Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 1. Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων

Αυτόνομος οργανισμός, με πλήρη νομική υπόσταση Έδρα: Αθήνα Μέσα: Ιδιοκτησίες των Τούρκων ανταλλάξιμων και Βουλγάρων Κτήματα του Δημοσίου Κτήματα που απαλλοτριώθηκαν με την αγροτική μεταρρύθμιση (8.000.000 στρέμματα) Μοναστηριακή γη Το ποσό από τα δύο δάνεια (1924, 1928) Οικόπεδα μέσα ή γύρω από τις πόλεις Τεχνικό και διοικητικό προσωπικό του Υπουργείου Γεωργίας και του Υπουργείου Προνοίας και Αντιλήψεως Σεπτέμβριος 1923: Ίδρυση της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) με πρωτοβουλία της Κοινωνίας των Εθνών Αυτόνομος οργανισμός, με πλήρη νομική υπόσταση Έδρα: Αθήνα Αποστολή να εξασφαλίσει στους πρόσφυγες → παραγωγική απασχόληση → οριστική στέγαση

Κριτήρια-παράμετροι για την αποκατάσταση 1. Διάκριση σε «αστούς» και «αγρότες» Οι «αγρότες» → σε μέρη όπου θα συνέχιζαν τις καλλιέργειες που ήδη γνώριζαν Πεδινά Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης: καλλιεργητές δημητριακών Ανατολική Μακεδονία και Δυτική Θράκη : καπνοπαραγωγοί Κρήτη: αμπελουργοί Σουφλί, Έδεσσα κ.α.: σηροτρόφοι 2. Ανάλογα με τον τόπο προέλευσης → από τον ίδιο οικισμό ή την ευρύτερη περιοχή → συνήθως από διαφορικές περιοχές Νέα Σμύρνη Νέα Ιωνία Νέα Φιλαδέλφεια Νέα Μουδανιά Νέα Αλικαρνασσός …

Αντικειμενικές συνθήκες Η ΕΑΠ διέκρινε την αποκατάσταση σε Αγροτική : παροχή στέγης και κλήρου στην ύπαιθρο και Αστική : παροχή στέγης στην πόλη Οι πιο πολλοί πρόσφυγες ασκούσαν «αστικά» επαγγέλματα (εμπόριο, βιοτεχνία), όμως Το βάρος δόθηκε στη γεωργία : 1. Μουσουλμανικά κτήματα (Μακεδονία, Κρήτη, Λέσβος, Λήμνος κ.α.) 2. Η αγροτική αποκατάσταση ήταν ταχύτερη και απαιτούσε λιγότερες δαπάνες 3. Η ελληνική οικονομία βασιζόταν κυρίως στη γεωργική παραγωγή 4. Πολιτική σκοπιμότητα – αποφυγή κοινωνικών αναταραχών

Η εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη Μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα κτήματα των μουσουλμάνων και των Βουλγάρων (συνθήκη Νεϊγύ) → αυτάρκεια, αύξηση της αγροτικής παραγωγής Καλυπτόταν το δημογραφικό κενό που είχε δημιουργηθεί από την αναχώρηση των Μουσουλμάνων και των Βουλγάρων και τις απώλειες από τους συνεχείς πολέμους (1912 – 1922) Εποικίζονταν οι παραμεθόριες περιοχές

Τα πρώτα χρόνια η κινητικότητα των προσφύγων υπήρξε μεγάλη Οι πρόσφυγες γύριζαν από περιοχή σε περιοχή προκειμένου να βρουν το μέρος με τις καλύτερες συνθήκες για εγκατάσταση Πολλοί πρόσφυγες, αν και δεν ήταν γεωργοί, ζήτησαν να αποκατασταθούν ως αγρότες προκειμένου να πάρουν τα δάνεια και τις παροχές της ΕΑΠ. Άλλοι μετακινούνταν προς τα αστικά κέντρα με σκοπό να παρουσιαστούν ως «αστοί» και να πάρουν την αποζημίωση που δινόταν στους αστούς ανταλλάξιμους

Φορείς που ασχολήθηκαν με την αποκατάσταση των προσφύγων ΕΑΠ: λειτούργησε μέχρι το τέλος του 1930. Με ειδική σύμβαση μεταβίβασε στο ελληνικό δημόσιο την περιουσία της και τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει απέναντι στους πρόσφυγες Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων (1922 – 1925) Υπουργείο Προνοίας και Αντιλήψεως (από το 1925) Υπουργείο Γεωργίας