Μ. Παρίση, Ν. Τσέλιος, Β. Κόμης {parisima, Μελέτη στρατηγικών αναζήτησης πληροφορίας στο Διαδίκτυο Μ. Παρίση, Ν. Τσέλιος, Β. Κόμης {parisima, 5o Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτική της Πληροφορικής 9-11 Απριλίου 2010 Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Πατρών

Πλάνο παρουσίασης Πλαίσιο της έρευνας Σκοπός της έρευνας Μεθοδολογικό πλαίσιο Αποτελέσματα Συμπεράσματα Μελλοντικές προεκτάσεις 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " 2

Πλαίσιο της έρευνας Σχετικές έρευνες Άτομα όλων των ηλικιών εμφανίζουν προβλήματα που αφορούν στη διαδικασία της αναζήτησης πληροφοριών ( Walraven et al., 2008 ). Ειδικότερα, τα προβλήματα έχουν να κάνουν με : ◦ τον καθορισμό λέξεων – κλειδιών ◦ την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της αναζήτησης ◦ την ρύθμιση της ίδιας της διαδικασίας 3

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Πλαίσιο της έρευνας Πλαίσιο της έρευνας Οι μαθητές δεν χρησιμοποιούν κριτήρια για την αξιολόγηση των πληροφοριών ( Walraven et al., 2009 ). ◦ ψάχνουν την πληροφορία που επιδιώκουν σε ένα μόνο site ◦ κοιτούν μόνο τα πρώτα αποτελέσματα των ταξινομήσεων από τις μηχανές αναζήτησης Αναπτύσσονται δυο ειδών πρακτικές αναζήτησης της πληροφορίας ανάλογα με το βαθμό εμπειρίας των υποκειμένων ( Jenkins et al., 2003). ◦ μεγάλη σε έκταση αναζήτηση ◦ μεγάλη σε βάθος αναζήτηση

Πλαίσιο της έρευνας Σε έρευνα των Holscher & Strube (2000) που μελέτησε τις διαφορές μεταξύ των τρόπων χρήσης των μηχανών αναζήτησης από δυο ομάδες χρηστών φάνηκε ότι : ◦ έμπειροι χρήστες του Διαδικτύου φαίνεται να χρησιμοποιούν το διπλάσιο αριθμό λέξεων κλειδιών στις μηχανές αναζήτησης από τους αρχάριους χρήστες ενώ ◦ δείχνουν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν χρειάζεται να αναζητήσουν πληροφορίες για συγκεκριμένα αντικείμενα που δεν γνωρίζουν 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Σκοπός της έρευνας 6 Σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση των στρατηγικών * αναζήτησης πληροφοριών που αναπτύσσουν φοιτητές στο Διαδίκτυο με χρήση μηχανών αναζήτησης « Στρατηγικές αναζήτησης πληροφορίας »*: το σύνολο των ενεργειών που επιλέγει συνειδητά το άτομο να εφαρμόσει καθώς και να ελέγχει την εφαρμογή τους σε μια διαδικασία επίλυσης προβλήματος αναζήτησης πληροφοριών.

Στόχοι της έρευνας Η μελέτη των στρατηγικών που χρησιμοποιούν οι φοιτητές και η συνθετότητα των ερωτημάτων που διατυπώνουν σε δραστηριότητες αναζήτησης πληροφοριών στο Διαδίκτυο και Η διερεύνηση της σχέσης αποτελεσματικότητας της διαδικασίας αναζήτησης που ανέπτυξαν για την ολοκλήρωση της δραστηριότητας με το βαθμό εμπιστοσύνης που έχουν για τις απαντήσεις τους. 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Μέθοδος της έρευνας Μελέτη περίπτωσης, στην οποία συμμετείχαν 107 φοιτητές του ΤΕΕΑΠΗ, του Πανεπιστημίου Πατρών ηλικίας ετών (106 γυναίκες, 1 άνδρας ) παρακολούθησαν 2 μαθήματα που αφορούν στην ένταξη και ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση 8

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Διαδικασία Η ερευνητική διαδικασία περιελάμβανε : ◦ φύλλο εργασίας με τη δραστηριότητα και ορισμένες συμπληρωματικές διευκρινιστικές ερωτήσεις και ◦ ένα ερωτηματολόγιο Ο χρόνος ολοκλήρωσης στη δραστηριότητα αναζήτησης ήταν 30 λεπτά Η ερευνητική διαδικασία διενεργήθηκε στο Εργαστήριο Υπολογιστών του ΤΕΕΑΠΗ 9

Δραστηριότητα Η επιλογή της δραστηριότητας έγινε σύμφωνα με το περιεχόμενο των δύο μαθημάτων στο πλαίσιο των οποίων διεξήχθη η έρευνα. ◦ Αφορούσε στην αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με την ιστορία του Διαδικτύου : Ερώτημα : “ Πότε και πού υλοποιήθηκε για πρώτη φορά η ιδέα της διασύνδεσης μεγάλου αριθμού υπολογιστών ;” 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν Υλοποίηση της διαδικασίας ◦ φύλλα εργασίας και ◦ ερωτηματολόγια οργανωμένα με τη χρήση της διαδικτυακής υπηρεσίας Survey Monkey Συλλογή των δεδομένων ◦ το λογισμικό Wrapper για τη συλλογή αρχείων καταγραφής συμβάντων των χρηστών (logfiles) Ανάλυση των δεδομένων ◦ ένα εργαλείο προεπεξεργασίας και μεταανάλυσης των συλλεχθέντων ατομικών δεδομένων από τα αρχεία ενεργειών των χρηστών 11

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Αποτελέσματα 9 άτομα που δεν επέδειξαν καμία δραστηριότητα, εξαιρέθηκαν από την ανάλυση Οι φοιτητές φάνηκε να επιμερίζονται σε 3 ομάδες, ανάλογα με τη δηλούμενη αυτοαποτελεσματικότητα στις μηχανές αναζήτησης : ◦ 1 η ομάδα : 22,45% των φοιτητών ( Ν =22) θεωρεί τον εαυτό του μέτρια ικανό χρήστη των μηχανών αναζήτησης, ◦ 2 η ομάδα : 46,9 % ( Ν =46) ικανό και ◦ 3 η ομάδα : 30,61% ( Ν =30) πολύ ικανό 12

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Αποτελέσματα Το 51,02% των φοιτητών κατάφερε να εντοπίσει την ζητούμενη πληροφορία, το 27,55% έδωσαν λανθασμένη απάντηση ενώ το 21,43% δεν έδωσε καθόλου απάντηση στο ερώτημα Ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης της δραστηριότητας ήταν 11 λεπτά και 32 δευτερόλεπτα Ο μέσος όρος αναζητήσεων που πραγματοποίησαν ήταν 13,03 αναζητήσεις ενώ ο μέσος όρος ιστοσελίδων που επισκέφτηκαν στη διάρκεια των αναζητήσεων με στόχο τον εντοπισμό της κατάλληλης πληροφορίας ήταν 22,6 ιστοσελίδες

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Αποτελέσματα Όλοι οι φοιτητές χρησιμοποίησαν τη μηχανή αναζήτησης Google. Στην πρώτη προσπάθεια αναζήτησης, οι στρατηγικές που αναπτύχθηκαν ήταν οι εξής : ◦ εισαγωγή πολλαπλών όρων (69,39% των φοιτητών ) ◦ εισαγωγή φράσεων (7,14%) ◦ χρήση λογικών τελεστών (2,04%) ◦ εισαγωγή φράσεων μέσα σε διπλά εισαγωγικά (3,06%) ◦ εισήγαγαν αυτούσιο το ερώτημα της δραστηριότητας ή με ελάχιστες διαφοροποιήσεις (18,37%)

Αποτελέσματα Αποτελέσματα 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Μέτρια ικανοί μηχανών αναζήτησης (Ν=22) Ικανοί χρήστες μηχανών αναζήτησης (Ν=46) Πολύ ικανοί χρήστες διαδικτύου (Ν=30) Σύνολο (Ν=98) Εισαγωγή πολλαπλών όρων68,18%67,39%73,33%69,39% Εισαγωγή φράσης9,09%6,52%6,67%7,14% Εισαγωγή φράσης με εισαγωγικά ""4,55%2,17%3,33%3,06% Χρήση τελεστών AND, OR, NOT4,55%0,00%3,33%2,04% Εισαγωγή του ερωτήματος όπως δόθηκε13,64%23,91%13,33%18,37% Αριθμός λέξεων κλειδιών3,06 (1,33)3,09 (1,44)2,9 (1,41)3,02 (1,39) Βαθμολογία δραστηριότητας (1-5) 2.72 (2.00)2.58 (1.82)2.76 (1.59)2.67 (1.78) Συμμετέχοντες Χαρακτηριστικά δραστηριότητας

Αποτελέσματα Οπτική απεικόνιση των χρησιμοποιούμενων όρων κατά τη διαδικασία αναζήτησης της πληροφορίας 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Αποτελέσματα Φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας που ανέπτυξαν με το βαθμό εμπιστοσύνης που έχουν για τις απαντήσεις τους (Pearson’s r=0,429) ◦ Οι φοιτητές με υψηλή αποτελεσματικότητα φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη βεβαιότητα για τα αποτελέσματά τους 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Συμπεράσματα Δεν διαπιστώνονται σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την αυτοαποτελεσματικότητα των φοιτητών στη χρήση μηχανών αναζήτησης Φαίνεται να υπάρχει έλλειμμα δεξιοτήτων οργάνωσης αποτελεσματικών αναζητήσεων πληροφορίας στο Διαδίκτυο με χρήση μηχανών αναζήτησης ◦ Στρατηγικές όπως χρήση λογικών εκφράσεων και τελεστών χρησιμοποιούνται σε χαμηλό βαθμό Παρατηρούνται παρανοήσεις σχετικά με τη λειτουργία των μηχανών αναζήτησης

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Μελλοντικές προεκτάσεις Περαιτέρω στόχοι της έρευνας αποτελούν : η σχεδίαση αποτελεσματικών διδακτικών παρεμβάσεων ◦ βασισμένες σε κατάλληλες γνωστικές συγκρούσεις για τη βαθύτερη πρόσκτηση σχετικών δεξιοτήτων και η σε βάθος μελέτη των στρατηγικών αναζήτησης πληροφορίας ◦ πως αυτές επηρεάζονται από τα χαρακτηριστικά σχεδιασμού των διαδικτυακών περιβαλλόντων ( Tselios et al., Katsanos et al., 2010) 19

Σας ευχαριστούμε πολύ Παρίση Μαριολένη Τσέλιος Νικόλαος Βασίλης Κόμης Ερευνητική Ομάδα ΤΠΕ στην Εκπαίδευση Εργαστήριο Διδακτικής Θετικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Βιβλιογραφία Holscher, C. & Strube, G. (2000). Web search behavior of Internet experts and newbies. Computer Networks. 33(24), Jenkins, C., Corritore, C.L. & Wiedenbeck, S. (2003). Patterns of information seeking on the web: A qualitative study of domain expertise and web expertise. IT & Society, 1(3), Lazonder, A.W., Biemans, H.J.A. & Wopereis, I. (2000). Differences between Novice and Experienced Users in Searching Information on the World Wide Web. Journal of the American Society for Information Science, 51(6), 576–581. Liaw, S.S., Chang, W.C., Hung, W.H. & Huang, H.M. (2006). Attitudes toward search engines as a learning assisted tool: approach of Liaw and Huang’s research model. Computers in Human Behavior, 22(2), Marchionini, G. (2003). Information Seeking in Electronic Environments. New York: Cambridge University Press.

5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Βιβλιογραφία Martzoukou, K. (2005). A review of Web information seeking research: considerations of method and foci of interest. Information Research, 10(2), paper 215. Available at: Walraven, A., Brand-Gruwel, S. & Boshuizen, H. P.A. (2008). Information problem-solving: A review of problems students encounter and instructional solutions. Computers in Human Behavior, 24(3), Walraven, A., Brand-Gruwel, S. & Boshuizen, H. P.A. (2009). How students evaluate information and sources when searching the World Wide Web for information. Computers & Education, 52(1), Katsanos, C., Tselios, N. & Avouris, N. (2010). Investigating impact of ambiguous information scent to web usage behaviour using eye-tracking and an automated evaluation tool. New Review of Hypermedia and Multimedia, 16(1), Tselios, N., Katsanos, C., Kahrimanis, G. & Avouris, N. (2008). The notion of Information Foraging as a design and evaluation tool for Distance Learning Systems. In Pahl, C. (ed.), Architecture Solutions for E-Learning Systems (pp ). Hershey, PA, USA: Information Science Reference.

Back up 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής "

Αποτελέσματα αναφορικά με τα χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων που αναπτύχθηκαν 5o Πανελλήνιο Συνέδριο " Διδακτική της Πληροφορικής " Ομάδα 1Ομάδα 2Ομάδα 3Σύνολο Σωστή απάντηση 50,00%47,83%56,67%51,02% Λανθασμένη απάντηση 18,18%28,26%33,33%27,55% Δεν έδωσαν απάντηση 31,82%23,91%10,00%21,43% Βεβαιότητα ακρίβειας του αποτελέσματος (1= καθόλου βέβαιος 5=πάρα πολύ βέβαιος) 1.77 (1.50)1.54 (1.12)2.23 (1.45)1.80 (1.34) Ικανοποίηση από την ανάκτηση του αποτελέσματος (1= καθόλου ικανοποιημένος 5=πάρα πολύ ικανοποιημένος) 1.72 (1.31)1.69 (1.13)2.1 (1.47)1.82 (1.28) Αξιολόγηση δυσκολίας της δραστηριότητας (καθόλου δύσκολη 5= πάρα πολύ δύσκολη) 2.4 (1.2)1.95 (1.21)1.7 (34)1.97 (1.26) Χρόνος εκτέλεσης δραστηριότητας (sec) 733,22 (279,68)693,77 (341,52)659,23 (291,99)692,04 (311,53) Αριθμός αναζητήσεων 12,9 (10,35)13,17 (9,94)10,56 (10,88)13,03 (10,85) Αριθμός ιστοσελίδων 26,13 (16,64)23,53 (17,82)18,83 (15,39)22,6 (16,8)