Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος (από τους νέους)
Α. Οικογένεια Το οικογενειακό περιβάλλον επηρεάζει καθοριστικά την επιλογή επαγγέλματος με τους εξής τρόπους: (i) διαμορφώνει σύστημα/πλαίσιο αξιών και προτύπων, (ii) μεταβιβάζει ανεκπλήρωτες φιλοδοξίες, (iii) αναπαράγει ιδιότυπο «κοινωνικό μιμητισμό» (ανταγωνισμός μεταξύ συγγενών, φίλων κ.τ.ό.) σχετικά με τη σταδιοδρομία των παιδιών
Β. Κοινωνία Το κοινωνικό περιβάλλον επίσης οριοθετεί σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές των νέων ως προς τον τομέα αυτόν, μέσω (i) στερεοτύπων που επιβάλλει, π.χ. μέσω της διαμόρφωσης στερεοτύπων-προκαθορισμένων αντιλήψεων για τα χειρωνακτικά επαγγέλματα (που προβάλλονται ως «κατώτερα») και (ii) μέσω του προτύπου ζωής που επιβάλλει, π.χ. καταναλωτισμός, ωφελιμισμός, ατομικισμός
Γ. ΜΜΕ κ.ά. φορείς Συλλογικοί φορείς προβάλλουν συγκεκριμένες προτεραιότητες στη διαμόρφωση της ζωής των ανθρώπων, οι οποίες στοιχούν/κατευθύνονται στην πορεία των προαναφερθέντων παραγόντων (καταναλωτισμός, ωφελιμισμός, ατομικισμός)
Δ. Επικαιρικοί παράγοντες Συγκυρίες και περιστάσεις, όπως η οικονομική κρίση (περίπτωση Ελλάδας 2010-2013) ή η οικονομική ανάπτυξη (περίπτωση Ελλάδας 2002-2009) μπορούν να ωθήσουν τους νέους στην επιλογή σταδιοδρομίας [π.χ. στην α’ περίοδο οι νέοι αναζητούν εργασία άμεσης αποκατάστασης, ενώ στην β’ περίοδο πολλοί παρέτειναν επί μακρόν τις σπουδές τους, ή αναζητούσαν ευκαιρίες στον τομέα των ΜΜΕ που αναπτυσσόταν τότε ραγδαία]
Επιμέρους κριτήρια Έτσι, τα κύρια κριτήρια, με βάση τα οποία οι νέοι επιλέγουν επάγγελμα, είναι (α) οι οικονομικές απολαβές, (β) το κοινωνικό γόητρο, (γ) οι προσωπικές φιλοδοξίες, (δ) η αίσθηση αυτοεκπλήρωσης και ατομικής επιτυχίας Προσοχή: όλα αυτά δεν είναι αρνητικά, εκτός εάν επιδιώκονται μονομερώς και αποκλειστικώς
Κριτήρια ορθής επιλογής Προσωπική ικανοποίηση Ατομικές κλίσεις, ικανότητες Δυνατότητες επιτυχούς τελέσεως του επαγγέλματος Δυνατότητες απορρόφησης από αγορά εργασίας (επιλογή «μη κορεσμένου» επαγγέλματος) Ανέλιξη (άνοδος σε αξιώματα, διεύρυνση γνωστικού πεδίου, εμπλουτισμός εφοδίων) στη σταδιοδρομία Προσφορά στο κοινωνικό σύνολο Προσοχή: και αυτά, εάν λαμβάνονται υπόψη μονομερώς, δεν αρκούν