Δειγματική Διδασκαλία Νεοελληνική Γλώσσα Α΄Γυμνασίου Ενότητα 4η Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου Εκπαιδ. Καίσαρη 4/02/10 Δρ. Χρύσα Αλεξοπούλου, Σχολ. Σύμβουλος ΠΕ2, Ανατ. Αττικής.

Ερωτήματα προς τους μαθητές/τριες. Ποιος ο σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας; Γιατί διδάσκεστε αυτό το μάθημα;

Δυνατές απαντήσεις Για να κατακτήσετε το βασικό όργανο επικοινωνίας της γλωσσικής κοινότητας, ώστε να αναπτυχθείτε διανοητικά και συναισθηματικά, αποκτώντας τις απαραίτητες για την ηλικία σας γνώσεις.

Δυνατές απαντήσεις Για να συνειδητοποιήσετε τη σημασία του λόγου για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, ώστε είτε ως πομποί είτε ως δέκτες του λόγου να μετέχετε στα κοινά με κριτική και υπεύθυνη στάση.

Δυνατές απαντήσεις Για να εκτιμήσετε τη σημασία της γλώσσας ως βασικού φορέα της έκφρασης και του πολιτισμού κάθε λαού, κατανοώντας τη φύση και τη θέση της γλώσσας, γενικά, στον πολιτισμό, τη σημασία της για τα έθνη.

Δυνατές απαντήσεις Για να κατανοήσετε ότι η προσπάθεια για τη βελτίωση του γλωσσικού επιπέδου δεν περιορίζεται μόνο στο μάθημα της γλωσσικής διδασκαλίας, αλλά εκτείνεται σε όλα τα μαθήματα και σε όλες τις εκδηλώσεις και δραστηριότητες της σχολικής και εξωσχολικής ζωής.

Δυνατές απαντήσεις Για να δείτε τη συγχρονία ως προς τις λέξεις της ελληνικής που υπάρχουν πλήρως ενταγμένες σε άλλες γλώσσες, π.χ. από την ελληνική η λέξη λόγος. (*Λεξικό Κωνσταντινίδη, 108.000 λήμματα της αγγλικής με ετυμολογική προέλευση από την ελληνική γλώσσα).

Χρονική διάρκεια 7-8 ώρες. Διδακτικοί στόχοι: Ένα παράδειγμα διδασκαλίας: ενότητα 4η, «Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου». Χρονική διάρκεια 7-8 ώρες. Διδακτικοί στόχοι: -να αντιληφθούν τη λειτουργία της ονοματικής φράσης στα κείμενα -να μάθουν τον ρόλο των ουσιαστικών στην πρόταση και τις διαφορετικές κλίσεις τους

ενότητα 4η -να εξοικειωθούν με τις κλίσεις και τη λειτουργία των επιθέτων στον λόγο -να γνωρίσουν τους 2 κύριους τρόπους σχηματισμού λέξεων, την παραγωγή και σύνθεση.

ενότητα 4η ΠΡΟΤΑΣΗ: κατά την οργάνωση της διδασκαλίας (ίσως και για τη διδασκαλία) να προηγείται το Β΄και Γ΄ μέρος και να έπεται το Α΄, για να αξιοποιείται η γνώση αυτών των μερών στα κείμενα του Α΄ μέρους.

ενότητα 4η, Α ΄ μέρος Συζήτηση με αφορμή τον τίτλο/ εστίαση με αφορμή τη συνεκφορά: διατροφή-υγεία. Εξήγηση από τους μαθητές των εννοιών : διατροφή, δίαιτα, διαιτολόγιο. Ερωτήσεις / προοργανωτές (π.χ. Τι γνωρίζουν σχετικά με το θέμα; Απασχολεί η διατροφή τον σύγχρονο άνθρωπο; Γιατί;/ παχυσαρκία, ανορεξία, βουλιμία κλπ.).

ενότητα 4η, Γ΄ μέρος Προσωπικές /οικογενειακές διατροφικές συνήθειες (πρωινό, ταχυφαγεία, γλυκά κ.ά). Κείμενο 1: οικεία και μη στοιχεία κειμένου Κείμενο 3 και μελέτη σ. 62 (Πόσο ακολουθείτε τη μεσογειακή διατροφή; σε ποια σημεία της προσεγγίζετε, που αποκλίνετε;)

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα ΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ Συχνά, τα γεύματα ήσαν μόνο δύο. Το πρώτο περιείχε ψάρια, όσπρια, ή πρόχειρα φαγητά όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Το βραδινό, το οποίο αποτελούσε και το κύριο γεύμα, ήταν αυτό του συμποσίου και της φιλικής συντροφιάς, διότι στους αρχαίους Έλληνες δεν άρεσε να τρώνε μόνοι τους, η γενικά αποδεκτή άποψη ήταν ότι το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει, αλλά ότι απλά γεμίζει το στομάχι του.

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΜΕΝΟΥ Ορεκτικά: ρεβύθια με πατζάρια και σκόρδο, μαύρες τσακιστές ελιές, τυρί. Σαλάτες: Θαλασσαία : σπανάκι, κρεμμύδι φρέσκο, κάππαρη, πλοκάμι χταποδιού με γαρίδες, μύδια και καλαμάρια. Κυκλωπία:ρόκα με κατσικίσιο ξυστό τυρί, ελαιόλαδο και ξύδι. Πρασσαία: λάχανο, ρόκα, σέλινο, σπαράγγια, αυγά με κουκουνάρι, καρύδια, σταφίδες και ρόδια.

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα Κύρια πιάτα: πανσέτα χοιρινού με γλυκόξινη σάλτσα από μέλι, θυμάρι, ξύδι & σκορδαλιά ρεβιθιών. Γεμιστές φέτες χοιρινού φιλέτου με δαμάσκηνα με σκούρο ζωμό, συνοδευόμενες με αγκινάρες και πουρέ αρακά. Γαρίδες με ξύδι και μέλι συνοδευόμενες με κολοκύθια και κουνουπίδι.

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα Γλυκίσματα: ποικιλία ξηρών καρπών (δαμάσκηνα, ξερά σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, χουρμάδες, φιστίκια με μέλι αττικό-με ή χωρίς γιαούρτι). - ξερά σύκα με καρύδια και μέλι. -κομματάκια μήλου και ρόδια με γιαούρτι και μέλι.

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ Το πρωινό, το οποίο ονομαζόταν συνήθως «άριστον», αποτελείτο από ψωμί, («μάζα» από κριθάρι για το λαό, «άρτο» από σιτάρι για τους πλούσιους) βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί. Συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν επίσης τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα τα καρύδια και οι άλλοι ξηροί καρποί. Το πρωινό ρόφημα ήταν ο «κυκεών», ένα μείγμα κρασιού τριμμένου τυριού και κριθάλευρου, το γάλα κυρίως κατσικίσιο, καθώς και ένα είδος υδρόμελου που το παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι. Από τα καρυκεύματα (μπαχαρικά), το πιο περιζήτητο αλλά και το πιο σπάνιο ήταν το μαύρο πιπέρι. Επίσης στόλιζαν τα φαγητά τους με σμύρνα, κάππαρη, ρίγανη, δυόσμο, κύμινο, πράσα, σέλινο, μάραθο, δεντρολίβανο, άνηθο και διάφορα άλλα.

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα Τα είδη και σχήματα των δοχείων, σκευών και μαγειρικών εργαλείων που φέρνουν έρχονται στο φως από τις αρχαιολογικές ανασκαφές μαρτυρούν μια ιδιαίτερα προηγμένη και υγιεινή κουζίνα. (Επίσκεψη σε μουσείο).

Από πού γνωρίζουμε για τη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων; Από την Οδύσσεια συλλέγουμε στοιχεία για τις γαστρονομικές προτιμήσεις των Eλλήνων της εποχής του 8 πΧ αι. Όσο και αν μας φανεί περίεργο οι Έλληνες της Ομηρικής Εποχής στήριζαν την διατροφή τους κυρίως στο κρέας: εντόσθια, αρνιά, κατσίκια, μοσχάρια, γίδες. Τα κρέατα τα έτρωγαν ψητά στη θράκα. Ψωμιά έφτιαχναν από σιτάρι και κριθάρι και μάλιστα συνήθιζαν να έχουν ποικιλία ψωμιών τα οποία ήταν σαν τις σημερινές πίτες. Είχαν ανεπτυγμένη τυροκομία, έπιναν γάλα, έφτιαχναν τυρόγαλο και τυριά. Το κρασί ήταν απαραίτητο συνοδευτικό των γευμάτων. Στην Οδύσσεια γίνεται αναφορά για: ξανθό κρασί, κόκκινο νεχτάρι, μαύρο κρασί και μαύρο γλυκόπιοτο κρασί. Το κρασί τους το έπιναν νερωμένο. Υπήρχε βέβαια και το ελαιόλαδο. Δεν περιφρονούσαν φυσικά και τα φρούτα. «Εδώ φυτρώνουν φουντωμένα ψηλά δέντρα: αχλαδιές, ροδιές, μηλιές με τον λαμπρό καρπό, συκιές γλυκές». (Οδ.)

Από πού γνωρίζουμε για τη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων; Από τον Ησίοδο, τον Θεόφραστο, τον Πλάτωνα, τον Αριστοφάνη, τον Αριστοτέλη, τον Πλούταρχο, τον Αθήναιο, τον συγγραφέα των Δειπνοσοφιστών, που έζησε τον 3ο μ.Χ. αιώνα. (Θα σας δοθεί ένα σχετικό κείμενό του).

Άγνωστα διατροφικά υλικά Η σύγχρονη ελληνική κουζίνα έχει πλέον υλικά που ήταν άγνωστα μέχρι τον μεσαίωνα όπως πατάτες, ντομάτες, μπανάνες, πιπεριές, καλαμπόκι, πορτοκάλια, μανταρίνια, καφές, τσάι, περισσότερα από τα οποία έφτασαν στην Ελλάδα επί Καποδίστρια, πολλά χρόνια μετά την ανακάλυψη της Αμερικής , του τόπου παραγωγής τους.

Διατροφή στο Βυζάντιο Τα κύρια γεύματα των Βυζαντινών ήταν το πρόγ(ε)υμα ή πρόφαγον, το άριστον ή μεσημβρινόν (γεύμα), καθώς και ο δείπνος. Έτρωγαν χρησιμοποιώντας κυρίως τα χέρια, αφού το πηρούνι ήταν άγνωστο μέχρι το 10ο αιώνα και η χρήση του σπάνια στους επόμενους αιώνες. Χρησιμοποιούσαν επίσης κοχλιάρια ή κουτάλια και μαχαίρια. Πριν και μετά το φαγητό έπλεναν τα χέρια τους, χρησιμοποιώντας το χέρνιβ(ι)ον (πήλινο ή μεταλλικό αγγείο).

Διατροφή στο Βυζάντιο Μεγάλη κατανάλωση είχαν τα λάχανα, τα πράσα, τα κρεμμύδια, τα τεύτλα, τα μαρούλια, τα ραδίκια, το καρότο, ο αρακάς, η ρόκα. Από τα όσπρια συναντάμε τα φασόλια, τις φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά, τα λούπινα.

Διατροφή στο Βυζάντιο ψάρια: συναγρίδες, μπαρμπούνια, λαβράκια, λιθρίνια ( ήταν προνόμιο των λίγων), ενώ οι υπόλοιποι περιορίζονταν στα μικρά ψάρια (σαρδέλες, παλαμίδες, σκουμπριά, τσίρους) και κυρίως στα παστά.

Διατροφή στο Βυζάντιο Το κρέας ήταν είδος πολυτελείας για τους φτωχούς. Αντίθετα, στα τραπέζια των πλουσίων υπήρχαν αρνιά, κατσίκια, κότες, πουλερικά, καθώς και κυνήγια. Σε ιδιαίτερη εκτίμηση είχαν τα χοιρινά κρέατα. Τα εντόσθια θεωρούνταν υποδεέστερη τροφή, κατασκεύαζαν όμως με αυτά φαγητά που θυμίζουν το σημερινό κοκορέτσι (πλεκτήν) και τη γαρδούμπα (γαρδούμιον).

Διατροφή στο Βυζάντιο Για επιδόρπιο τι έχει;   Βασικό συμπλήρωμα της διατροφής ήταν τα φρούτα (μήλα, αχλάδια, σύκα ξερά και φρέσκα, κεράσια, σταφύλια, πεπόνια κ.ά.), καθώς και οι ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια). Τέλος, ως επιδόρπια (επίδειπνα ) είχαν διάφορα γλυκίσματα. Κύριο γλυκαντικό μέσο ήταν το μέλι. Γνωστά γλυκίσματα της εποχής είναι ο σησαμούς (παστέλι), η μουστόπιτα (μουσταλευριά), το κυδωνάτον (κυδωνόπαστο), διάφορα γλυκά κουταλιού, καθώς και είδος τηγανίτας (το λάγανον ή λαλλάγγι). Ένα γλύκισμα (κοπτοπλακούς) με φύλλα ζύμης, αμύγδαλα, καρύδια και μέλι μοιάζει να είναι ο πρόγονος του μπακλαβά.

Διατροφή στο Βυζάντιο

Διατροφή στο Βυζάντιο

Διατροφή στο Βυζάντιο

Φύλλο εργασίας κείμενα Ερωτήσεις: από τις πρώτες 4 τα αγόρια θα διαλέξουν να απαντήσουν 2 και από τις υπόλοιπες τα κορίτσια θα διαλέξουν επίσης να απαντήσουν 2. Δεν θα διαλέξετε, υποθέτω, όλοι τις ίδιες.

Σας ευχαριστώ! Kαλή σας όρεξη !