9ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΝΟΥΣΑ ΕΛΠΙΔΑ ΠΕ16- ΚΟΝΤΟΥ ΝΙΚΗ ΠΕ 05 ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΌ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 9ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΝΟΥΣΑ ΕΛΠΙΔΑ ΠΕ16- ΚΟΝΤΟΥ ΝΙΚΗ ΠΕ 05

Στόχος της Διαθεματικής προσέγγισης Ομαδοσυνεργασία Ανάληψη πρωτοβουλίας από τους μαθητές Προσέγγιση ενός από τα μεγαλύτερα κινήματα της τέχνης μέσα από τα έργα μεγάλων καλλιτεχνών Συσχέτιση των δύο γνωστικών αντικειμένων (μουσική, γαλλικά) Γνώσεις για επιπλέον έρευνα σχετικά με την τέχνη

Η δική μας προσέγγιση Ομάδα στόχος : Μαθητές της τρίτης Γυμνασίου καθώς και το γαλλόφωνο τμήμα της ίδιας τάξης. Οι μαθητές διδάχτηκαν το κίνημα του ιμπρεσιονισμού κατά τη διάρκεια του μαθήματος της μουσικής Στη συνέχεια, οι μαθητές που διδάσκονται γαλλικά άντλησαν και παρουσίασαν σχετικά με τους παρουσιαζόμενους καλλιτέχνες και τα έργα τους πληροφορίες στην γαλλική γλώσσα

1. Στο μάθημα της Μουσικής Στο μάθημα της Μουσικής επικεντρωνόμαστε στο εργο του "en bateau",μια σουίτα "αδελφικής μουσικής" (a quatre main). Αδελφικής μουσικής εννοούμε τα έργα για πιάνο για 4 χέρια(δυο πιανίστες στο ίδιο πιάνο) ή για δύο πιάνα. Ο όρος δόθηκε όταν στην εποχή του Μότσαρτ συνηθιζε ο μικρός Αμαντέους να παίζει με την αδερφή του Άννα-Μαρία

Γυναίκα στη βάρκα - Renoir

A quatre mains….

Σύνδεση με εικαστικά Η καθηγητρια κ.ΝΟΥΣΑ,έδειξε στους μαθητές πίνακες των γάλλων ιμπρεσσιονιστών ζωγραφων και οι μαθητές αφού ερεύνησαν πάνω στο θέμα ,παρουσίασαν τις απόψεις τους στους συμμαθητές τους. Παρατήρησαν ομοιότητες και διαφορές... Άκουσαν απόσπασμα από το ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ του ΝΤΕΜΠΙΣΣΥ και εξέθεσαν τις απόψεις τους. Στη συνέχεια τους έδειξε τον πίνακα του Ρενουάρ : "Γυναίκα στη βάρκα", ζήτησε από τους μαθητές να εντοπίσουν τα βασικά ιμπρεσσιονιστικά στοιχεία,ενώ ακουγόταν η σουίτα Ντεμπισσυ. "Το ηχόχρωμα της άρπας δίνει την αίσθηση του νερού... Το κύμα όπου θέλει τρέχει... Το τοξωτό έγχορδο,σαν τη βάρκα ,που πλέει στους άγνωστους γιαλούς ... κι ο ρυθμος σε ένα ανταντε,που ορίζει τ'αγέρι,τιμόνι-πανί..."

Οι μαθητές στην πράξη

Οι μαθητές συνεργάζονται για την παρουσίαση

Ο εκπαιδευτικός ως εμψυχωτής και καθοδηγητής

Οι μαθητές εξοικειώνονται με βιβλία τέχνης

Κατανοούν και ερμηνεύουν την τέχνη

Στο μάθημα των γαλλικών Οι μαθητές ασχολήθηκαν με τη μετάφραση (ορισμός κινήματος -πληροφοριες για Ντεμπισι , Μονέ ) Οι καθηγήτριες Κες Νούσα και Κοντού τους προέτρεψαν να βρουν ένα σχετικό ποίημα ,που τυχόν να ενέπνευσε το Ντεμπισύ στη σύνθεση της σουίτας. Οι μαθητές βρήκαν πληροφορίες για δύο σπουδαίους ποιητές, τον Βερλαίν και τον Ρεμπώ Οι μαθητές βρήκαν απήγγειλαν στα γαλλικά τα ποιήματα En bateau (Paul Verlaine) και Le bateau ivre (Arthur Rimbaud) "η μεθυσμένη βάρκα", που γράφτηκε το 1871 .Το ποίημα είναι γραμμένο σε μια σειρά από 25 ομοιοκατάληκτα τετράστιχα, πλημμυρισμένο σε εικόνες και συναισθήματα.

Οι μαθητές συλλέγουν πληροφορίες

Οι μαθητές αναζήτησαν πίνακες σε βιβλία τέχνης

Κατανοούν την γλώσσα και τα μηνύματα των ποιητών

Η μάθηση γίνεται μαθητοκεντρική

Η γαλλική κουλτούρα και ο ρόλος της στην παγκόσμια τέχνη

Η ποίηση και ο συμβολισμός που μεταφέρει

Εικόνες, ήχοι λέξεις…………

ΙΜΠΡΕΣΣΙΟΝΙΣΜΟΣ Ορισμός: θεωρείται η πρώτη πραγματική καλλιτεχνική επανάσταση μετά το ιταλικό Quattrocento. Η αρχή του τοποθετείται στο 1874 και το τέλος του στο 1886. Η ονομασία προήλθε από μερικά τοπία του Μονέ με γενικό τίτλο Impressions = εντυπώσεις.

αφετηρια Το 1874 οι απορριφθέντες ζωγράφοι οργάνωσαν μια έκθεση, η οποία περιλάμβανε ένα έργο του Μονέ με τίτλο Impressions: Soleil levant = Εντύπωση: Ανατολή. Τότε κάποιος κριτικός αναφέρθηκε στην ομάδα των ζωγράφων με τη λέξη «Οι Ιμπρεσιονιστές», με σκοπό να δηλώσει ότι για αυτούς τους ζωγράφους η εντύπωση της στιγμής ήταν αρκετή για να αποτελέσει έργο τέχνης. Αργότερα η ομάδα υιοθέτησε το όνομα.

Βασικες αρχές Αν και αρχικά καλλιεργήθηκε στο χώρο της ζωγραφικής, επηρέασε τόσο τη λογοτεχνία όσο και τη μουσική Η ομάδα των ιμπρεσιονιστών αρνείτο τους περιορισμούς αλλά ταυτόχρονα απέρριπτε και τον ρομαντισμό, ο οποίος εστίαζε υπερβολικά στο συναίσθημα. Στον Ιμπρεσιονισμό ο καλλιτέχνης προσπαθεί να συλλάβει την οπτική εντύπωση που γεννά μια σκηνή (συνήθως ένα τοπίο) αντί να επιχειρήσει μια πραγματική αναφορά σε αυτή.

1. ζωγραφική Οι νέες δυνατότητες που προέκυπταν από τη ζωγραφική στην ύπαιθρο τη δεκαετία του 1860, έδιναν τη δυνατότητα στον καλλιτέχνη της χρησιμοποίησης μιας παλέτας, που επέτρεπε εμπεριστατωμένη ανάλυση των πραγματικών χρωμάτων της φύσης. Το ενδιαφέρον τους για τα παιχνίδια του φωτός στο διαυγές ηλιόλουστο απόγευμα αποτελούσε πραγματικό νεωτερισμό για την εποχή τους.

Claude Monet Γεννήθηκε στις 14 Νοεμβρίου του 1840 στο Παρίσι Είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος του ιμπρεσιονισμού

Ζωή και έργο Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου συνέχισε τις σπουδές του στην Ελβετική Ακαδημία . Ήρθε σε επαφή με έργα σημαντικών ζωγράφων επισκεπτόμενος το Μουσείο του Λούβρου . Το 1862 γίνεται φίλος με τον Ρενουάρ,τον Σεζάν, τον Μπαζίγ και τον Σίσλευ

Τα νούφαρα αποτελούν το βασικό θέμα των έργων του τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του (1895 – 1926)

2. ΜΟΥΣΙΚΗ Ο Ιμπρεσιονισμός ως μουσική αισθητική τάση περιορίζεται στο Παρίσι των αρχών του περασμένου αιώνα και αποκρυσταλλώνεται στο πρόσωπο του Κλόντ Ντεμπισύ Σε γενικές γραμμές, πάντως, ως μερικά από τα υφολογικά χαρακτηριστικά της περιόδου αυτής, μπορούμε να αναφέρουμε τις εξαιρετικά προσεγμένες ενορχηστρώσεις, τη στιλιστική απομάκρυνση από την κλασική διαίρεση της φόρμας για χάρη μιας πιο ελεύθερης μουσικής κατασκευής, όπου φόρμα και περιεχόμενο αρχίζουν να συγχωνεύονται, καθώς και τη χρήση εξωτικών μουσικών στοιχείων (κινέζικα κρουστά, ανατολικές μελωδίες και κλίμακες).

Στη μουσική κυριος εκπροσωπος του ιμπρεσσιονισμού είναι ο Κλωντ Ντεμπισι,με αντιπροσωπευτικότερο εργο "Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου",εμπνευσμένο από τον συμβολιστή ποιητή Στεφάν Μαλαρμέ. Ο στόχος της μουσικής των ιμπρεσσιονιστών είναι να προκαλέσουν συνειρμικές "εντυπώσεις" αποδίδοντας την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.Τονικές ασάφειες ,"θόλωση" της αρμονίας,αλλά και ηχητικές "σκιάσεις" που προκαλούνται από τις ενορχηστρωτικές ιδέες. Στο Παρίσι,ο Ντεμπισσύ έρχεται σε επαφή με σημαντικές προσωπικότητες. όπως οι : -ΖΩΓΡΑΦΟΙ : Μανέ, Ντεγκά...και οι - ΠΟΙΗΤΕΣ και ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ: Πωλ Βερλαίν,Στεφάν Μαλαρμέ ,Όσκαρ Ουάιλντ.

Claude Debussy

Ζωή και έργο Ο Κλωντ Ντεμπυσσύ (22 Αυγούστου 1862- 25 Μαρτίου 1918 ) ήταν Γάλλος συνθέτης. Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος του κινήματος του μουσικού ιμπρεσιονισμού , αν και ο ίδιος δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό αυτό. Ο Ντεμπυσσύ δεν είναι μόνο ένας από τους γνωστότερους Γάλλους συνθέτες, αλλά και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της δυτικής μουσικής, σηματοδοτώντας το πέρασμα από την ρομαντική εποχή στη μοντέρνα μουσική του 20ού αιώνα.

Σημαντικότερες για την μουσική εξέλιξη του Ντεμπυσσύ ήταν τόσο οι σπουδές του στο Κονσερβατουάρ και στη Βίλα των Μεδίκων, όσο οι γνωριμίες του με σημαντικά πρόσωπα των Τεχνών, με τα έργα σημαντικών συνθετών της εποχής αλλά και με την μουσική της Αναγέννησης, καθώς και με εξωευρωπαϊκούς μουσικούς πολιτισμούς Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ντεμπυσσύ είναι ότι δεν χρησιμοποιεί τις μείζονες και ελάσσονες κλίμακεςτου τονικού συστήματος, αλλά προτιμά: 1)Τροπικές κλίμακες, που συνδέονται με τις επιρροές του από τη μουσική της Αναγέννησης (εκκλησιαστικοί τρόποι) ή αποτελούν δική του επινόηση 2) Χρωματικές κλίμακες (κλίμακες που αποτελούνται μόνο από ημιτόνια) 3) Ανημιτονικά πεντάφθογγα («πεντατονικές»), που συνδέονται συχνά με την επίδραση της παραδοσιακής μουσικής της Άπω Ανατολής στο έργο του

Η δεκαετία του 1890 εγκαινιάζει μια νέα περίοδο για τον Ντεμπυσσύ αλλά και για την ιστορία της μουσικής. Με το Κουαρτέτο εγχόρδων του σε Σολ ελάσσονα (1893) και κυρίως το Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου (1894) εισέρχεται σε μία καινούρια δημιουργική φάση, εισάγοντας ταυτόχρονα καινοτομίες όσον αφορά την αρμονία, τις κλίμακες, τις μορφές και την ενορχήστρωση, ενώ με επόμενες συνθέσεις του όπως τα Νυχτερινά (Nocturnes, 1999), Η Θάλασσα (La Mer, 1905) οιΕικόνες (Images, 1909) και οι δύο τόμοι με τα 24 Πρελούδια για πιάνο (1910-13), που αποτελούν μια επιτομή των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της συνθετικής του προσέγγισης, συνέχισε να αμφισβητεί τις αρχές του παραδεδομένου τονικού μουσικού συστήματος στο οποίο βασιζόταν η δυτική μουσική από το 1600 περίπου και εξής.

Η μουσική του Ντεμπυσσύ περιγράφηκε ως «ιμπρεσιονιστική» από τους συγχρόνους του, χαρακτηρισμό που ο ίδιος είχε αρνηθεί επίμονα. Ο χαρακτηρισμός αυτός έχει λίγο ως πολύ επικρατήσει σήμερα, υπάρχει όμως ακόμα η συζήτηση για το αν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως περιγραφή μουσικού κινήματος ή απλώς ως χαρακτηρισμός μόνο για κάποια έργα του Ντεμπυσσύ. Γενικά, ως εκφάνσεις του ιμπρεσιονισμού στην μουσική του Ντεμπυσσύ θεωρούνται οι τονικές ασάφειες και η «θόλωση» της αρμονίας με τη χρήση των κλιμάκων και των συνηχήσεων που περιγράφηκαν παραπάνω, αλλά και οι ηχητικές «σκιάσεις» που προκαλούνται από τις ενορχηστρωτικούς και εκφραστικούς χειρισμούς.

3. Ποίηση Κατά το τέλος του 19ου αιώνα εδραιώνεται ο ιμπρεσιονισμός ως κυρίαρχη τεχνοτροπία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η κυριαρχία της στιγμής πάνω στη διάρκεια και στην ύπαρξη ,η εντύπωση ότι κάθε όραμα είναι μοναδικό και εξαφανίζεται γρήγορα. Η προσπάθεια αυτή τελεσφορεί με την απομάκρυνση από την αντικειμενική ,πλήρη απόδοση που ακολουθεί η νατουραλιστικής κατεύθυνσης νοοτροπία και μέσω του εξευγενισμού των γλωσσικών δυνατοτήτων έκφρασης. Τα συμβολικά χαρακτηριστικά της ποίησης είναι εκφραστικότερα , η απόσταση του ποιητή από την πραγματικότητα είναι μία συνειδητή απομάκρυνση από την αστική ζωή ,που οδηγεί σύμφωνα με την εκφραζόμενη ιδεολογία της στη δημιουργία ενός νέου τύπου , του “Μποέμ” ,ο οποίος επιδεικνύει σκόπιμα παραμέληση.

Paul Verlaine O Πολ Βερλαίν (Paul Verlaine, 1844 – 1896  ) ήταν Γάλλος ποιητής που συνδέθηκε με τη σχολή του παρνασσισμού και αργότερα αποτέλεσε ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος του συμβολισμού και του ιμπρεσιονισμού.  Ο Βερλαίν χαρακτηρίζεται ως ένας καθαρά λυρικός ποιητής που σημάδεψε μία μετάβαση από το ρομαντισμό στο κίνημα του συμβολισμού, και διακρίνεται για τo μουσικό αποτέλεσμα της γραφής του, μέσα από τη χρήση αρκετών μυστικών της γαλλικής προσωδίας, όπως τις παρηχήσεις, τις συνηχήσεις και τους ανισοσύλλαβους στίχους. Παρά το γεγονός πως το έργο του επέδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση του συμβολισμού, ο ίδιος αργότερα τον αποκήρυξε, καθώς το κίνημα απέκλινε ακόμα περισσότερο από τις παραδοσιακές ποιητικές φόρμες, ενώ ο Βερλαίν υποστήριζε την αναγκαιότητα ορισμένων, όπως για παράδειγμα της ομοιοκαταληξίαςτου στίχου.

En bateau L’étoile du berger tremblote Dans l’eau plus noire et le pilote Cherche un briquet dans sa culotte. C’est l’instant, Messieurs, ou jamais, D’être audacieux, et je mets Mes deux mains partout désormais ! Le chevalier Atys, qui gratte Sa guitare, à Chloris l’ingrate Lance une oeillade scélérate. L’abbé confesse bas Eglé, Et ce vicomte déréglé Des champs donne à son coeur la clé. Cependant la lune se lève Et l’esquif en sa course brève File gaîment sur l’eau qui rêve.

Arthur Rimbaud (1854-1891)  Θεωρείται ένας από τους μείζονες εκπροσώπους του συμβολισμού, με σημαντική επίδραση στη μοντέρνα ποίηση, παρά το γεγονός πως εγκατέλειψε οριστικά τη λογοτεχνία στην ηλικία των είκοσι ετών. Από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζουν οι ποιητικές συλλογές Εκλάμψεις και Μια Εποχή στην Κόλαση. Η τελευταία υπήρξε το μοναδικό βιβλίο του Ρεμπώ που δημοσιεύτηκε κατόπιν επιθυμίας και ενεργειών του ίδιου, ενώ σημαντικό μέρος των ποιημάτων του δημοσιεύτηκαν ενόσω ήταν εν ζωή αλλά χωρίς τη συγκατάθεσή του ή εν αγνοία του.

Verlaine - Rimbaud

Πολλά έχουν γραφτεί για τη ζωή του Γάλλου ποιητή, πολλά περισσότερα τουλάχιστον από τον αριθμό των ποιημάτων που δημοσίευσε. Η επιστολή του Ρεμπό προς τον Πωλ Ντεμενύ, στις 15 Οκτωβρίου του 1871, συνιστά ένα από τα σημαντικότερα κείμενά του, με αντικείμενο το ρόλο της ποίησης, όπως τον αντιλαμβανόταν ο ίδιος. Σύμφωνα με τον Ρεμπό, ο αληθινός ποιητής αποτελούσε ένα είδος προφήτη, ικανό να διαμορφώσει μία νέα πραγματικότητα, εφευρίσκοντας το άγνωστο. Ως χρέος του, αντιλαμβανόταν τη γνωριμία με τον εαυτό του, την καλλιέργεια του μυαλού και της ψυχής του, ώστε τελικά να δημιουργήσει μία «οικουμενική γλώσσα».

Le bateau ivre Comme je descendais des Fleuves impassibles, Je ne me sentis plus guidé par les haleurs : Des Peaux-Rouges criards les avaient pris pour cibles, Les ayant cloués nus aux poteaux de couleurs. J'étais insoucieux de tous les équipages, Porteur de blés flamands ou de cotons anglais. Quand avec mes haleurs ont fini ces tapages, Les Fleuves m'ont laissé descendre où je voulais. Dans les clapotements furieux des marées, Moi, l'autre hiver, plus sourd que les cerveaux d'enfants, Je courus ! Et les Péninsules démarrées N'ont pas subi tohu-bohus plus triomphants…………………

Μετάφραση Σε Ποταμούς ατάραχους καθώς αργοκατέβαινα, μ’ αφήκαν αρυμούλκητο οι αγγαρεμένοι ανθρώποι: Κάποιοι έξαλλοι Ερυθρόδερμοι, γυμνούς αφού τους κάρφωσαν στα παρδαλά τους ξόανα, τους τόξευαν κατόπι. Έγνοια καμμιά για πλήρωμα δεν είχα εγώ, γεννήματα φλαμανδικά κι εγγλέζικα μπαμπάκια είχα φορτίο. Μιά και με τους ανθρώπους μου τελειώσαν τα καθέκαστα, όπου ’θελα κι οι Ποταμοί μ’ αφήκανε να φύγω. Παιδί εγώ κακοτράχαλο, του κεφαλιού μου κάνοντας, πέρσυ το μισοχείμωνο ρίχτηκα μες στο σάλο τον άγριο των παλιρροιών! Και του έκπλου μου οι Χερρσόνησες δε θα θυμούνται αναβρασμό ποτέ τους πιο μεγάλο.

Το σχετικό τραγούδι είναι του Χατζηδάκι,σε ποίηση Γκάτσου και το τραγουδάει ο Μητσιάς… "Αρθούρε Ρεμπώ απόψε θα μπω στο μαύρο μεθυσμένο σου καράβι μακριά ν'ανοιχτώ σε κύκλο φριχτό που ο κόσμος δεν μπορεί να καταλάβει.

Επίδραση Ο Ιμπρεσιονισμός επηρέασε αρκετές μορφές τέχνης και έθεσε τις βάσεις για μια ευρύτερη επανάσταση στην τέχνη. Μερικοί θεωρούν τους ιμπρεσιονιστές τους πρώτους «μοντέρνους καλλιτέχνες», επειδή αψήφησαν κάποιους κανόνες των ακαδημιών. Όμως οι ιμπρεσιονιστές δεν ήταν διαφορετικοί ως προς τις επιδιώξεις τους από τις παραδόσεις της τέχνης. Ήθελαν να ζωγραφίζουν τη φύση όπως τη βλέπουμε και η αντιδικία τους με τους συντηρητικούς συναδέλφους τους αφορούσε τα μέσα με τα οποία θα το πετύχαιναν. Μόνο με τον ιμπρεσιονισμό είχε επιτευχθεί η απόλυτη κατάκτηση της φύσης, αφού ό,τι έβλεπε το μάτι του ζωγράφου μπορούσε να γίνει θέμα πίνακα. Έτσι ο πραγματικός κόσμος είχε γίνει αντικείμενο μελέτης για τον καλλιτέχνη

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ !!!!!