Προσωπικότητα Ως προσωπικότητα μπορεί να ορισθεί η χαρακτηριστική διαμόρφωση των προτύπων συμπεριφοράς ενός ανθρώπου στη καθημερινή του ζωή. Πρόκειται.

Παρουσίαση με θέμα: "Προσωπικότητα Ως προσωπικότητα μπορεί να ορισθεί η χαρακτηριστική διαμόρφωση των προτύπων συμπεριφοράς ενός ανθρώπου στη καθημερινή του ζωή. Πρόκειται."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Προσωπικότητα Ως προσωπικότητα μπορεί να ορισθεί η χαρακτηριστική διαμόρφωση των προτύπων συμπεριφοράς ενός ανθρώπου στη καθημερινή του ζωή. Πρόκειται για ενιαίο σύνολο που συνήθως παραμένει σταθερό και προβλέψιμο. Όταν αυτό το ενιαίο σύνολο φαίνεται να βρίσκεται έξω από το εύρος των συμπεριφορών που παρατηρείται στους περισσότερους ανθρώπους και όταν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας είναι άκαμπτα και δυσπροσαρμοστικά και οδηγούν σε λειτουργική έκπτωση και υποκειμενικό αίσθημα δυσφορίας μπορεί να τεθεί η διάγνωση της διαταραχής προσωπικότητας.

2 Ψυχική διαταραχή : αφορά τον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέπτεται, συμπεριφέρεται προς τους άλλους, και σχετίζεται με τον εαυτό του Χρόνια και σταθερή πορεία Παρουσιάζουν : Υψηλή συχνότητα άλλων ψυχικών διαταραχών (ουσίες, κατάθλιψη, πανικό) Χειρότερη πρόγνωση για τις συνυπάρχουσες διαταραχές Υψηλή συχνότητα αυτοκτονιών, βίαιης συμπεριφοράς Ορισμός DSM-IV : ένα σταθερό πρότυπο εσωτερικών εμπειριών και συμπεριφορών που αποκλίνουν σημαντικά από το αναμενόμενο πολιτισμικά για το άτομο Εκδηλώνονται σε δύο ή περισσότερες περιοχές α) Γνωστική λειτουργία β) Πεδίο των συναισθημάτων γ) Διαπροσωπική συναλλαγή δ) Έλεγχο των παρορμήσεων Μόνιμο, δύσκαμπτο, να εμποδίζει την προσαρμογή και τη λειτουργικότητα του ατόμου

3 Επιδημιολογία Επιπολασμός : 10-15% γενικού πληθυσμού 40% στο σύνολο των νοσηλευομένων 20-30% στο σύνολο των ασθενών στα ΤΕΙ Παράγοντας προδιάθεσης για άλλες διαταραχές τις οποίες επηρεάζει αρνητικά Ανδρες και γυναίκες προσβάλλονται εξίσου Συχνότητα : Παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας % Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας % Οριακή διαταραχή προσωπικότητας % του γενικού πληθυσμού 20% νοσηλευομένων ψυχιατρικών ασθενών 10% ασθενών ΤΕΙ : 3:1 Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας 1.5% του γενικού πληθυσμού

4 Αιτιοπαθογένεια Τρεις ομάδες ‘Δυναμικό’ έναρξης ζωής
Πρώιμες αναπτυξιακές εμπειρίες Πρόσφατες εκλυτικές εμπειρίες Γενετικοί : Μικρότερο ρόλο – ορισμένοι τύποι Φυσιολογική προσωπικότητα : εγγενή χαρακτηριστικά – ιδιοσυγκρασία – ταμπεραμέντο Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες : σχέση αλληλεπίδρασης

5 Χαρακτηριστικά Διαστάσεις της προσωπικότητας π.χ. εσωστρέφεια, εξωστρέφεια, νευρωτισμό, παρορμητικότητα, εξαρτητικότητα κλπ Ψυχομετρική διερεύνηση Ερωτηματολόγια Δομημένες συνεντεύξεις Συστηματική παρατήρηση της συμπεριφοράς και βαθμολόγηση σε ειδικές κλίμακες Διερεύνηση ενδοψυχικών διεργασιών

6 Παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας
Κλινική εικόνα Συνεχής και γενικευμένη καχυποψία Έλλειψη εμπιστοσύνης Ευαισθησία στην κριτική Παθολογικός τρόπος σκέψης Συνεχής και εξαντλητική επαγρύπνηση Ακαμψία Ερεθιστικότητα Μηχανισμός άμυνας : προβολή Αιτιοπαθογένεια Ψυχαναλυτική θεωρία : Χρήση πρώιμων αμυντικών μηχανισμών (σχάση, διάσπαση, προβολή) Ύπαρξη γενετικής συνιστώσας Πορεία-Πρόγνωση Ποικίλει Προνοσηρή για σχιζοφρενή προσωπικότητα Παρουσιάζουν σταθερότητα Συνοσηρότητα με κατάθλιψη, OCD, χρήση ή εξάρτηση από ουσίες, αγοραφοβία, παραληρητική διαταραχή παρανοειδούς τύπου

7 Αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας
Επιδημιολογία 3-7% ♂, 1%♀ Φυλακές 70% Συχνότερη στις κατώτερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες Κλινική εικόνα Εφηβεία : φυγές από το σπίτι, σκασιαρχείο, ψέματα, συμμετοχή σε μικρές παραβάσεις Ηλικία διάγνωσης >18 ετών Ενήλικη ζωή : Βιαιότητα Ανευθυνότητα Έλλειψη συναισθημάτων, ενοχών Παραβατική συμπεριφορά Όχι σταθερότητα στις σχέσεις Αιτιοπαθογένεια Συμμετοχή γενετικών παραγόντων Προδιαθεσικοί παράγοντες Παρουσία διαταραχής ελλειμματικής προσοχής ή Διαταραχή συμπεριφοράς πριν το 10ο έτος Πορεία-Πρόγνωση Αρνητική εξέλιξη Συνοσηρότητα με χρόνια χρήση ουσιών και κατάθλιψη

8 Οριακή διαταραχή προσωπικότητας
Κλινική εικόνα Διαχρονικό πρότυπο αστάθειας της εικόνας του εαυτού, των συναισθημάτων, της συμπεριφοράς και των διαπροσωπικών σχέσεων Παρορμητικότητα Αυτοκαταστροφικότητα (σεξουαλικές σχέσεις, χρήση ουσιών, διαχείριση χρημάτων) Προβλήματα ταυτότητας Αίσθημα κενού και ανίας Συναισθηματικές εναλλαγές (κατάθλιψη, επιθετικότητα, άγχος, οργή, απόγνωση ή πανικό, δυσφορία) Παροδικές γνωστικές διαταραχές Διαταραγμένες διαπροσωπικές σχέσεις Φόβος εγκατάλειψης

9 Οριακή διαταραχή προσωπικότητας
Αιτιοπαθογένεια Σωματική και σεξουαλική κακοποίηση Παραμέληση ή γονεϊκή περιπλοκή Μηχανισμός άμυνας : σχάση, προβολή Επιδημιολογία Επιπολασμός 2% γενικού πληθυσμού ♀ > ♂ 90% των περιπτώσεων συνοσηρότητα με μία ακόμα ψυχική νόσο 40% των περιπτώσεων συνοσηρότητα με δύο ψυχικές νόσους Πορεία-Πρόγνωση Πορεία χρόνια και επιδεινούμενη Συνοσηρότητα : υψηλή 10% αυτοκτονούν Κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών συχνή επιπλοκή

10 Oιστριονική διαταραχή προσωπικότητας
Κλινική εικόνα Ασταθείς και επιφανειακές συναισθηματικές αντιδράσεις Ανάγκη προσοχής από τους άλλους, εξαρτητικότητα Δραματοποίηση Επιπολασμός Οιστριονική διαταραχή 2-3%, ♀ Υστερική διαταραχή  αύξηση λειτουργικότητας Οιστριονική διαταραχή  μείωση λειτουργικότητας Αιτιοπαθογένεια Συνύπαρξη νευρωσικών και αρχαϊκών διαταραχών Ματαίωση κατά την παιδική ηλικία Πορεία και πρόγνωση Βαρύτερη πρόγνωση η οιστριονική διαταραχή Συνοσηρότητα με κατάθλιψη, σωματοποιητική διαταραχή ή ακόμα και ψυχωσικής συμπτωματολογίας

11 Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας
Έχει έντονη ενασχόληση με λεπτομέρειες, κανόνες, με την τάξη, την οργάνωση και τον προγραμματισμό, σε βαθμό που χάνεται η ουσία, η όπως λέει ο λαός, χάνεται το δάσος, κοιτώντας το δέντρο. Εμφανίζει τελειοθηρία που παρεμποδίζει την ολοκλήρωση μιας εργασίας. Είναι ανίκανο να πετάξει παλιά, χαλασμένα, φθαρμένα ή χωρίς αξία αντικείμενα ακόμα και όταν δεν έχουν συναισθηματική αξία. Παρουσιάζει ιδιαίτερη ακαμψία στη συμπεριφορά καθώς και ισχυρογνωμοσύνη. Είναι υπερβολικά αφοσιωμένο στην εργασία και την παραγωγικότητα με αποκλεισμό των δραστηριοτήτων του ελεύθερου χρόνου και των φιλικών σχέσεων (που δεν εξηγείται από φανερή οικονομική ανάγκη Είναι άκαμπτο σε θέματα ηθικής και αξιών. Είναι ακραία ευσυνείδητο. Είναι απρόθυμο να δουλέψει με άλλους, εκτός εάν αυτοί υποταχθούν στον ακριβή δικό του τρόπο. Είναι πολύ οικονόμος. Δεν ξοδεύει χρήματα. Θεωρεί ότι τα χρήματα πρέπει να αποταμιεύονται προκειμένου να υπάρχει μια διασφάλιση σε μελλοντικές καταστροφές που φοβάται ότι θα έρθουν.

12 Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας
Αιτιοπαθογένεια Αυστηρό και δύσκαμπτο περιβάλλον Καθήλωση νηπίου στην «πρωκτική» φάση Γενετική συμμετοχή Πορεία – Πρόγνωση Χρόνια Συνοσηρότητα με μείζων καταθλιπτικό επεισόδιο

13 Σχιζοειδής διαταραχή προσωπικότητας
 Δεν επιθυμεί και δεν απολαμβάνει στενές σχέσεις ούτε να ανήκει σε μια οικογένεια. Σχεδόν πάντα επιλέγει μοναχικές δραστηριότητες.  Έχει λίγο ή καθόλου ενδιαφέρον για σεξουαλικές εμπειρίες με ένα άλλο πρόσωπο.  Παίρνει ευχαρίστηση από λίγες ή καμία δραστηριότητες.  Δεν έχει στενούς φίλους ή έμπιστους εκτός από συγγενείς πρώτου βαθμού.  Δείχνει να αδιαφορεί για τον έπαινο ή την κριτική των άλλων.  Δείχνει συναισθηματική ψυχρότητα, απόσυρση, ή επίπεδη συναισθηματικότητα.

14 Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας
Ιδέες συσχέτισης Παράδοξες πεποιθήσεις ή μαγική σκέψη που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και που είναι ασύμβατες με τις πολιτισμικές σταθερές (π.χ. δεισιδαιμονία, πίστη σε μαντική ικανότητα, τηλεπάθεια κτλ) Ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες συμπεριλαμβανόμενων και σωματικών παραισθήσεων Παράδοξο τρόπο σκέψης και παράδοξο λόγο (π.χ. ασαφή, περιστασιακό, μεταφορικό, υπερεπεξεργασμένο ή στερεότυπο) Καχυποψία ή παρανοειδή ιδεασμό Μη κατάλληλο ή συρρικνωμένο συναίσθημα Συμπεριφορά ή εμφάνιση που είναι παράξενη, εκκεντρική ή περίεργη Ελλειψη στενών ή έμπιστων φίλων εκτός από τους συγγενείς πρώτου βαθμού Υπερβολικό κοινωνικό άγχος που δεν ελαττώνεται με την οικειότητα και τείνει να συνδέεται με παρανοειδείς φόβους παρά με αρνητική εκτίμηση για τον εαυτό.

15 Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας
Το άτομο αποφεύγει επαγγελματικές δραστηριότητες που συνεπάγονται σημαντικού βαθμού διαπροσωπική επαφή διότι φοβάται την αρνητική κριτική, την αποδοκιμασία ή την απόρριψη Απρόθυμο να σχετιστεί με άλλους ανθρώπους εκτός αν είναι βέβαιο ότι θα γίνει αρεστό Περιορίζει τις στενές σχέσεις διότι φοβάται ότι θα ντροπιαστεί ή θα γελοιοποιηθεί Σκέφτεται συνέχεια μήπως υποστεί αρνητική κριτική ή απόρριψη Έχει έντονες αναστολές στις νέες γνωριμίες εξαιτίας αισθημάτων ανεπάρκειας Θεωρεί τον εαυτό του κοινωνικά αδέξιο , μη ελκυστικό ή κατώτερο από τους άλλους 0,05-1% στο γενικό πληθυσμό

16 Εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας
1. το άτομο έχει δυσκολία να παίρνει καθημερινές αποφάσεις χωρίς συμβουλές και διαβεβαίωση από τους άλλους σε υπερβολικό βαθμό 2. έχει ανάγκη να αναλαμβάνουν οι άλλοι την ευθύνη για τους περισσότερους από τους μείζονες τομείς της ζωής του 3. έχει δυσκολία να εκφράζει διαφωνία με τους άλλους, επειδή φοβάται ότι θα χάσει την υποστήριξη ή την αποδοχή τους. Σημείωση: Μη συμπεριλαμβάνετε ρεαλιστικούς φόβους ανταπόδοσης. 4. έχει δυσκολία να ξεκινά σχέδια και προγράμματα ή να κάνει πράγματα μόνο του (εξαιτίας έλλειψης αυτοπεποίθησης για την κρίση ή τις ικανότητες του, παρά από έλλειψη κινητοποίησης ή ενεργητικότητας) 5. κάνει υπέρμετρες προσπάθειες για να πάρει φροντίδα και υποστήριξη από τους άλλους, μέχρι το σημείο να προσφέρεται να κάνει εθελοντικά πράγματα που του είναι δυσάρεστα 6.δεν νιώθει άνετα ή νιώθει ανημπόρια όταν είναι μόνο του, εξαιτίας υπερβολικών φόβων ότι είναι ανίκανο να φροντίσει τον εαυτό του 7. όταν μία στενή σχέση τελειώνει, αναζητά επειγόντως μιαν άλλη σχέση σαν πηγή φροντίδας και υποστήριξης 8. ασχολείται έντονα και εξωπραγματικά με φόβους ότι θα το εγκαταλείψουν και οτι θα χρειαστεί να φροντίζει (μόνο του) τον εαυτό του

17 Ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας
Διάχυτο πρότυπο μεγαλείου Αίσθημα σημαντικότητας του εαυτού του Ανάγκη για θαυμασμό Ενασχόληση με φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας δύναμης, ευφυίας, ομορφίας ή ιδανικού έρωτα Διαπροσωπική εκμετάλλευση Έλλειψη ενσυναίσθησης Συχνά ζηλεύει τους άλλους ή πιστεύει ότι οι άλλοι τον ζηλεύουν. 1-1,5% στο γενικό πληθυσμό 4-16% σε κλινικούς πληθυσμούς

18 Θεραπεία Ψυχοθεραπεία
Ατομική Ψυχαναλυτική : αναδιοργάνωση και εσωτερική ψυχική ανάπτυξη Γνωσιακή : εστίαση σε ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά Ομαδική Συγκρότηση από άτομα με διαφορετικές διαταραχές ή όχι Ψυχοθεραπεία οικογένειας Φαρμακευτική θεραπεία Σε σοβαρή συνοσηρότητα Ή σε συνοδό βίαιη συμπεριφορά, παρορμητική συμπεριφορά και συναισθηματική αστάθεια SSRIs Καρβαμαζεπίνη κ.α. Διαζεπάμη όχι Αντιψυχωσικά σε μικρές δόσεις

19 ΘΕΡΑΠΕΙΑ Απαρτιωμένη θεραπεία Συνδυασμός θεραπειών που :
Πραγματοποιούνται από διαφορετικούς θεραπευτές Ατομική Ομαδική Φαρμακευτική αγωγή Συμβουλευτική ή και θεραπεία οικογένειας Νοσηλεία 3 μήνες – 2 χρόνια