ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΑ
Η κυριότερη λειτουργία ενός τηλεσκοπίου είναι η συγκέντρωση όσο δυνατόν περισσότερων φωτονίων από την ακτινοβολία που εκπέμπει ένα ουράνιο σώμα Βασικές ιδιότητες ενός τηλεσκοπίου είναι : α) η διακριτική ικανότητα και β) η μεγεθυντική ισχύς. ή .απλά μεγέθυνση
Ιστορική ανάδρομη Το πρώτο λειτουργικό τηλεσκόπιο εφευρέθηκε από τον οπτικό Χανς Λίπερσεϊ (Hans Lippershey, 1570 – 1619) το 1608 στην Ολλανδία. Όμως ο Ιταλός αστρονόμος Γαλιλαίος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που το έστρεψε προς τον ουρανό, εισαγάγοντάς το έτσι στην Αστρονομία. Με το διοπτρικό τηλεσκόπιό του ο Γαλιλαίος παρατήρησε: όρη στη Σελήνη, φάσεις στην Αφροδίτη, κηλίδες στον Ήλιο και αστέρες στον Γαλαξία. Έπειτα ήρθε η σειρά του Άγγλου φυσικού Ισαάκ Νεύτωνα, ο οποίος έλυσε το ακόλουθο μεγάλο πρόβλημα: επειδή οι φακοί των διοπτρικών τηλεσκοπίων λειτουργούν ως πρίσματα, διασπούν το φως στα «επτά» χρώματα της ίριδας. Αυτό προκαλεί την λεγόμενη χρωματική εκτροπή, δηλαδή έγχρωμες φωτεινές λωρίδες γύρω από το αντικείμενο. Ο Νεύτωνας εφηύρε έναν νέο τύπο τηλεσκοπίου που χρησιμοποιούσε καθρέφτες (κάτοπτρα) και όχι φακούς, εξαλείφοντας το παραπάνω πρόβλημα. Έτσι γεννήθηκαν τα κατοπτρικά τηλεσκόπια.
Μερικές Κατηγορίες Τηλεσκοπίων Τα οπτικά τηλεσκόπια Τα ραδιοτηλεσκόπια
Τα οπτικά τηλεσκόπια Οπτικό τηλεσκόπιο είναι μία οπτική διάταξη για τη συλλογή και εστίαση της ορατής ακτινοβολίας, μέσω της οποίας επιχειρείται η παρατήρηση μακρινών αντικειμένων και κυρίως ουράνιων σωμάτων, αυξάνοντας το φαινόμενο μέγεθός τους. Τα 3 βασικά ειδή οπτικών τηλεσκοπιών είναι: Διοπτρικό ή Διαθλαστικό Κατοπτρικό ή Ανακλαστικό (ή Νευτώνειο) Καταδιοπτρικό
Διοπτρικό ή Διαθλαστικό Διοπτρικά λέγονται τα τηλεσκόπια που συλλέγουν και συγκεντρώνουν το φως με τη χρήση στρογγυλών κυρτών κρυστάλλων (φακών). Διοπτρικό ήταν και το πρώτο τηλεσκόπιο που κατασκευάστηκε από τον Ολλανδό Λίπερσεϊ το 1608 όπως και αυτό που κατασκευάστηκε για αστρονομικούς σκοπούς την επόμενη χρονιά από τον Γαλιλαίο. Τα διοπτρικά τηλεσκόπια διακρίνονται σε : Αχρωματικά Αποχρωματικά
Κατοπτρικό ή Νευτώνειο Τα κατοπτρικά τηλεσκόπια συλλέγουν και εστιάζουν το φως με τη βοήθεια κοίλου παραβολικού κατόπτρου. Ο πρώτος που επινόησε τηλεσκόπιο με κάτοπτρο ήταν ο Ισαάκ Νεύτων τον 17ο αιώνα, γι’ αυτό τα κατοπτρικά τηλεσκόπια λέγονται και Νευτώνεια.
Καταδιοπτρικό Τα καταδιοπτρικά τηλεσκόπια χρησιμοποιούν και φακούς και κάτοπτρα και σ'αυτό οφείλουν και την ονομασία τους. Το φως συγκεντρώνεται στο πρωτεύον κάτοπτρο, στη συνέχεια ανακλάται στο δευτερεύον κάτοπτρο και τελικά διορθώνεται από φακό . Βασικοί τύποι καταδιοπτρικων είναι: Schmidt-Cassegrain Maksutow-Cassegrain Maksutow-Newton
Ραδιοτηλεσκόπια Τα ραδιοτηλεσκόπια είναι δέκτες ραδιοκυμάτων που εκπέμπουν διάφορες πηγές στο σύμπαν. Η συλλογή και η εστίαση των κυμάτων γίνεται με κοίλους παραβολικούς ανακλαστήρες όπως και στα οπτικά (κατοπτρικά) τηλεσκόπια. Ο σχηματισμός της ραδιοεικόνας είναι μία αρκετά σύνθετη και χρονοβόρα διαδικασία. Είναι δυνατόν επίσης να συντονιστούν μεταξύ τους ραδιοτηλεσκόπια σε απόσταση, έτσι ώστε να επιτευχθεί μεγάλη ευκρίνεια των λαμβανομένων εικόνων. Αυτός ο συντονισμός καλείται συμβολομετρία.
Το Παρατηρητήριο Arecibo, το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο, διαμέτρου 300 μέτρων, βρίσκεται κοντά στην πόλη Arecibo, στο Πουέρτο Ρίκο.
Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble Πρόκειται για τηλεσκόπιο σε τροχιά γύρω από την Γη, σε ύψος περίπου 600χλμ από την επιφάνειά της.