ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ίρις Καλλή, DVM, PhD Τμήμα Κτηνιατρικής Καρδίτσας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2010

Λήψη ιστορικού Παράπονο ιδιοκτήτη “Ξεκάθαρες” ερωτήσεις που απαιτούν “ξεκάθαρες”απαντήσεις Αποφυγή πολλών ερωτήσεων Χρήση ορολογίας ιδιοκτήτη Αποφυγή δηλώσεων/τελεσίδικων αποφάσεων Εστιάζουμε στο συγκεκριμένο πρόβλημα Αποφυγή συνδυαστικών ερωτήσεων Αναπαράσταση συμπτωμάτων !! Πρόσφατο ιατρικό ιστορικό (χρονιότητα, θεραπείες) Ιατρικό ιστορικό στο παρελθόν Διατροφή (πρόσφατη αλλαγή, πρόσβαση σε τροφές) Παιχνίδια Φάρμακα Αντιπαρασιτική αγωγή

Κλινικά συμπτώματα Ανορεξία (μερική, πλήρης)/ επιλεκτική όρεξη/ πολυφαγία Απώλεια σωματικού βάρους/απίσχναση Δυσφαγία/ παρατεταμένη κατάποση/ οισοφαγοδυνία Στοματική δυσοσμία Σιαλόρροια Αιμορραγία στοματοφαρυγγικής κοιλότητας Έμετος/ Αναγωγή Αιματέμεση/ Αιματοχεζία/ Μέλαινα Διάρροια/Τεινεσμοί/Μετεωρισμός/Δυσκοιλιότητα Ασκίτης (δοκιμή αντιτυπίας), διόγκωση κοιλίας (οργανομεγαλία) Σύνδρομο οξείας κοιλίας (έντονο κοιλιακό άλγος) Ίκτερος

Δυσφαγία = Δυσχέρεια κατάποσης 1η διαφοροποίηση Δυσφαγία vs Ανορεξία Δυσφαγία = Δυσχέρεια κατάποσης Λειτουργικά αίτια Συγγενή αίτια (διαμαρτίες διάπλασης) Βλάβες ΚΝΣ Βλάβες Εγκ. Συζυγιών Διάχυτα νευρομυϊκά νοσήματα (προσβολή περιφερικών νεύρων) Μορφολογικά αίτια Μάζες, Ξένο σώμα, Περιοδοντική νόσος Οίδημα φάρυγγα Τραυματισμός, Κάταγμα γνάθου Παθήσεις κροταφογναθικής άρθρωσης Επιχώρια λεμφαδενοπάθεια Παθήσεις σιαλογόνων αδένων Λοιμώδη νοσήματα(στοματίτιδα) Γλωσσίτιδα

Δυσφαγία Στοματική δυσφαγία Φαρυγγική δυσφαγία Οισοφαγική δυσφαγία Δυσκολία στην προώθηση τροφής και νερού από τη στοματική κοιλότητα στην αυχενική μοίρα του οισοφάγου ΠΡΟΣΟΧΗ!! δ. δ. από ανορεξία Στοματική δυσφαγία Στοματική κοιλότητα → φάρυγγα Αδυναμία πρόσληψης βλωμού τροφής/διαταραχή στη μάσηση Φαρυγγική δυσφαγία Φάρυγγα → αυχενική μοίρα οισοφάγου Συνεχείς κινήσεις κατάποσης/αναγωγή βλωμού με σάλιο Οισοφαγική δυσφαγία

ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΡΟΦΗΣ 2η διαφοροποίηση Έμετος vs Αναγωγή ΕΜΕΤΟΣ Ελεγχόμενο αντανακλαστικό, το περιεχόμενο από το στόμαχο και το δωδεκαδάκτυλο εξέρχεται ενεργητικά ΑΝΑΓΩΓΗ Παθητική έξοδος οισοφαγικού περιεχομένου, πιθανή η επαναπρόσληψη του αναχθέντος περιεχομένου ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΡΟΦΗΣ

Έμετος 3 φάσεις 1η φάση: ναυτία/ σιελόρροια/ λείξη χειλιών, συνεχείς κινήσεις κατάποσης 2η φάση: προσπάθεια για έμετο, με συσπάσεις των κοιλιακών τοιχωμάτων αλλά χωρίς έξοδο υγρών/τροφής 3η φάση: ενεργητική έξοδος γαστρικού περιεχομένου με πολύ ισχυρές συσπάσεις των κοιλιακών τοιχωμάτων

Έμετος Οξύς ή χρόνιος (>10 ημέρες) Περιεχόμενο εμέσματος (παρουσία ή όχι τροφής, παρασίτων, ξένου σώματος) Αιματέμεση (κόκκινο ζωηρό αίμα ή χρώματος κόκκου καφέ / έλκη στομάχου ή δωδεκαδάκτυλου) Παρουσία υγρού? Χρώμα υγρού? Οσμή εμέσματος? Χρόνος σε σχέση με το γεύμα Επεισόδια/24ωρο?

Συνήθη αίτια εμέτου Συστηματικά νοσήματα Ουραιμία Ενδοκρινοπάθειες Ηπατοπάθειες Ηλεκτρολυτικές διαταραχές Μεταστατικές νεοπλασίες Πεπτικού συστήματος Γαστρίτιδα Ξένα σώματα Παράσιτα Έλκη Φλεγμονώδη νοσήματα Έμφραξη Τοπογραφικές ανωμαλίες Οξεία παγκρεατίτιδα (Σκύλος) Ηπατοπάθεια Περιτονίτιδα Νεοπλάσματα Βουλιμία Τροφική αλλεργία/δυσανεξία Τοξικώσεις Μόλυβδος Αιθυλενική γλυκόλη Στρυχνίνη Μυκοτοξίνες/Φυτοφάρμακα Φάρμακα Αντιβιοτικά NSAIDS Καρδιακές γλυκοσίδες

Συνήθη αίτια διάρροιας Διατροφικά αίτια Απότομη αλλαγή διατροφής Τροφική αλλεργία/δυσανεξία Δυσανεξία στη λακτάση (κουτάβια, γατάκια) Πεπτικά αίτια Χρόνια φλεγμονώδη νόσος Ηπατοπάθεια Παγκρεατίτιδα Νεοπλάσματα Παρασιτικά αίτια Giardia Toxocara, Toxascaris Trichuris Isospora Λοιμώδη αίτια Παρβοεντερίτιδα Κοροναϊός, Carré FeLV-FIV Βακτηρίδια(π.χ. Salmonella) Μήκυτες (π.χ. Histoplasma) Συστηματική νόσος Νεφροπάθεια Νεοπλάσματα

Τεινεσμοί Δυσκοιλιότητα Κολίτιδα Άλγος στο παχύ ή το απευθυσμένο Άλγος στο ουροποιητικό ή το γεννητικό !!!

Μέλαινα Αίμα από κατάποση (αιμόπτυση, νεόπλασμα ρινός-στόματος-φάρυγγα) Οισοφάγος (νεόπλασμα) Στόμαχος (νεόπλασμα, έλκη, γαστρίτιδα) Λεπτό έντερο (νεόπλασμα, έλκη, παράσιτα) Αιμορραγική διάθεση Μεταβολικές διαταραχές (π.χ. ηπατοπάθεια) Προηγούμενη χορήγηση φαρμάκων (NSAIDs)

Αιματοχεζία Σταγόνες αίματος κόκκινου ζωηρού χρώματος Παχύ έντερο/περινεϊκή χώρα/απευθυσμένο Κολίτιδα, πρωκτίτιδα Δια/χές αιμόστασης

Διάρροια (λεπτού vs παχέος) Λεπτού Παχέως Αριθμός κενώσεων Μικρός αριθμός (2-4/ημέρα) Πολλές και συχνές (4-10/ημέρα) Σύσταση κοπράνων Υδαρή κυρίως Ημισχηματισμένα ή πολτώδη Παρουσία αίματος Μέλαινα Αιματοχεζία Τεινεσμοί Απουσία Σ:παρουσία, Γ:σπάνια(Δ.Δ. σε Γ στραγγουρία) Βλέννα Παρουσία Μετεωρισμός Ναι Όχι πάντα Βορβορυγμοί Όχι Δυσοσμία Έπειξη Σπάνια Συχνά Απώλεια Σ.Β. Εμετός Πιθανόν

Δυσκοιλιότητα Φαρμακευτική αγωγή (αντιόξινα, θεϊκό βάριο, σίδηρος, αντινεοπλασματικά, διουρητικά κτλ) Διατροφικά αίτια Έμφραξη/απόφραξη παχέως, κόλου και απευθυσμένου Επώδυνες καταστάσεις περινεϊκής χώρας-λεκάνης (π.χ. περιπρωκτικά συρίγγια, κατάγματα) Νευρομυϊκές διαταραχές (ειλεός, παραπληγία, παθήσεις ΚΝΣ, παθήσεις ΣΣ, κτλ)

Ακράτεια κοπράνων Φόβος Παράλυση έξω σφικτήρα (τραυματισμοί, βλάβη στα οσφυοϊερά νευροτόμια) Απώλεια συνείδησης (επιληψία) Χαλάρωση σφικτήρα (επεμβάσεις στην περιοχή του πρωκτού) Ατονία δακτυλίου (υπερήλικα ζώα)

Κνησμός στον δακτύλιο του πρωκτού Πλήρωση πρωκτικών σάκων Τροφική αλλεργία/Ατοπία Παρασίτωση εντέρου

Οξεία κοιλία (στάση προσευχής)

Ασκίτης (δοκιμή αντιτυπίας) Ενδοπεριτοναϊκή υγρή συλλογή Χαρακτηριστικά Φυσιολογικό Διΐδρωμα Τροποποιημένο διΐδρωμα Εξίδρωμα Όψη Κίτρινο, ανοιχτό διαυγές Κίτρινο, ανοιχτό, διαυγές Κίτρινο ή αιμορραγικό, θολερό Θολερό Πρωτεΐνες (g/L) <25 Συνήθως >25 30 Ειδικό βάρος <1015 1015-1025 >1025 Κύτταρα (x109/L) <3 <0.5-1 1-7 >7 Τύπος κυττάρων Μεσοθηλιακά Μακροφάγα Ουδετερόφιλα Λεμφοκύτταρα Ουδετερόφιλα (εκφυλισμένα ή μη) Νεοπλασματικά Αίτια - ΥΠΟΠΡΩΤΕΙΝΑΙΜΙΑ ΔΚΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΤΟΝΙΤΙΔΑ

Στοματική δυσοσμία Είδος τροφής (πλούσια σε πρωτεΐνες) Περιοδοντική νόσος Παθήσεις στοματικής κοιλότητας (στοματίτιδα, γλωσσίτιδα, νεοπλάσματα) Κατακράτηση τροφής(στοματική κοιλότητα, οισοφάγος) Ουραιμικό σύνδρομο Σακχαρώδης διαβήτης Ηπατοπάθεια

Σιελόρροια Στοματίτιδα Στοματική ή φαρυγγική δυσφαγία Ναυτία Ηπατική εγκεφαλοπάθεια Επιληπτική κρίση Τοξικές ουσίες ή φάρμακα (Τριμεθοπρίμη-σουλφοναμίδες, μετρονιδαζόλη) Λοιμώδη νοσήματα (λύσσα, αλλαντίαση, τέτανος) Ιδιοσυγκρασία (φοβία)

Ίκτερος Χολερυθρίνη 0,6-0,8 mg/dL (ικτερικό πλάσμα) Προηπατικός Ηπατικός Μεταηπατικός Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία Οξεία ηπατίτιδα Χρόνια ηπατίτιδα Έμφραξη χοληδόχου πόρου (νεοπλασία, ΟΠ) Αντίδραση μετάγγισης αίματος Χολαγγειοηπατίτιδα Ρήξη χοληδόχου πόρου (τραυματισμός) Ηπατική νέκρωση Ηπατική ίνωση/κίρρωση Ηπατική λιποείδωση Νεοπλασία ήπατος

(εντεροηπατική κυκλοφορία) Χολικά οξέα Σύνθεση στο ήπαρ → αποθήκευση στη χοληδόχο κύστη Λεπτό έντερο Σύσπαση μετά το γεύμα Πυλαία κυκλοφορία (εντεροηπατική κυκλοφορία) 2 δείγματα 1ο δείγμα σε νηστικό ζώο ↓ 2ο δείγμα 2 ώρες μετά Τάϊσμα μικρής ποσότητας

Λιπάση-cPLI Οξεία παγκρεατίτιδα Λιπάση Παγκρεατικής, γαστρικής, εντερικής προέλευσης Λιπάση > x 3 σε συνδυασμό με συμβατή κλινική εικόνα ?? Παγκρεατική Λιπάση (canine Pancreatic-Lipase Immunoreactivity, cPLI) Αποκλειστικά παγκρεατικής προέλευσης Δεν επηρεάζεται από κορτικοστεροειδή

Κλινική εξέταση πεπτικού συστήματος Κεφάλι → τράχηλος → κοιλία → δακτυλική ψηλάφηση ΠΑΝΤΑ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Εξέταση στοματικής κοιλότητας Αντανακλαστικό κατάποσης Επισκόπηση αμυγδαλών/ γλώσσας (χαλινό) Οσμή στοματικής κοιλότητας Ψηλάφηση τραχήλου Επισκόπηση κοιλίας Διάταση κοιλίας (αέρας, υγρό, οργανομεγαλία) Ψηλάφηση κοιλίας (ήπαρ, σπλήνας, λεπτό έντερο, κόλον, ενδοκοιλιακές μάζες) Επισκόπηση περινεϊκής χώρας (διάρροια, μάζες, κήλη) Δακτυλική ψηλάφηση

Γενικές αρχές ενδοσκόπησης Άκαμπτα ενδοσκόπια Λαπαροσκόπηση Κολοσκόπηση Ρινοσκόπηση Αρθροσκόπηση Εύκαμπτα ενδοσκόπια Οισοφαγοσκόπηση Γαστροσκόπηση Δωδεκαδακτυλοσκόπηση Κολοσκόπηση Βρογχοσκόπηση Ρινοσκόπηση Κυστεοσκόπηση

Γενικές αρχές ενδοσκόπησης Εύκαμπτα ενδοσκόπια Δυνατότητα για κίνηση / γωνίωση Παροχή νερού και αέρα Αναρρόφηση υγρών και αέρα Δίοδος ενδοσκοπικών εξαρτημάτων Καταγραφή εικόνας με φωτογραφική μηχανή ή με βίντεο Βούρτσες λήψης κυτταρολογικού υλικού Λαβίδα βιοψίας Λαβίδα εξαίρεσης ξένου σώματος Ακίδες ηλεκτροκαυτηρίασης Λαβίδες εκτομής πολύποδων

Λαβίδες βιοψίας

Λαβίδες αφαίρεσης ξένου σώματος

Γενικές αρχές ενδοσκόπησης Συντήρηση ενδοσκοπίου Προσεκτικοί χειρισμοί Σχολαστικός καθαρισμός Τοποθέτηση σε φωριαμούς σε κάθετη θέση Απεσταγμένο νερό Βαμβακερό ύφασμα Ψύκτρα καθαρισμού Αποστείρωση με δ-μα γλουταραλδεϋδης

Γενικές αρχές ενδοσκόπησης Οισοφαγοσκόπηση και Γαστροδωδεκαδακτυλοσκόπηση Νηστεία 12-18 ώρες Διακοπή παράθεσης νερού 2-4 ώρες πριν Γενική αναισθησία Αριστερή πλάγια κατάκλιση, στοματοδιαστολέας

Γενικές αρχές ενδοσκόπησης Κολοσκόπηση Δίαιτα 36 ώρες πριν 3 υποκλυσμοί με χλιαρό νερό (10-20ml/kg Σ.Β.), χωρίς K/Y gel Χημική ηρέμηση ή γενική αναισθησία Δεξιά πλάγια κατάκλιση ή στερνική κατάκλιση

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΦΑΡΥΓΓΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΦΑΡΥΓΓΑ Ίρις Καλλή, DVM, PhD Τμήμα Κτηνιατρικής Καρδίτσας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2010

Στοματίτιδα Αιτιολογία Μεταβολικά νοσήματα Φάρμακα-τοξίνες Ουραιμικό σύνδρομο Σακχαρώδης διαβήτης Υποθυρεοειδισμός Φάρμακα-τοξίνες Χημικοί παράγοντες (οξέα, αλκάλεα) Ξένα σώματα Τραυματισμός Εγκαύματα Αυτοάνοσα νοσήματα Λοιμώδη νοσήματα FeLV, FIV Καλυκοϊός-Ερπητοϊός(Γ) Μύκητες (Candida, Nocardia, Blastomyces) ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

Στοματίτιδα Κλινική εικόνα Σιαλόρροια, δυσοσμία στόματος Αιμορραγία από το στόμα Δυσφαγία Απροθυμία μάσησης Απώλεια σωματικού βάρους Δ.Δ από ανορεξία ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΩΔΥΝΗ

Στοματίτιδα Διάγνωση Θεραπεία Προσεκτική λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση Επισκόπηση στοματικής κοιλότητας Αποκλεισμός υποκείμενων παθήσεων (εργαστηριακές εξετάσεις) Ειδικές εξετάσεις Ακτινολογικός έλεγχος (οδοντικές ρίζες, οστεολυτικές αλλοιώσεις) Οδοντιατρικός έλεγχος Βιοψίες στοματικού βλεννογόνου Καλλιέργεια για βακτηρίδια και μύκητες Θεραπεία Ανάλογα με το υποκείμενο αίτιο και τη κλινική εικόνα του ζώου Οδοντιατρική φροντίδα

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑ Φαρυγγίτιδα Αιτιολογία Ιός Carré, Λοιμ. Ηπατίτιδα (Σ), Ρινοτραχειϊτιδα, Καλυκοϊός (Γ) Τραυματισμός Ξένο σώμα Καυστικές ουσίες Δήγμα εντόμου Επαναλαμβανόμενες αναγωγές/έμετοι Κλινική εικόνα Ανορεξία Βήχας, πυρετός Δύσπνοια (έντονο οίδημα περιοχής)

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑ Φαρυγγίτιδα Διάγνωση Ιστορικό Κλινικά ευρήματα Επισκόπηση – φαρυγγοσκόπηση: ερύθημα, οίδημα Ακτινογραφήματα Θεραπεία Ανάλογα με το αίτιο Αντιβιοθεραπεία +/- κορτικοστεροειδή Τροφή υδαρούς ή χυλώδους σύστασης Αφαίρεση περιλαίμιου

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑ Ξένα σώματα Αιφνίδια εμφάνιση Διάγνωση Ηρέμηση / αναισθησία Βάση γλώσσας: Γραμμοειδές ξένο σώμα !!!!!!! (ΠΡΟΣΟΧΗ στη γάτα) Καλός έλεγχος κρυπτών των αμυγδαλών Έλεγχος ρινοφάρυγγα ενδοσκοπικά ή με οδοντιατρικό καθρέπτη Ακτινογραφήματα Θεραπεία: Αφαίρεση ξένου σώματος Ξένα σώματα