ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΤΕΣ 2. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 2.3 Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΤΕΣ 2.3.3

ΣΤΟΧΟΙ Σ’ αυτό το μάθημα θα μάθουμε: Τα χαρακτηριστικά στοιχεία και χρήσεις για τους μεταβλητούς αντιστάτες που αναφέρονται πιο κάτω: (α) Το ποτενσιόμετρο. (β) Το ρεοστάτη. (γ) Το θερμίστορ. (δ) Τη φωτοαντίσταση.

Ταξινόμηση αντιστατών

Μεταβλητοί αντιστάτες Έχουμε τους μεταβλητούς αντιστάτες των οποίων η τιμή τους μεταβάλλεται. Ο μεταβλητός αντιστάτης χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να ρυθμίσουμε την τάση ή το ρεύμα σε ένα κύκλωμα. Όταν ο μεταβλητός αντιστάτης ρυθμίζει την τάση λέγεται ποτενσιόμετρο. Όταν ο μεταβλητός αντιστάτης ρυθμίζει το ρεύμα λέγεται ρεοστάτης. Οι μεταβλητοί αντιστάτες που ρυθμίζονται συνήθως με ένα μικρό κατσαβίδι λέγονται ποτενσιόμετρα – τρίμερ.

Το ποτενσιόμετρο Μεταβλητός αντιστάτης με τρεις ακροδέκτες. Σύμβολο: Χρησιμοποιείται για να ελέγχει την τάση. Παράδειγμα: έλεγχος έντασης ήχου σε ενισχυτή. Χωρίζεται σε γραμμικό (linear) όπου η αντίσταση αυξάνει με σταθερό ρυθμό όσο γυρίζεις τον άξονα και σε λογαριθμικό (logarithmic) όπου η αντίσταση μεταβάλλεται αργά στο ένα άκρο και πολύ γρήγορα στο άλλο. Σύμβολο:

Ο ρεοστάτης Μεταβλητός αντιστάτης με δύο ακροδέκτες. Χρησιμοποιείται για να ελέγχει το ρεύμα. Παράδειγμα: (α) ρύθμιση φωτεινότητας λάμπας. (β) Ρύθμιση ταχύτητας κινητήρα. Σύνδεση ποτενσιόμετρου σαν ρεοστάτη. Σύμβολο:

Το θερμίστορ Μεταβλητός αντιστάτης που μεταβάλλει την αντίστασή του αντιστρόφως ανάλογα με τη θερμοκρασία. t o Σύμβολο:

Το θερμίστορ διακρίνονται σε δύο τύπους: α) Θερμίστορ τύπου NTC (Negative Temperature Coefficient) Έχουν αρνητικό συντελεστή θερμοκρασίας Δηλαδή με την αύξηση της θερμοκρασίας, η τιμή της αντίστασης μειώνεται και με την μείωση της θερμοκρασίας, η τιμή της αντίστασης τους αυξάνεται. β) Θερμίστορ τύπου PTC (Positive Temperature Coefficient) ΄Εχουν θετικό συντελεστή θερμοκρασίας. Με την αύξηση της θερμοκρασίας, η τιμή της αντίστασης αυξάνεται και με την μείωση της θερμοκρασίας η τιμή της αντίστασης μειώνεται. Τα θερμίστορ χρησιμοποιούνται: α) για να προστατεύονται ηλεκτρικές συσκευές. β) για να σταθεροποιείται η λειτουργία ηλεκτρικών κυκλωμάτων από θερμικές μεταβολές. Χρησιμοποιούνται για να ανιχνεύουν με ακρίβεια μεταβολές στη θερμοκρασία. Παράδειγμα: (α) Σε θερμοστάτες για ρύθμιση της θερμοκρασίας. (β) Σε κινητήρες για προστασία από υπερθέρμανση.

Η φωτοαντίσταση Μεταβλητός αντιστάτης που μεταβάλλει την αντίστασή του αντιστρόφως ανάλογα με το φως. Χρησιμοποιούνται για να ανιχνεύουν με ακρίβεια μεταβολές στο φωτισμό. Παράδειγμα: (α) για να ανάβουν λάμπες όταν είναι σκοτάδι. (β) Σε καυστήρες για διακοπή της παροχής πετρελαίου όταν δεν υπάρχει φλόγα. Σύμβολο:

(VDR) – VOLTAGE DEPENDET RESISTOR Το Βαρίστορ (VDR) – VOLTAGE DEPENDET RESISTOR H αντίσταση μεταβάλλεται με την τάση που εφαρμόζεται στα άκρα της αντίστασης. Varistors can absorb part of a surge. To protect communications lines (such as telephone lines) transient suppression devices such as 3 mil carbon blocks (IEEE C62.32), ultra-low capacitance varistors or avalanche diodes are used. For higher frequencies such as radio communication equipment, a gas discharge tube (GDT) may be utilized.

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΤΕΣ Το Ποτενσιόμετρο Η Ο Φωτοαντίσταση Ρεοστάτης Το Θερμίστορ