ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΝEΡΓΕΙΑΣ

2 Έδρα Jean Monnet

3 "The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein."

4 ΘΕΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΡΙΤΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΓΑΛΙΑΣ ΔΝ, Ειδικός Συνεργάτης ΔΠΘ

5 ΔΙΚΤΥΑ Διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργειας
Σημαντικό για την ενεργειακή ασφάλεια Ενίσχυση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά Απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα Πολιτική για το κλίμα Ανάπτυξη απασχόλησης Αύξηση επίπεδου διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας στο 10% μέχρι το 2020

6 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 1228/2003 Σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας Εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Την 26η Ιουνίου 2003 Εκδόθηκε στο πλαίσιο της δεύτερης δέσμης ενεργειακών μέτρων Έχει καταργηθεί και έχει αντικατασταθεί από τον Κανονισμό 714/2009

7 ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΕΣ ΚΑΝ. 1228/2003 Μη επαρκής πρόσβαση στο δίκτυο
Μη αποτελεσματικό επίπεδο ρυθμιστικής εποπτείας σε όλα τα κράτη μέλη Ύπαρξη απομονωμένων αγορών Μη επαρκής συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς

8 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 714/2009 Εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενεργείας Κατάργηση του κανονισμού 1228/2003

9 ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ 714/2009 Καθορισμός δίκαιων κανόνων για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενεργείας Ενίσχυση του ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενεργείας Συνεκτίμηση των ιδιαιτεροτήτων των εθνικών και περιφερειακών αγορών Θέσπιση μηχανισμού αντισταθμίσεων Αρχές για τα διασυνοριακά τέλη μεταφοράς Επιμερισμός του διαθέσιμου δυναμικού των διασυνδέσεων μεταξύ των εθνικών συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενεργείας

10 ΣΚΟΠΟΙ Εύρυθμη και διαφανής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ενέργειας Υψηλό επίπεδο εφοδιασμού (Άρθρο 1 του Καν. 714/2009)

11 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ διασυνοριακή ροή: η φυσική ροή ηλεκτρικής ενεργείας στο δίκτυο μεταφοράς ενός κράτους μέλους, η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα της δραστηριότητας παραγωγών ή/και καταναλωτών εκτός του εν λόγω κράτους μέλους στο δίκτυο μεταφοράς του συμφόρηση: η κατάσταση κατά την οποία η γραμμή διασύνδεσης που συνδέει εθνικά δίκτυα μεταφοράς δεν είναι σε θέση να διεκπεραιώνει όλες τις φυσικές ροές λόγω ελλιπούς δυναμικού των γραμμών διασύνδεσης ή/και των ενδιαφερόμενων εθνικών συστημάτων μεταφοράς·

12 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (άρθρο 3)
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (άρθρο 3) Κοινοποίηση στην Επιτροπή - απόφαση της Εθνικής Ρυθμιστικής Αρχής Γνώμη της Επιτροπής στην Εθνική Ρυθμιστική Αρχή εντός δύο μηνών - μπορεί να δοθεί παράταση δύο μηνών Σε περίπτωση μη γνωμοδότησης της Επιτροπής θεωρείται ότι η Επιτροπή δεν έχει αντιρρήσεις κατά της απόφασης της Ρυθμιστικής Αρχής Η ΡΑΕ με απόφασή της προβαίνει σε πιστοποίηση του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς εντός δύο μηνών Η απόφαση της ΡΑΕ και η απόφαση της Επιτροπής δημοσιεύονται από κοινού

13 ΕΔΔΣΜ Ευρωπαϊκό δίκτυο διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενεργείας Συνεργασία στο επίπεδο της Ένωσης των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (Άρθρο 4 του Καν. 714/2009) Ο Οργανισμός ΡΑΕ παρακολουθεί την εκτέλεση των καθηκόντων του ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενεργείας, τα οποία αναφέρονται στους κώδικες δικτύου και υποβάλλει σχετική έκθεση στην Επιτροπή. (Άρθρο 9 του Καν. 714/2009

14 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΔΔΣΜ Α) Η ανεύρεση τρόπων λειτουργίας του δικτύου για να εξασφαλισθεί ο συντονισμός της λειτουργίας του δικτύου υπό κανονικές συνθήκες και συνθήκες έκτακτης ανάγκης Β) Εκπόνηση κωδικών δικτύου Γ)Μη δεσμευτικό διακοινοτικό δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης δικτύων («διακοινοτικό σχέδιο ανάπτυξης δικτύων») Δ) Συστάσεις σχετικά με το συντονισμό της τεχνικής συνεργασίας

15 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Ε) ετήσιο πρόγραμμα εργασιών· ΣΤ) ετήσια έκθεση·
Ζ) ετήσιες προβλέψεις επάρκειας θερινής και χειμερινής παραγωγής.

16 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ
Οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς εισπράττουν αντιστάθμιση για το κόστος που προκύπτει λόγω των διασυνοριακών ροών ηλεκτρικής ενεργείας μέσω των δικτύων τους (Άρθρο 13 του Καν. 714/2009) Τα τέλη που επιβάλλουν οι διαχειριστές δικτύου για την πρόσβαση στα δίκτυα πρέπει να είναι διαφανή, να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη ασφάλειας των δικτύων και να αντανακλούν το πραγματικό κόστος (Άρθρο 14 του Καν. 714/2009)

17 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 838/2010 Κατευθυντήριες γραμμές για τον μηχανισμό αντιστάθμισης Σύσταση του ταμείου ITC Παροχή αντιστάθμισης μεταφοράς για το ταμείο ITC παρέχει αντιστάθμιση στους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς για: 1. Το κόστος των απωλειών που προκύπτουν στα εθνικά συστήματα μεταφοράς 2. Το κόστος που προκύπτει όταν διατίθεται η υποδομή για διασυνοριακές ροές ηλεκτρικής ενέργειας

18 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς συνεργάζονται σε περιφερειακό επίπεδο Ανάπτυξη Χρηματιστηρίων Ηλεκτρικής Ενέργειας Κατανομή διασυνοριακού δυναμικού Ενοποίηση μηχανισμών εξισορρόπησης και εφεδρικής ισχύος Η Επιτροπή δύναται να ορίζει τη γεωγραφική περιοχή που καλύπτει κάθε περιφερειακή συνεργασία

19 ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ-ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ
Οι ΔΣΜ δημιουργούν μηχανισμούς συντονισμού και ανταλλαγής πληροφοριών για την ασφάλεια των δικτύων στο πλαίσιο της διαχείρισης συμφόρησης Δημοσιοποίηση των προτύπων λειτουργίας Δηλαδή Υπολογισμός του συνολικού δυναμικού μεταφοράς- αξιοπιστία μεταφοράς – βάσει χαρακτηριστικών του δικτύου

20 ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Μπορούν να θέσουν και λεπτομερέστερους κανόνες (άρθρο 21)
Επιβάλλουν κυρώσεις και φροντίζουν για την εφαρμογή τους (άρθρο 22)

21 BALTIC ENERGY MARKET INTERCONNECTION PLAN BEMIP
Σχέδιο Διασύνδεσης της αγοράς (Περιφερειακή Συνεργασία της ΕΕ στην περιοχή της Βαλτικής) Δανία, Γερμανία, Λετονία, Εσθονία, Λιθουανία, Πολωνία Φιλανδία, Σουηδία, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Μνημόνιο Κατανόησης Ιούνιος 2009 – μη δεσμευτική ισχύς Αρχές που διέπουν το Δίκτυο, Αρχή της μη διάκρισης - Ελεύθερο διασυνοριακό εμπόριο – Ελεύθερος ανταγωνισμός - Διαφάνεια - Αποτελεσματικός έλεγχος της αγοράς

22 BALTIC ENERGY MARKET INTERCONNECTION PLAN BEMIP ΜΝΗΜΟΝΙΟ 2015
Αναθεώρηση του Σχεδίου Διασύνδεσης Περιλαμβάνει συνεργασία σε υποδομές, σε ενεργειακή αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Επικαιροποίηση του Σχεδίου βάσει της ενωσιακής ενεργειακής πολιτικής (ασφάλεια εφοδιασμού, ανταγωνισμός) Παρατηρητής είναι η Νορβηγία

23 BALTIC ENERGY MARKET INTERCONNECTION PLAN BEMIP ΔΟΜΗ –ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ
Ομάδα Υψηλού Επιπέδου 1. Πολιτικό Επίπεδο Σύνθεση: Υπουργοί Ενέργειας και Αρμόδιος για την Ενέργεια Επίτροπος της ΕΕ Λήψη Πολιτικών αποφάσεων και κατευθυντηρίων γραμμών καθορισμός προτεραιοτήτων περιφερειακής συνεργασίας

24 BALTIC ENERGY MARKET INTERCONNECTION PLAN BEMIP
Στις 28 Ιουνίου 2018, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Λιθουανίας, της Λεττονίας, της Εσθονίας και της Πολωνίας μαζί με τον Πρόεδρο Jean-Claude Juncker ενέκριναν τον πολιτικό χάρτη πορείας για τον συγχρονισμό του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας των κρατών της Βαλτικής με το δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης έως την ημερομηνία στόχου 2025.

25 BALTIC ENERGY MARKET INTERCONNECTION PLAN BEMIP
Τα μεγάλα έργα φυσικού αερίου στην περιοχή της Βαλτικής περιλαμβάνουν τη γραμμή διασύνδεσης φυσικού αερίου Πολωνία - Λιθουανία (GIPL), το σχέδιο Βαλτικής σύνδεσης και την ανάπτυξη υποδομών μεταξύ των βαλτικών κρατών. Το GIPL στοχεύει να συνδέσει τα δίκτυα φυσικού αερίου της Βαλτικής και της Ρωσίας με το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του 2021 και οι Συνδέσεις της Βαλτικής θέλουν να προσφέρουν έναν σημαντικό αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας.

26 BALTIC ENERGY MARKET INTERCONNECTION PLAN BEMIP
Το έργο θα επιτρέψει στη Φινλανδία και τα κράτη της Βαλτικής να διαφοροποιήσουν τις πηγές αερίου τους, παρέχοντας εναλλακτικές διαδρομές και αυξάνοντας την ασφάλεια της ολοκλήρωσης της αγοράς αερίου και ενέργειας στην περιοχή. Αυτό θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό στην αγορά και τελικά θα προσφέρει στους καταναλωτές μια φθηνότερη και πιο σταθερή παροχή φυσικού αερίου.

27 Πρόσβαση τρίτου στην ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο
Το δικαίωμα της πρόσβασης τρίτου σε υποδομές συνιστά κανόνα και επιδίωξη της ευρωπαϊκής νομοθεσίας Επίτευξη μιας απολύτως λειτουργικής και ανταγωνιστικής αγοράς ενέργειας

28 Αρχές που διέπουν την Πρόσβαση τρίτου και εξαιρέσεις
Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν την εφαρμογή ενός συστήματος για την πρόσβαση τρίτων στα συστήματα μεταφοράς και διανομής με βάση δημοσιευμένα τιμολόγια, το οποίο ισχύει για όλους τους επιλέξιμους πελάτες και εφαρμόζεται αντικειμενικά και χωρίς διακρίσεις μεταξύ των χρηστών του συστήματος Τα τιμολόγια δημοσιεύονται πριν από την έναρξη ισχύος του Ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ή διανομής μπορεί να αρνείται την πρόσβαση λόγω έλλειψης χωρητικότητας αιτιολογημένα και να βασίζεται σε αντικειμενικά, τεχνικά και οικονομικά αιτιολογημένα κριτήρια. Άρθρο 32 της Οδηγίας 2009/72

29 Εξαιρέσεις στην Πρόσβαση Τρίτου- Άρθρο 17 Κανονισμός 714/2009
Οι νέες γραμμές διασύνδεσης συνεχούς ρεύματος είναι δυνατόν, κατόπιν σχετικού αιτήματος, να απαλλάσσονται, για περιορισμένο χρονικό διάστημα από τις διατάξεις περί πρόσβασης τρίτου με τους ακόλουθους όρους: η επένδυση πρέπει να αυξάνει τον ανταγωνισμό στην προμήθεια ηλεκτρικής ενεργείας ο βαθμός κινδύνου μιας επένδυσης είναι τέτοιος που η επένδυση μπορεί γίνει μόνο εφόσον χορηγηθεί απαλλαγή η γραμμή διασύνδεσης πρέπει να αποτελεί ιδιοκτησία φυσικού ή νομικού προσώπου διαφορετικού, τουλάχιστον ως προς τη νομική του μορφή, από τους διαχειριστές συστημάτων στα συστήματα των οποίων θα δημιουργηθεί η γραμμή διασύνδεσης

30 Εξαιρέσεις στην Πρόσβαση Τρίτου- Άρθρο 17 Κανονισμός 714/2009
εισπράττονται τέλη από τους χρήστες της εν λόγω γραμμής διασύνδεσης η απαλλαγή δεν πρέπει να αποβαίνει εις βάρος του ανταγωνισμού ή της ουσιαστικής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενεργείας

31 Αρχές που διέπουν την Πρόσβαση τρίτου και εξαιρέσεις - Φυσικό Αέριο
Αρχές που διέπουν την Πρόσβαση τρίτου και εξαιρέσεις - Φυσικό Αέριο Τα κράτη μέλη μεριμνούν για την εφαρμογή ενός συστήματος πρόσβασης τρίτων στο σύστημα μεταφοράς και διανομής και στις εγκαταστάσεις ΥΦΑ, με βάση δημοσιευμένα τιμολόγια, το οποίο ισχύει για όλους τους επιλέξιμους πελάτες, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων προμήθειας, και εφαρμόζεται αντικειμενικά και αμερόληπτα μεταξύ των χρηστών του συστήματος. Τα τιμολόγια και οι μέθοδοι δημοσιεύονται πριν από την έναρξη ισχύος τους. (Άρθρο 32 της Οδηγίας 2009/73)

32 Εξαιρέσεις στην πρόσβαση τρίτου
Έλλειψη χωρητικότητας Όταν η πρόσβαση στο σύστημα εμποδίζει την εκπλήρωση υποχρεώσεων παροχής κοινής ωφέλειας Όταν η πρόσβαση δημιουργεί σοβαρές οικονομικές και χρηματοοικονομικές δυσχέρειες στο πλαίσιο συμβάσεων υποχρεωτικής αγοράς ανεξαρτήτως παραλαβής (Άρθρο 35 της Οδηγίας 2009/73)

33 Εξαιρέσεις στην πρόσβαση τρίτου
Η κύρια νέα υποδομή φυσικού αερίου, δηλαδή οι διασυνδέσεις, το ΥΦΑ και οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης, μπορεί, κατόπιν αιτήσεως, να εξαιρείται, για καθορισμένο χρονικό διάστημα υπό τους εξής όρους: η επένδυση πρέπει να ενισχύει, αφενός, τον ανταγωνισμό για την προμήθεια αερίου και, αφετέρου, την ασφάλεια του εφοδιασμού το ύψος του επενδυτικού κινδύνου πρέπει να είναι τέτοιο ώστε η επένδυση δεν θα πραγματοποιηθεί εάν δεν χορηγηθεί απαλλαγή η υποδομή πρέπει να ανήκει σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο διακριτό, τουλάχιστον από την άποψη της νομικής του προσωπικότητας, από τους διαχειριστές συστημάτων στα δίκτυα των οποίων θα κατασκευασθεί η εν λόγω υποδομή·

34 Εξαιρέσεις στην πρόσβαση τρίτου
πρέπει να επιβάλλονται τέλη στους χρήστες της εν λόγω υποδομής και η χορήγηση απαλλαγής δεν πρέπει να αποβαίνει σε βάρος του ανταγωνισμού ή της αποτελεσματικής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου, ή της αποτελεσματικής λειτουργίας του διεπόμενου από ρυθμιστικές διατάξεις συστήματος με το οποίο συνδέεται η υποδομή. (Άρθρο 36 της Οδηγίας 2009/73)

35 C-239/07 - Sabatauskas κ.λπ. Προδικαστική απόφαση
Η αίτηση προδικαστικής απόφασης αναφέρεται στην ερμηνεία του άρθρου 20 της οδηγίας 2003/54/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας

36 C-239/07 Το άρθρο 20 της οδηγίας, με τίτλο «Πρόσβαση τρίτων», διευκρινίζει: «1. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν την εφαρμογή ενός συστήματος για την πρόσβαση τρίτων στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής με βάση δημοσιευμένα τιμολόγια, το οποίο ισχύει για όλους τους επιλέξιμους πελάτες και εφαρμόζεται αντικειμενικά και χωρίς διακρίσεις μεταξύ των χρηστών του δικτύου. [……..] Ο διαχειριστής του δικτύου μεταφοράς ή διανομής μπορεί να αρνείται την πρόσβαση λόγω έλλειψης χωρητικότητας. Η άρνηση αυτή πρέπει να αιτιολογείται δεόντως……………………………»

37 C-239/07 Το άρθρο 15, παρ. 2, του νόμου για την ηλεκτρική ενέργεια, όπως διατυπώθηκε με τον νόμο IX‑2307, της 1ης Ιουλίου 2004, έχει ως εξής: «Ο διαχειριστής του δικτύου μεταφοράς πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι προϋποθέσεις για τη σύνδεση στο δίκτυο των εξοπλισμών των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, των διαχειριστών του δικτύου διανομής και των πελατών πληρούν τις απαιτήσεις που επιβάλλονται κατά νόμο και δεν δημιουργούν διακρίσεις. Ο εξοπλισμός ενός πελάτη μπορεί να συνδεθεί με δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μόνον όταν ο διαχειριστής του δικτύου διανομής αρνείται, λόγω επιβεβλημένων απαιτήσεων τεχνικής ή λειτουργικής φύσης, να συνδέσει στο δίκτυο τον εξοπλισμό πελάτη, που βρίσκεται στην περιφέρεια ασκήσεως δραστηριότητας η οποία αναφέρεται στην άδεια του διαχειριστή του δικτύου διανομής.»

38 C-239/07 Πραγματικά περιστατικά - Οι καταναλωτές είναι συνδεδεμένοι με τα δίκτυα διανομής που εκμεταλλεύονται δύο διαχειριστές τέτοιου είδους Οι δύο αυτοί χρήστες διαχειρίζονται και τα δίκτυα της μεταφοράς Εξάλλου, πέντε εταιρίες διαχειρίζονται τοπικά δίκτυα, που πληρούν τις δικές τους απαιτήσεις και τις απαιτήσεις των κατοίκων μιας μικρής περιοχής. Τέλος, έξι εταιρίες που διαχειρίζονται βιομηχανικές επιχειρήσεις είναι συνδεδεμένες απευθείας με δίκτυα μεταφοράς. Το επίδικο πρόβλημα = Οι νέοι πελάτες δεν μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα με ποιο είδος δικτύου θα συνδέσουν τον εξοπλισμό τους και πρέπει να συνδεθούν με δίκτυο διανομής. Ο πελάτης μπορεί να συνδέσει τον εξοπλισμό του με δίκτυο μεταφοράς μόνον όταν ο διαχειριστής του δικτύου διανομής αρνείται να τον συνδέσει στο δίκτυό του λόγω επιβεβλημένων απαιτήσεων τεχνικής ή λειτουργικής φύσης. 

39 C-239/07 Προδικαστικό ερώτημα = αν το άρθρο 20 της οδηγίας έχει την έννοια ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν ρύθμιση που να προβλέπει, αφενός, ότι οι τρίτοι μπορούν να επιλέγουν, κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, το είδος δικτύου, μεταφοράς ή διανομής, στο οποίο επιθυμούν να έχουν πρόσβαση ή να συνδεθούν και, αφετέρου, ότι ο διαχειριστής του δικτύου αυτού υποχρεούται να τους επιτρέπει την πρόσβαση ή τη σύνδεση στο δίκτυό του εφόσον διαθέτει την απαιτούμενη χωρητικότητα.

40 C-239/07 Εκτίμηση του Δικαστηρίου - Οι πελάτες επιλέγουν ελεύθερα τους προμηθευτές τους, οι τελευταίοι πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση στα διάφορα δίκτυα μεταφοράς και διανομής που φέρνουν την ηλεκτρική ενέργεια μέχρι τους πελάτες Η ελεύθερη πρόσβαση των τρίτων στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής είναι ένα από τα ουσιώδη μέτρα που τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν για να ολοκληρωθεί η εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας 

41 C-239/07 Εκτίμηση Δικαστηρίου - Ο όρος «πρόσβαση» αφορά την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, περιλαμβάνοντας ιδίως την ποιότητα, την τακτική παροχή και το κόστος της υπηρεσίας. Χρησιμοποιείται συχνά στο πλαίσιο της εξασφάλισης τιμολογίων άνευ διακρίσεων Η παρέμβαση των ρυθμιστικών αρχών εξασφαλίζει την ύπαρξη προϋποθέσεων πρόσβασης άνευ διακρίσεων Για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική πρόσβαση στην αγορά όλων των συντελεστών της αγοράς απαιτείται η εφαρμογή μηχανισμών εξισορρόπησης που δεν επιβάλλουν διακρίσεις και αντικατοπτρίζουν το κόστος.

42 C-239/07 Η λέξη «σύνδεση» χρησιμοποιείται περισσότερο σε ένα τεχνικό πλαίσιο και αφορά τη φυσική σύνδεση με το δίκτυο. Έτσι, το άρθρο 5 της οδηγίας προβλέπει ότι τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν τον καθορισμό κριτηρίων τεχνικής ασφάλειας και την εκπόνηση και δημοσιοποίηση τεχνικών κανόνων που ορίζουν τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές σχεδιασμού και λειτουργίας όσον αφορά τη σύνδεση με δίκτυο εγκαταστάσεων παραγωγής, δικτύων διανομής, εξοπλισμού άμεσα συνδεδεμένων καταναλωτών Οι ρυθμιστικές αρχές είναι υπεύθυνες για την εξασφάλιση της αμεροληψίας και του ουσιαστικού ανταγωνισμού

43 C-239/07 πρόσβαση στο δίκτυο νοείται το δικαίωμα χρήσης των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και ότι η σύνδεση αντιστοιχεί στη φυσική σύνδεση με το δίκτυο.  Το άρθρο 20 της οδηγίας έχει την έννοια ότι καθορίζει τις υποχρεώσεις των κρατών μελών μόνον ως προς την πρόσβαση και όχι ως προς τη σύνδεση των τρίτων με τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και ότι δεν προβλέπει ότι το σύστημα πρόσβασης στα δίκτυα το οποίο οφείλουν να θεσπίσουν τα κράτη μέλη πρέπει να επιτρέπει στον επιλέξιμο πελάτη την επιλογή, κατά τη διακριτική του ευχέρεια, του είδους δικτύου με το οποίο επιθυμεί να συνδεθεί.

44 C-239/07 Το εν λόγω άρθρο 20 έχει επίσης την έννοια ότι δεν απαγορεύει εθνική ρύθμιση που προβλέπει ότι ο εξοπλισμός επιλέξιμου πελάτη δεν μπορεί να συνδεθεί με δίκτυο μεταφοράς παρά μόνον αν ο διαχειριστής του δικτύου διανομής αρνείται, λόγω επιβεβλημένων απαιτήσεων τεχνικής ή λειτουργικής φύσης, να συνδέσει με το δίκτυο τον εξοπλισμό πελάτη

45 C‑439/06 Προδικαστική απόφαση 22.05.2008
Η citiworks είναι εταιρία γερμανικού δικαίου με δραστηριότητα την παροχή ενέργειας. Από την αρχή του 2004, παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στην DFS Deutsche Flugsicherung GmbH που βρίσκεται στον χώρο του αερολιμένα Λειψίας/Χάλλης. Η τελευταία εταιρία ανήκει κατά 100 % στο ομοσπονδιακό κράτος και είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας στη Γερμανία. Η FLH είναι η εταιρία που εκμεταλλεύεται τον αερολιμένα Λειψίας/Χάλλης. Προς τούτο, διατηρεί ένα δίκτυο παροχής ενέργειας το οποίο ικανοποιεί τις δικές της ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια καθώς και αυτές 93 άλλων επιχειρήσεων στον χώρο του αερολιμένα.

46 C‑439/06 Η FLH ζήτησε να αναγνωριστεί το επίμαχο στην κύρια δίκη δίκτυο ως ιδιωτικό δίκτυο εφοδιασμού υπό την έννοια του άρθρου 110 του EnWG. Κατά την εξέταση της αιτήσεως αυτής, η ρυθμιστική αρχή κάλεσε, στις 20 Ιανουαρίου 2006, τη citiworks να παρέμβει. Με απόφαση της 12ης Ιουλίου 2006, η ρυθμιστική αρχή δέχθηκε την αίτηση της FLH. Η citiworks άσκησε κατά της αποφάσεως αυτής προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου εθνικού δικαστηρίου

47 C-439/06 Το άρθρο 110, παράγραφος 1, σημείο 1, του EnWG, η οποία απαλλάσσει ορισμένους διαχειριστές δικτύων παροχής ενέργειας από την υποχρέωση να παρέχουν στους τρίτους ελεύθερη πρόσβαση στα δίκτυα αυτά, με την αιτιολογία ότι τα τελευταία βρίσκονται σε επιχειρηματική ζώνη με λειτουργική ενότητα και χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας εντός της επιχειρήσεως και προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις.

48 C-439/06 Με το ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ερωτά στην ουσία αν το άρθρο 20, παράγραφος 1, της οδηγίας 2003/54 πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αποκλείει την εφαρμογή διατάξεως όπως το άρθρο 110, παράγραφος 1, σημείο 1, του EnWG, η οποία απαλλάσσει ορισμένους διαχειριστές δικτύων παροχής ενέργειας από την υποχρέωση να παρέχουν στους τρίτους ελεύθερη πρόσβαση στα δίκτυα αυτά, με την αιτιολογία ότι τα πιο πάνω δίκτυα βρίσκονται σε επιχειρηματική ζώνη με λειτουργική ενότητα χώρου και ότι χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μεταφορά ενέργειας εντός της επιχειρήσεως και προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις, χωρίς να αποδεικνύεται ότι η ελεύθερη πρόσβαση των τρίτων στα εν λόγω δίκτυα θα δημιουργήσει υπερβολικές επιπλοκές.

49 C-439/06 Ένα από τα κύρια εμπόδια για την ολοκλήρωση μιας λειτουργικής και ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς συνδέεται με την πρόσβαση στο δίκτυο, με την τιμολόγηση των υπηρεσιών και με τους διαφορετικούς βαθμούς ανοίγματος των αγορών μεταξύ των κρατών μελών.  Η πρόσβαση στο δίκτυο χωρίς δυσμενείς διακρίσεις, με διαφανή τρόπο και με λογικές τιμές είναι αναγκαία για την καλή λειτουργία του ανταγωνισμού και έχει πρωταρχική σημασία για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

50 C-439/06 Η αρχή της ελεύθερης προσβάσεως έχει εφαρμογή, στα δίκτυα μεταφοράς και στα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα δίκτυο μεταφοράς είναι ένα διασυνδεδεμένο δίκτυο που χρησιμεύει για τη διοχέτευση ηλεκτρισμού υπερύψηλής και υψηλής τάσεως, ο οποίος προορίζεται να πωληθεί σε τελικούς πελάτες ή σε διανομείς, και, αφετέρου, ότι ένα δίκτυο διανομής είναι ένα δίκτυο που χρησιμεύει για τη διοχέτευση ηλεκτρισμού υψηλής, μεσαίας ή χαμηλής τάσεως, ο οποίος προορίζεται να πωληθεί σε πελάτες χονδρικής ή σε τελικούς πελάτες.

51 C-439/06 Εξαιρέσεις Έλλειψη χωρητικότητας
Εξαιρέσεις μικρών απομονωμένων δικτύων Τα κράτη μέλη τα οποία μπορούν να αποδείξουν την ύπαρξη ουσιαστικών προβλημάτων στη λειτουργία των μικρών απομονωμένων δικτύων τους, μπορούν να υποβάλουν αίτηση να τους χορηγηθούν από την Επιτροπή παρεκκλίσεις Εξασφάλιση δημόσιας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας

52 C-439/06 Το άρθρο 20, παράγραφος 1, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αποκλείει τη δυνατότητα εφαρμογής μιας διατάξεως όπως το άρθρο 110, παράγραφος 1, σημείο 1, η οποία απαλλάσσει ορισμένους διαχειριστές δικτύων παροχής ενέργειας από την υποχρέωση να παρέχουν στους τρίτους ελεύθερη πρόσβαση στα δίκτυα αυτά, με την αιτιολογία ότι τα τελευταία βρίσκονται σε επιχειρηματική ζώνη με λειτουργική ενότητα και χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας εντός της επιχειρήσεως και προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις.

53 C-265/08 - Federutility κ.λπ. ‘Ένδικη διαφορά ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου της Ιταλίας μεταξύ επιχειρήσεων και ενώσεων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνταν στην Ιταλική αγορά φυσικού αερίου και της Ιταλικής Αρχής για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο Η επίδικη διαφορά αφορούσε νομοθετικές πράξεις με τις οποίες η Ρυθμιστική Αρχή καθόρισε τις «τιμές αναφοράς» για την παροχή του φυσικού αερίου τις οποίες πρέπει να περιλαμβάνουν οι επιχειρήσεις στις εμπορικές προσφορές τους προς ένα μέρος της πελατείας τους.

54 C-265/08 - Federutility κ.λπ. Η εθνική ρύθμιση του Ιταλικού Δικαίου όριζε «Η [AEEG] υποδεικνύει τους τυποποιημένους όρους παροχής της υπηρεσίας και καθορίζει, βάσει του πραγματικού κόστους της υπηρεσίας, τιμές αναφοράς […] για την παροχή φυσικού αερίου στους οικιακούς πελάτες τις οποίες οι επιχειρήσεις διανομής ή πωλήσεως υποχρεούνται να περιλαμβάνουν στις εμπορικές προσφορές τους. Οι διατάξεις του παρόντος δεν θίγουν τις εξουσίες εποπτείας και παρεμβάσεως της [AEEG] για την προστασία των δικαιωμάτων των χρηστών, ακόμα και στις περιπτώσεις εξακριβωμένων και αδικαιολόγητων αυξήσεων των τιμών και μεταβολών των όρων παροχής της υπηρεσίας σε πελάτες που δεν έχουν ασκήσει ακόμα το δικαίωμα επιλογής.

55 C-265/08 - Federutility κ.λπ Στις 29 Μαρτίου 2007, η AEEG εξέδωσε την απόφαση αριθ. 79/07, περί αναθεωρήσεως των οικονομικών όρων παροχής φυσικού αερίου για την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 2005 έως 31ης Μαρτίου και περί καθορισμού των κριτηρίων επικαιροποιήσεως ορισμένων οικονομικών όρων. Κατά το σημείο της αποφάσεως αυτής, οι μέθοδοι υπολογισμού που υιοθετήθηκαν για την κυμαινόμενη αντιπαροχή σχετικά με τις πωλήσεις χονδρικής πρέπει να εφαρμοστούν μέχρι τις 30 Ιουνίου Το σημείο της αποφάσεως αυτής παρέχει στην AEEG τη δυνατότητα να ελέγχει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την παράταση της ευχέρειας αυτής μέχρι τις 30 Ιουνίου 2009.

56 C-265/08 - Federutility κ.λπ Προδικαστικά ερωτήματα
Έχει το άρθρο 23 της οδηγίας 2003/55 το οποίο διέπει την ελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου την έννοια ότι εθνικός κανόνας που διατηρεί, μετά την 1η Ιουλίου 2007, την εξουσία της εθνικής ρυθμιστικής αρχής να καθορίζει τις τιμές αναφοράς για την παροχή φυσικού αερίου στους οικιακούς πελάτες (κατηγορία αόριστη η οποία δεν αντιστοιχεί σε κάποια από τις κατηγορίες αναφοράς και δεν προϋποθέτει την αξιολόγηση ιδιαίτερων καταστάσεων κοινωνικοοικονομικής δυσχέρειας που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τον καθορισμό των εν λόγω τιμών αναφοράς), τις οποίες οι επιχειρήσεις διανομής ή πωλήσεως υποχρεούνται να περιλαμβάνουν μεταξύ των εμπορικών προσφορών τους στο πλαίσιο των υποχρεώσεων παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, προσκρούει στη διάταξη αυτή και στις κοινοτικές αρχές;

57 C-265/08 - Federutility κ.λπ 2)    Έχει ο εν λόγω κανόνας (το προαναφερθέν άρθρο 23), σε συνδυασμό με το άρθρο 3 της οδηγίας 2003/55 την έννοια ότι εθνικός κανόνας ο οποίος, λαμβανομένης υπόψη της συγκεκριμένης καταστάσεως της αγοράς που συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από απουσία όρων “αποτελεσματικού ανταγωνισμού”, τουλάχιστον όσον αφορά τον κλάδο των πωλήσεων χονδρικής, επιτρέπει τον καθορισμό δια της διοικητικής οδού της τιμής αναφοράς του φυσικού αερίου, η οποία πρέπει να περιλαμβάνεται υποχρεωτικώς μεταξύ των εμπορικών προσφορών κάθε πωλητή προς τους οικιακούς πελάτες του (domestici) στο πλαίσιο της καθολικής υπηρεσίας που παρέχει, μολονότι όλοι οι πελάτες πρέπει να θεωρούνται “ελευθερωμένοι”, δεν προσκρούει στις προαναφερθείσες κοινοτικές διατάξεις;»

58 C-265/08 - Federutility κ.λπ Άρθρο 23, παρ. 1, στοιχείο γ΄, της Οδηγίας 2003/55 - τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε όλοι οι πελάτες να είναι ελεύθεροι να αγοράζουν φυσικό αέριο από τον προμηθευτή της επιλογής τους μετά την 1η Ιουλίου 2007  Το άρθρο 3, παρ. 1, της Οδηγίας 2003/55 επιβάλλει στα κράτη μέλη, βάσει της θεσμικής τους οργανώσεως και τηρώντας δεόντως την αρχή της επικουρικότητας, να εξασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου λειτουργούν σύμφωνα με τις αρχές της εν λόγω οδηγίας, με σκοπό την επίτευξη, μεταξύ άλλων, μιας «ανταγωνιστικής αγοράς φυσικού αερίου».

59 C-265/08 - Federutility κ.λπ Πότε μια παρέμβαση θεωρείται δικαιολογημένη βάσει του Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος Η προϋπόθεση του Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος πρέπει να ερμηνευτεί σύμφωνα με το άρθρο 106 ΣΛΕΕ Οι επιχειρήσεις που είναι επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος υπόκεινται στους κανόνες ανταγωνισμού, κατά το μέτρο που η εφαρμογή των κανόνων αυτών δεν εμποδίζει νομικά ή πραγματικά την εκπλήρωση της αποστολής που τους έχει ανατεθεί και, αφετέρου, ότι η ανάπτυξη του εμπορίου δεν πρέπει να επηρεάζεται σε βαθμό ο οποίος θα αντέκειτο προς το συμφέρον της Ένωσης.

60 C-265/08 - Federutility κ.λπ. To άρθρο 106 αποσκοπεί στον συγκερασμό του συμφέροντος των κρατών μελών να χρησιμοποιούν ορισμένες επιχειρήσεις ως όργανο οικονομικής ή κοινωνικής πολιτικής με το συμφέρον της Κοινότητας προς τήρηση των κανόνων ανταγωνισμού και διατήρηση της ενότητας της κοινής αγοράς Στο ανωτέρω πλαίσιο τα κράτη μέλη δικαιούνται, τηρώντας το δίκαιο της Ένωσης, να καθορίζουν το περιεχόμενο και την οργάνωση των υπηρεσιών τους γενικού οικονομικού συμφέροντος λαμβάνοντας υπόψη σκοπούς της εθνικής τους πολιτικής

61 C-265/08 - Federutility κ.λπ Η Οδηγία προβλέπει ελάχιστα πρότυπα περί των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας ενώ οι απαιτήσεις παροχής δημοσίων υπηρεσιών πρέπει να μπορούν να ερμηνεύονται τηρουμένου του δικαίου της Ένωσης σε εθνική βάση και λαμβανομένου υπόψη των εθνικών συνθηκών Καταληκτικά το ΔΕΕ διαπιστώνει ότι δεν αντιβαίνει στο επίδικο ενωσιακό πλαίσιο η εθνική ρύθμιση περί καθορισμού του επιπέδου της τιμής παροχής φυσικού αερίου με τον καθορισμό «τιμών αναφοράς» αλλά ……με προϋποθέσεις

62 C-265/08 - Federutility κ.λπ Ποιες όμως είναι οι προϋποθέσεις;
Αρχή της αναλογικότητας Πρώτον, η παρέμβαση αυτή πρέπει να είναι περιορισμένη, ως προς τη διάρκειά της, σε αυτό που είναι αυστηρώς αναγκαίο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού προκειμένου, μεταξύ άλλων, να μη διαιωνίζεται μέτρο το οποίο, ως εκ της φύσεώς του, συνιστά εμπόδιο στην πραγματοποίηση λειτουργικής εγχώριας αγοράς φυσικού αερίου. Μόνο η επίμαχη μνεία του εθνικού δικαίου περί του μεταβατικού χαρακτήρα της παρεμβάσεως δεν αρκεί για τη διαπίστωση του ανάλογου χαρακτήρα από απόψεως της διάρκειάς της

63 C-265/08 - Federutility κ.λπ Δεύτερον, η εφαρμοζόμενη μέθοδος παρεμβάσεως δεν πρέπει να βαίνει πέραν αυτού που είναι αναγκαίο προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού γενικού οικονομικού συμφέροντος. Ο καθορισμός των τιμών αναφοράς για την παροχή φυσικού αερίου, όπως αυτών της κύριας δίκης, έχει σκοπό να περιορίζει την επιρροή της αυξήσεως των τιμών των πετρελαϊκών προϊόντων στις διεθνείς αγορές η οποία, σε πλαίσιο όπου δεν είναι ακόμα αποτελεσματικός ο ανταγωνισμός στην αγορά του φυσικού αερίου

64 C-265/08 - Federutility κ.λπ Ειδικότερα στην αγορά των πωλήσεων χονδρικής, μετακυλίεται κατά μέγα μέρος, ελλείψει παρεμβάσεως, στην τιμή πωλήσεως που προσφέρεται στον τελικό πελάτη. Στο αιτούν δικαστήριο απόκειται να ελέγξει αν πρόκειται περί αυτού, λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, υπόψη τον σκοπό δημιουργίας μιας πλήρως λειτουργικής εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου και των επενδύσεων που απαιτούνται για την άσκηση αποτελεσματικού ανταγωνισμού στον τομέα του φυσικού αερίου.

65 C-265/08 - Federutility κ.λπ Τρίτον, η επιταγή περί αναλογικότητας πρέπει επίσης να εκτιμάται σε σχέση με το προσωπικό πεδίο εφαρμογής του μέτρου και, ειδικότερα, των δικαιούχων του Προσοχή οι επιχειρήσεις υποστήριξαν ότι ο καθορισμός των τιμών αναφοράς για την παροχή φυσικού αερίου ευνοεί επίσης επιχειρήσεις ανεξαρτήτως του μεγέθους τους

66 C-265/08 - Federutility κ.λπ Με αφορμή τον ισχυρισμό αυτό το ΔΕΕ παρατηρεί Οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να τύχουν, ως τελικοί καταναλωτές φυσικού αερίου, υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας Η κατάσταση των επιχειρήσεων είναι διαφορετική από αυτή των οικιακών καταναλωτών, εφόσον οι επιδιωκόμενοι σκοποί και τα υφιστάμενα συμφέροντα δεν ταυτίζονται κατ’ ανάγκη, και, αφετέρου, οι αντικειμενικές διαφορές μεταξύ των επιχειρήσεων, αναλόγως του μεγέθους τους.

67 C-265/08 - Federutility κ.λπ Η αρχή της αναλογικότητας δεν τηρείται αν ο καθορισμός των τιμών αναφοράς για την παροχή φυσικού αερίου ευνοεί κατά τον ίδιο τρόπο ιδιώτες και επιχειρήσεις, ως τελικούς καταναλωτές φυσικού αερίου. Αμερόληπτος χαρακτήρας – δεν θα τηρείτο εάν η παρέμβαση αυτή κατέληγε στην επιβολή, κυρίως σε ορισμένες από τις εν λόγω επιχειρήσεις, της εξ αυτής προκύπτουσας οικονομικής επιβαρύνσεως, εν προκειμένω σε αυτές που δεν ασκούν και τη δραστηριότητα παραγωγής/εισαγωγής φυσικού αερίου.

68 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η Διασύνδεση είναι ανεπαρκής
Απαραίτητη για την αντιμετώπιση συμφόρησης και έκτακτων προβλημάτων Απαιτούνται υποδομές Πρώτο βήμα περιφερειακά δίκτυα Δεύτερο βήμα ένωση των περιφερειακών δικτύων και η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού υπερδικτύου

69 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η πρόσβαση τρίτου αποτελεί σημαντική αρχή για την αγορά ενέργειας Οι εξαιρέσεις από την ανωτέρω αρχή πρέπει να ερμηνεύονται στενά

70 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποιοι οι σκοποί του Κανονισμού 714/2009;
Ποια η καινοτομία του Κανονισμού 714/2009 σε σχέση με τον Κανονισμό 1228/2003; Ποιοι είναι μηχανισμοί που διευκολύνουν την δημιουργία δικτύων στην ηλεκτρική ενέργεια; Ποια είναι τα προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με τη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας;

71 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δικτύου BEMIP;
Ποιοι κατά τη γνώμη σας είναι λόγοι καθυστέρησης της δημιουργίας του Δικτύου δεδομένου ότι το πρώτο μνημόνιο υπογράφηκε το 2009; Αποτελεί η πρόσβαση τρίτων στο δίκτυο σημαντική αρχή και γιατί Υπάρχουν περιπτώσεις που ο διαχειριστής δύναται να αρνηθεί την πρόσβαση στο δίκτυο Ποια η διαφορά των εννοιών πρόσβαση στο δίκτυο και σύνδεση στο δίκτυο

72 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Επίτευξη του στόχου διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας της τάξης του 10% Καθιστώντας το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης έτοιμο για το 2020,  COM2015(82) Όλοι oι Κανονισμοί που παρουσιάστηκαν μπορούν να αναζητηθούν μέσω της EURLEX – Το δίκαιο της ΕΕ  και σχετικά έγγραφα – Αναζήτηση στη Νομοθεσία Διαδικτυακός τόπος Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ( Ειδικότερα μετά την αρχική σελίδα – ηλεκτρισμός δίκτυα

73 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μιχαήλ Δ. Μαρίνος, Η πρόσβαση σε Ενεργειακό Δίκτυο – Η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα Κομοτηνή 2003 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα: από την καινοτομία στην αξιοποίηση» COM(2011) 202 τελικό Θ. Φορτσάκης, Δίκαιο της  Ενέργειας,   Εκδόσεις Σάκκουλας 2009 σελ σχετικές με τη μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας Θ. Πανάγος, Το θεσμικό πλαίσιο της αγοράς ενέργειας, 2012, σελ