Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco)

Χρονολόγιο 1541 Γεννήθηκε στο Ηράκλειο (Χάνδακα) της Κρήτης ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, το κανονικό του όνομα ήταν Κυριάκος. 1560 φεύγει για τη Βενετία, όπου μαθητεύει δίπλα στον Ιάκωβο Δαπόντε. 1570 πηγαίνει στη Ρώμη όπου μπαίνει στην υπηρεσία του Αλεσάντρο Φαρνέζε. 1572 φεύγει από την υπηρεσία του Αλεσάντρο Φαρνέζε και δημιουργεί στη Ρώμη όπου και γίνεται γνωστός με το έργο του.

1580 Φεύγει αναγκαστικά για τη Μαδρίτη στην Ισπανία όπου βρίσκει προσωρινό καταφύγιο στην αυλή του βασιλιά Φίλιππου του Β'. 1584 γίνεται μόνιμος κάτοικος και δημότης του Τολέδο και σταματούν οι περιπλανήσεις του. Εκεί δημιουργεί και το πιο σπουδαίο τμήμα του έργου του. 1614 πεθαίνει στο Τολέδο της Ισπανίας σε ηλικία 73 χρονών

Καριέρα Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ξεκίνησε την καριέρα του ως αγιογράφος στη Κρήτη επηρεασμένος από την περίφημη κρητική σχολή, αλλά και απο τον αναγγενησιακό αέρα που φύσαγε στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη της εποχής. Μα η πατρίδα του είναι μικρή για τα όνειρα του ταλαντούχου ζωγράφου και έτσι φεύγει για την Ιταλία όπου μελετάει τα έργα του Τισιανό και του Τιντορέτο. Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας επέτρεψε στον Δομήνικο, που από μικρή ηλικία είχε παρουσιάσει καλλιτεχνικές τάσεις, να μαθητεύσει στο εργαστήριο του Γεωργίου Κλοντζά. Κοντά στον Κλοντζά καλλιέργησε το ταλέντο του και ζωγράφισε πίνακες με θέματα από την χριστιανική πίστη. Τα έργα που ζωγράφισε στη Βενετία, που ζωγράφισε στην Βενετιά, αν και εξακολουθούσαν να απεικονίζουν θρησκευτικά θέματα, απομακρύνονταν σιγά σιγά από τις βυζαντινές επιρροές του ζωγράφου και οδηγούνταν προς την Βενετική τεχνοτροπία. Την ίδια περίοδο ο Θεοτοκόπουλος άρχισε να χρησιμοποιεί λάδι στους πίνακες του εγκαταλείποντας την τέμπερα που χρησιμοποιούσε στην Κρήτη.

Τα έργα του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου περιέχουν κάτι το ασυνήθιστο, κάτι που δεν είναι εύκολο να ερμηνευτεί. Η αισθητική στην οποία στηρίζονται είναι ιδιόμορφη, οι προθέσεις του φαίνονται ανεξιχνίαστες. Αλλά και ο ίδιος ο δημιουργός τους περικλείει γύρω του ένα μυστήριο το οποίο αντιστέκεται στις εύκολες ερμηνείες. Το 1619 στην απογραφή που συνέταξε ο γιος του μετά το θάνατο του El Greco, αναφέρονταν 143 πίνακες, 45 γύψινα ή πήλινα προπλάσματα, 180 σχέδια και 200 χαρακτικά έργα.

Ενας καρδινάλιος (πιθανότατα ο Nino de Guevara), 1600-1601

Έργα του… Ο διαμερισμός των ιματίων του Χριστού, 1583 - 1584 Η ανάθεση αυτού του πίνακα στο Δομήνικου Θεοτοκόπουλο, που προοριζόταν για τον καθεδρικό ναό του Τολέδου, οφειλόταν στον κληρικό ντον Ντιέγκο ντε Καστίγια. Η σύνθεση είναι τελείως ασυνήθιστη, χωρίς προοπτική, θυμίζοντας έντονα τη βυζαντινή ζωγραφική, τέχνη που είχε σπουδάσει ο ζωγράφος στην Κρήτη. Η κηδεία του κόμη του Οργκάθ, 1586 - 1588 O πίνακας περιλαμβάνει δύο διακριτές περιοχές. Στο κάτω μέρος της σύνθεσης απεικονίζεται η κηδεία του κόμη, ενώ στο άνω μέρος, που συμβολίζει τον παράδεισο, η ψυχή του μεταφέρεται από έναν άγγελο, έχοντας πάρει τη μορφή ενός παιδιού. Σύμφωνα με ένα θρύλο, τη στιγμή της ταφής τού κόμη εμφανίστηκαν ως εκ θαύματος ο Άγιος Στέφανος και ο Άγιος Αυγουστίνος. Έχει υποστηριχθεί πως ορισμένες μορφές του πίνακα απεικονίζουν επιφανείς προσωπικότητες του Τολέδου.

Οι Άγιοι Πέτρος και Παύλος, 1587 - 1592 Το έργο μπορεί να ενταχθεί στο γενικό πλαίσιο του καλλιτέχνη ζωγραφικής των Αποστόλων κατά την παραμονή του στο Τολέδο, αν και παρουσιάζονται δύο Απόστολοι μαζί. Ο πίνακας είναι αριστουργηματικός. Η Εκδίωξη των εμπόρων από το ναό, 1600 Υπάρχουν διάφορες εκδοχές του θέματος. Το ευαγγελικό επεισόδιο απεικονίζεται από το ζωγράφο ως προαναγγελία της Έσχατης Κρίσης.