ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΛΕΚΤΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Βασιλειάδη Κ, PT, MSc ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΛΕΚΤΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μάθημα 7ο Αισθητικός ηλεκτρικός ερεθισμός Αναλγησία Θεωρία πύλης ελέγχου Μοντέλο ενδορφίνης
Αισθητικός ηλεκτρικός ερεθισμός Βασικότερη και ουσιαστικότερη εφαρμογή είναι η ελάττωση του πόνου Ρεύματα: T.E.N.S. Παρεμβαλλόμενα Διαδυναμικά Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Πόνος Αισθητική εμπειρία η οποία προκαλείται από ερέθισμα που πληγώνει ή τείνει να καταστρέψει κάποιο ιστό ή όργανο και έχει υποκειμενική περιγραφή Ο πόνος αποτελεί προστατευτικό μηχανισμό που αναγκάζει το άτομο να αντιδράσει για παράδειγμα απομακρύνοντας το αλγογόνο ερέθισμα ή θέτοντας σε επιφυλακή ή και σε ακινησία το τραυματισμένο μέλος Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Τρέχουσες απόψεις για τον πόνο Η απόκριση στον πόνο ποικίλλει ανάμεσα στους ανθρώπους με τις πιο ευαίσθητες ομάδες να είναι οι παιδιατρικοί και οι γηριατρικοί ασθενείς καθώς και όσοι δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν λόγω σοβαρής πάθησης Τυπικά ανώδυνα ερεθίσματα μπορούν να προκαλέσουν πόνο Ο εντοπισμός του πόνου δεν ταυτίζεται απαραίτητα με κάποια σωματική βλάβη αλλά η φύση και ο εντοπισμός του πόνου μπορεί να αλλάξουν στο χρόνο Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Είδη πόνου Είδη πόνου Προέλευση Περιγραφή Αντίληψη Σωματικός Δέρμα Μύες Αρθρώσεις Οστά Μαλακά μόρια Καλά εντοπισμένος Επιφανειακός ή βαθύτερος Υποδοχείς πόνου Σπλαγχνικός Εσωτερικά όργανα Βαθύς/ διάχυτος/ συχνά αντανακλά Νευρογενής Νευρικό σύστημα Αίσθηση καψίματος Δυσλειτουργία νευρικού κυττάρου Ψυχογενής Ψυχολογικά αίτια Ποικίλη Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι υποδοχείς Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Περιγραφή πόνου Βάση της έκτασης: εντοπισμένος, διάχυτος Βάση της διάρκειας: οξύς (πρώτες 48 ώρες), υποξύς (από 48 ώρες μέχρι 7 ημέρες) , χρόνιος (πόνος που διαρκεί τουλάχιστον 3μήνες) Βάση της έντασης: οξύς, έντονος, συνεχόμενος, αμβλύς Βάση του εντοπισμού: επιφανειακός, εν τω βάθει Βάση της έκτασης: εντοπισμένος, διάχυτος Βάση της προέλευσης: σωματικός, νευρογενής Βάση της ποιότητας: καυστικός,σφίξιμο Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Αντιμετώπιση του πόνου με Αναλγητικά φάρμακα Εγχείρηση Μάλαξη Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης Κίνηση και άσκηση Ακινητοποίηση, ξεκούραση Βελονισμός, ύπνωση Eναλλακτικές θεραπείες Ψυχολογική παρέμβαση Εφαρμογή ηλεκτροθεραπευτικών μέσων Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Υποδοχείς του πόνου Πρόκειται για ελεύθερες νευρικές απολήξεις που εντοπίζονται στο δέρμα, στις αρθρώσεις, στα οστά, στους μύες, στα αγγεία, στα σπλάχνα και στις μήνιγγες. Διεγείρονται από μηχανικά, θερμικά και χημικά ερεθίσματα καθώς και από την ισχαιμία και το μυϊκό σπασμό Τα 2 είδη νευρικών οδών του πόνου είναι: Οι Αδ νευρικές ίνες είναι εμμύελες, ανταποκρίνονται σε ισχυρά μηχανικά ερεθίσματα, σε θερμότητα άνω των 45o C μεταφέρουν τον οξύ, διαξιφιστικό πόνο και έχουν ταχύτητα μεταγωγής 5-30m/s Οι C νευρικές ίνες είναι αμύελες, ανταποκρίνονται σε μηχανικά, θερμικά και χημικά ερεθίσματα, βρίσκονται σε κάθε εννευρωμένο ιστό εκτός από το ΚΝΣ, μεταφέρουν τον βαθύ πόνο και έχουν ταχύτητα μεταγωγής 0,5-2m/s Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Φυσιολογικές αποκρίσεις σε επώδυνα ερεθίσματα Ο ταχύς πόνος (Αδ νευρικές ίνες) προκαλεί αντανακλαστικό απόσυρσης και άμεση και εντοπισμένη σωματαισθησία (αντίληψη του πόνου) Ο βραδύς πόνος (C νευρικές ίνες) δεν προκαλεί αντανακλαστικό απόσυρσης και είναι λιγότερο καλά εντοπισμένος Οι C νευρικές ίνες είναι ευαίσθητες σε χημικές ουσίες, προϊόντα ιστικής βλάβης και φλεγμονής καθώς και σε κυτταρικούς μεταβολίτες όπως ATP, ADP και γαλακτικό οξύ Η παρουσία αυτών των χημικών ουσιών προκαλεί ευαισθησία, αλλοδυνία (allodynia) και υπέρμετρη απόκριση σε επώδυνα ερεθίσματα ακόμα και σε ιστούς μακριά από το σημείο της ιστικής βλάβης Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Θεωρίες πόνου 1η θεωρία: specificity -ο πόνος έχει ειδικές νευροανατομικές και φυσιολογικές ιδιότητες, παράγεται σε συγκεκριμένες περιοχές και μεταβιβάζεται μέσω ειδικών δικτύων νευρικών συνάψεων σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου όπου γίνεται και η πραγματική αντίληψη του πόνου η οποία αντίληψη ακολουθείται από το στάδιο επηρεασμού. Το στάδιο αυτό είναι αποτέλεσμα της αντίληψης του πόνου ο πόνος είναι ξεχωριστή αίσθηση όπως η όραση και η ακοή 2η θεωρία: non-specificity -ο πόνος δεν έχει ειδικές νευροανατομικές και φυσιολογικές ιδιότητες, παράγεται σε διάφορες περιοχές από μεγάλης έντασης ερεθίσματα αλλά δεν μεταβιβάζεται μέσω ειδικών δικτύων νευρικών συνάψεων. Έτσι θεωρείται πως ο πόνος δεν είναι ξεχωριστή αίσθηση αλλά αισθητική εμπειρία όπως η πίεση και η δόνηση Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Οδοί του Πόνου Όλες οι αισθήσεις ρυθμίζονται από το ΚΝΣ πριν γίνουν συνειδητές Η τροποποίηση μπορεί να συμβεί σε κάθε ένα από τα 4 επίπεδα που μεσολαβούν μεταξύ του ερεθίσματος και της αντίληψής του. Περιφερικό νευρικό σύστημα Νωτιαίος μυελός Στέλεχος και θάλαμος Εγκεφαλικός φλοιός Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Οδοί του Πόνου Η νωτιαιοθαλαμική οδός χρησιμεύει στην αγωγή του ταχέος άλγους (προκαλείται κυρίως από θερμικά και μηχανικά ερεθίσματα) μέσω των Αδ νευρικών ινών (οπίσθια κέρατα ΝΜχιασμόςστέλεχος, θάλαμος, έσω λημνίσκοι, σωματαισθητική χώρα εγκεφαλικού φλοιού) Η παλαιονωτιαιοθαλαμική οδός χρησιμεύει στην αγωγή του βραδέος άλγους μέσω κυρίως των C και σε μικρότερο βαθμό των Αδ νευρικών ινών Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Μηχανισμοί αναχαίτισης πόνου Σε επίπεδο περιφέρειας: Αποκλεισμός νευρώνων πόνου Σε επίπεδο ΝΜ: Σύστημα πύλης ελέγχου του πόνου Σε επίπεδο κέντρων ΚΝΣ: Κατιόν σύστημα αναστολής πόνου Σε επίπεδο εγκεφαλικού φλοιού: Ψυχολογική αντιμετώπιση του πόνου Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Αναστολή πόνου σε επίπεδο περιφέρειας Τοπικός αποκλεισμός νευρώνων πόνου με αποτέλεσμα τοπική αναισθησία Αποκλεισμός νευρώνων πόνου από ερεθισμό άλλων νευρώνων όπως της πίεσης, της αφής, της θερμότητας Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Αναστολή πόνου σε επίπεδο ΝΜ Θεωρία πύλης ελέγχου του πόνου των Melzack & Wall (1965) Οι C ίνες και οι Αδ ίνες που μεταφέρουν ερεθίσματα πόνου έχουν μικρή ταχύτητα μετάδοσης σε σχέση με τις μεγαλύτερες εμμύελες τύπου Αα Αβ και Αγ που μεταφέρουν τις σωματικές αισθήσεις Τα ερεθίσματα τα οποία μεταφέρονται με αυτές τις ίνες φτάνουν πιο γρήγορα τον εγκέφαλο. Αν η πηκτοειδής ουσία θεωρηθεί μία πύλη μέσα από την οποία πρέπει να περάσουν όλα αυτά τα σήματα και ευνοεί λόγω μεγάλης ταχύτητας μετάδοσης και μεγαλύτερου αριθμού τις γρηγορότερες ίνες, μία υπερφόρτωση ερεθισμάτων από τις ίνες Αα,β,γ θα μπορούσε να προκαλέσει ένα μπλοκάρισμα της μετάδοσης του ερεθίσματος των Αδ και C ινών κλείνοντας κατά κάποιον τρόπο την “πύλη” στην μετάδοση των αντιστοίχων ερεθισμάτων Ο πόνος συνεπώς θα μειωθεί ή θα μπλοκαριστεί εντελώς Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Βασιλειάδη Κ, PT, MSc
Αναστολή πόνου σε επίπεδο κέντρων ΚΝΣ Κατιόν σύστημα αναστολής του πόνου Δημιουργεί συνάψεις με το ανιόν και η δράση του είναι η συλλογή, διαφοροποίηση και αναστολή των ερεθισμάτων του πόνου σε όλα τα επίπεδα των συνάψεων του κατιόντος με το ανιόν νευρικό σύστημα Βασιλειάδη Κ, PT, MSc