Βάσεις Η ζωγραφιά είναι μαθητή Γ Τάξης 1ου Γυμνασίου Εχεδώρου
Τι θέλει πάλι αυτός; Δεν είπα ακόμα τίποτα… Ερώτηση, ερώτηση… Τι θέλει πάλι αυτός; Δεν είπα ακόμα τίποτα… Ερώτηση, ερώτηση… Τι θέλεις παιδί μου; Πόσο νομίζετε ότι θα είναι οι βάσεις για την εισαγωγή στις στρατιωτικές σχολές μετά από 3 χρόνια; Ηρεμήστε, είστε ακόμα στο γυμνάσιο… Είπαμε να ηρεμήσουν αλλά όχι και έτσι…
Ο προπονητής του ΠΑΟΚ είπε: Να βάλουμε τις βάσεις της πρόκρισης Παιδιά, μπορείτε να μου αναφέρετε προτάσεις που να έχουν τη λέξη βάση ή βάσεις; Έχετε ξανακούσει αυτή τη λέξη; Σιγά μη προκριθείτε… Ηρεμήστε!... Σκάσε Αριανέ!!! Μια απλή ερώτηση έκανα και κοντεύουν να σκοτωθούν! Εσύ να σκάσεις…
Έξι νέες βάσεις του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη Ωχ! Αν μπλέξουμε τώρα με τα πολιτικά ή τα κομματικά… τη βάψαμε!!! Αλλού; Βαρουφάκης για Cosco: Χτίζουμε τις βάσεις μιας μακρόχρονης συνεργασίας Ok. Εμείς σήμερα θα μιλήσουμε για κάποιες άλλες βάσεις…
Οι βάσεις στη Χημεία Όπως ήδη γνωρίζετε το pH του καθαρού νερού είναι … 7 στους 25°C Και τα όξινα διαλύματα έχουν pH …. μικρότερο από 7 Πολύ σωστά! Και τι pH νομίζετε ότι έχουν τα διαλύματα από τα επόμενα υλικά;
Υλικά καθημερινής χρήσης Καθαριστικά τζαμιών Καθαριστικά φούρνων Ασβεστόνερο Ρε συ, πού είναι το ασβεστόνερο; αποφρακτικά Το ξέχασε ρε… αλτσχάιμερ έχει..
Πού το ξέρει αυτός αυτά; Διαβάζει παρακάτω; Δεν τον είχα για τέτοιον… Λοιπόν, τα όξινα διαλύματα έχουν pH μικρότερο από 7, τα ουδέτερα διαλύματα έχουν pH = 7 και αυτά … μεγαλύτερα από 7 Πού το ξέρει αυτός αυτά; Διαβάζει παρακάτω; Δεν τον είχα για τέτοιον… Όχι ρε, αλλά τι άλλο θα έχουν; Τα οξέα μικρότερο από 7, τα ουδέτερα 7 και αυτά τι θα έχουν; Τι κάνει νιάου – νιάου στα κεραμίδια; …ο σκύλος!!! χαζοεξυπνάδες…
Σωστά. Τα διαλύματα αυτά έχουν pH μεγαλύτερα από 7 Και γιατί ονομάζονται βάσεις ή αλκάλια; Αυτήν την ερώτηση να μου την κάνετε μετά το μάθημα των αλάτων…
Όπως και με τα οξέα, τα υδατικά διαλύματα όλων των βάσεων εμφανίζουν κοινές ιδιότητες. Όπως λοιπόν το σύνολο των κοινών ιδιοτήτων των διαλυμάτων των οξέων ονομάζεται … …όξινος χαρακτήρας Σωστά! Έτσι και το σύνολο των κοινών ιδιοτήτων των διαλυμάτων των βάσεων ονομάζεται … …βασικός χαρακτήρας Πολύ σωστά! Στην παρακάτω διαφάνεια παρουσιάζονται οι κυριότερες ιδιότητες των βάσεων ή αν θέλετε, ο βασικός χαρακτήρας
Μόνο αυτές οι τρείς υπάρχουν; Τα διαλύματα των βάσεων έχουν τις εξής κοινές ιδιότητες: Έχουν γεύση καυστική Έχουν σαπωνοειδή αφή 3. Μεταβάλλουν το χρώμα των δεικτών. π.χ. Το χρώμα ενός βασικού διαλύματος που περιέχει φαινολοφθαλείνη είναι κόκκινο. (Τα όξινα διαλύματα που περιέχουν τον δείκτη αυτόν είναι άχρωμα). Προσοχή : Απαγορεύεται να τις δοκιμάζετε. Κινδυνεύετε να πάθετε σοβαρά εγκαύματα Όχι, υπάρχουν κι άλλες κοινές ιδιότητες, αλλά για την ώρα αρκεί να ξέρετε αυτές! Μόνο αυτές οι τρείς υπάρχουν;
Βάσεις κατά Arrhenius Η ύπαρξη κοινών ιδιοτήτων σε όλα τα διαλύματα των βάσεων ερμηνεύτηκε επίσης από τον Arrhenius. Όπως σε όλα τα διαλύματα των οξέων περιέχονται … κατιόντα υδρογόνου (Η+) Σωστά! Έτσι και σε όλα τα διαλύματα των βάσεων περιέχονται ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ-). Σε αυτά ακριβώς τα ανιόντα οφείλονται οι κοινές ιδιότητες των βασικών διαλυμάτων Έτσι, σύμφωνα με τον Arrhenius: Βάσεις ονομάζονται οι ενώσεις οι οποίες, όταν διαλύονται στο νερό, δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ-)
Ας πάρουμε μια βάση: NaOH υδροξείδιο του νατρίου Ας πάρουμε μια βάση: NaOH υδροξείδιο του νατρίου. Αποτελείται από κατιόντα νατρίου (Na+) και από ανιόντα υδροξειδίου (OH-) Όταν διαλυθεί στο νερό θα συμβεί το εξής: NaOH(s) → Na+(aq) + OH-(aq) υπενθυμίζεται: s σημαίνει στερεό (από το solid) aq σημαίνει σε υδατικό διάλυμα (από το aqua) Παρόμοια με την βάση: ΚΟΗ υδροξείδιο του καλίου (προσπαθήστε να το κάνετε στο τετράδιό σας). ΚOH(s) → Κ+(aq) + OH-(aq) Αποτελείται από κατιόντα καλίου (Κ+) και από ανιόντα υδροξειδίου (OH-)
Οππ! Πού είναι το υδροξείδιο;;; Προσπαθήστε να κάνετε το ίδιο με τη βάση: Ca(ΟΗ)2 υδροξείδιο του ασβεστίου Απάντηση: Ca(OH)2(s) → Ca2+(aq) + 2OH-(aq) … με τη βάση: Mg(ΟΗ)2 υδροξείδιο του μαγνησίου Απάντηση: Mg(OH)2(s) → Mg2+(aq) + 2OH-(aq) ….με τη βάση: Ba(ΟΗ)2 υδροξείδιο του βαρίου Απάντηση: Ba(OH)2(s) → Ba2+(aq) + 2OH-(aq) … με την αμμωνία (ΝΗ3) Οππ! Πού είναι το υδροξείδιο;;;
Η αμμωνία (ΝΗ3) είναι μια αέρια ουσία Η αμμωνία (ΝΗ3) είναι μια αέρια ουσία. Όταν διαλύεται στο νερό μας δίνει ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ-). Συνεπώς τα διαλύματά της είναι βασικά. NH3 + H2O ⇆ NH4+ + OH- Τη μυρωδιά που έχει το υγρό που βάζουμε όταν μας τσιμπήσουν κουνούπια Το διπλό βελάκι σε αυτή τη φάση δεν σας ενδιαφέρει. Ξέρετε πως μυρίζει η αμμωνία; Δεν είναι η μυρωδιά που έχουν τα διαλύματα που χρησιμοποιούμε για τον καθαρισμό των τζαμιών; Και οι δύο έχετε δίκιο. Τελικά πόσα πολλά ήδη γνωρίζει ένας μαθητής!!! Μπράβο σας.
Υλικά καθημερινής χρήσης Καθαριστικά τζαμιών Καθαριστικά φούρνων περιέχουν υδροξείδιο του νατρίου (ΝaΟΗ) Περιέχουν αμμωνία (ΝΗ3) αποφρακτικά Ασβεστόνερο περιέχουν υδροξείδιο του νατρίου (ΝaΟΗ) Περιέχει υδροξείδιο του ασβεστίου ( Ca(OH)2 )
Πρακτικά η τιμή του pH ενός βασικού διαλύματος είναι Όπως είπαμε και στο προηγούμενο μάθημα, τόσο για καθαρό νερό όσο και για ουδέτερα διαλύματα ισχύουν πλήθος Η+(aq ) = πλήθος ΟΗ- (aq) pH=7(στους 25°C) Σε κάθε όξινο διάλυμα ισχύει: πλήθος Η+(aq ) > πλήθος ΟΗ- (aq) pH < 7 (στους 25°C) Όπως είδαμε, όταν μια βάση διαλύεται στο νερό, δίνει ανιόντα υδροξειδίου. Αυτά «προστίθενται στα ανιόντα υδροξειδίου που προέρχονται από το ίδιο το νερό, οπότε είναι προφανές ότι: Σε κάθε διάλυμα βάσης ισχύει: πλήθος Η+(aq ) <πλήθος ΟΗ- (aq) pH > 7 (στους 25°C) Η πρόταση αυτή είναι ισοδύναμη με την επόμενη: Σε κάθε διάλυμα βάσης (στους στους 25°C) ισχύει: pH > 7 Πρακτικά η τιμή του pH ενός βασικού διαλύματος είναι μεταξύ του 7 και του 14.
Το αίμα, ο ιδρώτας, τα δάκρυα, το σάλιο, τα ούρα και το γαστρικό υγρό χαρακτηρίζονται ως βιολογικά υγρά. Στους υγιείς ανθρώπους η τιμή pH των βιολογικών υγρών κυμαίνεται μεταξύ ορισμένων ορίων. Οι τιμές pH μέσα σε αυτά τα όρια χαρακτηρίζονται φυσιολογικές τιμές.
Θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα πολλά είτε ειδικά για χημικές έννοιες είτε γενικά για τη συμβολή της χημείας στην κοινωνία. Ειδικά για παράδειγμα, ότι το pH του αίματος πρέπει να παίρνει ορισμένες τιμές pH (7,35 - 7,45), και για να κρατηθεί το pH εντός αυτών των ορίων δημιουργούνται διαλύματα που ρυθμίζουν το pH και τα οποία ονομάζονται ρυθμιστικά διαλύματα. Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για την σχέση της χημείας – της βιομηχανικής παραγωγής – και της οικονομίας. Για την Παρασκευή της αμμωνίας από τον πρωσοεβραίο Fritz Haber που του επιρρίπτουν ευθύνες για τη συμβολή του στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο, την πρώτη γυναίκα του, τη γερμανίδα Clara Immerwahr (1870 – 1915), μια από τις πρώτες γυναίκες χημικούς, οραματίστρια, ακτιβίστρια ενάντια στον πόλεμο (πόσο δύσκολη ήταν η θέση της γυναίκας κάποτε!). Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την πράσινη επανάσταση και η συμβολή της χημείας σε αυτήν, για… για… Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες για τη Χημεία και την επίδρασή της στα κοινωνικά τεκταινόμενα. Εξάλλου ας μη ξεχνάμε και τη ρήση που είπε κάποτε ο Jan Baptist van Helmont (1579-1664) πώς «όλα είναι χημεία». Αλλά αρκετά για σήμερα. Στο επόμενο μάθημα θα κάνουμε το 2ο εργαστήριο.
… για την προσοχή σας. Χρήστος Β. Μπαμπάτσικος. Το μάθαμε… Σας ευχαριστώ για …. … για την προσοχή σας. Χρήστος Β. Μπαμπάτσικος. Το μάθαμε… … το εννοώ!