίζεται σε περίπου 65 ml. Η διαφορά μεταξύ EDV και ESV ορίζεται ως Όγκος Παλμού (SV = EDV-ESV). Το ποσοστό του όγκου της αριστεράς κοιλίας που εξωθείται σε ένα παλμό ονομάζεται Κλάσμα Εξώθησης (EF). Έτσι, EF = (SV ) EDV) x 100% Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Σε κάθε καρδιακή συστολή εξωθείται στις μεγάλες αρτηρίες ένας ορισμένος όγκος αίματος , ο όγκος παλμού (ΟΠ), ενώ συγχρόνως παραμένει μέσα στις κοιλίες ένα συστολικό υπόλοιπο. Ο ΟΠ για κάθε κοιλία είναι 70 – 80 ml και το συστολικό υπόλοιπο περίπου 60 ml, το οποίο μάλιστα ελαττώνεται ακόμη περισσότερο όταν αυξάνεται η ένταση συστολής της καρδιάς. Ο ΟΠ μεταβάλλεται υπό την επίδραση διαφόρων παραγόντων (περιφερικές αντιστάσεις, δράση του ΦΝΣ, ορμόνες κλπ). Ο συνήθης προσδιορισμός του γίνεται με την υπερηχογραφία.

37 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
20. Πιέσεις στον αριστερό κόλπο και στην αριστερή κοιλία: Η μιτροειδής ανοίγει όταν η αριστερή κποιλία είναι σε χάλαση και η ενδοκοιλιακή της πίεση μειώνεται κάτω από το επίπεδο που επικρατεί στον αριστερό κόλπο. Η διάνοιξη της μιτροειδούς σηματοδοτεί την έναρξη της φάσης πλήρωσης. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Στη διάρκεια της φάσεως πληρώσεως οι κοιλίες γεμίζουν πάλι με αίμα. Η φάση αυτή διακρίνεται σε τρεις επί μέρους περιόδους, οι οποίες είναι οι ακόλουθες: Η ταχεία κοιλιακή πλήρωση (110 msec), η διαστολή των κοιλιών και η συστολή των κόλπων από όπου άρχισε η περιήγησή μας στον καρδιακό κύκλο. Κατά την ταχεία κοιλιακή πλήρωση οι κοιλίες γεμίζουν παθητικά διότι υπάρχει διαφορά πιέσεως μεταξύ κόλπων και κοιλιών. Στην πλήρωση των κοιλιών συμβάλλει και η χάλαση των σπειροειδών ινών του μυοκαρδίου των κοιλιών με αποτέλεσμα τη μετακίνηση των κολποκοιλιακών βαλβίδων προς τα άνω.

38 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος 21. Η πίεση στην αορτή: Η αορτική πίεση εξακολουθεί να μειώνεται καθώς απομακρυνόμαστε από τον προηγούμενο παλμό και πλησιάζουμε στον επόμενο. Αυτό συμβαίνει γιατί το αίμα που αποθηκεύεται τοπικά στο αρχικό τμήμα της αορτής καθώς αυτή διατάθηκε κατά την εξώθηση, κατευθύνεται προς την περιφέρεια. Σύμφωνα με το βιβλίο της κας Γκίμπα – Τζιαμπίρη: Οι αρτηρίες είναι ελαστικοί κυλινδρικοί σωλήνες που το τοίχωμά τους αποτελείται από τρεις χιτώνες και φέρει ελαστικά και μυϊκά στοιχεία. Στις μεγάλες αρτηρίες το τοίχωμα έχει ελαστική δομή, ενώ στις μικρές είναι ανεπτυγμένος κυρίως ο μυϊκός χιτώνας). Το πάχος του τοιχώματός τους είναι ανάλογο με τις αντιστάσεις που πρέπει αυτές να υπερνικήσουν. Η ροή του αίματος μέσα στις αρτηρίες εξασφαλίζεται με τη διαφορά πιέσεως που επικρατεί μεταξύ των διαφόρων σημείων του κυκλοφορικού. Η ταχύτητα με την οποία ρέει το αίμα μέσα στις αρτηρίες είναι μεγάλη διότι το εμβαδόν της διατομής τους είναι μικρό Οι αντιστάσεις στις αρτηρίες δεν είναι μεγάλες και για το λόγο αυτό όταν το αίμα μεταφέρεται κατά μήκος τους δεν πέφτει πολύ η πίεση, π.χ. μέχρι να φθάσει το αίμα από την καρδιά στον καρπό η πίεση μειώ­νεται μόνο κατά 5 mm Hg. Λειτουργικά, οι αρτηρίες υποδιαιρούνται σε: Αρτηρίες με λειτουργία αεροθαλάμου και αρτηρίες αντιστάσεως. Στις αρτηρίες με λειτουργία αεροθαλάμου υπάγονται εκείνα τα αγγεία τα οποία συμβάλλουν ώστε η ροή του αίματος να είναι συνεχής και όχι διακοπτόμενη, δηλαδή η αορτή και οι μεγάλες αρτηρίες. Η συνεχής πτώση της αορτικής πίεσης στο διπλανό σχήμα (ένδειξη αριθμός 21) οφείλεται στην λειτουργία αεροθαλάμου που χαρακτηρίζει την αορτή.

39 Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος
22. Πιέσεις στον αριστερό κόλπο και στην αριστερή κοιλία: Καθώς το αίμα επιστρέφει από την περιφέρεια στην καρδιά, η πίεση στον αριστερό κόλπο είναι μεγαλύτερη από την πίεση στην αριστερή κοιλία. Αυτό διατηρεί ανοιχτή τη μητροειδή βαλβίδα. Η πλήρωση των κοιλιών συνεχίζεται και σ’αυτή την περίοδο αλλά με βραδύτερο ρυθμό, ενώ η ενδοκοιλιακή πίεση, που εξακολουθεί να ελαττώνεται, φθάνει στο χαμηλότερο επίπεδο της. Έτσι επανερχόμαστε στην αρχή του Καρδιακού Κύκλου. Το Κυκλοφορικό Σύστημα: Ο Καρδιακός Κύκλος ΕΡΩΤΗΣΗ: ΓΙΑΤΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΟΛΠΟΚΟΙΛΙΑΚΗ ΒΑΛΒΙΔΑ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΜΙΤΡΟΕΙΔΗΣ;