Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail : nbarkas@arch.duth.gr ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Δ.Π.Θ. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ 1. ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail : nbarkas@arch.duth.gr Οι σημειώσεις βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα : http : // eclass.duth.gr ΤΜD102

Εικόνα 1. Το αθηναϊκό θέατρο του Διόνυσου – ένα παλίμψηστο διαδοχικών οικοδομικών φάσεων κάτοψη από την αποτύπωση του W. Dorpheld

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 2. Η πρώιμη (αισχύλεια) φάση στο θέατρο του Διόνυσου, με την ορχήστρα - αλώνι (480–460π.χ.) - θεωρία Ε. Fiechter (H.D. Blume : Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο) Η ανάδυση του Δαρείου (Πέρσες) Η πτώση των Ωκεανίδων και η καταβαράθρωση του Προμηθέα (Προμηθέας Δεσμώτης) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 3. Θέατρο Διόνυσου η συρρίκνωση της ορχήστρας – αλώνι (θεωρία J.T. Allen) η εφαρμογή της σκηνογραφίας (μετά το 460 π.χ.) η μεγάλη καινοτομία που εισήγαγε ο Σοφοκλής και εντοπίζεται για πρώτη φορά με την εμφάνιση του Φρουρού στην Ορέστεια Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 4. Θέατρο Διόνυσου, σε τομή οι διαδοχικές μετατοπίσεις της ορχήστρας προς το κοίλο (Χ. Αθανασόπουλος : Προβλήματα στις Εξελίξεις του Συγχρόνου Θεάτρου) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 5. Πρόπλασμα του λόφου της Ακρόπολης, με το κλασικό θέατρο του Διόνυσου στην πρώιμη φάση – χωρίς σκηνή (φωτο Σακούλης – Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Eικόνα 6. Το ξύλινο, λυόμενο σκηνικό πλαίσιο, με το θεολογείο στη στέγη (μέχρι περίπου το 425 π.χ.) - θεωρία Ε. Fiechter (H.D. Blume : Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο) η εμφάνιση του Φρουρού, αλλά και της Αθηνάς (Αίας) το άρμα της Μήδειας, το άρμα της Λύσσας (Ηρακλής Μαινόμενος) η εμφάνιση της Γυναίκας (Αχαρνής), η απόδραση του Βδελυκλέωνα (Σφήκες), η άνοδος του Τρυγαίου (Ειρήνη) η δίδυμη θεοφάνεια της Άρτεμης και της Αφροδίτης (Ιππόλυτος) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Εικόνα 7. Σε κάτοψη, η σκηνή της κλασικής περιόδου (μετά το 425π.χ.) η σχέση της με την ορχήστρα – αλώνι (πριν το 460 πχ) και την ανακατασκευή του Λυκούργου (4ος αιώνας πχ) θεωρία W. Dorpheld η οικοδόμηση της σκηνοθήκης το θεμέλιο Τ η σκηνική υποδομή

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 8. Το ξύλινο περιοδικό σκηνικό πλαίσιο της περιόδου του Ευριπίδη (μετά το 425 π.χ.) – θεωρία W. Dorpheld (N. Χουρμουζιάδης : Όροι και Μετασχηματισμοί στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία) οι λεπτομερείς περιγραφές της πρόσοψης (Ίων, Ηλέκτρα Σ) οι τυπικές θεοφάνειες στη λύση του δράματος (Ιφιγένεια Τ, Ελένη, Ηλέκτρα Ε, Φιλοκτήτης, Ιφιγένεια Α) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 9. Πρόπλασμα του Διονυσιακού θεάτρου κατά την ελληνιστική εποχή (μετά το 330 πχ) (φωτο Δ. Σακούλης – Θ. Νικάκη) Από τα τέλη του 5ου αιώνα π.χ. (θεωρία R. Flickinger) : μια ξύλινη, διώροφη σκηνή με ανωδομή μεταφορά της δράσης στο επισκήνιο (Φοίνισσαι, Εκκλησιάζουσαι) 4 επίπεδα στάσης (Ορέστης, Ρήσος) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 10. Το θέατρο της Επιδαύρου, το πρόπυλο ( φωτο Σακούλης – Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 11. Το θέατρο της Επιδαύρου, τα ερείπια της σκηνής ( φωτο Rozelen) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 12. Το θέατρο της Ερέτριας το κοίλο και η ορχήστρα και χαρώνειο πέρασμα ( φωτο Σακούλης – Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 13. Το θέατρο της Ερέτριας τα ερείπια της σκηνής (σκηνή κλασικού / υποσκήνιο ελληνιστικού) ( φωτο Σακούλης – Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 14. Το Αμφιαράειο θέατρο του Ωρωπού, η κιονοστοιχία του προσκηνίου και οι θρόνοι της ελληνιστικής εποχής ( φωτο Σακούλης – Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Εικόνα 15. Το θέατρο των Δελφών, το κοίλο και η σκηνή ( φωτο Rozelen)

Εικόνα 16. Το θέατρο των Δελφών, τα ερείπια της σκηνής ( φωτο Rozelen)

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κατά τη σύγχρονη επαναλειτουργία Χώρος και Χρόνος στο Αρχαίο Θέατρο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κατά τη σύγχρονη επαναλειτουργία ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ η ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων ως μνημείων, η πρόβλεψη θεατρικών υποδομών οι σκηνικές διευθετήσεις στην ορχήστρα & τη σκηνή ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ερείπια διαδοχικών οικοδομικών φάσεων ρωμαϊκές επεμβάσεις και μετατροπές δραματική παραγωγή της κλασικής εποχής Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ ΝΙΚΟΣ Κ. ΜΠΑΡΚΑΣ, ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 17. Τα ερείπια του Διονυσιακού θεάτρου, η ρωμαϊκή πλακόστρωση της ορχήστρας και το περιμετρικό θωράκιο ( φωτο Δ. Σακούλης – Θ. Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 18. Τα ερείπια του Διονυσιακού θεάτρου, ( φωτο Δ. Σακούλης – Θ. Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 19. Τα ερείπια του θεάτρου του Άργους η ρωμαϊκή μετατροπή της ορχήστρας σε δεξαμενή για ναυμαχίες ( φωτο Δ. Σακούλης – Θ. Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Εικόνα 20. Θεάτρον Άργους, το λαξευμένο κοίλο (δεξιά) πρόπλασμα των ρωμαϊκών μετατροπών με το valarium (αριστερά) ( φωτο Δ. Σακούλης – Θ. Νικάκη) Εικόνα 12. Θέατρο Άργους (δεξιά) το κοίλο, η υφιστάμενη κατάσταση (πάνω) πρόπλασμα με τις ρωμαϊκές επεμβάσεις ( Σακούλης – Νικάκη ο.π.) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 21. Το θέατρο των Φιλίππων, τα ερείπια της σκηνής και το κοίλο ( φωτο Σακούλης – Νικάκη) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 22. Το θέατρο της Θάσου, το κοίλο μετά τις εργασίες στερέωσης ( Σακούλης – Νικάκη ο.π.) η ορχήστρα και το περιμετρικό θωράκιο (ρωμαϊκές επεμβάσεις) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 23. Το θέατρο (Α) της Λάρισας ( φωτο Rozelen) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 24. Το θέατρο της Δωδώνης, το κοίλο ( φωτο Rozelen) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 25. Το θέατρο της Δωδώνης, το πρόπυλο του υποσκηνίου ( φωτο Rozelen) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ Εικόνα 26. Το θέατρο τoυ Δίου, η επικάλυψη του κοίλου ( φωτο Rozelen) Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΘΕΑΤΡΩΝ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΘΕΑΤΡΩΝ ηχοπροστασία, χωροθέτηση υπαίθριο σχήμα ανοικτής κάτοψης ανάπτυγμα του χώρου στα όρια της ανθρώπινης ακουστικής & φωνητικής κλίμακας, βαθμιδωτό κοίλο, ορατότητα, ανάδειξη του άμεσου ήχου ενίσχυση των άμεσων (χρήσιμων) ηχοανακλάσεων υποβάθμιση έμμεσων (βλαπτικών) ηχοανακλάσεων Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

ΤΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ του θεάτρου των Φιλίππων ΤΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ του θεάτρου των Φιλίππων ΣΤΟΧΟΣ αξιολόγηση ενός ανακλητού σκηνικού βάθους αξιολόγηση της αυτόνομης μεγαφωνικής ενίσχυσης του θεάτρου συνέχεια των ερευνών σχετικά με : το προσκήνιο, το επισκήνιο και την αποκατάσταση του κοίλου Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Ο ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (1) η χωροθέτηση (προσανατολισμός, άνεμοι) το βαθμιδωτό ανάπτυγμα (κλίσεις 21ο ως 30ο >> 13ο) το ανάκλαστρο της ορχήστρας Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Ο ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (2) η χωροθέτηση (προσανατολισμός, άνεμοι) το βαθμιδωτό ανάπτυγμα (κλίσεις 21ο ως 30ο >> 13ο) το ανάκλαστρο της ορχήστρας το σκηνικό βάθος Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Ο ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (3) η χωροθέτηση (προσανατολισμός, άνεμοι) το βαθμιδωτό ανάπτυγμα (κλίσεις 21ο ως 30ο >> 13ο) το ανάκλαστρο της ορχήστρας το σκηνικό βάθος οι προεξοχές των παρασκηνίων οι πάροδοι η αυτόνομη μεγαφωνική ενίσχυση του θεάτρου Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

ΣΤΟΧΟΙ της ακουστικής λειτουργίας Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ

Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ ΘΟΡΥΒΟΣ ΒΑΘΟΥΣ : ΣΤΟΧΟΣ : Ησυχία < 40dB Κυρίως κυκλοφοριακός θόρυβος, άνεμος & θόρυβοι της φύσης, θόρυβοι συνάθροισης Χαρακτηριστικά δραστικοί οι θόρυβοι συνεχούς φάσματος, κρίσιμη η ευαίσθητη ακουστική περιοχή 700–1000Ηz Συνέπειες υποβάθμιση της καταληπτότητας, δημιουργία ηχητικής σκιάς / μασκάρισμα Nίκος Κ. Μπάρκας ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΠΘ