Κεφάλαιο 8 Ανοικτή οικονομία σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης Μακροοικονομία

Eισαγωγή Η οικονομία των ΗΠΑ επηρεάζει και επηρεάζεται από τις διεθνείς εξελίξεις Εξαγωγές 2003: 1 τρις δολάρια Ειαγωγές 2003: 1,4 τρις δολάρια Πώς επηρεάζουν οι ειδήσεις το χρηματιστήριο της κάθε χώρας;

Εισαγωγή Ανοικτή οικονομία είναι εκείνη της οποίας τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δανείζονται και δανείζουν με και σε άλλες χώρες Η εθνική αποταμίευση είναι η εγχώρια πηγή πόρων. Εάν η ζήτηση πόρων για επενδύσεις υπερβαίνει την εγχώρια εθνική αποταμίευση, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις σε μια ανοικτή οικονομία μπορούν να δανεισθούν από το εξωτερικό.

21 Απριλίου 2015 Εθνικοί πόροι Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα κεφάλαια των προθεσμιακών καταθέσεων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και των ΟΤΑ, που δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των ταμειακών τους αναγκών εντός δεκαπενθημέρου μεταφέρονται υποχρεωτικά σε λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Εισροές και εκροές κεφαλαίου Τα ποσά που εισέρχονται στις ΗΠΑ για να κατατεθούν σε αμερικανικές τράπεζες, για να αγοράσουν κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ ή για να εκχωρηθούν ως δάνεια σε αμερικανούς για οποιονδήποτε λόγο αποκαλούνται εισροές κεφαλαίου (capital inflows) Τα αμερικάνικα δολάρια που πηγαίνουν σε άλλες χώρες για ανάλογους σκοπούς αποκαλούνται εκροές κεφαλαίου (capital outflows)

Κλειστή vs ανοικτή οικονομία Στην κλειστή οικονομία η ισορροπία επιτυγχάνεται όταν η εθνική αποταμίευση και η επένδυση ισούνται. Στην ανοικτή οικονομία η επένδυση μπορεί να χρηματοδοτηθεί είτε από εγχώριες πηγές αποταμίευσης είτε από δανεισμό (πηγές αποταμίευσης) από το εξωτερικό

Ισορροπία στην ανοικτή οικονομία Εθνική αποταμίευση (S national ) + δανεισμός από το εξωτερικό(NFC= net capital inflows) = επένδυση (I) (NFC= Net Capital Inflows) δηλαδή καθαρές εισροές κεφαλαίου (οι εισροές μείον τις εκροές) για να υποδηλώσουμε τον καθαρό δανεισμό από το εξωτερικό

Ανοικτή οικονομία Εάν οι καθαρές εισροές κεφαλαίου είναι θετικές, τότε η εγχώρια οικονομία δανείζεται από ξένους περισσότερα από όσα δανείζει σε ξένους. Το ποσό που επενδύουν οι ξένοι σε μια οικονομία ονομάζεται καθαρή ξένη επένδυση (net foreign investment)

Μικρή ανοικτή οικονομία Η μικρή ανοικτή οικονομία είναι πολύ μικρή για να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο με μετατοπίσεις στην εθνική της αποταμίευση ή επένδυση. Δανείζεται και δανείζει στο παγκόσμιο «σταθερό» επιτόκιο.

Μικρή ανοικτή οικονομία: Ελβετία Αν οι δανειολήπτες στην Ελβετία θα πλήρωναν ένα ελαφρά υψηλότερο επιτόκιο σε σχέση με άλλες χώρες για να δανεισθούν, τότε οι έχοντες χρήματα θα μετέφεραν τα κεφάλαια τους στην Ελβετία για να κερδίσουν από τη διαφορά του επιτοκίου δανεισμού και το αντίστροφο. Κάθε έλλειμμα της εγχώριας εθνικής αποταμίευσης και του επιπέδου της επένδυσης χρηματοδοτείται με δανεισμό από το εξωτερικό.

Η επένδυση είναι σταθερή στην ανοικτή οικονομία

Η επένδυη μεταβάλλεται στην κλειστή οικονομία

Η επένδυση είναι σταθερή στην ανοικτή οικονομία Επιπτώσεις αυξημένου δανεισμού από το εξωτερικό στις μελλοντικές γενιές.

Μεγάλη ανοικτή οικονομία Η οικονομία των ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 1/4 της παγκόσμιας εκροής και το 1/5 της παγκόσμιας αποταμίευσης. Μια μείωση στο επίπεδο της αμερικανικής αποταμίευσης αυξάνει τα παγκόσμια πραγματικά επιτόκια και οδηγεί σε μικρότερη επένδυση στις ΗΠΑ. Όταν το παγκόσμιο πραγματικό επιτόκιο αυξάνεται, η επένδυση μειώνεται και σε άλλες ανοικτές οικονομίες.

Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο εξακολουθεί να μην ρέει απολύτως ελεύθερα. Γιατί; Τα επιτόκια δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες. Γιατί; Πότε η καμπύλη αποταμίευσης έχει θετική κλίση; Ποιες είναι οι επιπτώσεις μιας καμπύλης αποταμίευσης με θετική κλίση σε κλειστή και ανοικτή οικονομία;

Καμπύλη αποταμίευσης με θετική κλίση

Το 1990 πολλές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ αύξησαν τις επενδύσεις σε κάθε επιτόκιο για να εκμεταλλευτούν τις νέες τεχνολογίες. Άρα, η καμπύλη επενδύσεων μετατοπίσθηκε στα δεξιά. Αυτό σε μια κλειστή οικονομία αυξάνει το πραγματικό επιτόκιο και η επένδυση περιορίζεται από τη διαθεσιμότητα της εγχώριας αποταμίευσης. Αντιθέτως, σε μια ανοικτή οικονομία η αύξηση του πραγματικού επιτοκίου αυξάνει την εισροή ξένων κεφαλαίων τα οποία χρηματοδοτούν τις επενδύσεις.

Τυπολόγιο S private +S government + NCF = I (Y – C – T) + (T - G) + NCF = Y – C – G +NCF = I (1) Y = εισόδημα C = κατανάλωση T = φόροι G = κρατικές δαπάνες I = επένδυση Υ = C + I + G + NX (2) ΝΧ = καθαρές εξαγωγές, δλδ εξαγωγές μείον εισαγωγές

Η βασική εμπορική ταυτότητα (1)+ (2) => Ι +ΝΧ + ΝXC = I => NX +NCF = 0 Αν οι καθαρές εισροές κεφαλαίου είναι θετικές, τότε οι καθαρές εξαγωγές πρέπει να είναι αρνητικές (εισαγωγές > εξαγωγές) και λέμε ότι η χώρα έχει έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου (trade deficit) Το αντίθετο λέγεται πλεόνασμα εμπορικού ισοζυγίου (trade surplus)

Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου = imports – exports = - NX = NCF ( βασική εμπορική ταυτότητα) Όταν έχουμε περισσότερες εισαγωγές από εξαγωγές, τότε αυτό σημαίνει ότι οι ξένοι μας δανείζουν χρήματα ή επενδύουν στη χώρα μας και άρα έχουμε συνάλλαγμα για να αυξήσουμε τις εισαγωγές μας.

Έλλειμμα στον προϋπολογισμό και στο εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ

Με βάση το προηγούμενο σχεδιάγραμμα ποια χρονιά η οικονομία των ΗΠΑ άρχισε να παρουσιάζει οικονομική ανάπτυξη και ήταν ελκυστική στις επενδύσεις;

Εισαγωγές και εξαγωγές των ΗΠΑ το 2003

Συναλλαγματική ισοτιμία (exchange rate) Εάν μια χώρα δανεισθεί από το εξωτερικό τι είναι αυτό που διασφαλίζει ότι οι καθαρές εξαγωγές προσαρμόζονται ανάλογα; Όταν η αξία του ευρώ μειώνεται σε σχέση με ένα άλλο νόμισμα τότε το ευρώ υποτιμάται (depreciated). Όταν η αξία του ευρώ αυξάνεται σε σχέση με ένα άλλο νόμισμα τότε το ευρώ ανατιμάται (appreciated)

Ισοτιμία ευρώ/ δολαρίου

Αν τον Απρίλιο του 2014 με 100 ευρώ αγόραζα 138 δολάρια, το Φεβρουάριο του 2015 πόσα ευρώ θα αγόραζα με αυτά τα 138 δολάρια;

Εμπορικά σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (trade weighted exchange rate): η ισοτιμία του ευρώ έχει μεγαλύτερη βαρύτητα με τα νομίσματα των χωρών που εμπορεύεται περισσότερο η ΕΕ, πχ τις ΗΠΑ, Κίνα.

Συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου/γεν

Η αρχική συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου/γεν είναι e0. Η FED αποφασίζει να αυξήσει το επιτόκιο. Οι Ιάπωνες επενδύουν στις ΗΠΑ και αυτό μετατοπίζει την καμπύλη ζήτησης για δολάρια προς τα δεξιά. Την ίδια στιγμή περισσότεροι αμερικανοί επενδύουν στη χώρα τους με τα υψηλότερα επιτόκια και μετατοπίζουν την καμπύλη προσφοράς δολαρίου προς τα αριστερά. Η συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου/γεν αυξάνεται από e0 σε e1…

…στην υψηλότερη συναλλαγματική ισοτιμία τα δολάρια αγοράζουν περισσότερα γεν και οι εξαγωγές ιαπωνικών προϊόντων στις ΗΠΑ αυξάνονται. Αντιθέτως, τα αγαθά των ΗΠΑ είναι ακριβότερα στην Ιαπωνία και έτσι οι εξαγωγές των ΗΠΑ στην Ιαπώνία μειώνονται.

Είναι το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου πρόβλημα για την οικονομία; Σε νέες οικονομίες ο δανεισμός είναι αναπόφευκτος για να αναπτυχθεί η οικονομία και έπειτα τα δάνεια αποπληρώνονται με ένα μέρος από τα κέρδη. Με τον αλλεπάλληλο δανεισμό από το εξωτερικό αυξάνεται το δημόσιο χρέος. Με τον ίδιο τρόπο ο εξωτερικός δανεισμός οδηγεί σε έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο και αυξάνει το επίπεδο του χρέους.

Συμπέρασμα Αν ο εξωτερικός δανεισμός δεν χρησιμοποιηθεί για να χρηματοδοτήσει επενδυτικές δαπάνες που θα ενισχύσουν το μελλοντικό εισόδημα, τότε το δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο θα βαραίνουν τις επόμενες γενιές.

Τέλος παρουσίασης Ερωτήσεις – Απορίες

Τέλος παρουσίασης Ευχαριστώ για το χρόνο σας!