Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Δρ. Γιάννης ΣΠΙΛΑΝΗΣ,

Παρουσίαση με θέμα: "Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Δρ. Γιάννης ΣΠΙΛΑΝΗΣ,"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Δρ. Γιάννης ΣΠΙΛΑΝΗΣ, Επ. Καθηγητής, Τμήμα Περιβάλλοντος Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού ΠΟΤ Αστυπάλαια, 21 Ιουλίου 2014

2 Τουριστικό προϊόν: από τη παραγωγή στη διάθεση Διεθνής αγορά ΠόροιΥπηρεσίες βάσης Τ. ΠροϊόνΤ. Εικόνα Τυπικά Άτυπα δίκτυα Άτυπα Δίκτυα Εθνική αγορά Δ ο μ ε ς Σ τ η ρ ι ξ η ς ΠαραγωγήΔίκτυα Διανομής Δ ο μ ε ς Σ τ η ρ ι ξ η ς Τουριστικά γραφεία T. Operators

3 Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός Από την τουριστική προβολή σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση: – Καταγραφή και ανάλυση κατάστασης (πόροι, δυνατότητες, αποτελέσματα) ώστε να υπάρξει…… – Στρατηγικός και επιχειρησιακός σχεδιασμός: από το όραμα στη πράξη που απαιτεί συνεχή….. – Εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών φορέων, εργοδοτών και εργαζομένων και προϋποθέτει…… – Περιφερειακή Τουριστική Διακυβέρνηση: η διασύνδεση των φορέων σε Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο. Ο ρόλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Τουρισμού (ΠΣΤ)

4 Τουριστική Διακυβέρνηση Πανεπιστήμιο Αιγαίου Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού ΠΟΤ Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού Διεύθυνση Τουρισμού ΠΝΑ Δημοτική Επιτροπή Τουριστικής Προβολής Γραφείο Τουρισμού Όραμα Στρατηγικό Σχέδιο Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης Όραμα Ταυτότητα Τοπικό Σχέδιο Δράσης

5 Όραμα Νησιά του Αιγαίου: Ενα μοναδικό αρχιπέλαγος της φύσης και του πολιτισμού Ανάδειξη της Αιγιακής Ποιότητας και Ταυτότητας Διαφοροποίηση προϊόντος με αξιοποίηση τοπικών πόρων για δημιουργία δραστηριοτήτων και εμπειριών Ποιότητα υπηρεσιών ιδιωτικού τομέα (επιχειρήσεων) με σήμανση Ποιότητα προορισμών (νησιών ή τμημάτων μεγάλων νησιών) με σήμανση Τουριστική διακυβέρνηση με δικτύωση για καλύτερο σχεδιασμό, προβολή και πληροφόρηση Δημιουργία και προβολή εικόνας ανά προορισμό

6 Η υλοποίηση Ο ρόλος του ΠΣΤ και της ΠΝΑ ως «ομπρέλα» : – Στη δημιουργία οράματος και στρατηγικού σχεδίου – Στη λειτουργία του Παρατηρητηρίου Τουρισμού – Στην υλοποίηση οριζόντιων μελετών για την επίλυση προβλημάτων (πχ. θεματικός τουρισμός) – Στην υλοποίηση τουριστικών σχεδίων δράσης ανά νησί – Στην υποστήριξη για λειτουργία τουριστικών γραφείων ανά νησί – Στην εξεύρεση πόρων για τη χρηματοδότηση των δράσεων – Στην υποστήριξη των επιμέρους προορισμών με τεχνογνωσία – Στην συνεχιζόμενη κατάρτιση όλων των εμπλεκόμενων στον τουρισμό

7 Δράσεις σε Περιφερειακό Επίπεδο Α) Δημιουργία μηχανισμού επιστημονικής παρακολούθησης τουρισμού στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου - «Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού ΠΟΤ», Β) Ολοκληρωμένο σχέδιο ανάδειξης του εναλλακτικού τουρισμού σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα «Σύνταξη σχεδίων δράσης ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού για θαλάσσιο-αθλητικό, συνεδριακό, φυσιολατρικό-περιηγητικό, πολιτιστικό, θρησκευτικό » Περιλαμβάνουν: -Εκθέσεις ανά νησί με ανάλυση κατάστασης και προτάσεις -Εκθέσεις ανά μορφή τουρισμού με ανάλυση κατάσταση και προτάσεις -Σεμινάρια κατάρτισης και ενημέρωσης φορέων και επιχειρηματιών

8 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για προορισμούς Βήματα Καταγραφή προσφοράς (πόροι, επιχειρήσεις, δραστηριότητες) Καταγραφή ζήτησης (αφίξεις, διανυκτερεύσεις και συμπεριφορά τουριστών) Αποτελέσματα τουριστικής δραστηριότητας (τουριστική δαπάνη, απασχόληση κατανάλωση εδάφους, νερού, ενέργειας, παραγωγή και διάθεση αποβλήτων) Τουριστική πολιτική προορισμού Ικανοποίηση τουριστών Ικανοποίηση επιχειρήσεων

9 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για προορισμούς Καθορισμός ρόλου εμπλεκόμενων ΠΣΤ της ΠΝΑ: το πολιτικό όργανο / Αντιπεριφερειάρχης ΠΑΝΑΙ / Παρατηρητήριο (επιστημονική στήριξη) Διεύθυνση Τουρισμού ΠΝΑ: σύνδεση με διοίκηση ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ: ενημέρωση μελών για την εμπλοκή τους στις δράσεις – υποχρέωση παροχής στοιχείων ΤΟΠΙΚΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ: συλλογή δεδομένων, εφαρμογή πολιτικής THINK TANK:. «υιοθέτηση νησιών» για υποστήριξη τοπικών ομάδων, γενική παροχή συμβουλών Σχέδιο Τουριστικής Διακυβέρνησης στη ΠΝΑ (δράσεις «ομπρέλα» – τοπικές δράσεις)

10 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού Πολιτική διαχείρισης προορισμού Α. Διαχείριση προορισμού – Πολυετές σχέδιο διαχείρισης – Φορέα διαχείρισης προορισμού (ύπαρξη, λειτουργία, αποτελέσματα, χρηματοδότηση) – Σχεδίου παρακολούθησης τουριστικής δραστηριότητας (προσφορά, ζήτηση, αποτελέσματα) – Διαχείριση εποχικότητας – Καταγραφή και διαχείριση τουριστικών πόρων – Ελεγχος ικανοποίησης επισκεπτών – Σχέδιο προβολής

11 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού Πολιτική διαχείρισης προορισμού Β. Μεγιστοποίηση οικονομικών ωφελειών: – Παρακολούθηση οικονομικών αποτελεσμάτων – Εκπαίδευση και ευκαιρίες απασχόλησης – Δημόσια συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων – Ενημέρωση και εκπαίδευση πληθυσμού – Υποστήριξη επιχειρηματιών – Χρήση τοπικών πόρων/προϊόντων/υπηρεσιών. Ενδυνάμωση υπόλοιπης οικονομίας και διαφοροποίηση προιόντος

12 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού Πολιτική διαχείρισης προορισμού Γ. Μεγιστοποίηση ωφελειών για την κοινωνία: – Προστασία τουριστικών πόρων – Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς – Ανάδειξη και ερμηνεία τουριστικών πόρων – Διαχείριση επισκεπτών – Οδηγός συμπεριφοράς τουριστών

13 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού Πολιτική διαχείρισης προορισμού Δ. Μεγιστοποίηση ωφελειών για το περιβάλλον: – Μείωση κατανάλωσης ενέργειας, κατανάλωση ενέργειας από ΑΠΕ – Διαχείριση νερού: ασφάλεια, ποιότητα – Διαχείριση υγρών αποβλήτων (έδαφος, θάλασσα) – Διαχείριση στερεών αποβλήτων (ανακύκλωση, κομποστοποίηση) – Μεταφορές χαμηλής όχλησης (δημόσια μετακίνηση, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ποδήλατα, περπάτημα) – Προστασία και ανάδειξη ευαίσθητων οικοσυστημάτων (ζώνες NATURA)

14 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για προορισμούς Συγκέντρωση δεδομένων Δευτερογενή δεδομένα (πχ. αφίξεις σε λιμάνια-αεροδρόμια, αφίξεις – διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχειακά καταλύματα) Καταγραφή τουριστικών πόρων (και βαθμός αξιοποίησης τους) και προσφοράς υπηρεσιών (πχ. επιχειρήσεις, δραστηριότητες, τουριστικά προϊόντα, σύστημα διαχείρισης και προβολής προορισμού) Ερευνα τουριστών (συμπεριφορά και ικανοποίηση τουριστών) – δείγμα / διαδικασία / μέσα υλοποίησης / έλεγχος ποιότητας Ερευνα επιχειρήσεων (χαρακτηριστικά και λειτουργικά αποτελέσματα) – δείγμα / διαδικασία / μέσα υλοποίησης / έλεγχος ποιότητας Επεξεργασία δεδομένων Συγγραφή εκθέσεων αποτελεσμάτων Συγγραφή προτάσεων πολιτικής

15 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για προορισμούς Αποτύπωση και χωρική κατανομή της υπάρχουσας κατάστασης και της ζήτησης για τον αειφόρο τουρισμό στο Νότιο Αιγαίο – Θέματα ως προς την υλοποίηση Συγκέντρωση δευτερογενών δεδομένων Δημιουργία δικτύου «ανταποκριτών» Εκπαίδευση για τη «διαχείριση προορισμού» Συλλογή δεδομένων μέσω καταγραφής και έρευνας Επιτόπια επίσκεψη από την ομάδα έργου – Εξέταση του ενδεχόμενου πιλοτικής λειτουργίας όπου δημιουργηθεί μηχανισμός διαχείρισης προορισμού. Εναλλακτική λύση: περιορισμένα δεδομένα

16 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για του νησιωτικούς προορισμούς της ΠΝΑ Συγγραφή έκθεσης αποτύπωσης της κατάστασης ανά νησί. Συνεργασία μεταξύ μέλους ομάδας έργου - διαχειριστή προορισμού - μέλους του think tank – Διεύθυνση Τουρισμού ΠΝΑ Περιεχόμενο εκθέσεων – Προσδιορισμός δομής έκθεσης / πίνακας περιεχομένων Προσφορά: Καταγραφή πόρων / βαθμός αξιοποίησης, υποδομές, Ανοδωμές, δραστηριότητες Ζήτηση: αφίξεις, διανυκτερεύσεις, συμπεριφορά τουριστών Οργάνωση Αγοράς: ο ρόλος των ΤΟ Αποτελέσματα τουριστικής δραστηριότητας: οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά Επιπτώσεις τουρισμού στον προορισμό Εφαρμοζόμενη πολιτική Προβλήματα – αιτίες, SWOT analysis Προτάσεις πολιτικής (περιφερειακές, τοπικές)

17 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για προορισμούς Διάρθρωση προτάσεων δράσεων – έργων γύρω από τους εξής άξονες: α) βελτίωση της αποδοτικότητας/ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών των επιχειρήσεων που εμπλέκονται στην παροχή υπηρεσιών τουρισμού στο Νότιο Αιγαίο – “Aegean Quality» β) βελτίωση των παρεχόμενων δημόσιων (κοινών) υπηρεσιών «destination management» Γ) αξιοποίηση των υπαρχουσών δυνατοτήτων για ανάπτυξη ειδικών τουριστικών προϊόντων για την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και πόρων κάθε προορισμού – «Νησιωτικές Ταυτότητες», δ) εφαρμογή συνεργασιών και συνεργιών ανάμεσα σε επιχειρήσεις και κλάδους διαφορετικής οικονομικής δραστηριότητας - «clusters» Ε) δημιουργία εικόνας σε επίπεδο νησιωτικού προορισμού – σύστημα προβολής / ενημέρωσης (marketing – DMO) Τι κάνει η ΔΤΠΝΑ (δράσεις ομπρέλα) – τι κάνουν τα νησιά / Τουριστική Διακυβέρνηση στην ΠΝΑ

18 Παρατηρητήριο Αειφόρου Τουρισμού για προορισμούς Με στόχο (αναμενόμενες επιπτώσεις στον προορισμό): α) αύξηση εσόδων – εισοδημάτων β) δημιουργία νέων και καλύτερης ποιότητας θέσεων εργασίας γ) περιορισμό της εποχικότητας με την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου δ) διασύνδεση με άλλους τομείς της οικονομίας (γεωργία-πολιτισμός) ε) βελτίωση κατάστασης περιβάλλοντος Συγγραφή έκθεσης ανά νησί. Απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: Γιατί ο τουρίστας να έρθει Αστυπάλαια; Γιατί να έρθει εκτός περιόδου αιχμής;

19 Ολοκληρωμένο σχέδιο ανάδειξης του Θεματικού τουρισμού στις Κυκλάδες – Δωδεκάνησα Σύνταξη σχεδίων δράσης ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού για τις Κυκλάδες - Δωδεκάνησα – Θαλάσσιος – (ναυτ)αθλητικός – Φυσιολατρικός - Περιηγητικός – Πολιτιστικός – Θρησκευτικός – Συνεδριακός Από τον «παθητικό» στον «βιωματικό» τουρισμό με κέντρο την ικανοποίηση επιθυμιών και αναγκών (κινήτρων) μέσα από δραστηριότητες και συμμετοχή

20 Ολοκληρωμένο σχέδιο ανάδειξης του Θεματικού τουρισμού στις Κυκλάδες - Δωδεκάνησα Ενιαια Δομή Εκθέσεων – Διεθνής εμπειρία – Καταγραφή /αξιολόγηση υπαρχουσών δράσεων – Καταγραφή / αξιολόγηση πόρων – δημιουργία θεματικών (πχ. γεωτουρισμός / ναυτοσύνη / κάστρα / εντοπισμός δραστηριοτήτων που συνδέονται – Συνολική πρόταση για τη Περιφέρεια (από τους πόρους, στο προϊόν, στην εικόνα, στη προβολή) – Δημιουργία δικτύων νησιών με δυνατότητα ειδικών θεματικών «διαδρομών» και εξειδικευμένων προτάσεων ανάλογα με τους υφιστάμενους πόρους – Προτάσεις δραστηριοτήτων – Διαδικασία αξιολόγησης και επανασχεδιασμού της προτεινόμενης πολιτικής

21 Ολοκληρωμένο σχέδιο ανάδειξης Θεματικού τουρισμού στις Κυκλάδες – Δωδεκάνησα Ενέργεια Διοργάνωση workshops σε Κυκλάδες - Δωδεκάνησα – Μεθοδολογία οργάνωσης συναντήσεων εργασίας. – Σύνδεση τοπικών εκθέσεων με θεματικές – Αναλυτική παρουσίαση κατάστασης και προτεινόμενων δράσεων – επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων – Ανάλυσης του ρόλου του Παρατηρητηρίου και του ρόλου των τοπικών φορέων – destination manager – Υπογραφή «συμφώνων δέσμευσης» μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων για ανάληψη υποχρεώσεων των μερών (ΠΑΝΑΙ, Παρατηρητήριο, ΔΤΠΝΑ, Συλλογικοί φορείς, Δήμοι, ΜΚΟ, destination manager κλπ)

22 Επιστημονική ομάδα προβληματισμού επιστημόνων τουρισμού (think tank) στο Ν.Αιγαίο Στόχος: αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού Κανονισμός λειτουργίας μαζί με Παρατηρητήριο, ΠΣΤ&ΔΤ ΠΝΑ Επιλογή μελών με πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος Προτεινόμενο Εργο: – Υποστήριξη ομάδας έργου στις διάφορες φάσεις / εκφραση άποψης – «Υιοθέτηση» νησιού / νησιών – υποστήριξη τοπικής ομάδας σε όλη τη φάση του έργου – Συμμετοχή σε δημόσιες παρουσιάσεις

23 Ευχαριστούμε για τη προσοχή ispil@aegean.gr stobservatory@aegean.gr Tel: +30 22510 36229 www/aegean.gr/lid