ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΚΕΚΡΥΦΑΛΟΠΕΡΙΤΟΝΙΤΙΔΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Δρ. Παπανικολάου Θωμάς, Κτηνίατρος

ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΚΕΚΡΥΦΑΛΟΠΕΡΙΤΟΝΙΤΙΔΑ Φλεγμονή του τοιχώματος του κεκρύφαλου ή/και του περιτοναίου μετά από τραυματισμό και διάτρηση από ξένο σώμα Εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικα βοοειδή Συχνότητα εμφάνισης εξαρτάται από: α) υλικό χορτοδεσίας, β) περιοχή βόσκησης των ζώων, γ) είδος εγκαταστάσεων (πρόχειρες κατασκευές)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Αιχμηρά αντικείμενα (συνήθως μεταλλικά σώματα) που λαμβάνονται με την τροφή - Λήψη μεγάλης ποσότητας τροφής χωρίς μάσηση - Κατάποση αντικειμένων ευνοείται από κατεύθυνση θηλών γλώσσας (προς τα πίσω) - Ανατομική κατασκευή και λειτουργία του κεκρυφάλου: κυψελιδώδης υφή του βλεννογόνου, ισχυρές συσπάσεις - Σχήμα αντικειμένου (ευθύ και οξύληκτο καθηλώνεται ευκολότερα και μπορεί να προσβάλλει και γειτονικά όργανα)

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Τα ξένα σώματα μετά τη δίοδό τους από το καρδιακό στόμιο – ακολουθούν οισοφαγική αύλακα και λόγω του βάρους τους καταλήγουν στον πυθμένα του κεκρυφάλου Επίσης, είναι δυνατόν να περάσουν στη μεγάλη κοιλία και με τις συσπάσεις αυτής να περάσουν στον κεκρύφαλο Καθήλωση ξένου σώματος στο τοίχωμα του κεκρυφάλου Μεταβολές στην ενδοκοιλιακή πίεση (π.χ ωδίνες τοκετού, κινήσεις διαφράγματος, οχεία κλπ)  διευκόλυνση διείσδυσης ξένου σώματος Συνήθης θέση αγκύλωσης αντικειμένου  πρόσθιο τοίχωμα, κοιλιακά και δεξιά

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Τρώση μόνο βλεννογόνου και μυικής στιβάδας τοιχώματος – απλή τραυματική κεκρυφαλίτιδα Απελευθέρωση αντικειμένου και αποβολή του ή αγκίστρωση σε άλλο σημείο (λίγες περιπτώσεις) Συνήθως διαπερνάται όλο το τοίχωμα του κεκρυφάλου και αναλόγως σχήματος μένει προσωρινά ή μόνιμα στη θέση (έντονη φλεγμονώδης αντίδραση) Η διάτρηση του τοιχώματος του κεκρύφαλου επιτρέπει την έξοδο περιεχομένου και βακτηρίων στην περιτοναϊκή κοιλότητα – έντονη φλεγμονώδης αντίδραση (συνήθως εντοπισμένη) – δημιουργία συμφύσεων. Αρχική έντονη αντίδραση και ανάπτυξη ινώδους ιστού  συμπίεση κλάδου πνευμονογαστρικού - δυσπεψία Εισχώρηση ξένου σώματος σε διάφραγμα – θωρακική κοιλότητα – περικάρδιο  πλευρίτιδα, περικαρδίτιδα. Τρώση ζωτικών οργάνων λιγότερο συχνή αλλά μπορεί να συμβεί (ήπαρ, σπλήνα)

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αρχικά – αιφνίδια ανορεξία, ατονία μεγάλης κοιλίας – κεκρυφάλου (ελαφρός μετεωρισμός, μείωση κοπράνων), σημαντική & απότομη μείωση της γαλακτοπαραγωγής Βελτίωση κατάστασης μέχρι την επόμενη λήψη γεύματος & εναλλαγή συμπτωμάτων για κάποιες ημέρες με τελική απόληξη τη διαταραχή γενικής κατάστασης και απώλεια της γαλακτοπαραγωγής Το ζώο εμφανίζει εντυπωσιακές αλλαγές στην στάση και την συμπεριφορά του – κύρτωση της ράχης - σημαντικές ενδείξεις πόνου (π.χ βογγητό) ακόμα και κατά την ούρηση, την αφόδευση, την κατάκλιση ή ανέγερση του ζώου κλπ Δοκιμές ανίχνευσης ξένου σώματος – θετικές Τρόμος στους αγκωνιαίους μυς ή/και στην ωμοπλάτη

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αναπνοές: συχνότερες & πιο επιφανειακές (θωρακική) Ταχυκαρδία ή/και αρρυθμία (>90 παλμούς/λεπτό) Θερμοκρασία 38,5 – 40,5 ºC Μείωση κινητικότητας Μ.Κ, ερυγών – μετεωρισμός Κόπρανα: στεγνά, άπεπτη τροφή, βλέννη και σε μικρές ποσότητες Συμπτώματα – αναλόγως με το προσβεβλημένο όργανο (πλευρίτιδα, περικαρδίτιδα κλπ) Χρόνιες περιπτώσεις (περιγεγραμμένη κεκρυφαλοπεριτονίτιδα) Ασαφή συμπτώματα Πτώση γαλακτοπαραγωγής Πιθανόν θετικές δοκιμές ανίχνευσης ξένου σώματος Αναζωπύρωση φλεγμονής ανά περιόδους (π.χ στον τοκετό)

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ακριβές ιστορικό – συμπτώματα Διάγνωση δύσκολη – καταστάσεις που προκαλούν άλγος (περιτονίτιδα, έλκη κλπ), υποξείες χρόνιες καταστάσεις ασαφή συμπτώματα Υπερηχογράφημα (περιτονίτιδα, περικαρδίτιδα, πλευρίτιδα) όχι αντικείμενο Επιβεβαίωση ύπαρξης ή όχι μαγνητοκλωβού Ακτινογραφία ??? Δ.Δ από πνευμονία (ακροαστικά συμπτώματα), παθήσεις ήπατος (εργαστηριακά – ηπατικά ένζυμα, επέκταση ορίων προβολής ήπατος, ίκτερος κλπ), κέτωση (πρωτογενής – δευτερογενής), οξέωση-αλκάλωση (ιστορικό – στομαχικό περιεχόμενο), μετατόπιση ηνύστρου (μεταλλικοί ήχοι), κυστίτιδα – πυελονεφρίτιδα (ψηλάφηση από απευθυσμένο, ανάλυση ούρων), κάθε παθολογική κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει άλγος

ΠΡΟΓΝΩΣΗ Καλή: σε έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία Επιφυλακτική έως δυσμενής: σε καθυστέρηση ανάληψης θεραπείας και σε παρουσία επιπλοκών από άλλα συστήματα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Γαστροτομή – αφαίρεση ξένου σώματος Παρεντερική χορήγηση ευρέως φάσματος αντιβιοτικών (οξυτετρακυκλίνη, πενικιλλίνη) Χορήγηση υγρών – ηλεκτρολυτών Συντηρητική αντιμετώπιση (μαγνήτης, αντιβιοτικά, δίαιτα ηλεκτρολύτες)  αμφίβολα αποτελέσματα Σε περιπτώσεις δευτερογενών επιπλοκών – ζώα χαμηλής γενετικής αξίας – σφαγή (πιθανότητα απόρριψης σφάγιου)

ΠΡΟΛΗΨΗ Μαγνητοκλωβός (ζώα αναπαραγωγής με τη συμπλήρωση ενός έτους) Να αποφεύγεται η χρήση συρμάτων ή επικίνδυνων αντικειμένων στην τροφή ή σε κατασκευές μέσα στις μονάδες