ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ (CYBERBULLYING)

Ο όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying) αφορά τον εκφοβισμό, την απειλή, την ταπείνωση ή την παρενόχληση παιδιών, προεφήβων και εφήβων που δέχονται μέσω της χρήσης του Διαδικτύου , κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών από ομηλίκους τους.

Στον Διαδικτυακό εκφοβισμό παρατηρείται η συμμετοχή συνομήλικων και από τις δυο πλευρές, ή τουλάχιστον η συμμετοχή ενός ενήλικα υποκινούμενη από κάποιον ανήλικο εναντίον άλλου ανηλίκου. Στην περίπτωση που παρατηρηθεί εμπλοκή ενηλίκου χρησιμοποιούνται οι οροί Διαδικτυακή παρενόχληση (Cyber- Harassement) είτε η Διαδικτυακή παρακολούθηση (Cyber-Stalking). O όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός, εν αντιθέσει με την σεξουαλική παρενόχληση, δεν χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες ένας ενήλικας προσπαθεί να οδηγήσει ανηλίκους σε μη διαδικτυακές συναντήσεις δελεάζοντάς τους. Ωστόσο, συχνά παρατηρείται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό η ανάμειξη ενός η περισσότερων ενηλίκων, οι οποίοι ικανοποιούνται μέσα από την διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση των ανήλικων θυμάτων.

Συχνά οι νέοι οδηγούνται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας της βίωσης έντονων συναισθημάτων όπως θυμός, απόγνωση είτε πάλι και εκδίκηση, που μπορεί να προέρχεται τόσο από τις προβληματικές σχέσεις που υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον όσο και εξαιτίας μιας ευρύτερης κοινωνικής δυσλειτουργικότητας που παρουσιάζει το άτομο. Σε μερικές περιπτώσεις ο Διαδικτυακός εκφοβισμός αποτελεί μορφή ψυχαγωγίας στοχεύοντας στην εκδήλωση ποικίλων αντιδράσεων και στην ικανοποίηση αναγκών που σχετίζονται με την επιβολή εξουσίας και ελέγχου. Σπανιότερα, η αποστολή μηνυμάτων σε λάθος παραλήπτες μπορεί να αποτελέσει αιτία του φαινομένου.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ Σε περίπτωση τώρα που το παιδί πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω διαδικτύου οι γονείς μπορούν προβούν σε μια σειρά ενεργειών.  Είναι πολύ σημαντικό να έχουν ενημερώσει τα παιδιά εκ των προτέρων ότι αν δεχθούν απειλητικά ή προσβλητικά μηνύματα να τα αποθηκεύσουν και όχι να τα διαγράψουν. Επιπλέον καλό είναι να εκτυπωθούν τα μηνύματα και φυσικά να τα δείξουν στους γονείς τους.  Σε περιπτώσεις όπου τα μηνύματα επιμένουν και προέρχονται από άγνωστο αποστολέα οι γονείς μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.  Πολύ συχνά αρκετοί γονείς ως απάντηση σε ένα περιστατικό εκφοβισμού, απαγορεύουν στα παιδιά τους να επισκέπτονται διάφορα sites για να τα προφυλάξουν από ενοχλητικά μηνύματα, κρατώντας τα ωστόσο, μακριά από την εξέλιξη της τεχνολογίας και την προσωπική τους ανάπτυξη.  Σε περιπτώσεις που κάποιος διαδικτυακός «φίλος» του παιδιού του στέλνει μηνύματα προσβλητικά ή με βρισιές, μπορεί εύκολα να αποκλειστεί από το mail του. Συχνά ενδέχεται ο θύτης να είναι κάποιος γνωστός του θύματος. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι γονείς ή ακόμη και το σχολείο του θύτη, με βασικό σκοπό να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια το θύμα αλλά και να ελεγχθεί και να περιοριστεί ο θύτης.  Εάν το παιδί έπειτα από εκφοβισμό και τις παραπάνω ενέργειες συνεχίζει να εμφανίζεται αγχωμένο, αποσυρμένο ή φοβισμένο, είναι σημαντικό οι γονείς να ζητήσουν βοήθεια από ψυχολόγο ειδικό σε τέτοια θέματα.  Η επικοινωνία, λοιπόν, των γονέων με το παιδί είναι το κλειδί για τα όποια προβλήματα.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Αυτοκτονία της 14χρονης Hanna Smith (The Guardian, 6/8/2013) Είχε υποστεί cyber-bullying από ανώνυμους στην ιστοσελίδα ερωτήσεων και απαντήσεων ask.fm Αυτοκτονία της 12χρονης Καρολίνα Πίκιο (Ιταλία): πλήθος απειλητικών μηνυμάτων στο Facebook Αυτοκτονία της 16χρονης Jessica Laney (Florida) (12/2012): χρήστες των κοινωνικών δικτύων την παρότρυναν να αυτοκτονήσει (“Can you kill yourself already?”) Τέσσερις αυτοκτονίες μέσα σε 1 χρόνο στη Μ. Βρετανία (9/12-8/13) Αγγλία (2013) 1 στους 3 νέους γίνονται θύματα του cyber-bullying, 1 στους 13 είναι θύματα συστηματικής παρενόχλησης. Από αυτούς, το 5% αυτοτραυματίζονται και το 3% έχουν πραγματοποιήσει απόπειρες αυτοκτονίας.

ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών μηνυμάτων Παρέμβαση και παρενόχληση οποιασδήποτε διαδικτυακής δραστηριότητας του ατόμου Δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ Είσοδος σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του ατόμου Αποστολή φωτογραφιών του ατόμου ή αλλού είδους μαγνητοσκοπημένου υλικού Αποστολή προσωπικών πληροφοριών του ατόμου σε πολλαπλούς παραλήπτες Αποστολή απειλητικών μηνυμάτων σε αλλά άτομα υποκρινόμενοι το άτομο που εκφοβίζεται Υποκίνηση τρίτων για διαδικτυακή παρακολούθηση και παρενόχληση του ατόμου