111 ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ OΛΓΑ ΧΡ. ΣΙΣΚΟΥ RN, MSc, PhD Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

22 TO ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ Η σύγχρονη οικονομική κρίση επηρέασε δυσμενώς την υγειονομική ασφαλιστική κάλυψη του πληθυσμού Ο τομέας της υγείας έχει τεθεί στο στόχαστρο μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας (6% δημόσια δαπάνες υγείας για το 2012 και 9% οι συνολικές)=> οριζόντιες περικοπές σε πόρους Προσβασιμότηταη παροχή της κατάλληλης φροντίδας στο σωστό τόπο και χρόνο Η Προσβασιμότητα (η παροχή της κατάλληλης φροντίδας στο σωστό τόπο και χρόνο) αποτελεί μία από τις 6 βασικές διαστάσεις (μαζί με την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια, την αποδοτικότητα, την καταλληλότητα και την αποδοχή) αξιολόγησης των συστημάτων υγείας διεθνώς. πρόσβαση στη Φροντίδα Υγείας συνιστά αύξηση του προσδόκιμου ζωής και τη βελτίωση της ποιότητας Η ευχερής πρόσβαση στη Φροντίδα Υγείας συνιστά βασική προϋπόθεση για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και τη βελτίωση της ποιότητας και συνεπώς άξονα προτεραιότητας στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΠΟΥ «Υγεία 2020» (ΠΟΥ, 2012) Καθυστερημένη λήψη κατάλληλης φροντίδαςανικανοποίητες ανάγκες υγείας αυξημένη ζήτηση για ενδονοσοκομειακή νοσηλεία ή επείγουσα φροντίδα Καθυστερημένη λήψη κατάλληλης φροντίδας ή ανικανοποίητες ανάγκες υγείας, οδηγούν σε αυξημένη ζήτηση για ενδονοσοκομειακή νοσηλεία ή επείγουσα φροντίδα και συνδέονται με αρνητικά κλινικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα για τα άτομα των μέσων εισοδηματικών κλιμακίων και τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες (Gimeno Feliu 2013, Hargreaves 2006 ) Υπό τις παρούσες συνθήκες, σε ποιο βαθμό το Ελληνικό Σύστημα Υγείας ανταποκρίνεται στις ανάγκες υγείας του ανασφάλιστου -ευάλωτου πληθυσμού?

ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ- ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟΥΣ 3

Η Ασφαλιστική Κάλυψη του Πληθυσμού ανά Ηλικιακή Ομάδα το

Η εξέλιξη του % των ανέργων: Ιαν Ιαν Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2014

Η εξέλιξη του ΑΕΠ και το % του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2014: Έρευνα SILC (Survey on Income and Living Conditions) διαφόρων ετών 6 25% αύξηση των αστέγων Άστεγοι το 2011, 25% αύξηση των αστέγων μεταξύ

Η εξέλιξη της Μέσης Μηνιαίας Δαπάνης Υγείας των Νοικοκυριών σε Ευρώ 7 Πηγή: Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2014: ΕΟΠ διαφόρων ετών

Οι Στάσεις των Χρηστών αναφορικά με την εφαρμογή του εξετάστρου των 5 ευρώ σε ΤΕΙ & ΚΥ: 4 ο τρίμηνο ο τρίμηνο 2013 Πηγή: Πηγή: Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας-ΕΚΠΑ Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Οικονομικών Αποτελεσμάτων από την εφαρμογή του Εισπρακτικού Μηχανισμού στις δημόσιες δομές ΠΦΥ: ΕΣΠΑ-Διοικητική Μεταρρύθμιση ΕΣΠΑ-Διοικητική Μεταρρύθμιση 8

Η εξέλιξη της συνολικής και δημόσιας δαπάνης υγείας στην Ελλάδα και στην ΕΕ-15 ως % του ΑΕΠ: Πηγές: Πηγές: Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας & ΕΛΣΤΑΤ, 2014 & OECD, 2014

Η εξέλιξη των δαπανών των νοσοκομείων του ΕΣΥ (σε δις ευρώ) και της ζήτησης των υπηρεσιών από αυτά σύμφωνα με στοιχεία του ΕΣΥνετ 10

Πηγή: OECD, Health Data

12 ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΕ ΕΕ-27 ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΒΑΣΗ SILC-ΕΛΣΤΑΤ : 2009 VS 2012 Ανικανοποίητες Ιατρικές Ανάγκες Ανικανοποίητες Οδοντιατρικές Ανάγκες 12 Ακτινοθεραπεία, Χημειοθεραπεία Αύξηση χρόνου αναμονής για Ακτινοθεραπεία, Χημειοθεραπεία μεταξύ δημόσια νοσοκομεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης μπορεί >50 ημέρες Σε μεγάλα δημόσια νοσοκομεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης μπορεί >50 ημέρες (Χάρτης Υγείας, ΕΣΔΥ 2013)

% Πληθυσμού που δήλωσε ότι έχει Ανικανοποίητες Ανάγκες Υγείας για Ιατρική Φροντίδα ανά κατηγορία: Πηγή: Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2014: SILC (Survey on Income and Living Conditions) διαφόρων ετών

14 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ: Ασφαλιστική Κάλυψη και Ανικανοποίητες Ανάγκες Υγείας Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ άτομα από 120 διαφορετικές χώρες ζουν στην Ελλάδα Πηγή: Πηγή: Πρόγραμμα ΘΑΛΗΣ –Τμήμα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ

15 ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΡΕΙΩΝ ΤΩΝ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ Το 2012, οι ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ διεξήγαγαν μελέτη σε Το 2012, οι ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ διεξήγαγαν μελέτη σε 14 Ευρωπαϊκές πόλεις (μεταξύ των οποίων και στην Αθήνα) με δείγμα Ν=8.412 ασθενών (εκ των οποίων Έλληνες) προκειμένου να καταγράψουν τις αδυναμίες πρόσβασης στους επαγγελματίες υγείας (Chauvin & Simonnot 2013). Το 49,3% των ασθενών που επισκέφθηκαν τα ιατρεία των Γιατρών Το 49,3% των ασθενών που επισκέφθηκαν τα ιατρεία των Γιατρών του Κόσμου στην Ελλάδα τo 2012 ήταν ομοεθνείς. Το αντίστοιχο του Κόσμου στην Ελλάδα τo 2012 ήταν ομοεθνείς. Το αντίστοιχο ποσοστό σε άλλες χώρες βρέθηκε: ποσοστό σε άλλες χώρες βρέθηκε: 12% στο Μόναχο 12% στο Μόναχο Σχεδόν μηδενικό στο Άμστερνταμ, την Αμβέρσα, τις Βρυξέλες Σχεδόν μηδενικό στο Άμστερνταμ, την Αμβέρσα, τις Βρυξέλες και το Λονδίνο και το Λονδίνο Το % των Ελλήνων που επισκέπτονταν ιατρεία μη Κυβερνητικών Το % των Ελλήνων που επισκέπτονταν ιατρεία μη Κυβερνητικών Οργανώσεων πριν την κρίση (2007) δεν ξεπερνούσε το 3-4%

16 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 16 ΟΜΑΔΑ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ/ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΛΥΨΗΣ 55+ μακροχρόνια άνεργοι μισθωτοί (Άρθρο 10 Νόμος 2434/1996) μακροχρόνια άνεργοι (§4, Άρθρο 5, Νόμος 2768/1999) Νέοι έως 28 ετών, Εξαιρούνται οι Φοιτητές(Άρθρο 18 Νόμος 2939/1998) Αυτοαπασχολούμενοι & μικροεπιχειρηματίες που έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους και οφείλουν εισφορές (Απόφαση OAEE 1/11/2013) Προϋποθέσεις Εγγραφή στον ΟΑΕΔ για 12 συνεχόμενους μήνες Ενεργή διευθέτηση οφειλών και τακτική πληρωμή των δόσεων Κάρτα ανεργίας (ανανεώσιμη σε μηνιαία βάση) ένσημα Πιστοποιητικό του ασφαλιστικού φορέα όπου θα δηλώνονται: α) 600 ημέρες εργασίας ( προσαυξανόμενες κατά μέρες για κάθε έτος συμπλήρωσης από τα β) δεν είναι ασφαλισμένοι σε κανέναν άλλο φορέα Τυχόν έναρξη εργασίας θα πρέπει άμεσα να το δηλώσουν στο τοπικό ΙΚΑ Υπεύθυνος Φορέας για την κάλυψη IKA Ο ασφαλιστικός φορέας στον οποίο ήταν ασφαλισμένοι IKAOAEE Διάρκεια Κάλυψης Από τη μέρα υποβολής της αίτησης ασφαλιστικής κάλυψης μέχρι την ηλικία συνταξιοδότησης Μέχρι δύο χρόνια Έξι μήνες με δυνατότητα ανανέωσης εφόσον προσκομιστεί βεβαίωση του ΟΑΕΔ όχι ο αιτών εξακολουθεί να είναι άνεργος

Τρέχουσες Νομοθετικές Ρυθμίσεις για την Υγειονομική Κάλυψη των Ανασφαλίστων Φαρμακευτική Περίθαλψη σε ανασφάλιστους πολίτες Με την υπ’αριθμ. ΓΠ/ΟΙΚ.56432/14 (ΦΕΚ 1753/τ.Β΄/ ) κοινή Με την υπ’αριθμ. ΓΠ/ΟΙΚ.56432/14 (ΦΕΚ 1753/τ.Β΄/ ) κοινή υπουργική απόφαση προβλέφθηκε δωρεάν φαρμακευτική φροντίδα. υπουργική απόφαση προβλέφθηκε δωρεάν φαρμακευτική φροντίδα. Η προϋπολογισμένη ετήσια δαπάνη ανέρχεται στα 340 εκ. €. Η προϋπολογισμένη ετήσια δαπάνη ανέρχεται στα 340 εκ. €. Νοσοκομειακή περίθαλψη σε ανασφάλιστους πολίτες Με την υπ’αριθμ. Υ4α/ΓΠ/οικ ΚΥΑ, συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε Με την υπ’αριθμ. Υ4α/ΓΠ/οικ ΚΥΑ, συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε η υπ’αριθμ /2006 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1747/τ.Β΄) η υπ’αριθμ /2006 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1747/τ.Β΄) Η προκληθείσα δαπάνη επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των Η προκληθείσα δαπάνη επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των εγκεκριμένων Νοσοκομείων. εγκεκριμένων Νοσοκομείων. Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε ανασφάλιστους πολίτες Ο ΕΟΠΥΥ σε σύμπραξη με το Υπουργείο Υγείας υλοποιεί από το Σεπτέμβριο του 2013 το Πρόγραμμα Εισιτήριο Ελεύθερης Πρόσβασης σε Υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Health Voucher), για την κάλυψη αναγκών ανασφάλιστων πολιτών. Ο ΕΟΠΥΥ σε σύμπραξη με το Υπουργείο Υγείας υλοποιεί από το Σεπτέμβριο του 2013 το Πρόγραμμα Εισιτήριο Ελεύθερης Πρόσβασης σε Υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Health Voucher), για την κάλυψη αναγκών ανασφάλιστων πολιτών. 17

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ (%): Πηγές: Πηγές: Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας

19 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Οι ανάγκες υγείας των πολιτών και ιδιαίτερα των ευπαθών κοινωνικά ομάδων ολοένα και αυξάνουν εξαιτίας και των εντεινόμενων κοινωνικο-οικονομικών προβλημάτων Οι ανάγκες υγείας των πολιτών και ιδιαίτερα των ευπαθών κοινωνικά ομάδων ολοένα και αυξάνουν εξαιτίας και των εντεινόμενων κοινωνικο-οικονομικών προβλημάτων Από την άλλη πλευρά, οι διαθέσιμοι δημόσιοι πόροι συνεχώς συρρικνώνονται, με αποτέλεσμα την επίταση των προβλημάτων πρόσβασης Από την άλλη πλευρά, οι διαθέσιμοι δημόσιοι πόροι συνεχώς συρρικνώνονται, με αποτέλεσμα την επίταση των προβλημάτων πρόσβασης Απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες από την Πολιτεία για τη βέλτιστη αξιοποίηση των περιορισμένων πόρων ώστε να μετουσιωθεί σε απτή πραγματικότητα το όραμα της λειτουργίας ενός Συστήματος Υγείας, αποτελεσματικού και προσβάσιμου από το σύνολο του πληθυσμού με κόστος που η κοινωνία μπορεί να επωμιστεί

2020ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Chondraki P., Madianos M., Dragioti E., Papadimitriou G (2013). “Homeless mentally Ill in Athens area: A cross-sectional study on unmet needs and help seeking”. International Journal of Social Psychiatry: 1-10 Chauvin P, Simonnot N (2013). “Access to healthcare of excluded people in 14 cities of 7 European countries”. Final report on social and medical data collected in Paris, Médecins du Monde/Doctors of the World International Network 65 p. Economou MEconomou M, Madianos M, Peppou LE, Patelakis A, Stefanis CN. (2013).Madianos MPeppou LEPatelakis AStefanis CN Major depression in the era of economic crisis: A replication of a cross-sectional study across Greece. Jοurnal of Affective Disorders, 45: Gimeno-Feliu L., Magallo´n-Botaya R., Macipe-Costa RM. et al (2013). “Differences in the Use of Primary Care Services Between Spanish National and Immigrant Patients”. J Immigrant Minority Health,15:584–590 Hargreaves S, Friedland J, Gothard P, et al (2006). Impact on and use of health services by international migrants: questionaire survey of inner city London A&E attenders. BMC Health Ser Res;6:153 Karatziou D. “Society in a humanitarian crisis” Sunday Eleftherotypia (newspaper in Greek), 24/7/2011 Madianos M, Economou M, Alexiou T, Stefanis C. (2011). Depression and economic hardship across Greece in 2008 and 2009: two cross-sectional surveys nationwide. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 46: Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology Madianos M., Chondraki P., Papadimitriou G (2013). “Prevelance of psychiatric Disorders among homeless people in Athens area: a cross sectional study”. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol (2013) 48:1225–1234