ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ B’ ΛΥΚΕΙΟΥ Εύκολο μάθημα Θέλει διάβασμα! Να κρατάτε (λίγες) σημειώσεις Ευκαιρία για βαθμό!

Διδακτέα ύλη (2013-14): Κεφάλαιο 1 – Χημική σύσταση του κυττάρου Κεφάλαιο 2 – Κύτταρο: Η θεμελιώδης μονάδα της ζωής Ενότητα 2.2 – Πλασματική μεμβράνη : το λεπτό σύνορο ανάμεσα στην άβια ύλη και στη ζωή. Δομή της πλασματικής μεμβράνης, Λειτουργίες της πλασματικής μεμβράνης (σελ. 48,49). Ενότητα 2.3 – Μια περιήγηση στο εσωτερικό του κυττάρου (βασικές λειτουργίες των οργανιδίων του φυτικού και ζωικού κυττάρου χωρίς ιδιαίτερες λεπτομέρειες). Κεφάλαιο 3 – Μεταβολισμός. Ενότητα 3.2 – Ένζυμα – βιολογικοί καταλύτες Κεφάλαιο 4 – Γενετική. Ενότητα 4.1 – Κύκλος ζωής του κυττάρου Ενότητα 4.2 – Μοριακή γενετική

Χημική σύσταση του κυττάρου 1.1 Η χημεία της ζωής 1.2 Μακρομόρια

Εισαγωγή (1/2) Ξεκινάμε από το 1ο επίπεδο οργάνωσης ζωής (το μοριακό) Μαθαίνουμε συστατικά κυττάρων & πώς αλληλεπιδρούν Επίπεδα ζωής: κύτταρο→...οικοσύστημα

Εισαγωγή (2/2) Κύτταρο = κάτι παραπάνω από άθροισμα μερών του Έμβια και άβια ύλη: ίδιοι φυσικοχημικοί νόμοι Όλοι οι οργανισμοί: από το ίδιο είδος χημικών μορίων (κοινή προέλευση)

1.1 Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Φλοιός Γης: 92 χημικά στοιχεία Ζωή: μόνο 27 εξ αυτών απαραίτητα C,H,O,N: 96% κ.β. Γιατί; Σταθερότητα: ομοιοπολικοί, σταθεροί δεσμοί Ποικιλομορφία: απλοί/πολλαπλοί δεσμοί με περισσότερα από 1 άτομα

1.1 Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Το υπόλοιπο 4% κ.β.: P, S, Na, K, Ca, Mg, Cl 0.01% από ιχνοστοιχεία!

1.1 Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Μεσοκυττάριο υγρό (υδατικό διάλυμα) Ζει στο νερό Αμοιβάδα & κύτταρο ανώτερου οργανισμού: περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές Εσωτερικό κυττάρων επίσης υδατικό (80%) Ουσίες ευδιάλυτες στο νερό Ουσίες μετακινούνται εύκολα στο νερό Το ίδιο το νερό συμμετέχει στις αντιδράσεις Η χημεία της ζωής είναι «υγρή»

1.1 Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ποικιλία χημ.ενώσεων μέσα στο κύτταρο: Χ.Ε. μικρού ΜΒ (πχ οξέα, βάσεις, άλατα) διατηρούν σταθερό το pH! Χ.Ε. μεγάλου ΜΒ (μακρομόρια)

Homework Θεωρία σελ. 17-20

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Γενικά στοιχεία Ποιοί είναι οι δομικοί λίθοι; Πρωτεΐνες, από αμινοξέα Νουκλεϊκά οξέα, από νουκλεοτίδια Πολυσακχαρίτες, από μονοσακχαρίτες Μακρομόρια (πολυμερή) Μονάδες (μονομερή) Μονομερή μακρομορίων μπορεί να είναι ίδια (πρωτεΐνες) ή διαφορετικά (λιπίδια)

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Γενικά στοιχεία Σύνδεση ΠΑΝΤΑ με τον ίδιο μηχανισμό (συμπύκνωση): Το ένα μονομερές χάνει Η- Το άλλο μονομερές χάνει ΟΗ- Αφαιρείται δηλαδή 1 μόριο Η2Ο Τα 2 μονομερή συνδέονται με ομοιοπολικό δεσμό

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Γενικά στοιχεία Ομοιοπολικός: πιο διαδεδομένος στην έμβια ύλη, γιατί σταθερός Διάσπαση μακρομορίων με προσθήκη Η2Ο (υδρόλυση) Άλλοι, μη-ομοιοπολικοί δεσμοί: Δεσμοί Η, Van der Waals, υδρόφοβοι κλπ

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Γενικά στοιχεία

Homework Θεωρία σελ. 20 Ερωτήσεις σελ.39: 1

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Το πιο διαδεδομένο και πολυδιάστατο μόριο Βακτήρια: 100άδες διαφ. πρωτεΐνες Δομικό ή Λειτουργικό συστατικό Όλες οι πρωτεΐνες φτιάχνονται από 20 είδη αμινοξέων (συνολικά >170) # αμινοξέων > 1.000 σε 1 πρωτεΐνη

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Το κάθε αμινοξύ:

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Ένωση 2 αμινοξέων: Πολυ- πεπτίδια: >50

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Μια πρωτεΐνη, μετά τη σύνθεσή της, δεν είναι αμέσως λειτουργική! Πρέπει να διαμορφωθεί στο χώρο 4 επίπεδα οργάνωσης: Πρωτοταγής δομή (αλληλουχία αμινοξέων) Δευτεροταγής δομή (ελικοειδής/πτυχωτή) Τριτοταγής δομή (αναδίπλωση 3-D)

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Διαμόρφωση στο χώρο σταθεροποιείται από R αμινοξέων

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Τεταρτοταγής δομή (συνδυασμός επιμέρους αλυσίδων σε 1 πρωτεϊνικό μόριο) Παράδειγμα αιμοσφαιρίνης (μεταφέρει Ο2, CO2)

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Πώς γίνεται, μόρια φτιαγμένα από τα ίδια είδη αμινοξέων, να είναι τόσο διαφορετικά; Άνθρωπος: >30.000 διαφ. πρωτεΐνες Πχ αιμοσφαρίνη (λειτουργική), κολλαγόνο (δομική), ένζυμα (λειτουργική) Διαφ.1γής δομή→διαφ.R Διαφ. πλευρικοί δεσμοί R →διαφ.αναδίπλωση Διαφ.αναδίπλωση →διαφ.2γή+3γή δομή →διαφ.λειτουργία! 3-D δομή πρωτεΐνης καθορίζει λειτουργία που αυτή εκτελεί!

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Μετουσίωση: καταστροφή 3-D δομής με έκθεση σε ακραία θ ή pH Σπάζουν δεσμοί μεταξύ πλευρικών ομάδων→χάνεται 3-D δομή →χάνεται λειτουργικότητα Πχ: αλβουμίνη (διαυγής παχύρρευστη →λευκή, αδιαφανής, συμπαγής)

1.2 ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ – Πρωτεΐνες Αριθμητικό παράδειγμα: Αν έχω μόνο 2 είδη αμινοξέων (πχ Αλανίνη και Βαλίνη) και πρέπει με αυτά να φτιάξω ένα τριπεπτίδιο, πόσοι είναι οι δυνατοί συνδυασμοί; (1γής δομή) 23=8 Συνδυασμοί = (είδος αμινοξέων) πλήθος αμινοξέων

Homework Θεωρία σελ. 22-25 Ερωτήσεις σελ.40: 5, 6, 12, 13, 14*

Βιβλιογραφία http://ebooks.edu.gr/2013/books-pdf.php?course=DSGL-B106 www.wikipedia.com http://primerasnoticias.com/alavueltadelaesquina/2013/05/10/las-siglas-s-o-s-y-su-origen/ http://www.chemview.gr/protaseis-gia-diabasma/articles/protaseis-gia-diabasma-434.html http://whatscookingamerica.net/Eggs/FriedEgg.htm http://www.finecooking.com/item/5298/egg-yolks

Κατάλογος αμινοξέων (πίνακας πλευρικών ομάδων)