ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΙΤΙΩΔΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΙΤΙΩΔΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΙΤΙΩΔΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ
Σάββατο 21/10/2017 Επίκουρος καθηγητής Αθανάσιος Ν. Σαμαράς Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστήμιο Πειραιώς

2 Αιτιώδης Συσχέτιση - Εισαγωγικό Σημείωμα
Σε κάθε επιστημονική έρευνα που διαβάζω χρησιμοποιώ μία διαδικασία αποδόμησης της βασικής υπόθεσης εργασίας έτσι ώστε να μπορέσω να την κατανοήσω καλύτερα και να την αποδελτιώσω αποτελεσματικότερα. Επίσης σε κάθε επιστημονική εργασία, σε κάθε δημοσίευση που ετοιμάζω, χρησιμοποιώ την ίδια μέθοδο για να οργανώσω την εργασία μου. Εκτός από το επιστημονικό πεδίο, χρησιμοποιούμε την αιτιώδη συσχέτιση ακούσια στην καθημερινή μας ζωή. Κατά την χρήση κάνουμε εγγενώς σφάλματα. Αυτά τα σφάλματα, οι γνωσιακές μεροληψίες υφίστανται κανονικότητες και μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε και να τις διαχειριστούμε Αυτή η γνώση είναι χρηστική (1) Για να κατανοήσουμε καλλίτερα την ύλη. (2) Για να κάνουμε αποτελεσματικότερα έρευνα (3) Ως εργαλεία ελέγχου των υποκειμενικών μας θεωριών Αυτογνωσία.

3 Συνοπτικοί Ορισμοί Α  Β  Γ
A. Ανεξάρτητη Μεταβλητή: Μία μεταβλητή που εκφράζει το αιτιώδες φαινόμενο μίας αιτιώδους θεωρητικής υπόθεσης. Π.χ. Η μόρφωση οδηγεί στην Δημοκρατία. B. Εξαρτημένη Μεταβλητή: Μία μεταβλητή που εκφράζει το αιτιατό φαινόμενο (το αποτέλεσμα) μίας αιτιώδους θεωρητικής υπόθεσης Π.χ. Η μόρφωση οδηγεί στην Δημοκρατία. Γ. Η ενδιάμεση ή παρεμβαίνουσα μεταβλητή: παρεμβαίνει μεταξύ της ανεξάρτητης και της εξαρτημένης μεταβλητής. Αποτελεί το αποτέλεσμα της αρχικής αιτίας που γίνεται στην συνέχεια η αιτία για να επιτευχθεί το τελικό αποτέλεσμα. Η ενδιάμεση μεταβλητή προκαλείται από την ανεξάρτητη και προκαλεί την εξαρτημένη μεταβλητή Π.χ. Η ηλιοφάνεια προκαλεί φωτοσύνθεση κάνοντας το χορτάρι να φυτρώσει. (Van Evera 2000:26-27) Α  Β  Γ

4 Προϋποτιθέμενη Συνθήκη
Προϋποτιθέμενη Συνθήκη: Ένα φαινόμενο του οποίου η παρουσία ενεργοποιεί ή ενισχύει την δράση ενός αιτιώδους νόμου ή υπόθεσης. Χωρίς αυτό η αιτιότητα λειτουργεί πιο αδύναμα: π.χ. Η ηλιοφάνεια κάνει το χορτάρι να φυτρώνει, προκαλεί όμως μεγάλη ανάπτυξη μόνο σε έδαφος που έχει εμπλουτιστεί. ή και καθόλου: π.χ. Η ηλιοφάνεια κάνει το χορτάρι να φυτρώνει μόνο όμως στην περίπτωση που θα βρέξει. (van Evera 2000:25) Πως συμβολίζουμε την προϋποτιθέμενη συνθήκη; Παράδειγμα αραβική άνοιξη και τεχνολογία επικοινωνίας. Α  Β  Γ χ Δ

5 Υπόθεση Εργασίας Κάθε έρευνα αποσκοπεί να περιγράψει και να εξηγήσει μία κατάσταση σύμφωνα με μία σχέση. Η σχέση που συνδέει την εξαρτημένη με την ανεξάρτητη μεταβλητή ονομάζεται αιτιώδης θεωρητική υπόθεση ή υπόθεση εργασίας και ελέγχεται στη βάση εμπειρικών στοιχείων. Η έρευνα ελέγχει μία αιτιώδη θεωρητική υπόθεση. Δηλαδή μία υπόθεση (μία πρόταση, μία σχέση) η οποία συνδέει μία ανεξάρτητη με μία εξαρτημένη μεταβλητή, μία αιτία με ένα αποτέλεσμα.

6 Η έρευνα αποτελεί έναν συνεχή διάλογο ιδεών και στοιχείων
Προκαθορισμένες ιδέες για το υπό έρευνα θέμα συνιστούν το πλαίσιο για την ανάλυση και ερμηνεία των στοιχείων. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης συντελούν στην εκ νέου διαμόρφωση των αρχικών ιδεών. (α) Έλεγχος υποθέσεων: Τα εμπειρικά δεδομένα αντιπαρατίθενται με μία προκαθορισμένη θεωρία με σκοπό την επιβεβαίωση ή την διάψευση της θεωρίας αυτής. Υποθέσεις σταθερές κατά την διάρκεια της έρευνας. (β) Τα εμπειρικά δεδομένα αποτελούν την βάση για ανάπτυξη της θεωρίας όταν το αναλυτικό πλαίσιο είναι γενικό και ρευστό και επιδιώκεται η εννοιολογική αποσαφήνιση και συγκεκριμενοποίηση της θεωρίας.

7 Από τις θεωρητικές έννοιες στις εμπειρικές μεταβλητές
Οι θεωρίες συνιστούν μία γενική αντίληψη για το πώς διαμορφώνονται, πώς διατηρούνται και πώς μεταβάλλονται οι κοινωνικοί θεσμοί και οι κοινωνικές σχέσεις. Η θεωρία προσφέρει το πλαίσιο για την συστηματική ερμηνεία των εμπειρικών δεδομένων. Η μέτρηση των αντικειμενικών εξωτερικών χαρακτηριστικών (μεταβλητών) των υπό έρευνα φαινομένων είναι προϋπόθεση για την μεταξύ τους σύνδεση, για την ανάδειξη κανονικοτήτων και αιτιωδών συσχετίσεων. Η μεταβλητή είναι η εμπειρική μορφή της θεωρητικής έννοιας. Οι διαφορετικές τιμές της αντιπροσωπεύουν ποιοτικές ή ποσοτικές διαφορές. Τεχνικές μέτρησης των μεταβλητών: διαδικασία μετάφρασης των θεωρητικών εννοιών σε εμπειρικούς δείκτες.

8 Υπόθεση Εργασίας – Σχετικοί Ορισμοί
Υπόθεση: Μία εικαζόμενη σχέση μεταξύ δύο φαινομένων (το Α προκαλεί το Β). Ερμηνεία: Ο τρόπος με τον οποίο προκαλείται η αιτιότητα (γιατί ή πως τα Α προκαλεί το Β) Θεωρία: Εάν αιτιώδης νόμος ή μία αιτιώδης υπόθεση (απέδειξα ή υποθέτω ότι το Α προκαλεί το Β) μαζί με μία ερμηνεία του αιτιώδους νόμου ή υπόθεσης η οποία εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο το Α προκαλεί το Β. Δηλαδή: Υπόθεση + Ερμηνεία = Θεωρία Παράδειγμα: Υποθέσεις εργασίας από μεταπτυχιακή διατριβή Αφροδίτης Παπαδημητρίου «Η λογική του μέσου σε αντιδιαστολή με τη λογική του κόμματος στην κατασκευή και παρουσίαση τηλεοπτικών ειδήσεων. Μελέτη περίπτωσης: Υπόθεση Βατοπεδίου»

9 Υπόθεση Εργασίας – Παραδείγματα
1η Υ.Ε.: Η λειτουργία της λογικής του μέσου θα οδηγήσει σε αδιαφοροποίητο περιεχόμενο και κοινή στάση των μέσων επικοινωνίας απέναντι στην υπόθεση Βατοπεδίου, κοινή στάση που υπαγορεύεται από την λειτουργία των ίδιων μηχανισμών παραγωγής των ειδήσεων με τον ίδιο τρόπο και χωρίς επιρροές σε όλα τα μέσα.  2η Υ.Ε.: Η λειτουργία της λογικής του κόμματος και της επαλληλίας του επικοινωνιακού με το πολιτικό σύστημα θα έχει ως αποτέλεσμα διαφοροποιήσεις στο περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης στο ζήτημα της υπόθεσης Βατοπεδίου οι οποίες θα καθορίζονται από τον στρατηγικό σχεδιασμό του κόμματος με το οποίο τα μέσα ενημέρωσης ταυτίζονται (συνοδοιπορούν) .  3η Υ.Ε.: Η λειτουργία της λογικής του μέσου με τη μορφή του σχήματος (οργανωτικού μοντέλου) της διαπλοκής προβλέπει την διαφοροποίηση στο περιεχόμενο των μέσων επικοινωνίας σύμφωνα με τα ατομικά οικονομικά συμφέροντα του ιδιοκτήτη του ενημερωτικού μέσου.

10 Υπόθεση Εργασίας – Παραδείγματα

11 Υπόθεση Εργασίας – Παραδείγματα

12 Αιτιώδεις Σχέσεις στην Θεωρία Ημερήσιας Διάταξης
Τη θεματολογία των ομάδων πίεσης/ διαμορφωτών πολιτικής (policy agenda), όλων εκείνων που θέλουν να επηρεάσουν τα Μ.Ε. και το ακροατήριό τους για να πετύχουν κάποιο στόχο. Ερώτηση: Ποια είναι τα θέματα που εξυπηρετούν την στρατηγική τους επικοινωνία; Τη θεματολογία των μέσων μαζικής επικοινωνίας (media agenda), που κατασκευάζεται μέσα από τη διαντίδραση της διαδικασίας παραγωγής της ειδησεογραφίας και της πραγματικότητας. Ερώτηση: Ποια θέματα προτείνονται ως σημαντικότερα από τα Μ.Ε.; Τη θεματολογία του κοινού (Public agenda). Ερώτηση: Ποια θέματα απασχολούν το ακροατήριο; Ποια θέματα θεωρεί η κοινή γνώμη ως σημαντικότερα;

13 Αιτιώδεις Σχέσεις στην Θεωρία Ημερήσιας Διάταξης
Επίδραση επί των Μ.Ε. – agenda-building Πώς και σε ποιο βαθμό οι θεματικές επιλογές των ομάδων πίεσης μπορούν να επηρεάσουν τη θεματολογία των μέσων μαζικής επικοινωνίας; Eπίδραση των Μ.Ε. – agenda-setting Πώς και σε ποιό βαθμό η θεματολογία των M.M.E. μπορεί να επηρεάσει τη θεματολογία του ακροατηρίου; Παρατηρούμε στην θεωρία της ημερήσιας διάταξης και τον τρόπο με τον οποίο το περιεχόμενο των μέσων επικοινωνίας λειτουργεί ως ενδιάμεση μεταβλητή ανάμεσα στις προσπάθειες πειθούς της ελίτ και στις αντιλήψεις του ακροατηρίου

14 Αιτιώδεις Σχέσεις στην Θεωρία Ημερήσιας Διάταξης
1) Ανεξάρτητη Μεταβλητή: Θεματολογία ομάδων πίεσης. Είμαι στην ομάδα για την καταπολέμηση του AIDS και κάνω μία εκστρατεία για να κινήσω το ενδιαφέρον των ΜΜΕ   2) Ενδιάμεση Μεταβλητή: Θεματολογία μέσων επικοινωνίας. Ο δημοσιογράφος που έρχεται στην εκδήλωση τύπου εμφανίζει το θέμα μου στο δελτίο ειδήσεων.   3) Εξαρτημένη Μεταβλητή: Θεματολογία κοινού. Ο κόσμος που βλέπει την είδηση θεωρεί το AIDs σημαντικό πρόβλημα. ή 3) Ενδιάμεση Μεταβλητή 2: Θεματολογία κοινού. Ο θεατής αφού θεωρεί το AIDS πιο σημαντικό πιέζει την κυβέρνηση να υπάρξει μεγαλύτερη κατανομή πόρων για την καταπολέμηση της ασθένειας.  4) Εξαρτημένη Μεταβλητή: Θεματολογία κυβέρνησης. Η κυβέρνηση υποκύπτει στην πίεση και αυξάνει τους πόρους για την αντιμετώπιση του AIDS που προφανώς κόβονται από άλλο κονδύλι (όπως η αντιμετώπιση του καρκίνου).

15 Κεντρικές Αιτιώδεις Σχέσεις στην Θεωρία των Μέσων
Στην Επιστήμη της Επικοινωνίας μεγάλο μέρος της έρευνας επικεντρώνεται σε δύο τύπου αιτιώδεις σχέσεις 1) Επίδραση επί των Μ.Ε. Κεντρικό ερευνητικό ερώτημα: Ποιος καθορίζει και πώς το περιεχόμενο των μέσων επικοινωνίας; Ανεξάρτητη Μεταβλητή: Παράγοντες που επιδρούν στο περιεχόμενο των μέσων (π.χ. κόμματα, δημοσιογραφικές πρακτικές, τεχνολογική εξέλιξη) Εξαρτημένη Μεταβλητή: Περιεχόμενο των μέσων επικοινωνίας 2) Eπίδραση των Μ.Ε. Κεντρικό ερευνητικό ερώτημα: Πώς και σε ποιό βαθμό το περιεχόμενο των μέσων επικοινωνίας επηρεάζει το κοινό Ανεξάρτητη Μεταβλητή: Περιεχόμενο Μέσων Επικοινωνίας Εξαρτημένη Μεταβλητή: Γνώση, στάση, συμπεριφορά κοινού.

16

17

18 Λογική της Αιτιώδους Συσχέτισης
  Λογική της Αιτιώδους Συσχέτισης Μέθοδος της Διαφοράς (Method of Difference): Όταν η παρουσία ενός παράγοντα οδηγεί σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα ενώ σε μία άλλη περίπτωση που απουσιάζει ο παράγοντας το αποτέλεσμα δεν εμφανίζεται , και εφόσον οι δύο περιπτώσεις είναι ίδιες κατά τις άλλες συνθήκες, τότε ο συγκεκριμένος παράγοντας θεωρείται αιτία του αποτελέσματος. Προϋποθέσεις για την ύπαρξη αιτιώδους σύνδεσης: 1.Η υποτιθέμενη αιτία και το θεωρούμενο αποτέλεσμα θα πρέπει να μεταβάλλονται συγχρόνως – Να χαρακτηρίζονται από συνδιακύμανση. 2.Η μεταβολή στην αιτία (ανεξάρτητη μεταβλητή) θα πρέπει να προηγείται της μεταβολής στο αποτέλεσμα (εξαρτημένη) 3.Εναλλακτικές εξηγήσεις για την ύπαρξη της σύνδεσης που αναιρούν την αιτιακή λογική θα πρέπει να απορρίπτονται με τον κατάλληλο σχετικό έλεγχο.

19 Οδηγίες Χρήσης Κατά την επισκόπηση της βιβλιογραφίας που αφορά σε κάθε επιστημονική έρευνα που αποδελτιώνετε καταγράψτε: Την ανεξάρτητη μεταβλητή και την εξαρτημένη μεταβλητή Τυχόν ενδιάμεσες μεταβλητές Την προϋποτιθέμενη συνθήκη Την αιτιώδη υπόθεση εργασίας και πιθανές εναλλακτικές υποθέσεις Την μεθοδολογία που χρησιμοποίησαν Βασικά συμπεράσματα.

20 Η αιτιακη ςχεςη ςτην υποκειμενικη & ςτην κοινωνικη θεωρια
ΜΕΡΟΣ Β Η αιτιακη ςχεςη ςτην υποκειμενικη & ςτην κοινωνικη θεωρια

21 Διαλεκτική Σχέση Θεωρίας και Πράξης
Όταν η πράξη της επικοινωνίας/διδακτικής χωριστεί από την θεωρία της, όπως συχνά συμβαίνει, χάνει την υπόσταση της ως πράξη με την Αριστοτελική σημασία του όρου και υποβαθμίζεται σε εμπειρική ή τεχνοκρατική δραστηριότητα. Αντίστοιχα η θεωρία της επικοινωνίας/διδακτικής όταν αποξενωθεί από την πράξη χάνει την καθοδηγητική της δύναμη και μετατρέπεται σε άσκηση αφηρημένης σκέψης. Στην Επιστήμη της Επικοινωνίας/Διδακτική και Παιδαγωγική η θεωρία πρέπει να προέρχεται από την πράξη και να προορίζεται για την πράξη.

22 «Υποκειμενικός Θεωρητικός»
Μέσα από τις συνθήκες της καθημερινής πράξης οι λειτουργοί της επικοινωνίας/δάσκαλοι έχουν σχηματίσει την προσωπική τους γνώση για το τι είναι αποτελεσματικό στην επικοινωνία και έχουν οργανώσει τις εμπειρίες τους βασιζόμενοι στην κοινή λογική. Αυτές είναι οι «υποκειμενικές θεωρίες» της εφαρμοσμένης επικοινωνίας / διδακτικής. Ο «υποκειμενικός θεωρητικός» τείνει να παραβλέπει τις ασυνέπειες και τις εσωτερικές λογικές αντιφάσεις της θεωρίας του. Η απάντηση είναι η συνεχής αυτό-διερεύνηση η οποία προϋποθέτει την εξοικείωση με την θεωρία όσο και με την έρευνα της Επιστήμης της Επικοινωνίας /Διδακτικής και Παιδαγωγικής.

23 «Κριτικο-στοχαστικός Λειτουργός»
 Να συνειδητοποιήσουμε τις λανθάνουσες θεωρίες μας, και τις καταστήσουμε επιδεκτικές αλλαγής. Να αναλύουμε και να συσχετίζουμε τις παραδοχές μας και την λειτουργία μας με τις αναγκαιότητες της συγκεκριμένης κατάστασης. Στο πρόσωπό του ο στοχαστικο-κριτικός λειτουργός της επικοινωνίας / δάσκαλος συνδυάζει έρευνα και (αυτό)ανάλυση στην καθημερινή του πρακτική, γεφυρώνοντας έτσι το χάσμα ανάμεσα στους θεωρητικούς και τους πρακτικούς. Κεντρικές έννοιες σε αυτή την διαδικασία είναι ο στρατηγικός στοχασμός και η συνεχής διερεύνηση του πεδίου.

24 Είδη Θεωρίας 1. Θεωρίες Καθημερινής Χρήσης: Στις αντιλήψεις που έχουμε όλοι μας διαμορφώσει για τα μέσα επικοινωνίας μέσα από την συνεχή εμπειρία μας με αυτά. 2. Διαχειριστική Προσέγγιση: Οι λειτουργικές θεωρίες τις οποίες χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες των μέσων επικοινωνίας στους χώρους εργασίας τους. 1+2=Υποκειμενική Θεωρία 3. Κοινωνική Θεωρία: Διατυπώνει γενικούς ορισμούς για την φύση, την λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των μέσων επικοινωνίας. 4. Κανονιστική θεωρία: Εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα επικοινωνίας οφείλουν να λειτουργούν για να επιτευχθούν συγκεκριμένες κοινωνικές αξίες.

25 Γενικοί Σκοποί Εκπαίδευσης
Διδακτικός Υλισμός: Η απόκτηση γνώσεων. Χρειάζονται γνώσεις πάνω στις οποίες θα δομηθεί η πνευματική συγκρότηση του φοιτητή. Δεν μπορεί να εκφράσει αξιολογική κρίση όποιος αγνοεί τα γεγονότα. Διδακτικός Ειδολογισμός: Η ανάπτυξη της ικανότητας αξιοποίησης της γνώσης. Ανάπτυξη από τον φοιτητή συγκεκριμένων νοητικών και γνωστικών διαδικασιών ώστε να είναι σε θέση να διεισδύσει σε περιοχές γνώσης. Προέχει το πώς μαθαίνουμε και όχι μόνον το τι μαθαίνουμε. Στόχος του μεταπτυχιακού η ανάπτυξη στρατηγικών μάθησης και όχι η απόκτηση αδρανών ιδεών. Ερώτηση 1: Πως συνδέονται τα αιτιακά σχήματα και οι θεωρίες επικοινωνίας με τον διδακτικό υλισμό και ειδολογισμό; Ερώτηση 2: Στην απόκτηση ποιων γνωσιακών ικανοτήτων χρησιμεύει η γνώση των αιτιακών σχημάτων;

26 Ενσωμάτωση Αιτιακών Σχέσεων σε Μαθησιακή Διαδικασία
  Ενσωμάτωση Αιτιακών Σχέσεων σε Μαθησιακή Διαδικασία 1. Εισαγωγή στον επιστημονικό τρόπο σκέψης με αιχμή την αιτιακή σχέση, η οποία αποτελεί τη βάση συγκρότησης των θεωριών. 2. Αποτελεσματικότερη κατανόηση της δομής κάθε θεωρίας και των διαφοροποιήσεών τους. 3. Μαθαίνει να συγκροτεί δικές του υποθέσεις εργασίας. 4. Αναγνωρίζει και ταυτοποιεί τις υποκειμενικές θεωρίες από τις οποίες εμφορούνται οι άλλοι, μέσω της ανάλυσης του λόγου τους. Ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ο φοιτητής καλείται να αναγνωρίσει τις αιτιώδεις συσχετίσεις σε συγκεκριμένες δηλώσεις πολιτικών, δημοσιογράφων ή απλών ανθρώπων σχετικά με φαινόμενα επικοινωνίας, να ταυτοποιήσει τις υποκειμενικές θεωρίες τους μέσα από τη σύγκριση των αιτιωδών συσχετίσεων που έχει καταγράψει με τις αντίστοιχες που διέπουν τις θεωρίες.

27 Ενσωμάτωση Αιτιακών Σχέσεων σε Μαθησιακή Διαδικασία
  Ενσωμάτωση Αιτιακών Σχέσεων σε Μαθησιακή Διαδικασία Με βάσει αυτά τα ευρήματα καλείται να αξιολογήσει την απόσταση ανάμεσα στην υποκειμενική και στην κοινωνική θεωρία, δηλαδή, ανάμεσα στις ιδεοληψίες των δρώντων υποκειμένων και το επιστημονικό κεκτημένο. Στην συνέχεια διερευνά τις πρακτικές συνεπαγωγές αυτών των αποκλίσεων καθώς και τους λόγους διαμόρφωσης των υποκειμενικών θεωριών. Η εμπέδωση του ότι κάθε άνθρωπος ακούσια ή εκούσια εμφορείται από υποκειμενικές θεωρίες, οι οποίες εμπεριέχουν λογικά κενά ή σφάλματα και οδηγούν σταδιακά και σε συνδυασμό με τη συνεχή εξάσκηση στην αναγνώριση και ταυτοποίηση των υποκειμενικών θεωριών των άλλων, έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη των αναστοχαστικών διεργασιών, οι οποίες επιτρέπουν στον φοιτητή να επιτύχει τον αυτο-έλεγχο και τον εξορθολογισμό των δικών του υποκειμενικών θεωριών. Σταδιακά επέρχεται η αυτοματοποίηση των διαδικασιών.

28 Βιβλιογραφία Σαμαράς Αθ.Ν., Δημητρίου, Μ.- Ε. & Λουκοπούλου, Ε. (2017). «Η Συστηματική Καταγραφή των Απεικονίσων του Συστήματος Κρατών στα Μέσα Ενημέρωσης ως Προϋπόθεση Αποτελεσματικής Διαχείρισης της Κρατικής Εικόνας: Μεθοδολογικές Παρατηρήσεις». Σελ 179 – 209 στο συλλογικό τόμο Ιορδανίδου, Σ. (Επιμ.) «Διαχείριση και Συγκρότηση Εικόνας Τόπου: από το Place Branding στην Ταξιδιωτική Δημοσιογραφία». Αθήνα: Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις. (Στην ηλεκτρονική τάξη του μαθήματος) Σαμαράς, Αθ.Ν. & Ιορδανίδου, Σ. (2016). «Η Αξιοποίηση της Αιτιακής Σχέσης στη Διδασκαλία των Μέσων Επικοινωνίας: Ανάλυση Μεθοδολογίας με Επίκεντρο την Επίδραση-CNN». Στο Κοντάκος Α.Θ. & Σταμάτης Π.Ι. (Επιμ.), «Θεωρίες και Μοντέλα Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση», τόμος 2 της σειράς «Επικοινωνία και Εκπαίδευση». Αθήνα: Εκδ. Διάδραση. (Στην ηλεκτρονική τάξη του μαθήματος) Τάκας, Μ. (2017). «Παραγωγικά Αίτια και Πρακτικές Συνεπαγωγές του Brexit στον Γερμανικό Τύπο. Κρατική Αυτό-εικόνα και Ηγεμονικές Ενατενίσεις». Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική, τεύχος 39, σελ Υπερσύνδεση. Κυριαζή Ν. (2001) Η Κοινωνιολογική Έρευνα, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. VanEvera S. (2000) Εισαγωγή στην Μεθοδολογία της Πολιτικής Επιστήμης, Αθήνα: Εκδ. Ποιότητα. Σαμαράς, Αθ.Ν. και Τάκας, Ε. (2016) «H Επαγωγική Μέθοδος: Μία Προσέγγιση για την Διδασκαλία – Μία Στρατηγική για την Καθημερινή Ζωή». Εργαστήριο μεθοδολογίας στο ‪#‎RetreatConference2016 «Ψηφιακή Δημοσιογραφία: Απάντηση στην Κρίση των Μέσων Ενημέρωσης;» του ΜΠΣ «Επικοινωνία και νέα Δημοσιογραφία» Α.Π.Κυ. και του Advanced Media Institute (Αθήνα, Σεπτέμβριος 23-25). Υπερσύνδεση.