ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΡΕΝΑΡΟΥ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΡΕΝΑΡΟΥ Eκπαιδευτικός:κ.Άντρη Μάκη

Σκοπός της φιλαναγνωσίας Η εξοικείωση του μικρού μαθητή με το βιβλίο και την ανάγνωση και η σταδιακή εδραίωση μιας φιλικής σχέσης του με το λογοτεχνικό βιβλίο

Επιμέρους στόχοι καλλιέργεια αναγνωστικής απόλαυσης άσκηση της δεξιότητας της προσεκτικής ακρόασης και ως εκ τούτου πρόληψη φαινομένων διάσπασης προσοχής, όταν δεν οφείλεται σε παθογόνα αίτια, που είναι πολύ συχνή στις μικρές τάξεις του δημοτικού σχολείου καλλιέργεια δεξιότητας αναδιήγησης ιστοριών, συναισθημάτων ή καταστάσεων ανάπτυξη δυνατότητας κατανόησης κειμένου ανάπτυξη συνεργατικής ικανότητας ανάπτυξη επικοινωνιακής ικανότητας αφηγηματική ικανότητα εξοικείωση με τη λειτουργία ομάδων δημιουργία κλίματος συντροφικότητας και δημιουργικότητας μέσα στην τάξη, η οποία σταματά να αποτελεί ένα άθροισμα μεμονωμένων μαθητών αλλά γίνεται μια «κοινότητα αναγνωστών»

Ενέργειες προγραμματισμού και οργάνωσης Ενέργειες προγραμματισμού και οργάνωσης Δημιουργία και οργάνωση Σχολικών Βιβλιοθηκών σε κάθε σχολική μονάδα εμπλουτισμένη με λογοτεχνικά βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 6 – 12 ετών Δημιουργία ευχάριστων χώρων ανάγνωσης και ακρόασης. Χώρος ανάγνωσης μπορεί να είναι μια όμορφα οργανωμένη γωνιά στο πίσω μέρος της διδακτικής αίθουσας με χαλιά, μαξιλάρια, ζωγραφιές, ταμπλό σχετικά με τη φιλαναγνωσία

Α΄ και Β΄ Τάξεις Τέτοιες Ενέργειες: Κυκλώνει μικρές λεξούλες και να παρακινεί τους μαθητές να τις διαβάζουν ανάλογα με την εξέλιξη της αναγνωστικής διαδικασίας. Παύση της ανάγνωσης ανά τακτά διαστήματα για διατήρηση προσοχής μαθητών . Παρότρυνση για αναδιήγηση (ό, τι άκουσαν, χωρίς να διακόπτει κανείς κανένα).

Ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου, όπου θα παρακινούνται και οι πλέον άτολμοι. Το βιβλίο στα χέρια των μαθητών, για επεξεργασία εικονογράφησης, βιβλιοδεσίας ώστε να μην είναι παθητικοί δέκτες. Τα βιβλία να είναι μικρής έκτασης, έτσι ώστε η ανάγνωση ολόκληρου του βιβλίου να μην ξεπερνά τις 3 διδακτικές ώρες. Συνδυασμός ανάγνωσης και μουσικής.

Δημιουργία κάποιας ζωγραφιάς σχετικής με το βιβλίο, π Δημιουργία κάποιας ζωγραφιάς σχετικής με το βιβλίο, π.χ ζωγραφίζουμε έναν ήρωα του βιβλίου, ένα τοπίο, ένα αντικείμενο κ.λ.π. Κατασκευές με πλαστελίνες, πηλό, κ.λ.π. αντικειμένων της ιστορίας Ανατροπή της ιστορίας. Αφήγηση της ιστορίας από την πλευρά κάποιου άλλου ήρωα

Μαγνητοφώνηση της ιστορίας με ηχητικά εφέ (ρίχνοντας ρύζι σε μεταλλικό αντικείμενο για βροχή, μιλώντας μέσα σε τενεκεδάκι παράγεται ηχώ, τσαλακώνοντας μια πλαστική σακούλα, παράγεται ήχος φωτιάς κ.λ.π.). Συνεργασία με εκπαιδευτικό μουσικής. Αναπαραγωγή της ιστορίας με παντομίμα. Δραματοποίηση μέρους ή του όλου της ιστορίας. Δημιουργία της ιστορίας ως κόμικ. Δημιουργία ενός άλλου εξώφυλλου του βιβλίου.

Όταν τελειώσει το βιβλίο, μοιράζονται εντυπώσεις και συναισθήματα . Γίνεται αναφορά στο συγγραφέα του βιβλίου και σε άλλα του έργα. Γίνεται και ειδική αναφορά στον εικονογράφο, γιατί η εικονογράφηση προσελκύει περισσότερο απ’ όσο το κείμενο .

Διαβάζει ο δάσκαλος και παροτρύνει τους μαθητές να διαβάζουν μικρές προτάσεις, κυρίως διαλόγους (λειτουργεί ως κίνητρο για βελτίωση αναγνωστικής δεξιότητας). Όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή των μαθητών στην ανάγνωση .

Δημιουργία πίνακα λογοτεχνικής γωνιάς (γράφουν ονόματα συγγραφέων που έχουν διαβάσει, βρίσκουν φωτογραφίες τους και τις προσαρμόζουν, γράφουν τίτλους έργων τους ή κομμάτια των κειμένων που τους άρεσαν ιδιαίτερα) Κατασκευή ομαδικής αφίσας σε χαρτί του μέτρου που αφορά κάποιο από τα βιβλία που διαβάστηκαν ή να αποτελούν σύνθεση των βιβλίων αυτών. Κατασκευή σελιδοδεικτών. Εμπλουτισμός των κόμικς με διαλόγους μέσα σε συννεφάκια.

Θεατρική αναπαράστασή των διαλόγων. Συμμετοχή στην ιστορία που διαβάζεται ενός ήρωα από προηγούμενη ιστορία. Εμπλουτισμός της ιστορίας με τραγούδια. Ο δάσκαλος διηγείται την ιστορία κομματιασμένη και οι μαθητές καλούνται να τη βάλουν σε λογική σειρά.

Οι μαθητές διαβάζουν κομμάτια του λογοτεχνικού έργου που έχει επιλεγεί και ελέγχουν το χρωματισμό στη φωνή τους. Έχοντας αναπτύξει δεξιότητες γραφής, μπορούν να εκφραστούν γραπτά για κάποιο από τα έργα που έχουν διαβάσει και να αναρτούν στο λογοτεχνικό πίνακα τα κείμενά τους.

Παιχνίδια με βιβλία: Το βιβλιοπωλείο: αναπαράσταση ενός βιβλιοπωλείου στην τάξη ή στην αυλή. Ο ντέντεκτιβ των βιβλίων: Δίνουμε στοιχεία για ένα βιβλίο χωρίς να το αποκαλύψουμε και οι μαθητές καλούνται να το ανακαλύψουν. Ντόμινο βιβλίων: τα βιβλία που έχουν διαβαστεί «στήνονται» από τους μαθητές ως ντόμινο, χρησιμοποιώντας ένα κοινό σημείο του κάθε βιβλίου με το επόμενο.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΤΑΞΕΙΣ Βιβλιοπαρουσιάσεις σε άλλες τάξεις του σχολείου ανά ομάδες «αναγνωστικών κοινοτήτων». Δημιουργία οπισθόφυλλου βιβλίου, όπου οι μαθητές καλούνται να γράψουν λίγα λόγια για την υπόθεση του βιβλίου. Κατασκευή εικαστικής «τοιχογραφίας» με ζωγραφιές και λεζάντες από τα βιβλία που έχουν διαβαστεί κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Δημιουργία βιβλίου. Δραματοποίηση κάποιου από τα έργα που έχουν διαβαστεί .

Σκέφτονται σε ποια σημεία της ιστορίας μας υπάρχει χαρά, σε ποια αγάπη φιλία και σε ποια σημεία υπάρχει απογοήτευση, συνεργασία, αλληλοβοήθεια κλπ. Στη συνέχεια μπορούν να φανταστούν εικόνες και να τις ζωγραφίσουν. Φτιάχνουν μία πρόσκληση. Διπλώνουν ένα χαρτί Α4. Ζωγραφίζουν το εξωτερικό μέρος του και γράφουν στο εσωτερικό του ένα μικρό κείμενο για το έργο που πρόκειται να παρουσιάσουν. Φτιάχνουν αφίσα: σε χαρτίA3 ζωγραφίζουν μια εικόνα και γράφουν ένα μικρό κείμενο.

Ζωγραφίζουν μία ή δύο σκηνές από την ιστορία και γράφουν στα συννεφάκια λίγα λόγια. Εναλλακτική δράση: Ζωγραφίζουν ήρωες της ιστορίας. Κατόπιν κολλάνε σε ένα τις ζωγραφιές με τη σειρά και βάζουν λόγια στους ήρωες (σε συννεφάκια ή σε λεζάντες). «Καλούν» έναν αγαπημένο τους ήρωα να συνομιλήσει με ήρωα της ιστορίας μας. Στη συνέχεια μπορούν αυτή τη συνομιλία να τη δραματοποιήσουν.

Γράφουν ένα σημείωμα (γράμμα) σε ένα φίλο τους Γράφουν ένα σημείωμα (γράμμα) σε ένα φίλο τους . Του μιλάνε για μια χαρακτηριστική σκηνή της ιστορίας μας ή για το χαρακτήρα κάποιου ήρωα που στάθηκε αφορμή για το γράμμα τους. Επίσης του συστήνουν να διαβάσει και αυτός το βιβλίο.

Συνεχίζουν την ιστορία με το ερώτημα: «Τι να απόγινε ο ήρωας μας; Μπορούν να εμπλέξουν στην αφήγηση τους και στιγμιότυπα από άλλες ιστορίες που ξέρουν. Αφηγούνται τη συνέχεια της ιστορίας. Δηλαδή, τι έγινε την άλλη μέρα ή μετά από πολύ καιρό; (Μπορούν να χρησιμοποιήσουν και μαγνητόφωνο).

Φτιάχνουν με πολύχρωμες κόλες ένα μικρό βιβλίο με διάφορα μικρά κείμενα (στίχους, φράσεις, συνθήματα, ευχές, ποιήματα, αινίγματα κ.ά.) στο σχήμα ενός ήρωα ή στο σχήμα του φεγγαριού. Φτιάχνουν το περίγραμμα ενός ήρωα σε ένα χαρτί του μέτρου κι ύστερα το χρωματίζουν και γράφουν μέσα διάφορες φράσεις, στίχους, ποιηματάκια ή ζωγραφίζουν σκηνές από την ιστορία.

Ως «δημοσιογράφοι» παίρνουν συνέντευξη από κάποιον ήρωα της ιστορίας ή κάνουν ερωτήσεις στον κάθε ήρωα (επιλέγουμε 1-2 από τους άλλους ήρωες) (γράφουν και τις απαντήσεις). Μέσα από δραματοποίηση υποδύονται το δημοσιογράφο και τους ήρωες. Κάνουν μεταξύ τους ερωτήσεις. Όλη η διαδικασία μπορεί και να μαγνητοφωνηθεί.

Λένε την ιστορία ή μέρος της από την οπτική ενός ήρωα (πρωτοπρόσωπη αφήγηση). Υποδύονται τον πρωταγωνιστή της ιστορίας και στέλνουν ένα γράμμα στους αναγνώστες. (Τι θα γράφει το γράμμα;)

Μπορούν να θυμηθούν στιγμιότυπα από τη ζωή τους που αντιμετώπισαν με άλλους (φίλους τους , συμμαθητές τους) ένα δύσκολο πρόβλημα. Τα περιγράφουν. Στο τέλος γράφουν λέξεις που χρωματίζουν αυτά τα στιγμιότυπα. Απαντούν στην ερώτηση: «Από τι νομίζουμε ότι "επηρεάστηκε" ο συγγραφέας για να μας διηγηθεί τη ιστορία;» Μπορούν να «πάρουν» και μια μικρή φανταστική συνέντευξη από το συγγραφέα (γράφουν και τις πιθανές απαντήσεις του)

Αν ήταν ήρωες στην ιστορία με ποιο από τα πρόσωπα θα θέλανε να κάνουμε παρέα; Γράφουν μια μικρή συζήτηση μαζί του. Γράφουν ένα σημείωμα στο ημερολόγιο τους για τα στοιχεία του χαρακτήρα ενός ήρωα που ταιριάζουν με το δικό τους χαρακτήρα. Διαλέγουν έναν ήρωα και λένε αν θέλουν να του μοιάσουνε. Γιατί όμως;

Φιλοτεχνούν το εξώφυλλο της ιστορίας μας (με πιθανό άλλο τίτλο) και το οπισθόφυλλο με κείμενο για τον αναγνώστη. Έχουν 4χαρτόνια κομμένα σε παραλληλόγραμμο σχήμα και ζωγραφίζουν τον τόπο που ζουν οι ήρωες . Επίσης γράφουν επάνω μηνύματα που μας στέλνουν οι ήρωες.

Γράφουν στο κέντρο μιας σελίδας τη φράση: «Εικονογράφηση της ιστορίας μας». Στη συνέχεια γύρω γύρω γράφουν λέξεις και φράσεις που νομίζουν ότι ανταποκρίνονται στην εικονογράφηση της ιστορίας. Διαλέγουν ένα δισέλιδο και παρατηρούν προσεκτικά την εικονογράφηση. Προσπαθούν να βρουν ποια σημεία του κειμένου εικονογράφησε ο εικονογράφος και ποια σημεία της εικονογράφησης δεν περιλαμβάνονται στο κείμενο. Αν ήταν αυτοί οι εικονογράφοι ποια άλλα σημεία θα εικονογραφούσαν; Διαβάζουν στίχους ποιητών για το φεγγάρι και τη σχέση του με τους ανθρώπους και γράφουν ένα δικό τους ποίημα.

ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Επισκέψεις συγγραφέων και εικονογράφων στο σχολείο. Αξιοποίηση του νέου κόμβου του ΕΚΕΒΙ, για παιδιά (www.mikrosanagnostis.gr)