ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ Μητράκας Π. Λάμπρος MD,MSc, PhD Ουρολόγος, FEBU

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ Μητράκας Π. Λάμπρος MD,MSc, PhD Ουρολόγος, FEBU"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ Μητράκας Π. Λάμπρος MD,MSc, PhD Ουρολόγος, FEBU
Ακαδ. Υπότροφος Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων ΤΕΙ Θεσσαλίας Ακαδ. Έτος , Χειμερινό Εξάμηνο

2 ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ Τα οστά σχηματίζουν τον αξονικό ή εσωτερικό σκελετό
Λειτουργίες: στήριξη μαλακών οργάνων, κίνηση, προφύλαξη, αποθήκη ασβεστίου και φωσφόρου Αναλόγως σχήματος: επιμήκη (μακριά), βραχέα (κοντά), πλατιά και αεροφόρα Η εξωτερική επιφάνεια εμφανίζει: αρθρικές επιφάνειες (λείες, καλυπτόμενες από υαλοειδή χόνδρο), αναγλυφές (πχ. Φύματα, αποφύσεις, άκανθες), σχισμές-πόρους-σωλήνες-τρήματα (τροφοφόρα τρήματα)

3 ΕΠΙΜΗΚΗ ΟΣΤΑ Μεσαίο μακρύτερο μέρος (σώμα/διάφυση) και δύο άκρα (επιφύσεις). Μεταξύ διάφυσης και επιφύσεων βρίσκεται ο συζευκτικός χόνδρος, που χρησιμεύει για την αύξηση του μήκους των οστών μετά την ολοκλήρωση της οποίας αντικαθίσταται από οστίτη ιστό και γίνεται η συνοστέωση της διάφυσης με τις επιφύσεις. Η διάφυση εμφανίζει κοιλότητα, το μυελώδη αυλό (αυλοειδή οστά), το τοίχωμα δε αυτής αποτελείται από συμπαγή οστέινη ουσία. Οι επιφύσεις έχουν αρθρικές επιφάνειες και τραχείες επιφάνειες για πρόσφυση μυών. Περιβάλλονται από λεπτή στιβάδα συμπαγούς οστέινης ουσίας και αποτελούνται κυρίως από σπογγώδη ουσία, η οποία αποτελείται από λεπτές οστέινες δοκίδες, οι οποίες αναστομώνονται μεταξύ τους αφορίζοντας τις μυελοκυψέλες.

4 ΒΡΑΧΕΑ ΟΣΤΑ Έχουν όλες τις διαστάσεις σχεδόν ίσες πχ. Σπόνδυλοι
Κατασκευή όμοια με των επιφύσεων των μακρών οστών

5 ΠΛΑΤΙΑ ΟΣΤΑ Έξω επιφάνεια (υπόκυρτη) και έσω (υπόκοιλη) πχ. Οστά κρανίου, πλευρές Αποτελούνται από 2 λεπτές συμπαγείς πλάκες (έξω και έσω), ανάμεσα στις οποίες υπάρχει σπογγώδης ουσία γεμάτη με μυελό των οστών (στα οστά του κρανίου ονομάζεται διπλόη)

6 ΑΕΡΟΦΟΡΑ ΟΣΤΑ Έχουν στο εσωτερικό τους αεροφόρες κοιλότητες, τους κόλπους, που σχηματίστηκαν με απορρόφηση της διπλόης και απομάκρυνση των πλακών μεταξύ τους. Οι κόλποι καλύπτονται από βλεννογόνο

7 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΟΣΤΩΝ Κάθε οστό περιβάλλεται από λεπτό υμένα (περιόστεο), αποτελείται από οστέινη ουσία (συμπαγή και σπογγώδη). Μέσα στη σπογγώδη ουσία βρίσκεται ο μυελός των οστών. Έχουν αγγεία και νεύρα. Περιόστεο: Πυκνός, ινώδης, συνδετικός ιστός με πολλά αγγεία και νεύρα. Καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια εκτός των αρθρικών επιφανειών. Χρησιμεύει για την θρέψη των οστών, την πρόσφυση μυών και συνδέσμων και ως οστεοπλαστικό όργανο (εμβρυϊκή και άνηβος ηλικία). Αποκόλληση ή καταστροφή του σε μεγάλη έκταση νεκρώνει το οστό. Συνδέεται με την οστέινη ουσία: i) με τα αγγεία (που φεύγοντας από αυτό εισδύουν στους σωλήνες Havers και τα τροφοφόρα τρήματα) και ii) με ινώδεις δεσμίδες, εμποτισμένες με άλατα Ca, τις διατιτρώσες ίνες ή ίνες του Sharpey. Στο βάθος του περιοστέου βρίσκονται οι οστεοβλάστες (διάπλαση και ανάπτυξη οστών).

8 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΟΣΤΩΝ Η οστέινη ουσία αποτελείται από οστέινα πετάλια, οστικές κοιλότητες και σωληνάρια, οστικά κύτταρα, σωλήνες Havers & Vokmann, διατιτρώσες ίνες. Συμπαγής (εξωτερικά), σπογγώδης (εσωτερικά). Η τελευταία παρουσιάζει τις μυελοκυψέλες, εντός των οποίων βρίσκεται ο μυελός των οστών. Αυτός διακρίνεται σε ερυθρό, ωχρό ή λιπώδη και πηκτοειδή. Όλα τα οστά των νεογνών περιέχουν ερυθρό μυελό. Στην παιδική ηλικία εμφανίζεται ο λιπώδης στο μέσο της διάφυσης, επεκτεινόμενος αντικαθιστά τον ερυθρό και καταλαμβάνει μετά την ήβη όλο τον μυελώδη αυλό και μεγάλο μέρος της σπόγγωδους ουσίας της επίφυσης. Στο 20ο έτος όλα τα επιμήκη οστά, οστά καρπού & ταρσού είναι γεμάτα λιπώδη μυελό, ενώ τα υπόλοιπα οστά περιέχουν στη σπογγώδη ουσία ερυθρό μυελό. Ο ερυθρός μυελός είναι ο σπουδαιότερος (κύριο αιμοποιητικό όργανο της εξωμήτριας ζωής) και αποτελείται από μυελοειδή ιστό.

9 ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΟΣΤΩΝ Τα περισσότερα οστά περνούν στην εμβρυϊκή ζωή από 2 διαδοχικά στάδια: το υμενώδες και το χόνδρινο. Στο υμενώδες στάδιο αποτελούνται από μεσέγχυμα. Στο χόνδρινο στάδιο αναπτύσσεται χονδρικός ιστός μέσα στο μεσεγχυματικό υπόστρωμα. Έτσι το οστά γίνονται χόνδρινα και περιβάλλονται από μεσεγχυματικό αγγειοφόρο υμένα με άφθονες οστεοβλάστες, το περιχόνδριο. Μετά το χόνδρινο στάδιο αρχίζει η εκφύλιση και η διάλυση του χόνδρου και η αντικατάστασή του από οστίτη ιστό, που τον παράγουν οι οστεοβλάστες. Αυτό είναι το τελικό στάδιο. Οστά που εξελίσσονται έτσι λέγονται χονδρογενή. Κάποια οστά εξελίσσονται από το υμενώδες στάδιο απευθείας στο τελικό και λέγονται υμενογενή ή δερματογενή. Οι εξεργασίες της οστεογένεσης αρχίζουν από συγκεκριμένες θέσεις (πυρήνες οστέωσης). Συνήθως στα επιμήκη οστά εμφανίζεται ο πρωτογενής (διάφυση)και 2 δευτερογενείς (επιφύσεις).

10 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Κορμός: σπονδυλική στήλη, θώρακας, κεφαλή
Άνω άκρο: ωμική ζώνη, βραχιόνιο, πήχης, χέρι Κάτω άκρο: πυελική ζώνη, μηριαίο & επιγονατίδα, κνήμη, πόδι

11 ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ

12 ΑΥΧΕΝΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ

13 ΙΕΡΟ ΟΣΤΟ

14 ΚΟΚΚΥΓΑΣ

15 ΠΛΕΥΡΕΣ Είναι οστεοχόνδρινα τόξα (12 σε κάθε πλευρά) που φέρονται λοξά εκ των άνω και πίσω προς τα κάτω και εμπρός. Συνδέουν την ΘΜΣΣ με το στέρνο Οι 7 πρώτες λέγονται γνήσιες, διότι συντάσσονται άμεσα με το στέρνο με τους πλευρικούς χόνδρους τους Οι 8η-10η πλευρές λέγονται νόθες, διότι συνάπτονται έμμεσα με το στέρνο (ο πλευρικός χόνδρος της μίας προσφύεται στον χόνδρο της προηγούμενης) Οι 11η και 12η πλευρές λέγονται νόθες ασύντακτες ή κυμαινόμενες, διότι καταλήγουν ελεύθερες ανάμεσα στους κοιλιακούς μυς

16 ΠΛΕΥΡΕΣ Κάθε πλευρά αποτελείται από το σώμα και 2 άκρα (πρόσθιο, οπίσθιο) Οπίσθιο άκρο: i) κεφαλή (συντάσσεται με τα πλευρικά ημιγλήνια 2 παρακείμενων ΘΣ), ii) αυχέ-νας, iii) φύμα (μεταξύ αυχένα και σώματος, συντάσσεται με την εγκάρσια γλήνη του σύστοιχου ΘΣ) Σώμα: Αποπλατυσμένο από έξω προς τα μέσα. Στην έξω επιφάνεια παρουσιάζει την γωνία της πλευράς. Στην έσω επιφάνεια και κοντά στο κάτω χείλος βρίσκεται η πλευρική αύλακα, όπου πορεύονται τα μεσοπλεύρια αγγεία και το μεσοπλεύριο νεύρο Πρόσθιο ή στερνικό άκρο: Συντάσσεται με τον σύστοιχο πλευρικό χόνδρο

17

18 1η ΠΛΕΥΡΑ Η μικρότερη όλων Αποπλατυσμένη από άνω προς τα κάτω
Άνω επιφάνεια: Κοντά στο μέσο του έσω χείλους βρίσκεται το φύμα του πρόσθιου σκαληνού ή φύμα του Lisfranc. Μπροστά αυτού βρίσκεται η αύλακα της υποκλείδιας φλέβας και όπισθεν αυτού η αύλακα της υποκλείδιας αρτηρίας και το κάτω πρωτεύον στέλεχος του βραχιονίου πλέγματος

19 ΣΤΕΡΝΟ Βρίσκεται στη μέση μοίρα του πρόσθιου τοιχώματος του θώρακα απέναντι από τη ΘΜΣΣ και συντάσσεται δεξιά και αριστερά με τους πλευρικούς χόνδρους των γνήσιων πλευρών και προς τα άνω και με τις κλείδες Αποπλατυσμένο από εμπρός προς τα πίσω Εμφανίζει 3 μέρη: τη λαβή, το σώμα και την ξιφοειδή απόφυση Έχει πρόσθια και οπίσθια επιφάνεια, δεξιό και αριστερό πλάγιο χείλος, βάση και κορυφή

20

21 ΘΩΡΑΚΑΣ Σχήμα κώνου, αποπλατυσμένος από εμπρός προς τα πίσω
Πρόσθιο τοίχωμα/Στερνικό: Αποτελείται από το στέρνο, τους πλευρικούς χόνδρους και τα προσκείμενα τμήματα των οστέινων πλευρών Οπίσθιο τοίχωμα/νωτιαίο: Αποτελείται από τη ΘΜΣΣ και τα οπίσθια τμήματα των πλευρών. Εμφανίζει στη μέση γραμμή την νωτιαία άκανθα και εκατέρωθεν αυτής την ελάσσονα (ανάμεσα στην νωτιαία άκανθα και τις εγκάρσιες αποφύσεις των σπονδύλων) και τη μείζονα (ανάμεσα στις εγκάρσιες αποφύσεις και τις γωνίες των πλευρών) νωτιαία αύλακα

22 ΘΩΡΑΚΑΣ Πλάγια τοιχώματα (δεξιό και αριστερό): Σχηματίζονται από τα σώματα των πλευρών Άνω στόμιο: Αφορίζεται πίσω από το σώμα του 1ου ΘΣ, μπροστά από το άνω χείλος της λαβής του στέρνου, δεξιά και αριστερά από το έσω χείλος της 1ης πλευράς Κάτω στόμιο: Αφορίζεται από το σώμα του 12ου ΘΣ, από το τελευταίο ζευγάρι των πλευρών, από τα 2 πλευρικά τόξα και από την βάση της ξιφοειδούς απόφυσης (αποφράσσεται από το διάφραγμα) Τα 2 πλευρικά τόξα αφορίζουν την υπόστερνη γωνία, ανοικτή προς τα κάτω. Από την κορυφή της γωνίας αυτής προέχει η ξιφοειδής απόφυση.

23

24 ΚΡΑΝΙΟ Διακρίνεται σε εγκεφαλικό κρανίο, που περιέχει τον εγκέφαλο με τις μήνιγγες και τα αγγεία αυτού και το προσωπικό ή σπλαγχνικό κρανίο, που περιέχει την αρχή του πεπτικού και του αναπνευστικού συστήματος Όριο: Φανταστική/νοητή γραμμή που αρχίζει από την ρίζα της ρινός και φέρεται δεξιά και αριστερά κατά μήκος του υπερκόγχιου χείλους και του ζυγωματικού τόξου μέχρι το κάτω χείλος του έξω ακουστικού πόρου

25 ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΚΡΑΝΙΟ Αποτελείται από: Ινιακό οστό Σφηνοειδές οστό
2 Κροταφικά οστά Ηθμοειδές οστό Μετωπιαίο οστό 2 Βρεγματικά οστά

26 ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΚΡΑΝΙΟ Περιέχει και προασπίζει τον εγκέφαλο με τις μήνιγγες και τα αγγεία του. Τα τοιχώματα αποτελούνται από πλατιά οστά Τα οστά του κρανίου συνδέονται μεταξύ τους με ραφές ή συγχονδρώσεις και υπαλείφονται από έναν ινώδη υμένα το ενδοκράνιο ή έσω περιόστεο. Η έξω επιφάνεια καλύπτεται από το περικράνιο ή έξω περιόστεο Διαιρείται σε θόλο και βάση

27

28 ΘΟΛΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Σχηματίζεται από την κόγχη του μετωπιαίου οστού, τα 2 βρεγματικά οστά, το λεπιδοειδές και τη μείζονα πτέρυγα του σφηνοειδούς εκατέρωθεν και την άνω μοίρα της κόγχης του ινιακού προς τα πίσω Διαιρείται σε μία μέση μοίρα τον κυρίως θόλο και στις 2 κροταφικές χώρες, που το όριό τους παριστάνει δεξιά και αριστερά ή άνω κροταφική γραμμή

29 ΒΑΣΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ
Αποτελείται από το μετωπιαίο, το ηθμοειδές, το σφηνοειδές, τα 2 κροταφικά και το ινιακό και έχει 2 επιφάνειες: Eνδοκράνια: Είναι ανώμαλη, με πολλά τρήματα και εμφανίζει 3 βόθρους: τον πρόσθιο, τον μέσο και τον οπίσθιο. Κάθε βόθρος εμφανίζει μία μέση και 2 πλάγιες μοίρες Εξωκράνια: Εξαιρετικά ανώμαλη και υποδιαιρείται σε 3 μοίρες (πρόσθια, μέση, οπίσθια) με 2 νοητές και παράλληλες γραμμές. Η πρόσθια γραμμή ενώνει τα 2 πρόσθια ζυγωματικά φύματα και η οπίσθια τις 2 μαστοειδείς αποφύσεις

30

31 ΣΠΛΑΓΧΝΙΚΟ ΚΡΑΝΙΟ Αποτελείται από: 2 Ρινικά οστά 2 Δακρυϊκά οστά
2 Κάτω ρινικές κόγχες Ύνις 2 Άνω γνάθοι 2 Ζυγωματικά οστά 2 Υπερώϊα οστά Κάτω γνάθος Τα πρώτα 7 λέγονται οστά της ρινικής κάψας Τα υπόλοιπα λέγονται κύρια οστά του προσώπου Ιδιαίτερη ομάδα αποτελούν η υοειδής συσκευή και τα ακουστικά οστάρια (σφύρα, άκμονας και αναβολέας)

32 ΣΠΛΑΓΧΝΙΚΟ ΚΡΑΝΙΟ Περιέχει την αρχή του εντεροαναπνευστικού συστήματος και σπουδαία αισθητήρια όργανα. Έχει σχήμα τριγωνικού πρίσματος και εμφανίζει 3 επιφάνειες (πρόσθια, οπίσθια, άνω) και 2 βάσεις ή πλάγιες επιφάνειες (δεξιά, αριστερά) Τα οστά του συνδέονται αμετακίνητα μεταξύ τους και με τα οστά της πρόσθιας μοίρας της βάσης του εγκεφαλικού κρανίου με πολλές και ισχυρές ραφές Το μόνο κινητό οστό είναι η κάτω γνάθος, που συντάσσεται δεξιά και αριστερά με τα 2 κροταφικά οστά (κροταφογναθική διάρθρωση) και χρησιμεύει για τις μασητικές κινήσεις

33

34 ΚΟΙΝΕΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΠΛΑΓΧΝΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ
Το κύτος της ρινός (ρινική κοιλότητα) Το οστέινο κύτος της ρινός βρίσκεται κάτω από την βάση του εγκεφαλικού κρανίου, πάνω από τη στοματική κοιλότητα και μεταξύ των 2 οφθαλμικών κόγχων. Μέσα σ’ αυτό εκβάλλουν οι παραρρινικοί κόλποι, ο ρινοδακρυϊκός πόρος και ο πτερυγοϋπερώιος βόθρος. Με το ρινικό διάφραγμα διαιρείται ατελώς σε 2 μικρότερες κοιλότητες, την δεξιά και την αριστερή ρινική θαλάμη, καθεμία από τις οποίες εμφανίζει 4 τοιχώματα (άνω, κάτω, έσω, έξω) και 2 στόμια (πρόσθιο, οπίσθιο) Παραρρινικοί κόλποι Είναι αεροφόρες κοιλότητες, που επικοινωνούν διά στομίων με το κύτος της ρινός και βρίσκονται μέσα στα τριγύρω οστά. Υπαλείφονται από βλεννογόνο, που συνέχεται με τον αναπνευστικό βλεννογόνο της ρινός. Είναι οι εξής: ο μετωπιαίος, ο σφηνοειδής, το γναθιαίο άντρο και οι ηθμοειδείς κυψέλες

35

36 ΚΟΙΝΕΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΠΛΑΓΧΝΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ
Οφθαλμικοί κόγχοι Είναι 2 (δεξιός, αριστερός) και περιέχουν τους οφθαλμικούς βολβούς μαζί με τα εξαρτήματά τους. Έχουν σχήμα 4πλευρης πυραμίδας, της οποίας η βάση στρέφεται προς τα εμπρός και έξω, η κορυφή προς τα πίσω και μέσα. Έχουν 4 τοιχώματα (άνω, κάτω, έσω, έξω) και 4 χείλη ή γωνίες (άνω-έσω, κάτω-έσω, άνω-έξω, κάτω-έξω) Το κοίλον του στόματος (στοματική κοιλότητα) Το οστέινο κοίλο του στόματος εμφανίζει 4 τοιχώματα, από τα οποία το μεν πρόσθιο και τα 2 πλάγια σχηματίζονται από τις φατνιακές αποφύσεις της άνω και της κάτω γνάθου και από τα δόντια, το δε άνω τοίχωμα από την οστέινη υπερώα. Το κάτω και το οπίσθιο τοίχωμα δεν υπάρχουν στο σκελετό Κροταφικός βόθρος Υποκροτάφιος βόθρος Πτερυγοϋπερώιος βόθρος Πτερυγοειδής βόθρος

37 ΤΟ ΚΡΑΝΙΟ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ Ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά: υμενώδεις ραφές και οι πηγές. Υμενώδεις ραφές Οι ραφές του θόλου του κρανίου είναι υπολείμματα του υμενώδους σταδίου του κρανίου και συνδέουν σαν πλατιές ταινίες τα υμενογενή οστά του θόλου. Χρησιμεύουν για την κατά πλάτος και μήκος αύξηση των οστών του θόλου και την αύξηση της κρανιακής χωρητικότητας. Καθιστούν το κρανίο εύπλαστο, γεγονός που διευκολύνει τον τοκετό. Πηγές Εκεί που συναντώνται περισσότερες υμενώδεις ραφές δηλ. στις γωνίες των συντασσόμενων οστών, σχηματίζονται υμενώδεις περιοχές. Οι κυριότερες βρίσκονται στις 4 γωνίες των βρεγματικών οστών: i) η πρόσθια μέση ή μετωπιαία ή μεγάλη, ii) η οπίσθια μέση ή ινιακή ή μικρή, iii) η πρόσθια πλάγια ή σφηνοειδής και iv) η οπίσθια πλάγια ή μαστοειδής. Η οπίσθια μέση και η πρόσθια πλάγια συνοστεώνονται κατά τον 2ο-3ο μήνα της ζωής, η οπίσθια πλάγια στο τέλος του 1ου έτους και η πρόσθια μέση στο μέσο του 2ου έτους. Οι πηγές και μάλιστα οι 2 μέσες χρησιμεύουν στο μαιευτήρα ως οδηγά σημεία για τον καθορισμό της θέσης της κεφαλής του εμβρύου

38

39 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός ωμικής ζώνης
Αποτελείται, δεξιά και αριστερά, από την κλείδα προς τα εμπρός και από την ωμοπλάτη προς τα πίσω.Τα 2 αυτά οστά περιβάλλουν την άνω μοίρα του θώρακα και σχηματίζουν μία ατελή ζώνη, η οποία μπροστά συμπληρώνεται από τη λαβή του στέρνου και προς τα πίσω παραμένει ατελής. Η κλείδα ανήκει στα επίμηκη οστά και βρίσκεται στην πρόσθια άνω μοίρα του θώρακα πάνω από την 1η πλευρά. Φέρεται σχεδόν οριζόντια και έχει σχήμα λατινικού S, γι’ αυτό εμφανίζει 2 καμπές: την έσω (που στρέφει το κυρτό προς τα εμπρός) και την έξω (που στρέφει το κυρτό προς τα πίσω. Έχει 2 άκρα: το έσω ή στερνικό, το έξω ή ακρωμιακό και ανάμεσά τους το σώμα. Η ωμοπλάτη είναι πλατύ οστό και κείται στην οπίσθια έξω επιφάνεια του θώρακα (2η-7η πλευρά). Έχει σχήμα ισοσκελούς τριγώνου, με την βάση προς τα άνω και εμφανίζει 2 επιφάνειες (πρόσθια, οπίσθια), 3 χείλη (έσω, έξω, άνω), 3 γωνίες (άνω, κάτω, έξω) και 2 αποφύσεις (ωμοπλατιαία άκανθα, κορακοειδής απόφυση). Η πρόσθια ή πλευρική επιφάνεια παρουσιάζει τον υποπλάτιο βόθρο. Η οπίσθια ή νωτιαία επιφάνεια τον υπερακάνθιο και την υπακάνθιο βόθρο.

40

41 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ Βραχιόνιο οστό
Είναι το επιμηκέστερο και το ισχυρότερο του άνω άκρου. Προς τα άνω συντάσσεται με την ωμοπλάτη (διάρθρωση του ώμου) και προς τα κάτω με τα οστά του πήχη (διάρθρωση του αγκώνα). Εμφανίζει το σώμα και 2 άκρα (άνω, κάτω). Το άνω άκρο εμφανίζει την κεφαλή, τον ανατομικό αυχένα και 2 μικρά επάρματα, το μείζον και έλασσον βραχιόνιο όγκωμα. Η πρόσθια-έξω επιφάνεια εμφανίζει στο μέσο αυτής το δελτοειδές φύμα ή τράχυσμα (κατάφυση δελτοειδούς μυός). Η οπίσθια επιφάνεια εμφανίζει τη σπειροειδή αύλακα ή αύλακα του κερκιδικού νεύρου (κερκιδικό νεύρο και εν τω βάθει βραχιόνια αγγεία). Το κάτω άκρο εμφανίζει 2 συνεχόμενα αρθρικά επάρματα, τον κόνδυλο προς τα έξω και την τροχιλία προς τα έσω με τα οποία συντάσσεται με τα οστά του πήχη. Εκατέρωθεν των επαρμάτων αυτών βρίσκονται η παρακονδύλια και η παρατροχίλια αποφύσεις. Πάνω από τον κόνδυλο βρίσκεται το κερκιδικό βοθρίο (υποδοχή κεφαλής κερκίδας κατά την κάμψη του πήχη). Πάνω από την τροχιλία βρίσκονται προς τα εμπρός ο κορωνοειδής βόθρος (υποδοχή κορωνοειδούς απόφυσης ωλένης κατά την κάμψη του πήχη) και προς τα πίσω ο ωλεκρανικός βόθρος (υποδοχή ρύγχους ωλεκράνου κατά την έκταση του πήχη). Στην οπίσθια επιφάνεια της παρατροχίλιας απόφυσης υπάρχει η αύλακα του ωλένιου νεύρου. Η παρακονδύλια απόφυση (επί τα εκτός του κονδύλου) είναι ψηλαφητή στον ζώντα.

42

43 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός του πήχη
Αποτελείται από 2 επιμήκη και παράλληλα οστά, την κερκίδα επί τα εκτός και την ωλένη επί τα εντός. Ανάμεσά τους υπάρχει μεσόστεο διάστημα που στο ενήλικα καταλαμβάνεται από το μεσόστεο υμένα. Η κερκίδα και η ωλένη εμφανίζουν 2 άκρα: το άνω που συντάσσεται με το βραχιόνιο οστό και το κάτω που συντάσσεται με τον καρπό. Ανάμεσα στα 2 άκρα εκτείνεται το σώμα τους.

44

45 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός χεριού
Αποτελείται από 27 οστά (οστά καρπού, οστά μετακαρπίου, οστά δαχτύλων) Ο σκελετός του καρπού αποτελείται από 8 βραχέα οστά. Ανά 4 σχηματίζουν 2 εγκάρσιους στίχους (άνω, κάτω). Τα οστά του άνω στίχου (έξω προς έσω): σκαφοειδές, μηνοειδές, πυραμοειδές, πισοειδές. Τα οστά του κάτω στίχου (έξω προς έσω): μείζον πολύγωνο, έλασσον πολύγωνο, κεφαλωτό, αγκιστρωτό. Και τα 8 οστά συντάσσονται μεταξύ τους με διαρθρώσεις και ισχυρούς μεσόστεους συνδέσμους. Η παλαμιαία επιφάνεια του καρπού είναι υπόκοιλη και λέγεται καρπιαία αύλακα. Αυτή μετατρέπεται με τον εγκάρσιο σύνδεσμο του καρπού στον καρπιαίο σωλήνα. Το μετακάρπιο αποτελείται από 5 μικρά, κυλινδρικά και αυλοειδή οστά, τα μετακάρπια. Αυτά προς τα άνω συντάσσονται μεταξύ τους και με τα οστά του κάτω στίχου του καρπού. Προς τα κάτω διαρθρώνονται με την βάση των 1ων φαλάγγων. Μεταξύ τους υπάρχουν τα μεσόστεα διαστήματα, που πληρώνονται από τους μεσόστεους μύες. Τα δάχτυλα αποτελούνται από 3 φάλαγγες: την 1η ή μετακάρπια, την 2η ή μέση και την 3η ή ονυχοφόρα. Τα σησαμοειδή οστά ανήκουν στα περιαρθρικά και εμφανίζουν ποικιλία στον αριθμό, το μέγεθος και το σχήμα. Βρίσκονται στην παλαμιαία επιφάνεια του αρθρικού θυλάκου των μετακαρπιοφαλαγγικών διαρθρώσεων. Στον ενήλικα αναγνωρίζονται μόνο 2 στον αντίχειρα.

46

47 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός πυελικής ζώνης
Η πυελική ζώνη αποτελείται από 2 πλατιά και μεγάλα οστά, τα ανώνυμα. Αυτά συνδέονται προς τα εμπρός μεταξύ τους με την ηβική σύμφυση και προς τα πίσω με το ιερό οστό και έτσι αφορίζουν με αυτό και με τον κόκκυγα την οστέινη πύελο (μείζονα και ελάσσονα). Το ανώνυμο οστό είναι πλατύ και σχηματίζεται από τη συνένωση 3 επιμέρους οστών, του λαγόνιου, του ισχιακού και του ηβικού, τα οποία συναντιούνται σε μία κοιλότητα, που βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνειά του και λέγεται κοτύλη. Έχει σχήμα ανώμαλο τετράπλευρο και ισχυρά σφιγμένο στη μέση (αυχένας). Εμφανίζει 4 χείλη (άνω, κάτω, πρόσθιο, οπίσθιο) και 2 επιφάνειες (έξω, έσω).

48

49 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Ανώνυμο οστό
Το άνω χείλος λέγεται λαγόνια ακρολοφία (ψηλαφητή) και καταλήγει μπροστά στην πρόσθια άνω λαγόνια άκανθα και πίσω στην οπίσθια άνω λαγόνια άκανθα Λίγο πιο πίσω από την πρ.άνω λαγ.άκανθα βρίσκεται το πρόσθιο γλουτιαίο φύμα. Το κάτω χείλος εμφανίζει κατά τη μέση γραμμή την επιφάνεια της ηβικής σύμφυσης. Το πρόσθιο χείλος εμφανίζει εκ των άνω προς τα κάτω: i) την πρ.άνω λαγ.άκανθα, ii) την πρ.κάτω λαγ.άκανθα, iii) το λαγονοκτενικό όγκωμα, iv) την κτενιαία επιφάνεια που αφορίζεται πίσω από την κτενιαία ακρολοφία και μπροστά από τη θυροειδή ακρολοφία, v) το ηβικό φύμα και vi) την ηβική ακρολοφία. Το οπίσθιο χείλος εμφανίζει εκ των άνω προς τα κάτω: i) την οπ.άνω λαγ.άκανθα, ii) την οπ.κάτω λαγ.άκανθα, iii) τη μείζονα ισχιακή εντομή, iv) την ισχιακή άκανθα, v) την ελάσσονα ισχιακή εντομή και vi) το ισχιακό κύρτωμα.

50

51 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Ανώνυμο οστό
Η έξω επιφάνεια εμφανίζει περίπου στη μέση την κοτύλη, πάνω από την οποία υπάρχει η έξω επιφάνεια της πτέρυγας του λαγονίου οστού και κάτω της το θυροειδές τρήμα. Η κοτύλη υποδέχεται την κεφαλή του μηριαίου οστού και αφορίζετααι από ένα κυκλικό χείλος, που λέγεται οφρύς της κοτύλης. Το θυροειδές τρήμα είναι το μεγαλύτερο του σκελετού και αποφράσσεται από τον θυροειδή υμένα. Το περιφερικό χείλος διακόπτεται κάτω από τον άνω κλάδο του ηβικού οστού από τη θυροειδή αύλακα, η οποία με τον θυροειδή υμένα μετατρέπεται στο θυροειδή πόρο ή σωλήνα, από τον οποίον εξέρχονται από την πύελο τα θυροειδή αγγεία και το θυροειδές νεύρο. Η έσω επιφάνεια χωρίζεται με την τοξοειδή γραμμή σε άνω και κάτω μοίρα. Η άνω μοίρα εμφανίζει το λαγόνιο βόθρο. Πίσω από αυτόν υπάρχει το λαγόνιο κύρτωμα και κάτω από αυτό η ωτοειδής επιφάνεια που συντάσσεται με την ομώνυμη επιφάνεια του ιερού οστού.

52

53 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Μηριαίο οστό
Είναι το επιμηκέστερο και ισχυρότερο οστό του σκελετού. Προς τα άνω συντάσσεται με την κοτύλη του ανώνυμου οστού και προς τα κάτω με την κνήμη. Εμφανίζει 2 άκρα και μεταξύ αυτών το σώμα. Το άνω άκρο εμφανίζει: i) την κεφαλή, ii) τον ανατομικό αυχένα, iii) τον μείζονα και τον ελάσσονα τροχαντήρα (αναμεσά τους η πρόσθια και η οπίσθια μεσοτροχαντήρια γραμμή) και iv) τον χειρουργικό αυχένα. Το σώμα εμφανίζει 3 επιφάνειες (πρόσθια, έξω και έσω) και 3 χείλη (οπίσθιο ή τραχεία γραμμή, έσω και έξω). Το κάτω άκρο αποτελείται από 2 μεγάλα ογκώματα τον έξω και τον έσω μηριαίο κόνδυλο, που μπροστά ενώνονται με τη μηριαία τροχιλία (χρησιμεύει προς σύνταξη με την οπισθ.επιφάνεια της επιγονατίδας) και πίσω χωρίζονται με τη μεσοκονδύλια εντομή (τα τοιχώματά της χρησιμεύουν για την κατάφυση των χιαστών συνδέσμων της διάρθρωσης του γόνατος).

54

55 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Επιγονατίδα
Βρίσκεται στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος και είναι το μεγαλύτερο σησαμοειδές οστό. Διαπλάσσεται μέσα στον καταφυτικό τένοντα του 4κέφαλου μηριαίου μυός. Έχει τριγωνικό σχήμα (με την βάση προς τα άνω). Εμφανίζει 2 επιφάνειες (πρόσθια, οπίσθια), 2 πλάγια χείλη, βάση και κορυφή. Η οπίσθια επιφάνεια συντάσσεται με τη μηριαία τροχιλία. Χρησιμεύει κυρίως για την πρόσφυση του τένοντα το τετρακέφαλου μηριαίου μυός.55

56

57 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός κνήμης
Αποτελείται από 2 επιμήκη και παράλληλα οστά την κνήμη προς τα έσω και την περόνη προς τα έξω. Ανάμεσά τους καταλείπεται μεσόστεο διάστημα που αποφράσσεται από μεσόστεο υμένα. Η κνήμη είναι το ισχυρότερο οστό μετά το μηριαίο και έχει στηρικτικό ρόλο. Η περόνη είναι εξαιρετικά λεπτή και χρησιμεύει για πρόσφυση μυών. Το άνω άκρο της κνήμης έχει 2 ογκώματα τον έσω και έξω κνημιαίο κόνδυλο. Η άνω επιφάνεια κάθε κονδύλου εμφανίζει αρθρική επιφάνεια, την κνημιαία γλήνη, που συντάσσεται με το σύστοιχο μηριαίο κόνδυλο. Ανάμεσα στις 2 κν.γλήνες βρίσκεται το μεσογλήνιο ή μεσοκονδύλιο έπαρμα. Αυτό απολήγει σε 2 φύματα, το έσω και το έξω γληνιαίο φύμα. Μπροστά και πίσω από το μεσογλήνιο έπαρμα υπάρχει ο πρόσθιος και ο οπίσθιος μεσογλήνιος βόθρος για την πρόσφυση των χιαστών συνδέσμων. Η έσω επιφάνεια προσεκβάλλει προς τα κάτω σε ισχυρή κωνική απόφυση, το έσω σφυρό

58

59 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός κνήμης
Η περόνη φέρεται επί τα εκτός και πίσω από την κνήμη. Εμφανίζει σώμα και 2 άκρα (άνω, κάτω). Το άνω άκρο ή κεφαλή της περόνης έχει αρθρική επιφάνεια και συντάσσεται με τον εξ.κνημ. κόνδυλο, επί τα εκτός δε και πίσω από αυτήν υπάρχει η κορυφή ή στυλοειδής απόφυση της περόνης, όπου καταφύεται ο τένοντας του δικέφαλου μηριαίου. Το σώμα εμφανίζει 3 χείλη (πρόσθιο, έσω, έξω) και 3 επιφάνειες (οπίσθια, έσω, έξω). Το κάτω άκρο λέγεται έξω σφυρό και συντάσσεται με τον αστράγαλο.

60

61 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Σκελετός ποδιού
Αποτελείται από 26 οστά, που διακρίνονται σε 3 ομάδες: οστά ταρσού, οστά μεταταρσίου, οστά δαχτύλων (φάλαγγες). Οστά ταρσού: Είναι 7 και διατάσσονται σε 3 εγκάρσιους στοίχους: οπίσθιος (αστράγαλος, πτέρνα), μέσος (σκαφοειδές) και πρόσθιος (από μέσα προς τα έξω: 1ο-2ο-3ο σφηνοειδές, κυβοειδές). Μετατάρσια οστά: Είναι 5 και ονομάζονται 1ο, 2ο κ.ο.κ, ξεκινώντας από το έσω χείλος και μεταξύ τους υπάρχουν μεσόστεα διαστήματα, που καλύπτονται από μυς. Κάθε μετατάρσιο εμφανίζει 3 μέρη: την βάση (συντάσσεται με τα οστά του ταρσού), την κεφαλή (συντάσσεται με την 1η φάλαγγα του σύστοιχου δαχτύλου) και το σώμα. Η βάση του 5ου προεκτείνεται προς τα πίσω και έξω σε ισχυρή απόφυση, το φύμα της βάσης του 5ου μεταταρσίου, που είναι ψηλαφητό (οδηγό σημείο για την ανεύρεση της αρθρικής σχισμής της ταρσομετατάρσιας διάρθρωσης). Οστά δαχτύλων: Κάθε δάχτυλο (εκτός του 1ου) αποτελείται από 3 φάλαγγες: την 1η ή μετατάρσια, την 2η ή μέση και την 3η ή ονυχοφόρο. Κάθε φάλαγγα εμφανίζει βάση, σώμα και κεφαλή. Σησαμοειδή οστά: Όπως και στην άκρα χείρα απαντούν περιαρθρικά σησαμοειδή οστά. Πιο σταθερά είναι τα 2 μεταταρσιοφαλαγγικά σησαμοειδή οστά του μεγάλου δαχτύλου.

62

63

64 Ευχαριστώ για την προσοχή σας