ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Η Διαχρονική Εξέλιξη του Χρήματος» ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ. ΟΛΥΜΠΟΥ ΚΑΡΠΑΘΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Η Διαχρονική Εξέλιξη του Χρήματος» ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Δαμιανός Πατσακιώτης Όλυμπος Καρπάθου, 2013

Εισαγωγή – Έννοια του Χρήματος: Εισαγωγή – Έννοια του Χρήματος: Από τα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι άλλαζαν τα αγαθά που έφτιαχναν με αγαθά που έφτιαχναν άλλοι άνθρωποι. (αντιπραγματισμός) Αυτό ήταν δύσκολο διότι έπρεπε: α) να προσφέρει ο ένας ό,τι χρειάζεται ο άλλος και β) να προσφέρει ο ένας τις ποσότητες που επιθυμεί ο άλλος. Οι δυσκολίες αυτές ξεπεράστηκαν τελικά με τη χρησιμοποίηση του χρήματος, που διέσπασε την ανταλλαγή σε δύο μέρη: την πώληση και την αγορά. Επομένως, Χρήμα είναι οτιδήποτε γίνεται αποδεκτό από τα άτομα της κοινωνίας ως μέσο ανταλλαγής αγαθών (Λιανός κα, 1999).

Μέρος Πρώτο Η διαχρονική εξέλιξη του χρήματος

1.1. Αντιπραγματισμός Στις πρώτες κοινωνίες των ανθρώπων χρησιμοποιήθηκαν γεωργικά προϊόντα, δέρματα, ζώα, κοχύλια. Τα κοχύλια είναι η παλαιότερη μορφή του χρήματος που χρησιμοποιείται στην Κεντρική Κίνα, περίπου 3000 με 4500 χρόνια πριν.

1.2. Μέταλλα Με την πάροδο του χρόνου, το μέταλλο επικράτησε σε πολλές περιοχές. Στην Αίγυπτο, γίνονταν αγορές και με πολύτιμα μέταλλα όπως χρυσό και άργυρο.  Στον Ελλαδικό χώρο από τη 2η χιλιετία π.Χ. χρησιμοποιούνται ως μέσο συναλλαγής τα τάλαντα  δηλαδή πλάκες μετάλλου που το σχήμα τους, μοιάζει με τεντωμένο δέρμα βοδιού. Τάλαντα έχουν βρεθεί στα νότια παράλια της Μ. Ασίας, στη Σαρδηνία, στην Κύπρο, στις Μυκήνες (εικόνα), στην Κύμη, στην Κρήτη και σε άλλα νησιά του Αιγαίου.

1.3. Τα πρώτα νομίσματα Κατασκευάστηκαν στη Μικρά Ασία πριν από περίπου 2600 χρόνια. Από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. η Αθήνα έκοψε νομίσματα κυρίως σε άργυρο, αργότερα και σε χαλκό και χρυσό. Το αργυρά αθηναϊκά τετράδραχμα (εικόνα) κυκλοφόρησαν από την Ιταλία έως το Αφγανιστάν και ήταν ένα από τα ισχυρότερα και μακροβιότερα νομίσματα του αρχαίου κόσμου

1.3. Τα πρώτα νομίσματα Στα τέλη του 8ου και τις αρχές του 7ου π.Χ. αιώνα, ένα ακόμα αντικείμενο, ο σιδερένιος οβελός (σούβλα ψησίματος) χρησιμοποιήθηκε ως μέσο συναλλαγής (εικόνα). Έξι οβελοί, όσοι δηλαδή χωράει να κρατήσει η παλάμη του ανθρώπου, είχαν αξία μιας δραχμής.  Από το «δράττω» (= πιάνω, κρατώ) προήλθε και η λέξη «δραχμή». Η χρήση των οβελών ήταν πολύ διαδεδομένη. Ήταν ταυτόχρονα όργανα με χρήση πρακτική, αφού χρησίμευαν για το ψήσιμο των ζώων, αλλά και νομισματική.

1.3. Τα πρώτα νομίσματα Στην αρχαία Ρώμη, η παραγωγή κερμάτων γινόταν στο ναό της Ήρας Μονήτας - εξού και η αγγλική λέξη "money". Με τη διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την εμφάνιση των εθνών της Ευρώπης, κάθε χώρα είχε τα δικά της νομίσματα.

1.4 Ο Κανόνας του Χρυσού Η ανακάλυψη νέων χωρών και η εξάπλωση των εμπορικών σχέσεων δημιούργησε ένα νέο είδος χρήματος . Το χρήμα αυτό ήταν τα χαρτονομίσματα που εξέδιδαν τραπεζίτες για ορισμένη αξία με την έγγραφη υπόσχεση ότι ο κάτοχος θα πληρωνόταν την αξία του σε χρυσό.

1.4 Ο Κανόνας του Χρυσού Τα χαρτονομίσματα μπορούσαν να εξαργυρωθούν από την τράπεζα σε χρυσό και μπορούσε να κυκλοφορεί τόση αξία σε χαρτονομίσματα όση και η αξία των αποθεμάτων χρυσού στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας. (Κανόνας Χρυσού). Ο κανόνας του Χρυσού εγκαταλείφθηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με την καθιέρωση του δολαρίου των ΗΠΑ ως βασικού νομίσματος με βάση το οποίο οι άλλες χώρες κανόνιζαν την έκδοση χαρτονομισμάτων με τα αποθέματα χρυσού που διέθεταν.

1.5 Τα Σύγχρονα Είδη Χρήματος Το μεταλλικό χρήμα.Τα μεταλλικά νομίσματα που κυκλοφορούν σήμερα σπανίως αποτελούνται από πολύτιμο μέταλλο. Εξυπηρετούν μικρό μέρος των συναλλαγών μας. Το χαρτονόμισμα. Εξυπηρετούν τον μεγαλύτερο όγκο συναλλαγών στις μέρες μας. Η Επιταγή είναι μία μορφή χρήματος γιατί η τράπεζα πρέπει να εξαργυρώσει το ποσό στον δικαιούχο της επιταγής. Το ποσό αυτό πρέπει να υπάρχει στον λογαριασμό του εκδότη της επιταγής αλλιώς η επιταγή θεωρείται ακάλυπτη. Η Συναλλαγματική είναι μία συμφωνία πληρωμής μεταξύ δύο ατόμων. Ο αγοραστής δηλαδή υπόσχεται ότι θα πληρώσει στον πωλητή το ποσό που αναγράφεται στην Συναλλαγματική.

1.5 Τα Σύγχρονα Είδη Χρήματος Οι Πιστωτικές Κάρτες. Ονομάζεται και «Πλαστικό Χρήμα». Η αγορά με πιστωτική κάρτα επιτρέπει στον χρήστη της να πληρώσει μελλοντικά ένα αγαθό που αγοράζει σε μία τράπεζα. Η τράπεζα πληρώνει αυτή το ποσό στον πωλητή. Στη συνέχεια εισπράττει εφάπαξ ή σε δόσεις το ποσό από τον αγοραστή. Οι πιστωτικές κάρτες είναι η πιο σύγχρονη μορφή χρήματος.

Οι απόψεις των κατοίκων της Ολύμπου για το πλαστικό χρήμα Μέρος Δεύτερο Οι απόψεις των κατοίκων της Ολύμπου για το πλαστικό χρήμα

1. Η Έρευνα Εκτός από την διαχρονική εξέλιξη του χρήματος γενικά θελήσαμε να κάνουμε και μία έρευνα ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής της Ολύμπου και του Διαφανίου σχετικά με το «πλαστικό» χρήμα και την οικονομική κρίση. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε αν οι κάτοικοι χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες και σε ποιόν βαθμό. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2013 στους κατοίκους της Ολύμπου και του Διαφανίου Καρπάθου. Χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο το οποίο και απαντήθηκε από 27 κατοίκους.

1.1. Γενικές Πληροφορίες Από αυτούς οι 15 (56%) ήταν άνδρες και οι 12 (44%) ήταν γυναίκες.

1.1. Γενικές Πληροφορίες Επίσης οι 6 (22%) από τους συμμετέχοντες είναι απόφοιτοι δημοτικού, οι 15 (56%) απόφοιτοι Γυμνασίου/Λυκείου και οι 6 (22%) απόφοιτοι Α.Ε.Ι.- Τ.Ε.Ι.

1.1. Γενικές Πληροφορίες Τέλος οι 7 (26%) από αυτούς ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 18-35 ετών, οι 16 (59%) στην ηλικιακή ομάδα 36-55 ετών και οι 4 (15%) στην ομάδα 56 ετών και άνω

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Στην πρώτη ερώτηση σχετικά με το πόσο συχνά συντάσσεται γραπτός προϋπολογισμός το 41% απάντησε ποτέ, το 33% μερικές φορές, το 19% συχνά, το 7% πολύ συχνά αλλά κανείς δεν απάντησε πάντα. Βλέπουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό τον κατοίκων δεν συνηθίζει να φτιάχνει προϋπολογισμό για τα χρήματα που ξοδεύει. Αυτό πιθανόν να συμβαίνει επειδή οι κάτοικοι στην περιοχή ασχολούνται με την γεωργία και την αλιεία και έτσι δεν αγοράζουν τα πάντα από καταστήματα αλλά τα παράγουν οι ίδιοι.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Στην δεύτερη ερώτηση σχετικά με το πόσο συχνά γίνεται αποταμίευση χρημάτων το 7% απάντησε ποτέ, το 53% απάντησε μερικές φορές, το 22% συχνά, το 7% πολύ συχνά και το 11% πάντα. Από την έρευνα προέκυψε ότι οι άνδρες δεν αποταμιεύουν τόσο συχνά όσο οι γυναίκες.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Στην τρίτη ερώτηση για το πόσο έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση το ποσό που αποταμιεύουν οι κάτοικοι απάντησαν το 7% καθόλου, το 26% λίγο, το 41% αρκετά και το 26% πολύ. Επίσης βγήκε το συμπέρασμα ότι η κρίση δείχνει να έχει επηρεάσει περισσότερο τις μικρές και μέσες ηλικίες.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Στην τέταρτη ερώτηση σχετικά με το αν χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες το 19% μόνο απάντησε θετικά (5 άτομα ) και το 81 % (22 άτομα ) απάντησε αρνητικά. Πολύ λίγα άτομα χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες επειδή η περιοχή είναι αρκετά απομονωμένη και δεν έχει καταστήματα.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Από τα 5 άτομα που απάντησαν θετικά τα 4 απάντησαν ότι χρησιμοποιούν κάρτα για να μην κυκλοφορούν με μετρητά, ενώ το 1 από αυτά για καλύτερες και περισσότερες αγορές.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Από τα 22 άτομα που απάντησαν αρνητικά το 1 είπε ότι δε διευκολύνουν σε όλες τις αγορές. Τα 6 Για να μην παρασυρθούν σε περιττά έξοδα, τα 6 γιατί τα μετρητά συμφέρουν καλύτερα, τα 3 για οικονομικούς λίγους και τα 6 γιατί γίνεται εκμετάλλευση των καταναλωτών.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Στην ερώτηση γιατί νομίζετε ότι ο κόσμος έχει τις πιστωτικές κάρτες το 48% απάντησε γιατί είναι μόδα, το 41% γιατί σε διευκολύνουν στη τράπεζα και το 11% γιατί συμφέρει καλύτερα από τα μετρητά.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Στην ερώτηση αν σας χάριζε κάποιος πιστωτική κάρτα θα δεχόσασταν το 81% απάντησε όχι ενώ το 19% απάντησε ναι. Αυτοί που απάντησαν όχι είναι και αυτοί που δεν χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες ενώ αυτοί που τις χρησιμοποιούν θα δέχονταν και μια αν τους την χάριζαν.

1.2 Αποτελέσματα της έρευνας Τέλος στην ερώτηση για το τι συμπέρασμα έχετε βγάλει για τις πιστωτικές κάρτες το 44% απάντησε πως θα προτιμούσαν να μην υπήρχαν, το 37% ότι είναι μόνο για όσους διαθέτουν χρήματα, το 19% ότι είναι για όλο τον κόσμο ενώ μόνο το 4% απάντησε ότι οι πιστωτικές κάρτες είναι ό,τι καλύτερο υπάρχει στην εποχή μας.

1.3 Συμπέρασμα Αυτό που μπορούμε συμπεράνουμε είναι ότι πολύ λίγοι από τους κατοίκους εμπιστεύονται τις πιστωτικές κάρτες και οι πιο πολλοί τις αποφεύγουν. Οι περισσότεροι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τις παραδοσιακές μορφές χρήματος. Μπορεί αυτό να συμβαίνει γιατί η Όλυμπος είναι απομονωμένη και δεν έχει καταστήματα για αγορές με πιστωτικές κάρτες. Έτσι οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να κάνουν τις αγορές τους με κάρτες και δεν τις εμπιστεύονται.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!