ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΕΤΡΟΣ ΖΑΜΠΑΚΗΣ Νεύρο-ακτινολόγος Επ. Καθηγητής Επεμβατικής Νευροακτινολογίας ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Οι απεικονιστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται στην διάγνωση παθήσεων του ΚΝΣ είναι Αξονική τομογραφία Μαγνητική τομογραφία Έλεγχος αγγείων Αξονική αγγειογραφία Μαγνητική αγγειογραφία Ψηφιακή αγγειογραφία

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Η ανατομία είναι μια γλώσσα και η καλή της γνώση είναι απαραίτητη για όλους τους γιατρούς. Όπως κάθε γλώσσα χρειάζεται συνεχή εξάσκηση Αυτή η γλώσσα δεν περιλαμβάνει μόνο την αναγνώριση κάποιων εικόνων και δομών αλλά την συνολική θεώρηση τους λαμβάνοντας υπόψη τις τέσσερις διαστάσεις της ανατομίας. Εμβρυολογία Αλλαγές στην ανατομία ανάλογα με την ηλικία

The Brain 3 components A. Cerebrum B. Cerebellum C. Brainstem

Sagittal Brain cerebrum brainstem cerebellum

Lateral Brain cerebrum cerebellum brainstem

A. The Cerebrum Surface forms a series of elevated ridges – gyri (gyrus, sng.) Surface also has shallow depressions – sulci (sulcus, sng.)

A. The Cerebrum

Central Sulcus

The Central Sulcus (CS) Sigmoid “Hook” hooklike configuration of the posterior surface of the precentral gyrus the “hook” corresponds to the motor hand area. The “hook” is well seen on CT (89%) and MRI (98%). Precentral sulcus NP/MGH Central sulcus

Lateral Sulcus

Longitudinal Fissure LEFT RIGHT

Lobes of the Cerebrum

Four Lobes of Cerebrum Frontal Parietal Occipital Temporal

Phineas P. Gage (1823 –1860)

1. Frontal Lobe Precentral gyrus -- primary motor cortex --control of voluntary skeletal muscle Anterior to central sulcus

1. Frontal Lobe Brocca’s speech area Involved in speech Located in left frontal lobe for right-handed individuals And many left handed individuals

1. Frontal Lobe Intellectual functions – predicting consequences of possible actions

Μετωπιαίος λοβός Κινητικός φλοιός Εκπομπή λόγου (Broca) Επικουρική κινητική περιοχή Προσωπικότητα Περιοχή ελεγχου αναστολών

2. Parietal Lobe Posterior to the central sulcus Postcentral gyrus – Primary sensory cortex Touch pain, temp. taste

Βρεγματικός λοβός Αισθητικός φλοιός Κατανόηση λόγου (Wernicke) Κατανόηση θέσης σώματος Οπτική ακτινοβολία

3. Occipital Lobe Most posterior portion of cerebrum Visual cortex

4. Temporal Lobe Inferior to lateral sulcus Auditory cortex

Κροταφικός λοβός Ακουστικός φλοιός (Heschl’s) Μάθηση και μνήμη Συναισθηματική συμπεριφορά Όσφρηση Οπτική ακτινοβολία

Superior Frontal gyrus Middle Frontal gyrus Central Sulcus Superior Temporal gyrus Hippocampus Middle Temporal gyrus Inferior Temporal gyrus Parahippocampal gyrus CA1, cornu ammonis Fusiform gyrus NP/MGH

B. The Cerebellum

B. The Cerebellum 2 cerebellar hemispheres Functions Coordinates rapid, automatic adjustments to skeletal muscle This maintains body balance and equilibrium Stores memories of learned movement patterns

C. Brainstem Most primitive part of brain

1. Corpus callosum Myelinated pathway that connects 2 cerebral hemispheres Coordinates sensory input with motor activities

1. Corpus callosum

Superior Frontal gyrus Superior Frontal sulcus Cingulate gyrus Middle Frontal gyrus Precentral sulcus Precentral gyrus Sylvian Fissure Superior Temporal gyrus Superior Temporal Sulcus Middle Temporal gyrus Heschl’s gyrus Inferior Temporal sulcus Ambient gyrus NP/MGH Amygdala Inferior Temporal gyrus

2. Thalamus L&R – near midline

Superior Frontal gyrus Superior Frontal sulcus Cingulate gyrus Middle Frontal gyrus Precentral sulcus Precentral gyrus Sylvian Fissure Superior Temporal gyrus Superior Temporal Sulcus Middle Temporal gyrus Heschl’s gyrus Inferior Temporal sulcus Ambient gyrus NP/MGH Amygdala Inferior Temporal gyrus

2. Thalamus

Function of Thalamus Serve as a relay and switching station for both motor and sensory information Determines routing and priority

3. Hypothalamus Just inferior to thalamus

Functions of Hypothalamus Controls motor functions associated with rage, pleasure, pain and sexual arousal Regulates hormone secretion of the pituitary gland Feeding and thirst centers

4. Medulla oblongata Most primitive Part of the brain ---also most inferior

Functions of medulla oblongata Regulation of: Heart rate Respiration rate Distribution of blood flow and blood pressure Connects brain to spinal cord Ends at foramen magnum

NP/MGH

Superior frontal sulcus Central sulcus Precentral sulcus Superior frontal sulcus Central sulcus Postcentral sulcus Lateral fissure, posterior segment Inferior frontal gyrus, pars triangularis Angular gyrus Inferior frontal gyrus, pars orbitalis Superior Temporal gyrus Superior Temporal sulcus Middle occipital gyrus Middle Temporal gyrus Anterior occipital sulcus Inferior Temporal gyrus Inferior occipital gyrus NP/MGH

Superior Frontal gyrus Superior Frontal sulcus Cingulate gyrus Middle Frontal gyrus Precentral sulcus Precentral gyrus Sylvian Fissure Superior Temporal gyrus Superior Temporal Sulcus Middle Temporal gyrus Heschl’s gyrus Inferior Temporal sulcus Ambient gyrus NP/MGH Amygdala Inferior Temporal gyrus

Superior Frontal gyrus Middle Frontal gyrus Central Sulcus Superior Temporal gyrus Hippocampus Middle Temporal gyrus Inferior Temporal gyrus Parahippocampal gyrus CA1, cornu ammonis Fusiform gyrus NP/MGH

The Central Sulcus (CS) Sigmoid “Hook” hooklike configuration of the posterior surface of the precentral gyrus the “hook” corresponds to the motor hand area. The “hook” is well seen on CT (89%) and MRI (98%). Precentral sulcus NP/MGH Central sulcus

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Τ1 Τ2 Ακολουθία πρωτονίων FLAIR (Flow Attenuation Inversion Recovery) STIR (Short T1 Inversion Recovery) GRE (Gradient) Τεχνική διάχυσης (Diffusion)

T1-Weighted εικόνες Καλή αντίθεση μεταξύ φαιάς-λευκής ουσίας και ΕΝΥ Ανάδειξη αιματώματος σε υποξεία φάση Χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας

Αιμάτωμα σε υποξία φάση MRI day 6

Παραμαγνητικές ουσίες Χημικές ουσίες που εγχύονται στο αίμα και μεταβάλλουν το σήμα αυξάνοντας την αντίθεση κάποιων ιστών. Συνήθως χρησιμοποιούμε το Gd-DTPA Τα ιόντα Gadolinium δεν περνούν τον άθικτο αιματοεγκεφαλικό φραγμό Μειώνουν τον χρόνο χαλάρωσης Τ1 (αυξάνουν το σήμα)

Όγκος: T2 και T1+contrast T2-weighted T1-weighted post-contrast

Ακουστικό νευρίνωμα ΔΕ

T2-Weighted εικόνες Ανάδειξη βλαβών του εγκεφαλικού παρεγχύματος Σημαντική η μελέτη της στην ανάδειξη οξείας και χρόνιας αιμοραγίας Ανάδειξη αγγείων (flow voids)

FLAIR ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ Τροποποιημένη Τ2 ακολουθία Καταστέλλει το σήμα από το ‘ΕΝΥ’ Καλή διαφοροποίηση σε περικοιλιακές βλάβες Πιο ευαίσθητη από απλή Τ2 Ανάδειξη μορίων νερού συνδεδεμένου με μακρομόρια (bound water) (όλα σχεδόν τα μόρια πλην CSF, SAS, απλές κύστεις) Μικρή ειδικότητα Ευαίσθητη στην ανάδειξη SAH

T2 Flair

STIR ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ Τεχνική καταστολής λίπους Ιδιαίτερα χρήσιμη στο μυοσκελετικό-οφθαλμικούς κόγχους Πιο ευαίσθητη από απλή T2 για ανάδειξη βλαβών στο NM (πχ απομυελινωτικές πλάκες)

GRE (Gradient) ακολουθία Μπορεί να είναι Τ1 ή Τ2 Πιο ευαίσθητη από απλή Τ2 για ανάδειξη αιμορραγικών βλαβών Διάχυτη αξονική βλάβη Μικροαιμορραγίες αμυλοείδωσης

ΤΡΑΥΜΑ T2W FSE GRE

Χρόνιες αιμορραγίες Υπέρταση Αμυλοείδωση T2W GRE

Diffusion Weighted εικόνες Στηρίζονται στην κίνηση Brown των μορίων του ύδατος σε συγκεκριμένο χώρο Ελεύθερη κίνηση, καλή διάχυση, χαμηλό σήμα Περιορισμένη κίνηση πχ κυτταροτοξικό οίδημα, περιορισμένη διάχυση, υψηλό σήμα Η διάχυση μπορεί να ποσοτικοποιηθεί πχ ADC χάρτες

T2 DWI

ADC MAP