Απαγορευση κρατικων Ενισχυσεων Αικατερινη ΗλιΑδου

Παρουσίαση με θέμα: "Απαγορευση κρατικων Ενισχυσεων Αικατερινη ΗλιΑδου"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Απαγορευση κρατικων Ενισχυσεων 31.01.2017 Αικατερινη ΗλιΑδου
Δημοσιονομικό δίκαιο Απαγορευση κρατικων Ενισχυσεων Αικατερινη ΗλιΑδου

2 Έννοια κρατικών ενισχύσεων
Μέθοδος κρατικής παρέμβασης στην οικονομία Χορήγηση πλεονεκτήματος, χάριν της υποστήριξης της βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας κλάδων ή επιχειρήσεων στο πλαίσιο άσκησης οικονομικής ή κοινωνικής πολιτικής πχ: Αλλαγή τιμών Αγορά σε τιμές που δεν ανταποκρίνονται στην αγορά Κάλυψη κόστους Αποδέκτης: δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις Μορφές κατά βάση (άρα, ενδιαφέρον δημοσιονομικού δικαίου) Επιδοτήσεις / επιχορηγήσεις (+) Έμμεσες ταμειακές μεταβιβάσεις (χαμηλότοκα ή ευνοϊκά δάνεια, εγγυήσεις Δημοσίου) (+) Απώλεια φορολογικών εσόδων Δημοσίου (φοροαπαλλαγές) (-)

3 Δίκαιο ΕΕ Πρωτογενές Δίκαιο ΕΕ: ά ΣΛΕΕ – Διατάξεις οι οποίες εντάσσονται στο Δίκαιο Ελεύθερου Ανταγωνισμού ΕΕ Βασική κανονιστική επιλογή: απαγόρευση ΚΕ με δυνατότητες για εξαίρεση Ειδικοί διαδικαστικοί κανόνες Στόχος: προστασία ελεύθερου ανταγωνισμού και εσωτερικής αγοράς

4 Πλέγμα κανόνων Δικαίου ΕΕ
ΣΛΕΕ Ά. 107 ΣΛΕΕ Γενική απαγόρευση ΚΕ υπό προϋποθέσεις (παρ. 1) Καταγραφή συγκεκριμένων ενισχύσεων που είναι συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά (παρ. 2) Δυνατότητα βάσει κριτηρίων (α-ε΄) εξαίρεσης από την απαγόρευση (παρ. 3) Ά. 108 ΣΛΕΕ Διαδικαστικοί κανόνες για τον έλεγχο ΚΕ – αποκλειστική αρμοδιότητα Επιτροπής / όχι πάντως τα εθνικά δικαστήριαv πλην ά. 108 παρ. 3 εδ. γ’ ΣΛΕΕ (προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΕ ή ερώτημα στην Επιτροπή) Αμφισβήτηση αποφάσεων Επιτροπής μέσω προσφυγής ακυρώσεως Ά. 109 ΣΛΕΕ Νομική βάση για παράγωγο δίκαιο στον τομέα ΚΕ (Κανονισμοί) Παράγωγο δίκαιο ΕΕ Νομολογία ΔΕΕ Ερμηνευτικές ανακοινώσεις /κατευθυντήριες γραμμές Επιτροπής

5 Πεδίο εφαρμογής 107 ΣΛΕΕ Για όλες τις ΚΕ που χορηγούν τα Κράτη μέλη (όχι ΕΕ) Γενικός κανόνας: απαγόρευση ΚΕ, με επιφύλαξη για εξαιρέσεις 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ Επιφύλαξη ισχύος ειδικών κανόνων ΕΕ (πχ. στον τομέα της αγροτικής πολιτικής – ά. 42 ΣΛΕΕ) Εξαιρέσεις παραγράφων 2 και 3 ά. 107 ΣΛΕΕ Δυνατότητα εφαρμογής ά. 106 παρ. 2 ΣΛΕΕ για ΥΓΟΣ

6 Πρακτική εφαρμογή ά. 107 ΣΛΕΕ;
Η απαγόρευση ΚΕ κατά το 107 ΣΛΕΕ δεν είναι διάταξη αμέσου εφαρμογής, αλλά απαιτείται να εφαρμοστεί η διαδικασία του ά. 108 ΣΛΕΕ για διαπίστωση του ασυμβίβαστου της ΚΕ με την εσωτερική αγορά Προσοχή: άμεση εφαρμογή έχει μόνον το ά. 108 παρ. 3 εδ. γ’ ΣΛΕΕ για απαγόρευση εφαρμογής νέων ενισχύσεων (standstill obligation) δεν ισχύει όμως για υφιστάμενες ενισχύσεις «Τα εθνικά δικαστήρια οφείλουν να εξασφαλίζουν στους διοικούμενους ότι θα συναχθούν όλες οι κατά το εθνικό τους δίκαιο συνέπειες της παραβάσεως της δια­ τάξεως αυτής, όσον αφορά τόσο το κύρος των πράξεων εφαρμογής των μέτρων ενισχύσεως όσο και την αναζήτηση των χρηματικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν κατά παράβαση της διατάξεως αυτής ή των ενδεχομένως διαταχθέντων προσωρινών μέτρων (βλ. απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 1991, C-354/90, Fédération nationale du commerce extérieur des produits alimentaires και Syndicat national des négociants et transformateurs de saumon, Συλλογή 1991, σ. I-5505, σκέψη 12).» ΔΕΕ C-143/99 Adria-Wien

7 Προϋποθέσεις εφαρμογής ά. 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ
Κριτήρια ΚΕ Κρατικοί πόροι Επιλεκτικός χαρακτήρας Νόθευση ανταγωνισμού Παρεμπόδιση του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών Απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά !

8 Αποδέκτης ενίσχυσης: «επιχείρηση»
Δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις Κάθε οντότητα, η οποία ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από νομικό καθεστώς και τρόπο χρηματοδότησης ΔΕΕ Höfner (C-41-90): δημόσιος οργανισμός που μεσολαβεί στην απασχόληση είναι επιχείρηση ΔΕΕ Cassa di Risparmio di Firenze (C-222/04): η επιδίωξη κέρδους είναι αδιάφορη ΔΕΕ Eurocontrol (C-364/92): Όχι πάντως η άσκηση δημόσιας εξουσίας ΔΕΕ Albany (C-67/96): Ακόμη και ΦΚΑ, όταν οι παροχές εξαρτώνται από οικονομικά αποτελέσματα Οικονομική δραστηριότητα = προσφορά αγαθών και υπηρεσιών σε αγορά Απαιτούνται: Αυτονομία οικονομικής δράσης Πλήρης ανάληψη οικονομικών κινδύνων

9 1. Έννοια ΚΕ Τεχνικός όρος - Ευρεία κατανόηση (και λόγω γραμματικής διατύπωσης «υπό οποιαδήποτε μορφή») - Ερμηνεία βάσει αντικειμενικών κριτηρίων Κάθε προνομιακή ελάφρυνση βαρών υπέρ επιχειρήσεων ή κλάδων της οικονομίας, η οποία δεν αντιστοιχεί σε ανάλογη αντιπαροχή βάσει όρων της αγοράς (κριτήριο του ιδιώτη επενδυτή - «private-investor-test») Όχι μόνον επιχορηγήσεις Κάθε απαλλαγή από επιβαρύνσεις, που θα έφερε κανονικά μία επιχείρηση Ο επιδιωκόμενος σκοπός είναι αδιάφορος «συνετός επενδυτής» Όχι πάντως παροχές για εκπλήρωση συγκεκριμένων ΥΓΟΣ (106 ΙΙ ΣΛΕΕ) – εξαίρεση / στενή ερμηνεία

10 Έννοια ΥΓΟΣ ΔΕΕ C-393/92 Almelo (1994): Οι δραστηριότητες μίας επιχείρησης η οποία οφείλει να διασφαλίζει τον εφοδιασμό κατοίκων περιοχής με ηλεκτρική ενέργεια αδιαλείπτως και υπό ομοιόμορφα τιμολόγια χωρίς να επιτρέπεται να διαφοροποιούνται παρά εάν συντρέχουν αντικειμενικά και γενικώς εφαρμοζόμενα κριτήρια είναι ΥΓΟΣ Ιδιαίτερη αξιολογική σημασία για την οικονομική και κοινωνική δομή της Ευρώπης Ά. 14 ΣΛΕΕ Ά. 36 ΧΘΔΕΕ «πρόσβαση στις ΥΓΟΣ ΕΕ» Πρωτόκολλο 26 Πρακτική σημασία: οριοθέτηση της εφαρμογής κανόνων ανταγωνισμού – στενή ερμηνεία!

11 Πρακτική λειτουργία ΥΓΟΣ
ΔΕΕ C-280/00 Altmark (2003) – κριτήρια αξιολόγησης παρεχόμενου ανταλλάγματος Σαφήνεια ως προς την υποχρέωση που επιβάλλεται και ως προς την επιχείρηση που επιφορτίζεται Αντικειμενικός και με διαφάνεια τρόπος προσδιορισμού των βασικών παραμέτρων καθορισμού του αντισταθμίσματος που παρέχεται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης Περιορισμός του αντισταθμίσματος στο πρόσθετο κόστος το οποίο προκύπτει από την εκτέλεση της υποχρέωσης, λαμβανομένων υπόψη τυχόν εσόδων και ευλόγου κέρδους για παροχή ΥΓΟΣ Καθορισμός του επιπέδου της παρεχόμενης αντιστάθμισης βάσει αναλύσεως κόστους για μία μέση επιχείρησης, με χρηστή διαχείριση και κατάλληλο εξοπλισμό όταν δεν προηγείται διαγωνισμός

12 Παραδείγματα ΚΕ ΔΕ: Ιδιωτικές επιχειρήσεις:
Οι παροχές του Δημοσίου / ιδιοκτήτη μίας ΔΕ είναι ΚΕ, όταν αυτές δεν θα γινόταν από έναν ιδιώτη επενδυτή σε ανάλογη κατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια απόδοσης και αδιάφορα από παραμέτρους κοινωνικής ή περιφερειακής πολιτικής ΚΕ συνιστά και η λογιστική υποστήριξη μίας ΔΕ προς θυγατρική της, εφόσον δεν γίνεται βάσει κανόνων αγοράς Ιδιωτικές επιχειρήσεις: Επενδύσεις του Δημοσίου σε ιδιωτικές επιχειρήσεις συνιστούν ΚΕ, όταν η επιχείρηση δεν θα μπορούσε να ανεύρει αντίστοιχους οικονομικούς πόρους από την αγορά κεφαλαίων

13 Παραδείγματα ΚΕ Επιδοτήσεις Άφεση χρέους Επιδοτήσεις τόκων
Παραχώρηση ακινήτων χωρίς αντάλλαγμα Αναδοχή χρέους Διαγραφή προστίμων Ειδική διοίκηση για τη διάσωση επιχειρήσεων Δανειοδοτήσεις Εγγυοδοσίες Αυξήσεις κεφαλαίου

14 2. Κρατικοί πόροι Κάθε ενίσχυση που παρέχεται άμεσα ή έμμεσα από φορείς του Δημοσίου Αδιάφορο το νομικό καθεστώς του φορέα που παρέχει την ενίσχυση Άρα καταλαμβάνονται τόσο η Διοίκηση όσο και φορείς της καθ’ ύλην και κατά τόπο αυτοδιοίκησης ΝΠΙΔ του Δημοσίου καταλαμβάνονται όταν υπάρχει έλεγχος από το Δημόσιο - Για την ανεύρεση του ελέγχου εφαρμόζεται ο ορισμός της Οδ. 2006/111 για τη διαφάνεια χρηματοοικονομικών σχέσεων μεταξύ κρατών και ΔΕ και ο έλεγχος αυτός συνδέεται αιτιωδώς με την χορήγηση της ενίσχυσης / κρίνεται ad hoc και δεν γίνεται αυτόματη συνεπαγωγή λόγω του ελέγχου της επιχείρησης από το Δημόσιο / όχι πάντως υποχρέωση για απόδειξη, αρκούν σοβαρές ενδείξεις (δυνατότητα καταλογισμού)

15 ΔΕΕ C-379/98 PreussenElektra
Από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι ενισχύσεις υπό την έννοια του άρθρου 92, παράγραφος 1, πρέπει να θεωρούνται μόνον τα πλεονεκτήματα που χορηγούνται αμέσως ή εμμέσως με κρατικούς πόρους. Συγκεκριμένα, η διάκριση που γίνεται στη διάταξη αυτή μεταξύ των «ενισχύσεων που χορηγούνται από τα κράτη» και των «ενισχύσεων που χορηγούνται με κρατικούς πόρους» δεν σημαίνει ότι όλα τα πλεονεκτήματα που χορηγούνται από τα κράτη συνιστούν ενισχύσεις, ανεξαρτήτως του αν χρηματοδοτούνται από κρατικούς πόρους, αλλά σκοπό έχει να περιλάβει απλώς στην έννοια αυτή τα πλεονεκτήματα που χορηγούνται απευθείας από το κράτος, καθώς και τα πλεονεκτήματα που χορηγούνται από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς τους οποίους έχει ορίσει ή ιδρύσει το κράτος αυτό. Εν προκειμένω, διαπιστώνεται ότι η υποχρέωση, που επιβλήθηκε στις ιδιωτικές επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, να αγοράζουν σε καθορισμένες ελάχιστες τιμές το παραγόμενο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ηλεκτρικό ρεύμα δεν συνεπάγεται άμεση ή έμμεση μεταφορά κρατικών πόρων στις επιχειρήσεις που είναι παραγωγοί αυτού του είδους ηλεκτρικού ρεύματος.

16 ΔΕΕ C-482/99 Γαλλία/Eπιτροπή
23 Όπως προκύπτει από πάγια νομολογία, δεν συντρέχει λόγος να γίνεται διάκριση μεταξύ της περιπτώσεως κατά την οποία η ενίσχυση χορηγείται απευθείας από το κράτος και της περιπτώσεως κατά την οποία η ενίσχυση χορηγείται από δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς που το κράτος ιδρύει ή ορίζει ως υπεύθυνους για τη διαχείριση της ενισχύσεως (βλ. ιδίως τις αποφάσεις της 22ας Μαρτίου 1977, 78/76, Ι-4435 ΑΠΟΦΑΣΗ της — ΥΠΟΘΕΣΗ C-482/99 Steinike & Weinlig, Συλλογή τόμος 1977, σ. 171, σκέψη 21, της 30ής Ιανουαρίου 1985, 290/83, Επιτροπή κατά Γαλλίας, Συλλογή 1985, σ. 439, σκέψη 14, της 2ας Φεβρουαρίου 1988, 67/85, 68/85 και 70/85, Van der Kooy κ.λπ. κατά Επιτροπής, Συλλογή 1988, σ. 219, σκέψη 35, και της 21ης Μαρτίου 1991, C-305/89, Ιταλία κατά Επιτροπής, Συλλογή 1991, σ. Ι-1603, σκέψη 13). Πράγματι, το κοινοτικό δίκαιο δεν μπορεί να επιτρέπει να καταστρατηγούνται οι διατάξεις περί κρατικών ενισχύσεων λόγω του γεγονότος και μόνον ότι δημιουργούνται αυτόνομοι φορείς επιφορτισμένοι με την κατανομή ενισχύσεων. 24 Εντούτοις, για να μπορεί ένα πλεονέκτημα να χαρακτηριστεί ως ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου 87, παράγραφος 1, ΕΚ, πρέπει, πρώτον, να χορηγείται άμεσα ή έμμεσα με κρατικούς πόρους (βλ. αποφάσεις της 17ης Μαρτίου 1993, C-72/91 και C-73/91, Sloman Neptun, Συλλογή 1993, σ. Ι-887, σκέψη 19, της 30ής Νοεμβρίου 1993, C-189/91, Kirsammer-Hack, Συλλογή 1993, σ. Ι-6185, σκέψη 16, της 7ης Μαΐου 1998, C-52/97 έως C-54/97, Viscido κ.λπ., Συλλογή 1998, σ. Ι-2629, σκέψη 13, της 1ης Δε­κεμβρίου 1998, C-200/97, Ecotrade, Συλλογή 1998, σ. Ι-7907, σκέψη 35, της 17ης Ιουνίου 1999, C-295/97, Piaggio, Συλλογή 1999, σ. Ι-3735, σκέψη 35, και της 13ης Μαρτίου 2001, C-379/98, PreussenElektra, Συλλογή 2001, σ. Ι-2099, σκέψη 58), και, δεύτερον, να μπορεί να καταλογιστεί στο Δημόσιο (προπαρατεθείσα απόφαση Van der Koy κ.λπ. κατά Επιτροπής, σκέψη 35, απόφαση της 21ης Μαρτίου 1991, C-303/88, Ιταλία κατά Επιτροπής, Συλλογή 1991, σ. Ι-1433, σκέψη 11, και προπαρατεθείσα απόφαση C-305/89, Ιταλία κατά Επιτροπής, σκέψη 13).

17 3. Επιλεκτικός χαρακτήρας
Αποδέκτης της ενίσχυσης συγκεκριμένη επιχείρηση ή κλάδος παραγωγής (κλάδος της οικονομίας, συμπεριλαμβάνονται υπηρεσίες και εμπόριο) Δεν αποτελούν ΚΕ οι παροχές προς νοικοκυριά, που δεν συνδέονται με την απόκτηση συγκεκριμένων προϊόντων Η γενική πολιτική στήριξης της οικονομίας που δεν οδηγεί σε ενίσχυση συγκεκριμένων κλάδων (ΔΕΕ C-143/99: επιστροφή φόρου επί της ενέργειας για όλες τις επιχειρήσεις που παράγουν ενσώματα αγαθά) Όχι όμως εάν το μέτρο λόγω της διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στη Διοίκηση καταλήγει σε επιλεκτικότητα (T-152/99 Hijos de Andres Molina): «το επιχείρημα που αντλούν η προσφεύγουσα και το Βασίλειο της Ισπανίας από το γεγονός ότι ο ισπανικός νόμος της 26ης Ιουλίου 1922 περί παύσεως των πληρωμών εισάγει διαδικασία γενικού χαρακτήρα, ισχύουσα για κάθε επιχείρηση που αντιμετωπίζει δυσχέρειες, είναι απορριπτέο. Αληθεύει μεν ότι αυτός ο νόμος δεν προορίζεται για επιλεκτική εφαρμογή υπέρ ορισμένων κατηγοριών επιχειρήσεων ή τομέων δραστηριότητας, αλλά διαπιστώνεται ότι οι διαγραφές χρεών κατά των οποίων στρέφεται η Επιτροπή δεν απορρέουν αυτόματα από την εφαρμογή του εν λόγω νόμου, αλλά από την επιλογή, κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, των οικείων δημόσιων οργανισμών. Κατά τη νομολογία όμως, όταν ένας οργανισμός που χορηγεί οικονομικά πλεονεκτήματα διαθέτει διακριτική ευχέρεια η οποία του παρέχει τη δυνατότητα να καθορίζει τους δικαιούχους ή τις προϋποθέσεις του χορηγούμενου μέτρου, το μέτρο αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει γενικό χαρακτήρα (απόφαση του Δικαστηρίου της 29ης Ιουνίου 1999, C-256/97, DM Transport, Συλλογή 1999, σ , σκέψη 27).»

18 Ειδικά για ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση
Το κριτήριο του επιλεκτικού χαρακτήρα οριοθετεί την κρατική ενίσχυση από τα «γενικά μέτρα φορολογικής και οικονομικής πολιτικής» Νομολογία C-156/98 Γερμανία/Επιτροπή, σκ 23 C-393/04 Air Liquide Industries, σκ 32 C-5/14 Kernkraftwerke Lippe-Ems GmbH, σκ 69 επ. Αποφασιστικής σημασίας: το συγκρίσιμο των καταστάσεων

19 4. Νόθευση ανταγωνισμού Ερμηνεύεται αυτόνομα στο δίκαιο ΚΕ
Όταν συντρέχει πραγματική ή εν δυνάμει βελτίωση της κατάστασης του αποδέκτη της ενίσχυσης σε σχέση με τον ανταγωνισμό – έναντι άλλων υφιστάμενων επιχειρήσεων ή εμποδίζεται η είσοδος άλλων επιχειρήσεων στην αγορά Όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο νόθευσης απαιτείται επαρκής σαφήνεια – υποχρέωση τεκμηρίωσης Επιτροπής

20 5. Παρεμπόδιση εμπορίου μεταξύ κρατών μελών
Συντρέχει όταν το αντι-ανταγωνιστικό αποτέλεσμα της ΚΕ υπερβαίνει τα όρια του Κράτους μέλους που χορηγεί και επηρεάζει την κατάσταση επιχειρήσεων άλλων κρατών μελών ως προς τον ανταγωνισμό Αρκεί εν προκειμένω η καταλληλότητα του μέτρου να οδηγήσει σε παρεμπόδιση του εμπορίου (διαφορά με προηγούμενο κριτήριο – βλ. κανονισμός για ενισχύσεις ήσσονος σημασίας - “de minimis” Ευρώ σε 3ετία)

21 Εξαιρέσεις 107 παρ. 2 ΣΛΕΕ Ενισχύσεις κοινωνικού χαρακτήρα προς καταναλωτές χωρίς διάκριση προελεύσεως προϊόντων Ενισχύσεις για επανόρθωση ζημιών από θεομηνίες / έκτακτα γεγονότα Ενισχύσεις προς περιοχές ΟΔΓ λόγω της διαίρεσης

22 Ά. 107 παρ. 3 ΣΛΕΕ Απόφαση Επιτροπής για εξαίρεση από 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ κατά τη διαδικασία 108 ΣΛΕΕ Συγκεκριμένοι στόχοι που καταγράφονται στην παρ. 3 – ενδιαφέρον η περ. γ’ (οριζόντιες ενισχύσεις) – πρβλ.  κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 994/98 του Συμβουλίου, της 7ης Μαΐου 1998, για την εφαρμογή των άρθρων 92 και 93 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων  (εξουσιοδοτικός Κανονισμός) και ήδη Καν.  651/2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (πρβλ. ά. 108 παρ. 4) Σχετική διακριτική ευχέρεια Επιτροπής Η ενίσχυση να είναι αναγκαία και κατάλληλη για την επίτευξη του στόχου Ο στόχος να προσδιορίζεται Κατευθυντήριες γραμμές / δημοσίευση σε τεύχος ΕΕ C/ μη δεσμευτικός χαρακτήρας – ερμηνευτική αξία στο πλαίσιο της αρχής της ίσης μεταχείρισης και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης

23 Έλεγχος ΚΕ Ά. 108 ΣΛΕΕ Καν. 2015/1589 περί λεπτομερών κανόνων για την εφαρμογή του άρθρου 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αντικατέστησε Καν. 659/1999) Αρμοδιότητας της Επιτροπής Διάκριση μεταξύ υφιστάμενων και νέων ενισχύσεων

24 Υφιστάμενες ενισχύσεις
Ορισμός σε Καν. 2015/1589 Πριν την προσχώρηση ή έγκριση σύμφωνα με ΣΛΕΕ Ισχύουν μέχρι την απόφαση της Επιτροπής για κατάργηση ή τροποποίηση κατά 108 παρ. 2 ΣΛΕΕ Διαρκής παρακολούθηση από Επιτροπή Κλήση ενδιαφερόμενων για απόψεις πριν από τη λήψη απόφασης – οποιοσδήποτε του οποίου τα οικονομικά συμφέροντα επηρεάζονται από την έκβαση της υπόθεσης

25 Νέες ενισχύσεις Όσες δεν είναι υφιστάμενες ή τροποποιήσεις υφιστάμενων
Υποχρέωση ενημέρωσης από το Κράτος μέλος αφορά σε όλες τις ενισχύσεις Ανεξάρτητα από το αν εμπίπτουν στην απαγόρευση κατά ΣΛΕΕ ή όχι Προκαταρκτική εξέταση από Επιτροπή Απόφαση ότι δεν έχει αντιρρήσεις Απόφαση για επίσημη διαδικασία έρευνας Παρέλευση άκαρπης προθεσμίας 2 μηνών από την κοινοποίηση – η ενίσχυση θεωρείται εγκεκριμένη – μετά από ειδοποίηση της Επιτροπής και παρέλευση προθεσμίας το κράτος μέλος μπορεί να εφαρμόσει το μέτρο Επίσημη διαδικασία έρευνας

26 Συνέπειες παράνομης ενίσχυσης
Άρθρο 16 Ανάκτηση της ενίσχυσης 1.   Σε περίπτωση αρνητικής απόφασης για υπόθεση παράνομων ενισχύσεων, η Επιτροπή αποφασίζει την εκ μέρους του οικείου κράτους μέλους λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την ανάκτηση της ενίσχυσης από τον δικαιούχο («απόφαση ανάκτησης»). Η Επιτροπή δεν απαιτεί ανάκτηση της ενίσχυσης εάν αυτό αντίκειται σε κάποια γενική αρχή του δικαίου της Ένωσης. 2.   Το ποσό που πρέπει να ανακτηθεί δυνάμει απόφασης ανάκτησης περιλαμβάνει και τους σχετικούς τόκους, υπολογιζόμενους με το δέον επιτόκιο που ορίζει η Επιτροπή. Οι τόκοι πρέπει να καταβληθούν από την ημερομηνία κατά την οποία η παράνομη ενίσχυση ετέθη στη διάθεση του δικαιούχου μέχρι την ημερομηνία της ανάκτησής της. 3.   Με την επιφύλαξη απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατ' εφαρμογή του άρθρου 278 της ΣΛΕΕ, η ανάκτηση πραγματοποιείται αμελλητί και σύμφωνα με τις διαδικασίες της εθνικής νομοθεσίας του οικείου κράτους μέλους, εφόσον αυτές επιτρέπουν την άμεση και πραγματική εκτέλεση της απόφασης της Επιτροπής. Για τον σκοπό αυτό και σε περίπτωση κινήσεως διαδικασίας ενώπιον εθνικών δικαστηρίων, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα που διαθέτουν στα αντίστοιχα νομικά τους συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών μέτρων, με την επιφύλαξη της νομοθεσίας της Ένωσης.