ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Χρήστος Φ. Καμπόλης Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Νοέμβριος 2014

ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Οι δοκιμασίες αναπνευστικής λειτουργίας είναι τα μέσα με τα οποία ανιχνεύονται οι διαταραχές λειτουργίας του αναπνευστικού (λειτουργικά σύνδρομα) και βάσει αυτών ερμηνεύονται τα συμπτώματα του ασθενούς και τίθεται η διάγνωση.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ Αποφρακτικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται κυρίως από στένωση των αεραγωγών Περιοριστικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από μείωση των πνευμονικών στατικών όγκων (TLC, FRC, RV) και οφείλεται είτε σε αμιγώς πνευμονικά αίτια είτε σε εξωπνευμονικά αίτια (υποδυναμικού τύπου) Μικτό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από άλλοτε άλλου βαθμού συνύπαρξη των δύο προηγουμένων συνδρόμων.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Περιοριστικά Πνευμονία ARDS Παχυσαρκία Κυφοσκολίωση Νευρομυικά νοσήματα Αποφρακτικά Κυστική ίνωση Βρογχιεκτασίες Άσθμα Χρόνια βρογχίτιδα Εμφύσημα

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Δυσκολία στην έξοδο του αέρα κατά την εκπνοή Χαρακτηρίζονται από ελάττωση στην ροή αέρα. Χαρακτηρίζονται από αύξηση στον παγιδευμένο αέρα στο τέλος μιας ήρεμης αναπνοής

ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Δυσκολία στην είσοδο του αέρα κατά την εισπνοή Χαρακτηρίζονται από ελάττωση όλων των πνευμονικών ογκων. Χαρακτηρίζονται από φυσιολογικές μετρούμενες ροές.

Ενδείξεις Λειτουργικού Ελέγχου του Αναπνευστικού Διαγνωστικοί λόγοι Συμπτώματα Προσδιορισμός έκτασης ή βαρύτητας νόσου Ανίχνευση Ασθενών Υψηλού Κινδύνου (Προεγχειρητική εκτίμηση) Εκτίμηση Αναπηρίας/Ικανότητος Παρακολούθηση Ασθενών Απάντηση στην θεραπεία Πορεία νόσου Τοξική Επίδραση Φαρμάκων ή άλλων Τοξικών Ουσιών

Πως βοηθούν οι λειτουργικές δοκιμασίες; Οι μετρήσεις καθορίζουν τον  τύπο της λειτουργικής διαταραχής (λειτουργικά σύνδρομα) και σε συνδυασμό με το ιστορικό και τη φυσική εξέταση οδηγούν στη σωστή ΔΙΑΓΝΩΣΗ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ • Απλή Σπιρομέτρηση και Καμπύλη Ροής- Ογκου πρό καί μετά βρογχοδιαστολή (PEF, FVC, FEV1, MMEF) • Στατικοί όγκοι και Χωρητικότητες (TLC, FRC, RV) • Διαχυτική Ικανότης και Ειδικός Συντελεστής Διαχύσεως (DLCO ή TLCO, KCO) • Στατικές Πιέσεις στο Στόμα (Pimax, Pemax) • Αέρια Αίματος (PaO2, PaCO2, pH), Οξυμετρία

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Εισαγωγικές έννοιες VT: Tidal Volume ERV,IRV,RV: Expiratory or Inspiratory Reserve Volume SVC: Slow Vital Capacity= IRV+VT+ERV IC: Inspiratory Capacity= VT+IRV TLC: Total Lung Capacity= SVC+RV FRC: Functional Residual Capacity= ERV+RV

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Εισαγωγικές έννοιες

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Βασική φυσιολογία (Ι)

Βασική φυσιολογία (ΙΙ) ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Βασική φυσιολογία (ΙΙ) ΔP=Palv-Pbr ΔP=Ppl+Pl,el-Pbr Pbr=Ppl ΣΙΠ-EPP ΔP=Pl,el

Βασική φυσιολογία (ΙΙΙ) ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Βασική φυσιολογία (ΙΙΙ) Βίαιη εκπνοή σε υγιή Βίαιη εκπνοή σε ΧΑΠ Σημείο ίσης πίεσης

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Βασική φυσιολογία (V)

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Τεχνική

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Τεχνική

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ PEF-FVC Ορισμοί PEF: Peak Expiratory Flow ή Μέγιστη Εκπνευστική Ροή (L/sec) FVC: Forced Vital Capacity ή Βιαίως Εκπνεόμενη Ζωτική Χωρητικότητα = όγκος (L ή ml) βίαια εκπνεόμενος μετά από βαθιά εισπνοή (από TLC έως RV)

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ FEV1-FEVT-FEVT%-FEFx Ορισμοί FEVT: Forced Expired Volume ή Βιαίως Εκπνεόμενος Όγκος(L ή ml) από την έναρξη της μανούβρας FVC μέχρι δεδομένη χρονική στιγμή Τ(π.χ. FEV 1 μέχρι το 1ο sec της μανούβρας) FEVT%: FEVT/FVC x 100 (%) FEFx : Forced Expiratory Flow ή Βιαίη Εκπνευστική Ροή σε X σημείο ή διάστημα της μανούβρας(π.χ. FEF25%-75%)

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Μετρήσεις

VC: Vital Capacity ή Ζωτική Χωρητικότητα ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ VC: Vital Capacity ή Ζωτική Χωρητικότητα Ορισμός Όγκος μετρούμενου αερίου (L ή ml) Πλήρης εκπνοή μετά από μέγιστη εισπνοή Τιμές αναφερόμενες σε: θοC σώματος, ατμοσφαιρική πίεση, κορεσμός σε υδρατμούς

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ VC % προβλεπόμενης τιμής Προβλεπόμενη VC = xΎψος * – yΗλικία – z (NHANES III) Εθνικότητα, φύλο, θέση σώματος, ημερήσια διακύμανση Κατώτερο 50 εκατοστημόριο της κατανομής των υγιών Μετρούμενη FVC/ Τιμή αναφοράς FVC x 100 (%) FVC vs SVC (ΧΑΠ, κακή προσπάθεια)(Παράταση της μανούβρας στα 15sec??// FEV6 vs FVC)

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ FVC Ερμηνεία

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Ερμηνεία FEV1 Τιμές αναφοράς (ηλικία, φύλο, φυλή, ύψος) Μετρούμενη FEV1/ Τιμή αναφοράς FEV1 x 100 (%) Προγνωστικός παράγοντας στην ΧΑΠ

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Ερμηνεία FEV1 / FVC Φυσιολογικές τιμές λόγου: > 0.7

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Αποδεκτές καμπύλες Ταχεία άνοδος από μέγιστη εισπνοή σε PEF Μέγιστη εκπνευστική προσπάθεια μέχρι να μηδενιστεί η ροή (απουσία σύγκλισης γλωττίδας ή απότομης διακοπής ροής) Μετά την μέγιστη εισπνευστική, επιστροφή στο σημείο έναρξης εκπνοής 3 αποδεκτές καμπύλες Παρουσίαση μέγιστης FVC, μέγιστου FEV1 και FEV1/FVC Παρουσίαση καμπύλης με μέγιστο FVC+FEV1

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Καμπύλες

Καμπύλες-Περιορισμός ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Καμπύλες-Περιορισμός

ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΟΤΗΤΑ (REVERSIBILITY) → Ο όρος «αναστρεψιμότητα» γενικά αναφέρεται σε ταχεία βελτίωση του FEV1 (ή της PEF) εντός λεπτών (10-30) μετά από εισπνοή ενός βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικού (για παράδειγμα 200-400μg σαλβουταμόλη) ή σε πιο βραδεία βελτίωση σε ημέρες έως εβδομάδες μετά από χορήγηση αποτελεσματικής αγωγής ελέγχου όπως τα εισπνεόμενα κορτικοειδή. → Η απουσία ανταπόκρισης στη βρογχοδιαστολή δεν προδικάζει κλινική απάντηση στη βρογχοδιασταλτική θεραπεία.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ • Απλή Σπιρομέτρηση και Καμπύλη Ροής- Ογκου πρό καί μετά βρογχοδιαστολή (PEF, FEVC, FEV1, MMEF) • Στατικοί όγκοι καί Χωρητικότητες (TLC, FRC, RV) • Διαχυτική Ικανότης και Ειδικός Συντελεστής Διαχύσεως (DLCO ή TLCO, KCO) • Στατικές Πιέσεις στό Στόμα (Pimax, Pemax) • Αέρια Αίματος (PaO2, PaCO2, pH), Οξυμετρία

NITROGEN WASHOUT BODY PLETHYSMOGRAPHY HELIUM DILUTION

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ Κατευθυντήριες οδηγίες των ATS/ERS(2005)

Παράδειγμα 1 TLC: 110% pred. DLCO: 85% pred.

Παράδειγμα 2 Α 35 TLC: 65% pred. DLCO: 90% pred. TLC: 110% pred.

Παράδειγμα 3 TLC: 120% pred. DLCO: 45% pred.

Παράδειγμα 4 TLC: 90% pred. DLCO:95% pred.