Διδάσκοντας Κριτική της Τέχνης Διδακτικές Προσεγγίσεις στο μάθημα της Τέχνης Διδάσκοντας Κριτική της Τέχνης Από τις εισηγήσεις της Rachel Mason Καθηγήτρια, University of Surrey Roehampton στο Παγκύπριο Συνέδριο «Τέχνη και Παιδεία» Επιμέλεια: Νικολέτα Αυγουστή, Σύμβουλος Τέχνης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Ο σκοπός της Κριτικής της Τέχνης είναι να βοηθηθούν τα παιδιά να γνωρίσουν τη σημασία και την αξία των έργων Τέχνης, για να μπορέσουν να εφαρμόσουν αυτά που θα ανακαλύψουν σε άλλα έργα και στη ζωή τους.

Για το σκοπό αυτό μπορούν να ακολουθηθούν οι πιο κάτω στρατηγικές: 1. Οι μαθητές να έρθουν αντιμέτωποι με διαφορετικές απόψεις για ένα έργο τέχνης, είτε αυτές προκύπτουν από τα ίδια τα παιδιά ή από τους κριτικούς Τέχνης. Rothko Στεφανίδου

2. Οι δάσκαλοι μπορούν να ζητήσουν από τους μαθητές να συγκρίνουν έργα Τέχνης που σχετίζονται μεταξύ τους. Μελετώντας έργα που είναι όμοια στο θέμα ή το στυλ, τονίζονται οι διαφορές στην έκφραση και στην καλλιτεχνική πρόθεση. Kirchner Marc Gauguin

3. Οι δάσκαλοι μπορούν να διαλέξουν «προκλητικά» έργα για μελέτη 3. Οι δάσκαλοι μπορούν να διαλέξουν «προκλητικά» έργα για μελέτη. Έργα που αμφισβητούν τα πιστεύω και τις αξίες του συστήματος θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον και την προσοχή των παιδιών. Μακρίδης Διαμαντής Παραπομπή: Venables, B. (1998) Questioning the assumptions behind art criticism, Art Education, Vol. 52, No. 5, Page 14

Οι εκπαιδευτικοί είναι προτιμότερο αντί να οργανώνουν διαδικασίες για να τις ακολουθούν οι μαθητές, να στρέφουν την προσοχή τους σε καταστάσεις που προάγουν την κριτική σκέψη και βοηθούν τους μαθητές να επικοινωνούν με τα έργα τέχνης. Ιωάννης

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να οργανώνουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες έτσι που οι μαθητές σταδιακά να αναγνωρίζουν τη σημασία και τις αξίες που παρουσιάζονται στα έργα τέχνης. Παραπομπή: Critical inquiry: Understanding the concept and applying it in the classroom, George Geagihan, Art Education, Vol. 52, No. 5, pp. 10-16.

Πολλαπλή ανάγνωση έργων Τέχνης Ερωτήσεις που διευκολύνουν την πολλαπλή ανάγνωση έργων τέχνης Σε ποιο πολιτισμό δημιουργήθηκε αυτό το έργο τέχνης; Παραδοσιακή Τέχνη Ιθαγενών Αυστραλίας Βρες και περίγραψε τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της χώρας/του μέρους όπου κατοίκησε ο δημιουργός αυτού του έργου

Ποια χρονική περίοδο δημιουργήθηκε το έργο; Περιγραφή του έργου Με ποιους τρόπους το κλίμα, ο τύπος του εδάφους, η βλάστηση και οι φυσικές πηγές επιδρούν στο έργο τέχνης που δημιουργήθηκε; Παραδοσιακή Τέχνη Ιθαγενών Βόρειας Αμερικής Ποια χρονική περίοδο δημιουργήθηκε το έργο; Περιγραφή του έργου Πώς λειτουργεί ή λειτουργούσε το έργο στον πολιτισμό του;

Ποια στοιχεία του έργου είναι τα ποιο σημαντικά: η διαδικασία, το αποτέλεσμα ή η συμβολική του αξία; Ποια είναι / ήταν η κοινωνική σημασία του έργου; Παραδοσιακή Τέχνη Ιθαγενών Βόρειας Αμερικής Ποιες είναι / ήταν οι αισθητικές αξίες του πολιτισμού;

Ποιοι είναι / ήταν οι καλλιτέχνες; Ποιο είναι / ήταν το γένος τους, η ηλικία, το κοινωνικό τους επίπεδο; Richard Ray Whitman, 1989 Καλλιτέχνης Ιθαγενής Β. Αμερικής Jean Lamar 1984 Καλλιτέχνιδα Ιθαγενής Β. Αμερικής Πώς επέλεξαν να γίνουν καλλιτέχνες; Πώς εκπαιδεύτηκαν;

Για ποιον κάνουν/έκαναν αυτό το έργο; Σήμερα παράγεται αυτό το είδος τέχνης; Είναι το ίδιο ή διαφορετικό; Πώς; Πώς το έργο χρησιμοποιείται σήμερα; «Dingeridoo», παραδοσιακά μουσικά όργανα Ιθαγενών Αυστραλίας Παραπομπή: Efland, A., Freedman, K. and Stuhr, P. (1988) Postmodern Art Education, National Art Education Association, p. 119.

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στην Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης Λευκωσία

Α. Ατομική Εργασία (5 λεπτά) Γράψε δυο λέξεις που να εκφράζουν την αρχική σου αντίδραση σε ένα έργο τέχνης. Χριστόφορος Σάββα

Πώς νιώθεις για αυτό το έργο; Τι είναι εκείνο που επισημαίνεις παρατηρώντας το έργο; Τι σου θυμίζει; Τι σχέση έχεις με αυτό; Κουρούσιης

Β. Ομαδική συζήτηση (10 λεπτά) Ποια είναι η καλλιτεχνική διαδικασία δημιουργίας του έργου; Πώς δημιουργήθηκε; (π.χ. υλικά, τεχνική). Βότσης Χρυσοχός

2. Σε ποια χρονική περίοδο και μέρος δημιουργήθηκε; (Πώς το ξέρεις;) 2. Σε ποια χρονική περίοδο και μέρος δημιουργήθηκε; (Πώς το ξέρεις;) Κάνθος 3. Τι είδους άνθρωπος νομίζεις ότι το έφτιαξε και γιατί; Ποιο είναι / ήταν το φύλο του, η ηλικία και η κοινωνική του θέση;

4. Με ποιους τρόπους ο πολιτισμός, το περιβάλλον και η γεωγραφική τοποθεσία της Κύπρου έχει επηρεάσει τα έργα; Διαμαντής Αβερκίου Κάνθος

5. Μπορείς να δεις καθόλου σύμβολα στα έργα; Ξέρεις τι είναι αυτά; 5. Μπορείς να δεις καθόλου σύμβολα στα έργα; Ξέρεις τι είναι αυτά; Μαυροΐδης Στεφανίδου 6. Τι μηνύματα και έννοιες νομίζεις ότι ο καλλιτέχνης προσπαθεί να μεταδώσει; Πώς νιώθεις για αυτά;

7. Τι πληροφορίες θα ήθελες για το έργο αυτό από τον ειδικό της Πινακοθήκης; Λοϊζίδης Γ. Ομαδική επανατροφοδότηση και ερωτήσεις για τον ειδικό της Πινακοθήκης (15 λεπτά)